1-3. Ta ko Piter ear loi ilo pijen eo an, im etke elukkuun aorõk bwe jen mel̦el̦e kõn pijen in?

 IIÕ eo ej 36 C.E. Ebwe an l̦ap an okmããn̦ãn̦ ke Piter ej jar ilo bõrwajin juon em̦ iturin lo̦jet ilo jikin kweilo̦k eo me ej pãd iturin wab eo ilo Joppa. Kiiõ el̦ak de jejjo raan in an pãd ilo m̦wiin ãinwõt juon ri-lotok. An kar Piter m̦õn̦õn̦õ in pãd m̦wiin ej kaalikkar bwe ear kate e ñan jab kwal̦o̦k kalijekl̦o̦k. Etan em̦m̦aan eo m̦õn m̦wiin ej Saimõn, juon eo me jerbal eo an ej ñan kõjerbal kilin menninmour ko ñan kõm̦m̦an elõñ men ko, im ejjab aolep ri-Ju ro rekõn̦aan jokwe ippãn kain armej rot in. a Meñe ãindein ak Piter ej pojak in katak juon men ekanooj in aorõk kõn an Jeova jab kwal̦o̦k kalijekl̦o̦k.

² Ke Piter ej jar, ej loe juon pijen. Ilo pijen in, Anij ear kõm̦m̦an bwe en loe juon m̦õttan nuknuk ekilep ej wanlal̦tak jãn lañ me elõñ menninmour ko rej pãd ie. Ejekkar menninmour kein ñan an ri-Ju ro kañi im ñe jabdewõt iaaer enãj loi, renãj kar lukkuun bwilõñ im l̦õkatip. Juon ainikien jãn lañ ear ba ñan Piter bwe en m̦ani menninmour kein im kañi. Bõtab Piter ear uwaak im ba: “Ijjañin kar m̦õñã jabdewõt men emo̦ kañe im ettoon.” Ejjab juon wõt alen ak jilu alen an ainikien eo ba ñan Piter: “Kwõn bõjrak jãn am̦ ba bwe ettoon men ko em̦õj an Anij karreoiki.” (Jrb. 10:14-16) Piter ear pok im ear jaje ta mel̦el̦ein pijen eo, bõtab ejjabto tokãlik Jeova ear jipañe bwe en mel̦el̦e.

³ Ta mel̦el̦ein pijen eo Piter ear loe? Eaorõk bwe jen lukkuun mel̦el̦e kõn pijen eo an Piter kõnke men in enaaj katakin kõj kõn juon  men elukkuun aorõk kõn wãween an Jeova watõk armej ro. Ãinwõt Kũrjin ro rem̦ool, bwe en maroñ lõt ad kwal̦o̦k naan kõn Aelõñ eo an Anij, jej aikuj katak ñan watõk armej ro ãinwõt an Jeova watõk er. Bwe jen maroñ mel̦el̦e kõn pijen eo an Piter, jen etale men ko rar wal̦o̦k m̦okta im bareinwõt men ko rar wal̦o̦k ãlikin an kar Piter loe pijen eo.

4, 5. Wõn in Korniliõs, im ta eo ear wal̦o̦k ke ej jar?

⁴ Ilo raan eo m̦oktal̦o̦k jãn an kar Piter lo pijen eo, ear jaje bwe ewõr juon em̦m̦aan etan Korniliõs ear bareinwõt lo juon pijen jãn Anij ilo juon jikin etan Seseria me ej pãd enañin 30 m̦ail̦ ituiõñin Joppa. Em̦m̦aan in ear juon iaan kapen in jarin tarin̦ae an Rom, ak rar n̦aetan juon eo ‘etiljek im . . . ear mijak Anij.’ b Ear bareinwõt juon em̦m̦aan eo el̦ap an jel̦ã lale baam̦le eo an im “e im armej ro ilo m̦weo im̦õn rar aolep mijak Anij.” Korniliõs ear jab juon eo ear oktak ñan kabuñ eo an ri-Ju ro im ear jab l̦oore tõmak eo an ri-Ju ro. Bõtab ear kwal̦o̦k jouj ñan ri-Ju ro me rar aikuj jipañ im ekõn lel̦o̦k jããn im menin lel̦o̦k ko jet ñan er. “Aolep iien” em̦m̦aan in em̦ool bũruon “ear jar im akwel̦ap ñan Anij.”—Jrb. 10:2.

⁵ Ilo kar enañin 3 awa ãlikin raelep, Korniliõs ear jar ke ear loe an juon enjel̦ ba ñane ilo juon pijen: “Jar ko am̦ im m̦weien tũriam̦o ko am̦ rar wanlõñl̦o̦k ñan ippãn Anij im ej keememej men kein.” (Jrb. 10:4) Enjel̦ eo ear ba ñan Korniliõs bwe en jilkinl̦o̦k jet iaan  em̦m̦aan ro an bwe ren pukottok rijjilõk Piter. Ãinwõt juon armej in aelõñ ko, Korniliõs ej pojak in del̦o̦ñe juon kõjãm ilo kõkkar me ekabde kilõk tok ñan tõre n̦e. Kiiõ ej pojak in bõk ennaan eo me ej tõll̦o̦k ñan lo̦mo̦o̦r.

6, 7. (1) Kwal̦o̦k juon bwebwenato me ej kaalikkar bwe Anij ej uwaaki jar ko an ro em̦ool bũrueer me rej kappukot m̦ool eo kõn E. (2) Ta eo jemaroñ katak jãn bwebwenato rot kein?

⁶ Anij ej ke uwaake jar ko an ro em̦ool bũrueer rainin me rekõn̦aan pukot m̦ool eo kõn E? Jouj im lale juon waanjoñak. Juon kõrã jãn aelõñin Albania ear bõke juon an kaape in Naanin Keeañ me ewõr juon katak ie im ej kõnono kõn kilen kõkkaajiriri ajri ro. c Kõrã in ear ba ñan ri-kwal̦o̦k naan eo me ear lol̦o̦ke im ba: “Kwõjel̦ã ke bwe iar jar ñan Anij bwe en jipañ eõ lale im kõkkaajiririik ledik rã nejũ? Innem ãlikin aõ jar, ejilkintok eok! Men in elukkuun tõpar bũruõ! Eñin men eo ij kappukote!” Kõrã eo im ledik ro nejin rar jino katak Baibõl̦, im tokãlik l̦eo ippãn ear kobal̦o̦k ippãer im bar katak.

⁷ Juon wõt ke kõttan an wal̦o̦k kain bwebwenato rot in? Jaab ñan jidik! Ekkã an wal̦o̦k kain bwebwenato rot kein ipel̦aakin lal̦ in, im rejjab jet bwebwenato ko me rar jide im wal̦o̦k. Innem ta eo bwebwenato kein rej kaalikkar ñan kõj? Kein kajuon ej bwe Jeova ej uwaaki jar ko an kajjojo armej ro em̦ool bũrueer me rej kappukote. (1 Kñ. 8:41-43; Sam 65:2) Kein karuo ej bwe enjel̦ ro rej bar rejetake jerbalin kwal̦o̦k naan eo ad.​—Rev. 14:6, 7.

8, 9. Ta eo jetõb kwõjarjar ear kwal̦o̦k ñan Piter, im ewi wãween an kar Piter em̦m̦akũt?

⁸ Ke Piter ej pãdwõt ilo bõrwajin m̦weo, ejjañin jem̦l̦o̦k an “l̦o̦kjenaan” kõn men eo ear loe ilo pijen eo. Ilo tõre n̦e, em̦m̦aan ro Korniliõs ear jilkinl̦o̦k er em̦õj aer tõpar m̦weo im̦õn Saimõn. (Jrb. 10:17) Piter, eo me jilu alen an kar ba bwe eban kañi m̦õñã ko rettoon ekkar ñan Kien eo, enaaj ke m̦õn̦õn̦õ in etal ippãn em̦m̦aan rein im del̦o̦ñe m̦weo im̦õn juon armej me ejjab ri-Ju? Anij ear kõjerbal jetõb kwõjarjar eo an ñan an kwal̦o̦k ñan Piter ta eo ekõn̦aan bwe en kõm̦m̦ane. Ear ba: “Roñjake m̦õk! Jilu en̦ em̦m̦aan rej kappukot eok. Kõn men in, kwõn jutak im wanlal̦l̦o̦k im etal ippãerl̦o̦k, im kwõn jab pere ñan jidik kõnke ña eo iar jilkintok er.”  (Jrb. 10:19, 20) Ejjel̦o̦k pere bwe men eo Piter ear loe ilo pijen eo ear lukkuun jipañe bwe en pojak ñan an l̦oore tõl eo an jetõb kwõjarjar eo an Anij.

⁹ Ke Piter ear roñ bwe juon enjel̦ ear ba ñan Korniliõs bwe en jilkintok em̦m̦aan rein, ear kadel̦o̦ñ er ñan m̦weo im ‘rar pãd ippãn ãinwõt ri-lol̦o̦k ro an.’ (Jrb. 10:23a) Alikkar an kar rijjilõk Piter jino ukot l̦õmn̦ak ko an ke ear kile ta ankilaan Anij.

10. Ewi wãween an Jeova tõl armej ro an, im ta kajjitõk ko jemaroñ aikuj kajjitõk ippãd make kaki?

¹⁰ Tok ñan rainin, jidik kõn jidik Jeova ej jipañ armej ro an bwe ren mel̦el̦e kõn ankilaan. (JK. 4:18) Jeova ej tõl “ri-karejar eo etiljek im mãlõtlõt” ikijjeen jetõb kwõjarjar eo an. (Matu 24:45) Jet iien, emaroñ wõr oktak ko rekããl ilo wãween ad mel̦el̦e kõn juon katak ilo Naanin Anij ak oktak ko rekããl ikijjeen men ko jej kõm̦m̦ani ilo doulul in. Em̦m̦an ñe jej kajjitõk ippãd make kajjitõk kein: ‘Ewi wãween aõ em̦m̦akũt kõn oktak kein? Ñe ewõr oktak ko, ij ke kõttãik wõt bũruõ im l̦oore tõl eo an jetõb kwõjarjar eo an Anij?’

11, 12. Ta eo Piter ear kõm̦m̦ane ke ear tõparl̦o̦k Seseria, im ta eo ear katak jãn iien n̦e?

¹¹ Ilo raan eo tok juon, Piter im bar ratimjuon em̦m̦aan ro—em̦m̦aan ro jilu Korniliõs ear jilkintok er im bareinwõt ‘jiljino em̦m̦aan ro jein im jatin’ jãn Joppa—rar etal ñan Seseria. (Jrb. 11:12) Ilo an kar Korniliõs kõtmãne an naaj Piter tõkeaktok, ear kũrtok “ro nukũn im ro jeran,” im aolepeer remaroñ kar jab ri-Ju. (Jrb. 10:24) Ke Piter ear tõparl̦o̦k m̦weo im̦õn Korniliõs, ear kõm̦m̦ane juon men ear l̦õmn̦ak eban kar kõm̦m̦ane: Ear del̦o̦ñe m̦weo im̦õn juon ri-aelõñ ko me ear jab m̦wijm̦wij! Piter ear kõmel̦el̦e im ba: “Kom̦ kanooj jel̦ã bwe emo̦ an juon ri-Ju kobal̦o̦k ak kepaake bar juon armej in juon aelõñ, bõtab em̦õj an Anij kwal̦o̦k ñan ña bwe in jab watõk jabdewõt armej bwe ettoon.” (Jrb. 10:28) Kiiõ, Piter ej kab mel̦el̦e bwe men eo Anij ear kwal̦o̦k ñane ilo pijen eo ejjab juon katak wõt kõn kain m̦õñã rot ko emaroñ kañi. Bõtab ej juon katak me ej kaalikkar bwe ejjab aikuj “watõk jabdewõt armej . . . ettoon” meñe ej juon ri-aelõñ ko ak jaab.

¹² Aolep armej ro ilo m̦weo im̦õn Korniliõs rar m̦õn̦õn̦õ in roñjake  men ko Piter ej tõn kwal̦o̦k kaki. Korniliõs ear ba: “Kõmar aolep kobatok ijin im̦aan mejãn Anij bwe kõmin roñjake aolep men ko Jeova ear jiroñ eok bwe kwõn ba.” (Jrb. 10:33) Baj l̦õmn̦ak m̦õk, ewi am̦ naaj kar eñjake el̦aññe kwõnaaj kar roñ naan kein jãn juon armej eo ej kwal̦o̦k an itoklimo! Piter ear jino kõnono ilo an ba naan kein rekajoor: “Kiiõ ij kab lukkuun mel̦el̦e bwe Anij ejjab kalijekl̦o̦k, bõtab ilo aelõñ otemjej, ej buñbũruon kake jabdewõt eo ej mijake im kõm̦m̦ani men ko rejim̦we.” (Jrb. 10:34, 35) Piter ej kab jel̦ã bwe Anij ejjab watõk bwe juon armej em̦m̦anl̦o̦k jãn ro jet kõn wõt aelõñ eo an, kõl̦arin kilin, ak men ko jet. Piter ear wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kwal̦o̦k naan ñan er kõn jerbalin kwal̦o̦k naan eo an Jesus, mej eo an, im jerkakpeje eo an.

13, 14. (1) Ta men eo el̦ap an aorõk ear wal̦o̦k ilo iien eo Korniliõs im ri-aelõñ ko jet rar oktak im erom Kũrjin ilo 36 C.E. eo? (2) Etke jejjab aikuj ekajete armej ro jej kwal̦o̦k naan ñan er?

¹³ Innem ewõr juon men ear wal̦o̦k me ejjañin kar wal̦o̦k m̦okta: Ke “Piter ej kõnono wõt kõn men kein,” jetõb kwõjarjar ear itok ioon aolep “armej in aelõñ ko” ijo. (Jrb. 10:44, 45) Eñin ej ijo wõt ilo Jeje ko me ej kwal̦o̦k kõn an kar jetõb kwõjarjar eo itok ioon armej ro m̦okta jãn aer peptaij. Ilo an kar kile bwe Anij ej buñbũruon ippãer, Piter “ear jiroñ er [armej in aelõñ ko] bwe ren peptaij.” (Jrb. 10:48) An kar kumi in oktak im erom Kũrjin ilo iiõ eo 36 C.E., ej kõkal̦l̦eiki iien eo ear jem̦l̦o̦k kõtaan eo ejejuwaan an Anij ippãn ri-Ju ro. (Dan. 9:24-27) Ilo an kar tõl ilo iien in, Piter ear kõjerbal ki eo kein kajilu im ãliktata “an Aelõñin lañ.” (Matu 16:19) Ki in ear kõpel̦l̦o̦k ial̦ eo ñan an armej in aelõñ ko me rejjañin kar m̦wijm̦wij erom Kũrjin ro me em̦õj kapit er kõn jetõb kwõjarjar.

 ¹⁴ Ãinwõt ri-kwal̦o̦k naan ro an Aelõñ eo rainin, jej kile bwe “ejjel̦o̦k kalijekl̦o̦k ippãn Anij.” (Rom 2:11) Ej ankilaan Anij bwe “jabdewõt armej en bõk lo̦mo̦o̦r.” (1 Tim. 2:4) Kõn men in, jejjab aikuj ekajete armej ro pedped ioon men ko jej loi kõn er im paotokier. Jej aikuj lõt ilo ad kõm̦m̦ane jerbalin kwal̦o̦k naan eo kõn Aelõñ eo an Anij, im men in ej kitibuj ad kwal̦o̦k naan ñan aolep armej, jekdo̦o̦n aelõñ ta eo rej itok jãne, kõl̦arin kilier im m̦anit eo aer, wãween paotokier, ak jekdo̦o̦n ñe rej itoklimo kõn kabuñ ak jaab.

15, 16. Etke jet ri-Ju ro rar jab errã kõn men eo Piter ear kõm̦m̦ane, im ewi wãween an kar kõmel̦el̦eik kõm̦m̦an ko an?

¹⁵ Ejjel̦o̦k pere bwe Piter ear kijooror in etal ñan Jerusalem im kwal̦o̦k ñan em̦m̦aan ro jein im jatin kõn men eo ear wal̦o̦k. Ak m̦okta jãn an kar Piter maroñ ba ñan er, em̦õj an em̦m̦aan ro jein im jatin ilo Jerusalem roñ kadede bwe em̦õj an ri-aelõñ ko “tõmak naanin Anij.” Bõtab ejjabto ãlikin an kar Piter tõparl̦o̦k Jerusalem, “ro rej rejetake kien eo kõn m̦wijm̦wij rar jum̦aiki.” Rar inepata ippãn Piter kõnke ej kab m̦õj an del̦o̦ñ ilo m̦weo ‘im̦õn em̦m̦aan ro rejjañin m̦wijm̦wij im ear m̦õñã ippãer.’ (Jrb. 11:1-3) Rar jab illu kõnke armej in aelõñ ko rar erom Kũrjin. Ijoke, rar l̦õmn̦ak bwe ri-aelõñ ko rej bar aikuj pokake Kien eo Jeova ear lel̦o̦k ñan Moses—ekitibuj aer aikuj m̦wijm̦wij bwe Jeova en maroñ buñbũruon ippãer ilo aer kabuñ ñane. Alikkar bwe ebwe an kar pen ñan an jet iaan Kũrjin ri-Ju ro tõmak bwe ejjab menin aikuj kiiõ ñan an Kũrjin ro pokake Kien Moses.

¹⁶ Ewi wãween an kar Piter kõmel̦el̦eik unin an kar m̦õn̦õn̦õ in peptaiji armej rein me rar jab ri-Ju? Eokwe, ekkar ñan Jerbal 11:4-16, ear kõmel̦el̦eik emãn un ko unin an lukkuun tõmak bwe men eo ear wal̦o̦k ej ankilaan Anij: (1) pijen eo Anij ear lel̦o̦k ñane ilo m̦weo im̦õn Saimõn (Eoon 4-10); (2) men eo jetõb kwõjarjar eo an Anij ear ba bwe en kõm̦m̦ane (Eoon 11, 12); (3) an enjel̦ eo kar lol̦o̦k Korniliõs (Eoon 13, 14); im (4) an kar jetõb kwõjarjar itok ioon armej in aelõñ ko. (Eoon 15, 16) Piter ear kõjem̦l̦o̦k naan kein an kõn kajjitõk in ekajoor: ‘Kõn men in, el̦aññe Anij ear lel̦o̦k ñan [ri-aelõñ ko me rar erom ri-tõmak] menin letok in ejjel̦o̦k on̦ããn [kõn jetõb kwõjarjar] me ekar bar letok ñan kõj [ri-Ju ro] rar tõmak Irooj Jesus Christ, innem wõn ña bwe in itõn bõbraik Anij?’—Jrb. 11:17.

17, 18. (1) Pepe ta eo Kũrjin ri-Ju ro rar aikuj kõm̦m̦ane? (2) Etke emaroñ juon men epen ñan dãpij wõt bõrokuk eo an eklejia eo, im ta kajjitõk ko jej aikuj kajitũkin kõj make?

 ¹⁷ Ãlikin an Kũrjin ri-Ju ro roñ kõn men ko Piter ear ba, rar aikuj kõm̦m̦ane juon pepe. Renaaj ke jol̦o̦k jabdewõt wãween kalijekl̦o̦k ippãer im karwaineneiktok ri-aelõñ ko me ej kab m̦õj aer peptaij im erom rũttõmak ro m̦õttaer? Bwebwenato in ej ba: “Ke [rijjilõk ro im Kũrjin ri-Ju ro jet] rar roñ men kein, ear bõjrak aer jum̦ae im rar kaiboojoj Anij im ba: ‘Alikkar bwe em̦õj an Anij kõtl̦o̦k an ri-aelõñ ko ukel̦o̦k bwe ren maroñ mour.’” (Jrb. 11:18) Kõn aer kar m̦õn̦õn̦õ in ukot l̦õmn̦ak eo aer, rar maroñ dãpij wõt bõrokuk eo an eklejia eo.

¹⁸ Ilo raan kein, emaroñ pen ñan dãpij wõt ad bõrokuk kõnke ri-karejar ro an Jeova “rej itok jãn aolep aelõñ, bwij, im kajin otemjej kab armej otemjej.” (Rev. 7:9) Aet, ilo eklejia ko an Ri-Kõnnaan ro an Jeova, jej lo elõñ kain armej ro reoktak jãn doon, eoktak m̦anit ko aer im wãween aer kar dik im rũttol̦o̦k jãn doon. Jej aikuj kajitũkin kõj make kajjitõk kein: ‘Em̦õj ke aõ jol̦o̦k jabdewõt wãween kalijekl̦o̦k jãn bũruõ? Ij ke lukkuun jek ippa make ñan jab kõtl̦o̦k bwe l̦õmn̦ak im kõm̦m̦an ko an lal̦ in ren jelõt wãween aõ kõm̦m̦an ñan Kũrjin ro jeiũ im jatũ? Ñan waanjoñak, emaroñ ke ikijjeen l̦õmn̦ak eo bwe em̦m̦anl̦o̦k aelõñ, bwij, joi, m̦anit ak kõl̦arin kil eo kilid jãn ro jet?’ Keememej likjab eo Piter (Cephas) ear kõm̦m̦ane jejjo iiõ ko ãlikin an kar ri-aelõñ ko jinointata oktak im erom Kũrjin. Kõnke ro jet rar reilal̦l̦o̦k ñan Kũrjin ro me rar jab ri-Ju, Piter ear bar “kõjenolo̦k e make” jãn er im ear aikuj bõk kajjim̦we jãn rijjilõk Paul. (Gal. 2:11-14) Kõn men in, jen kate kõj ñan wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõjparok jãn aujiid eo kõn kalijekl̦o̦k.

19. Kũrjin ri-Ju ro ilo Antiok rar jino kwal̦o̦k naan ñan wõn, im ta eo ear wal̦o̦k?

¹⁹ Ãlikin aer kar mel̦el̦e kõn tõl eo an Anij, Kũrjin ro rar ke jino kwal̦o̦k naan ñan armej in aelõñ ko? Eokwe, jouj im lale ta eo ear wal̦o̦k tokãlik ilo Antiok ilo Siria. d Ebwe an kar lõñ ri-Ju ro rar jokwe ijin im ekar em̦m̦an an ri-Ju rein im ri-aelõñ ko kõm̦m̦an ñan doon. Kõn men in, Antiok ear juon teretore em̦m̦an ñan an Kũrjin ro kwal̦o̦k naan ie ñan armej in aelõñ ko. Ijo in me jet Kũrjin ro me er ri-Ju rar jino kwal̦o̦k kõn ennaan eo em̦m̦an “ñan armej ro rej kõnono kajin Grik.” (Jrb. 11:20) Rar jab baj kwal̦o̦k naan wõt  ñan ri-Ju ro me rej kõnono kajin Grik, ak rar bar kwal̦o̦k naan ñan ri-aelõñ ko me rejjañin m̦wijm̦wij. Tokjãn men in, Jeova ear kõjeraam̦m̦an jerbal eo aer, im “elukkuun lõñ rar erom rũttõmak.”—Jrb. 11:21.

20, 21. Ewi wãween an kar Barnebas kwal̦o̦k ettã bõro, im ewi wãween jemaroñ l̦oore joñak in an ñe jej kajejjet jerbalin kwal̦o̦k naan eo ad?

²⁰ Ñan aer maroñ kwal̦o̦k naan ñan armej ro repojakin roñjake, eklejia eo ilo Jerusalem ear jilkinl̦o̦k Barnebas ñan Antiok. Bõtab, joñan an lõñ armej rar itoklimo in roñjake, ebwe an l̦ap jerbal ñan juon wõt armej. Innem, ejim̦we im ekkar an Barnebas kõjerbal Saul ñan jipañe kwal̦o̦k naan ñan armej rein kõnke Saul enaaj kar erom juon rijjilõk ñan aelõñ ko. (Jrb. 9:15; Rom 1:5) Barnebas enaaj ke watõk Saul ãinwõt juon eo ej jiãiiki? Jaab ñan jidik, Ilo m̦ool Barnebas ear kwal̦o̦k ettã bõro im kile bwe ej aikuj jipañ. E eo ear em̦m̦akũt m̦oktata ñan etal ñan Tarsus, kappukot Saul, im bar karo̦o̦ll̦o̦k ñan Antiok bwe en jipañe. Innem erro jim̦or rar jol̦o̦k juon iiõ ñan kõkajoor ri-kal̦oor ro ilo eklejia eo ilo Antiok.​—Jrb. 11:22-26a.

²¹ Ewi wãween kõj rainin jemaroñ l̦oore joñak eo an Barnebas im kwal̦o̦k ettã bõro ilo ad kajejjet jerbalin kwal̦o̦k naan eo ad? Eokwe, kõj aolep ewõr joñan kajoor im maroñ ko ippãd kajjojo. Ñan waanjoñak, jet iaad emaroñ em̦m̦an wãween ad kwal̦o̦k naan ilo iien em̦m̦antok ak jãn em̦ ñan em̦, bõtab epen ad kõm̦m̦an bar jepl̦aak ko ak jino katak Baibõl̦ ippãn armej. El̦aññe kokõn̦aan kakõm̦anm̦anl̦o̦k am̦ kwal̦o̦k naan ilo wãween ko jet, kwõmaroñ kajjitõk jipañ jãn ro jet. Ilo am̦ naaj kõm̦m̦ane men in, kwõnaaj erom juon ri-katakin eo em̦m̦anl̦o̦k im enaaj l̦apl̦o̦k am̦ lo lañlõñ ilo jerbalin kwal̦o̦k naan.​—1 Kor. 9:26.

22, 23. Ta eo Kũrjin ro ilo Antiok rar kõm̦m̦ane ñan kwal̦o̦k aer yokwe ro jeier im jatier, im ewi wãween an armej ro an Anij rainin kõm̦m̦ane ejja men in wõt?

²² Antiok ear ijo jinointata me “Anij ear lel̦o̦k ãt in Kũrjin ñan ri-kal̦oor ro.” (Jrb. 11:26b) Ãt in me Anij ear lel̦o̦k ñan er elukkuun jejjet ñan ro rekõn̦aan l̦oore Christ. Ilo an lõñl̦o̦k armej in aelõñ ko erom Kũrjin, ear ke ejaak juon kõtaan em̦m̦an ikõtaer im Kũrjin ri-Ju ro? Eokwe lale ta eo ear wal̦o̦k ke juon ñũta el̦ap ear wal̦o̦k ilo iturinl̦o̦k 46 C.E. eo. e Ilo tõre ko etto, el̦ap an ro rejeram̦õl  eñtaan jãn ñũta ko kõnke ejjel̦o̦k jããn ippãer ak kijeer m̦õñã. Ilo kar iien ñũta in, Kũrjin ri-Ju ro me rar jeram̦õl im rar jokwe ilo Judia, rar aikuj kijeer m̦õñã im aikuj ko jet. Ke em̦m̦aan ro jeid im jatid ilo Antiok—ekoba Kũrjin ro jãn aelõñ ko jet—rar jel̦ã kõn men in, rar jilkinl̦o̦k “kein jipañ ñan ro jeier im jatier ilo Judia.” (Jrb. 11:29) Rein rar kwal̦o̦k yokwe eo em̦ool ñan ro jeier im jatier!

²³ Ejjel̦o̦k oktak ippãn armej ro an Anij rainin. Ñe jej roñ bwe ro jeid im jatid jãn aelõñ ko jet ak jãn ijoko jej pãd ie pãd ilo aikuj, jej lukkuun m̦õn̦õn̦õ in em̦m̦akũt ñan jipañ er. Em̦m̦aan ro rej lale Ra ko rej m̦õkaj im ejaake kumi in Disaster Relief ko bwe ren maroñ loloodjake aer jipañ ro jeid im jatid me rej jorrããn jãn lañ ko rel̦l̦ap, ãinwõt taibuun, m̦akũtkũt lal̦, im n̦o ko rel̦l̦ap. Ilo ad kate kõj ñan jipañ ro jeid im jatid me rej pãd ilo aikuj, jej kaalikkar ad lukkuun yokwe er.​—Jon 13:34, 35; 1 Jon 3:17.

24. Ewi wãween ad maroñ kwal̦o̦k bwe jej bõk ñan bũruod mel̦el̦ein pijen eo Piter ear loe?

²⁴ Ãinwõt Kũrjin ro rem̦ool, jej bõk ñan bũruod mel̦el̦ein pijen eo Piter ear loe ilo bõrwajin m̦weo ilo Joppa. Jej kabuñ ñan Anij eo ejjab kalijekl̦o̦k. Innem ej ankilaan bwe en lukkuun lõt ad kwal̦o̦k naan kõn Aelõñ eo an. Alikkar bwe men in ej kitibuj ad kwal̦o̦k naan ñan ro jet jekdo̦o̦n ia eo rej itok jãne, aelõñ ta eo aer, im jekdo̦o̦n wãween an ro jet watõk er. Aet, jen jek ippãd make kiiõ ñan kwal̦o̦k naan ñan jabdewõt eo enãj roñjake bwe ren maroñ katak im em̦m̦akũt ñan ennaan eo em̦m̦an.​—Rom 10:11-13.