Etal ñan katak ko ilo bok in

Etal ñan laajrak in katak ko

KATAK JILU

“Jemãn Ro Otemjej Rej Tõmak”

“Jemãn Ro Otemjej Rej Tõmak”

1, 2. (1) Ta oktak ko rar wal̦o̦k ñan armej ro ilo tõre eo an Noa ñan tõre eo an Ebream? (2) Ta kar l̦õmn̦ak eo an Ebream kõn men ko armej ro ilo tõre eo an rar kõm̦m̦ani?

 EBREAM ej reilo̦k im kalimjekl̦o̦k tampel̦ eo an armej in aelõñ eo an etan Õr. a (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Ej roñ ainikien ekkeroro tok jãn ijo, im ej loe an baatat. Armej in Õr rej kabuñ ñan allõñ. Im bũrij ro aer rej bar kõm̦m̦an katok ñan anij in aer. Baj pijaikl̦o̦k m̦õk tõre in Ebream ej loe men kein. Bõlen ej kajjeboulul bõran im einepata turin mejãn. Ke ej etetal ibul̦õn armej ro bwe en jepl̦aak ñan m̦weo im̦õn, emaroñ kar l̦õmn̦ak kõn joñan an l̦ap an armej ro ilo Õr kabuñ ñan ekjab. Ebream ej kile bwe jãn kar tõre eo an Noa tok ñan iien ko an, elukkuun lõñl̦o̦k wõt armej ro rej kabuñ ñan ekjab im anij ko rewaan!

2 Noa ej kab mej ruo iiõ m̦okta jãn an kar Ebream l̦otak. Ke Noa im baam̦le eo an rar diwõjtok jãn wa eo ãlikin Ibwijleplep eo, Noa ear katok ñan Jeova Anij, im Jeova ear kwal̦o̦k juon iia ñane. (Jen. 8:20; 9:12-14) Ilo kar tõre eo, ear ejjel̦o̦k bar jabdewõt kabuñ ilo lal̦ in ijello̦kun wõt kabuñ eo em̦ool. Bõtab, 350 iiõ ãlikin iien in, Noa ear mej im ruo iiõ tokãlik ear l̦otak Ebream. Ke ear lõñl̦o̦k wõt armej ilo lal̦ in jãn tõre eo an Noa ñan tõre eo an Ebream, jet wõt iaan armej rein rar kabuñ ñan Jeova. Enañin aolep armej ro rar kabuñ ñan anij ko rewaan. L̦al̦l̦ap eo jemãn Ebream, Tira, ear juon iaan armej ro rar kabuñ ñan ekjab, im bõlen ekõn kõm̦m̦an ekjab.​—Jos. 24:2.

Etke tõmak eo an Ebream ej juon joñak elukkuun em̦m̦an?

3. (1) Etke Ebream ear oktak jãn armej ro jet? (2) Ta eo jemaroñ katak jãn joñak in an Ebream?

3 Ebream ear oktak jãn armej ro jet. Ke ear rũttol̦o̦k, ear alikkarl̦o̦k wõt an oktak jãn er kõnke ear tõmak ilo Anij. Eñin unin rijjilõk Paul ear ba tokãlik bwe Ebream ej “jemãn ro otemjej rej tõmak”! (Riit Rom 4:11.) Jen lale ta eo ear jipañ Ebream bwe en l̦apl̦o̦k an tõmak ilo Anij. Jemaroñ katak jãn joñak in an kõn wãween ad maroñ kal̦apl̦o̦k ad tõmak ilo Anij.

Karejar ñan Jeova ilo Tõre eo Ãlikin Ibwijleplep Eo

4, 5. (1) Ebream ear katak kõn Jeova jãn wõn? (2) Im etke jemaroñ ba bwe ear katak jãn armej in?

4 Ewi wãween an kar Ebream katak kõn Jeova Anij? Jejel̦ã bwe ekar wõr ro rar karejar ñan Jeova ilo tõre eo an Ebream. Shem ear juon iaan armej rein. Meñe Shem ear jab rũttotata nejin Noa, ak enañin aolep iien, etan ej pãd m̦oktata ñe Baibõl̦ ej kõllaajrake etan l̦õm̦aro jilu nejin Noa. Men in ej kaalikkar bwe Shem ear l̦ap an tõmak ilo Jeova. b (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Ejjabto ãlikin Ibwijleplep eo, Noa ear ba bwe Jeova ej “Anij an Shem.” (Jen. 9:26) Shem ear kwal̦o̦k an kautiej Jeova im kabuñ eo em̦ool.

5 Ebream emaroñ kar jel̦ã kajjien Shem. Baj l̦õmn̦ak m̦õk kõn iien ko Ebream ear juon l̦addik jidikdik. Emaroñ kar l̦ap an m̦õn̦õn̦õ ke ear jel̦ã bwe ewõr juon nukũn ear mour elõñl̦o̦k jãn 400 iiõ im elõñ men ko ear loi jãn ke ear dik! Shem ear loe an nana men ko armej ro rar kõm̦m̦ani m̦okta jãn Ibwijleplep eo, im ear mour im loe an armej rein renana jako ilo Ibwijleplep eo. Ear bar loe an lõñl̦o̦k wõt armej ilo lal̦ in, im armej rein rar jino kõm̦m̦an aer kien. Ear bar pãd im mour ilo tõre eo Nimrod ear jum̦ae Anij ke ear kalõk m̦weo eutiej etan Bebel. Shem ear tiljek wõt ñan Jeova im ear jab bõk kun̦aan im kalõk m̦wiin eutiej. Innem ke Jeova ear pukwõj kajin eo an armej ro, ear jab jelõt Shem im aolep ro jãn baam̦le eo an. Etke? Kõnke rar wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõjerbal kajin eo ej jãn jinoin im Noa ear bar kõjerbale. Ebream ear itok jãn baam̦le eo an Shem. Ke Ebream ear dik im rũttol̦o̦k, ejjel̦o̦k pere bwe ear l̦ap an kautiej Shem. Shem ear mour ilo tõre eo an Ebream, im Ebream emaroñ kar katak elõñ men ko jãne kõn Jeova.

Meñe ear l̦ap an armej in Õr kabuñ ñan ekjab, ak Ebream ear jab kobal̦o̦k ippãer im kabuñ ñan ekjab

6. (1) Ta eo Ebream ear kõn̦aan kõm̦m̦ane ke ear mel̦el̦e kõn unin an kar Jeova bõktok Ibwijleplep eo? (2) Kar ewi wãween mour eo an Ebream im Sera?

6 Ejjel̦o̦k pere bwe Ebream ear mel̦el̦e kõn unin an kar Jeova bõktok Ibwijleplep eo. Kõn an kar mel̦el̦e kõn men in, ear kõn̦aan kabuñbũruon Jeova ilo an anõke joñak eo an Noa. Eñin unin Ebream ear jab kabuñ ñan ekjab ãinwõt armej ro jet ilo Õr. Meñe ro uwaan baam̦le eo an make rar bar kabuñ ñan ekjab, ak ear jab ãinwõt er. Tokãlik, Ebream ear bõk juon pãleen im ear m̦areiki. Etan kõrã in pãleen ej Sera. Sera ear juon kõrã el̦ap an deo̦, im ear bar tõmak ilo Jeova. c (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Meñe ear jab maroñ wõr nejierro ajri ak erro ar jim̦or m̦õn̦õn̦õ wõt ilo aerro karejar ñan Jeova. Erro kar bareinwõt bõke Lot, eo nãj nejin Ebream, im lale kõnke ear mej jemãn jãne.

7. Ewi wãween an rũkal̦oor ro an Jijej anõke joñak eo an Ebream?

7 Ebream ear jab el̦l̦o̦k jãn Jeova bwe en kabuñ ñan ekjab. Erro Sera kar m̦õn̦õn̦õ in tiljek wõt ñan Jeova im rar kaalikkar aerro oktak jãn armej ro ilo Õr me rar kabuñ ñan ekjab. El̦aññe jekõn̦aan bwe en l̦apl̦o̦k ad tõmak ilo Jeova, jej aikuj anõke joñak in an Ebream im Sera. Jej aikuj bar m̦õn̦õn̦õ in kwal̦o̦k ad oktak jãn armej ro jet. Jijej ear ba bwe ro rũkal̦ooran rejjab “m̦õttan lal̦.” Ear bar ba bwe kõn aer jab m̦õttan lal̦, lal̦ enaaj kõjdate er. (Riit Jon 15:19, UBS.) El̦aññe ro uwaan baam̦le eo am̦ ak ro nukum̦ im armej ro jet rej dike eok kõnke kwaar kããlõt ñan karejar ñan Jeova, keememej bwe ebar wõr ro jet m̦oktal̦o̦k rar bar iioone ejja wãween in wõt. Kwõj anõke joñak eo em̦m̦an an Ebream im Sera ñe kwõj tiljek wõt ilo am̦ karejar ñan Jeova.

‘Kwõn Ilo̦k jãn Aelõñ eo Am̦’

8, 9. (1) Ta eo ekabwilõñlõñ ear wal̦o̦k ñan Ebream? (2) Ta naanin jiroñ eo Jeova ear ba ñan Ebream?

8 Juon raan, ear wal̦o̦k juon menin kabwilõñlõñ ñan Ebream. Ekar bõk juon ennaan jãn Jeova Anij. Baibõl̦ ejjab lukkuun tipdikitok ñan kõj wãween an kar Ebream bõk naanin jiroñ in jãn Jeova. Ej baj ba wõt bwe “Anij in aiboojoj” ear wal̦o̦k ñane. (Riit Jerbal 7:2, 3, UBS.) Bõlen Jeova ear jab lukkuun wal̦o̦kl̦o̦k ak ear kõjerbal juon iaan enjel̦ ro an bwe en wal̦o̦kl̦o̦k ñan Ebream. Ilo wãween in, Ebream ear loe joñan an Eo ej Irooj Bõtata aiboojoj. Ejjel̦o̦k pere bwe Ebream ear lukkuun m̦õn̦õn̦õ ke ear loe oktak eo ikõtaan Anij eo em̦ool im ekjab ko armej ro ilo ãneo rar kabuñ ñani.

9 Ta naanin jiroñ eo Jeova ear ba ñan Ebream? Ear ba: “Kwõn ilo̦k jãn ro nukum̦ im jãn aelõñ eo am̦, im etal ñan ãneo inaaj kwal̦o̦k ñan eok.” Jeova ear jab kwal̦o̦k etan aelõñ eo Ebream en etal ñane. Ear baj ba wõt ñan Ebream bwe enaaj kwal̦o̦kl̦o̦k ñane. Ijo wõt ke Jeova ear ba ñan Ebream bwe en ilo̦k jãn ro nukũn im jãn aelõñ eo an. Ekar juon m̦anit ippãn armej in ijo jikin Ebream im jikin ko jet ñan kaorõk baam̦le ko aer im ro nukwier. Armej rein rar l̦õmn̦ak bwe el̦aññe juon armej ej etal jãn ro nukũn im jokwe ilo juon aelõñ ettol̦o̦k ej bwijerro im kaal an wõr jorrããn. Joñan an kar nana men in, jet rar watõk bwe enanal̦o̦k jãn mej!

10. Etke emaroñ kar jab pidodo ñan an Ebream im Sera em̦m̦akũt jãn Õr?

10 Emaroñ kar jab pidodo ñan an Ebream em̦m̦akũt jãn Õr. Etke? Juon un ej kõnke Õr ear juon jikin el̦ap an m̦weiie im em̦m̦an kõjeiien armej ro ie. (Lale bo̦o̦k eo etan “ Jikin eo Ebream im Sera Rar Etal Jãne.”) Elõñ ro rej ekkatak kõn mour ilo iien ko etto rar kõb im loe elõñ kein kam̦ool ko rej kaalikkar bwe el̦ap an kar m̦weiie armej ro ilo Õr. Elõñ iaan m̦õko im̦õn armej rein rar lukkuun kilep. Elõñ iaan m̦õkein ear wõr 12 ak lõñl̦o̦k ruum̦ier, im ruum̦ kein rekar an ro uwaan baam̦le ko aer im rijerbal ro aer. Ruum̦ kein rej kõm̦m̦an jãn jimããn̦ im rej ekkar ippãn doon ñan wõrwõre mel̦an eo ej pãd iol̦apl̦ap. Bareinwõt, enañin aolep jikin ear wõr dãn ej to̦o̦r ñan idaak im kwal̦kol̦ pã. Ear bar wõr im̦õn kõppojak, im jikin kato̦o̦rl̦o̦k kwõpej ko ak jeepti tããñ ko. Bar juon iaan un ko unin an maroñ kar jab pidodo ñan an Ebream em̦m̦akũt jãn jikin in ej kõnke erro Sera kar rũtto. Bõlen ear 70 jim̦a an Ebream iiõ im Sera ear 60 jim̦a an iiõ. Ejjel̦o̦k pere bwe Ebream ear kõn̦aan bwe en em̦m̦an kõjeiien Sera im bwe en jab pãd ilo aikuj. Ekkã an em̦m̦aan ro kõm̦m̦ane men in ñan kõrã ro pãleer me rej yokwe er. Baj l̦õmn̦akel̦o̦k m̦õk an Ebream im Sera bwebwenato kõn naanin jiroñ eo an Jeova. Bõlen erro kar bwebwenato ippãn doon kõn apañ ko im wãween ko reppen renaaj iiooni ñe erro naaj em̦m̦akũt jãn Õr. Ebream emaroñ kar lukkuun m̦õn̦õn̦õ ke Sera ear kõn̦aan etal ippãnl̦o̦k! Ãinwõt Ebream, Sera ear bar m̦õn̦õn̦õ in kaarmejjete e make im ilo̦k jãn jikin in.

11, 12. (1) Ta ko Ebream im Sera rar aikuj pepe kaki im kõpooji m̦okta jãn aer em̦m̦akũt jãn Õr? (2) Ta ko rar wal̦o̦k ilo jibboñõn raan eo baam̦le eo an Ebream ear em̦m̦akũt jãn Õr?

11 Elõñ jerbal ko Ebream im Sera rar aikuj kõm̦m̦ani ãlikin wõt aerro kõm̦m̦ane pepe eo aerro. Erro kar aikuj kõpooj aolep men ko m̦weieerro. Erro maroñ kar l̦õmn̦ak l̦o̦k im̦aan kõn ta ko renaaj aikuj bũki im ta ko renaaj likũti wõt. Men eo el̦apl̦o̦k an aorõk rar l̦õmn̦ak kake ej ro uwaan baam̦le eo aer im rijerbal ro aer. Rar bõlen l̦õmn̦ak im pepe kõn ta eo renaaj kõm̦m̦ane ñan Tira kõnke erũtto kiiõ. Innem, erro kar pepe in bõke l̦al̦l̦ap in ippãerro bwe ren lale m̦ae iien ejako. Tira emaroñ kar m̦õn̦õn̦õ in etal ippãerro kõnke Baibõl̦ ej kwal̦o̦k bwe e eo ear bõk baam̦le eo aer im ilo̦k jãn Õr. Ejjel̦o̦k pere bwe Tira ear bõjrak an kabuñ ñan ekjab. Lot ear bar etal ippãerl̦o̦k ilo iien in.​—Jen. 11:31.

12 Ãlikin aer kar kõpooji men ko m̦weieer, rar pojak in em̦m̦akũt. Ear jibboñ ke jarlepju eo ear ain doon im jutak inabõjin wõrwõr eo ilo Õr. Men ko m̦weieer rar pãd ioon kamel̦ ko im to̦o̦ñke ko nejier, im em̦õj aer kadede ainitok aolep bwijjin menninmour ko jet nejier. Baam̦le eo im rijerbal ro aer rar pojak im kijooror in em̦m̦akũt. d (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Bõlen aolepeer rar reilo̦k ñan Ebream im kõttar wõt an kaalikkar ñããt eo ren jino em̦m̦akũt. Ejjabto, rar jino em̦m̦akũt jãn Õr im rar jab bar ro̦o̦ll̦o̦k ñane.

13. Ewi wãween an rũkarejar ro an Jeova ilo raan kein anõke joñak eo an Ebream im Sera?

13 Ilo raan kein, elõñ rũkarejar ro an Jeova rej pepe in em̦m̦akũt ñan jikin ko el̦ap aer aikuj rukwal̦o̦k naan ie. Ebar wõr ro jet rej pepe in katak bar juon kajin. Im ro jet rej pepe in kwal̦o̦k naan ilo wãween ko jet me rejjañin kar kõm̦m̦ani m̦okta im rejjab imminene kaki. Elõñ wãween ko rein rar aikuj kaarmejjeti bwe ren maroñ kal̦apl̦o̦k ijo kun̦aaer. Jekõn̦aan nõbar im kam̦m̦oolol rein kõn aer m̦õn̦õn̦õ in kaarmejjete er make im kajjioñ anõke joñak eo an Ebream im Sera! El̦aññe jej kwal̦o̦k ad tõmak ãinwõt rein, enaaj l̦ap an Jeova kajeraam̦m̦an kõj. Etke? Kõnke Jeova eban likjab jãn an kajeraam̦m̦an ro rej kwal̦o̦k aer tõmak ilo E. (Hi. 6:10; 11:6) Jeova ear ke kõm̦m̦ane men in ñan Ebream?

Rar Kijoone Reba Upretis

14, 15. (1) Kar ewi wãween ial̦ eo an jarlepju eo ke rar etal jãn Õr ñan Heran? (2) Etke Ebream emaroñ kar pepe in bõjrak im jokwe ilo Heran ium̦win juon iien eaetok?

14 Jarlepju eo ear jino imminene in etal jãn jikin ñan jikin. Jemaroñ pijaikl̦o̦k an Ebream im Sera etetal im l̦ak m̦õk rebar uwe ioon menninmour ko. Ewal̦o̦k ainikien aer kõnnaan im bar ainikien an jañ peel̦ ko rej ettoto ippãn menninmour ko. Jidik kõn jidik, rar jino imminene kõn kilen aer kajutak im limi im̦õn kõppãd ko aer im bar bũki. Rar bar jino imminene kõn kilen aer jipañ Tira bwe en kon̦ ioon kamel̦ eo ak to̦o̦ñke eo ej uwe ie. Rar etal wõt ilo ial̦ eo aer im rar tõparl̦o̦k ijoko ituiõñ turilikin Õr. Rar etal itõrereinl̦o̦k Reba Upretis. Ium̦win elõñ raan in aer wõnm̦aanl̦o̦k wõt im etal ilo ial̦ eo aer.

15 Ãlikin aer etetal 600 jim̦a m̦ail̦, rar tõparl̦o̦k em̦ aj ko rem̦m̦an ilo Heran. Heran ej juon jikin el̦ap an m̦weiie. Ekkã an armej in ijoko jet bõktok kein wiakake ko aer ñan Heran kõnke ial̦ ko ruo jãn rear im jãn turilik rej ioon doon ijin. Eñin ej jikin eo baam̦le eo an Ebream ear bõjraktok im jokwe ie ium̦win juon iien eaetok. Etke? Bõlen kõnke Tira elukkuun m̦õjn̦o̦ kiiõ im ejjab maroñ wõnm̦aanl̦o̦k wõt ippãer ilo ial̦ eo aer.

16, 17. (1) Ta bujen eo Ebream ear m̦õn̦õn̦õ kake? (2) Ta ko Jeova ear kajeraam̦m̦an Ebream kaki ke ear pãd ilo Heran?

16 Ejjabto tokãlik, Tira ear mej ke ear 205 an iiõ. (Jen. 11:32) Ke Tira ear jako ilo iien in, Ebream ear bũrom̦õj. Bõtab, Jeova ear kaenõm̦m̦ane ke ear bar kõnnaan ippãn. Jeova ear ãliji naanin jiroñ eo ear ba ñan Ebream ke ear pãd ilo Õr im bar kakeememeje kõn kallim̦ur eo an ñane. Ear ba bwe enaaj kõm̦m̦ane “juon aelõñ el̦ap” jãn bwijjin Ebream, im bwe riaelõñ otemjej ilo lal̦ in renaaj jeraam̦m̦an kõn e. (Riit Jenesis 12:2, 3.) Ebream ear lukkuun m̦õn̦õn̦õ ke Anij ear kõm̦m̦ane bujen in ikõtaaerro. Men in ear kakajoore bwe en wõnm̦aanl̦o̦k wõt ilo ial̦ eo an.

17 Ilo tõre in ke rej pojak in em̦m̦akũt jãn Heran, ear lõñl̦o̦k men ko rar aikuj kõpooji bwe ren bũki. Etke? Kõnke Jeova ear kajeraam̦m̦an Ebream ke ear pãd ijin. Baibõl̦ ej kwal̦o̦k bwe ear orl̦o̦k m̦weiuk ko m̦weien Ebream im lõñl̦o̦k an rijerbal ilo Heran. (Jen. 12:5) Ebream ear aikuji men kein kõnke ñan an maroñ ejaak juon aelõñ ej aikuj lõñ m̦weiuk im lõñ armej. Ejjab aolep iien Jeova ej kõm̦m̦an bwe rũkarejar ro an ren m̦weiie. Bõtab, ej lel̦o̦k jabdewõt men rej aikuji bwe ren maroñ kajejjet ankilaan. Kõn an kar Jeova kajeraam̦m̦an Ebream kõn men kein, ear kakajoore bwe en tõl jarlepju eo ñan ijo Jeova ear ba bwe enaaj kwal̦o̦kl̦o̦k ñan er.

Ear jab pidodo ñan an Ebream im Sera em̦m̦akũt jãn Õr kõnke ear em̦m̦an kõjeiier ke rar mour ie

18. (1) Raan ta eo ear aorõk ñan armej ro an Anij ilo iien ko etto? (2) Ta iien ko jet raorõk rar wal̦o̦k tokãlik ilo Nisan 14? (Lale bo̦o̦k eo etan “ Juon Raan Eaorõk Baibõl̦ Ej Kwal̦o̦k Kake.”)

18 Ãlikin jejjo raan in aer etal ilo ial̦ eo aer jãn Heran, rar tõparl̦o̦k juon jikin etan Karkemish. Eñin ej jikin eo ekkã an riitoitak ro kijoone Reba Upretis ie. Iien in rar kijoone reba in ear juon iien eaorõk ñan armej ro an Anij ilo iien ko etto. Etke? Kõnke eñin kar iien eo ear jino jejjet bujen eo Anij ear kõm̦m̦ane ippãn Ebream. Iien in Ebream ear tõl jarlepju eo bwe ren kijoone reba eo, ear wal̦o̦k ilo Nisan 14 ilo iiõ eo 1943 m̦okta jãn Kũraij. (Ex. 12:40-43) Eñin kar raan eo Anij ear jino kajejjet kitien bujen eo ear kõm̦m̦ane ippãn Ebream. Ãneo Jeova ear kallim̦ur kake epãd ilo turõkin Reba eo rar kijoone.

19. (1) Ta eo Jeova ear kallim̦uri Ebream kake? (2) Ta eo Ebream emaroñ kar l̦õmn̦ake ke Jeova ear kwal̦o̦k kallim̦ur eo an ñane?

19 Ke Ebream im jarlepju eo ippãn rar etal ñan iturõkin Reba Upretis, rar bõjrak iturin wõjke killep ko ilo More, iturin Shikem. Ilo ijin, Jeova ear bar kõnnaan ippãn Ebream. Anij ear kallim̦uri Ebream bwe enaaj lel̦o̦k ãneo ñan ro ineen ak bwijjin. Ke Jeova ear ba men in, Ebream ear ke l̦õmn̦ak kõn kanaan eo Jeova ear kwal̦o̦k ilo jikin kallib in Iden kõn ‘ine’ eo enaaj kar wal̦o̦k im lo̦mo̦o̦ren armej? Bõlen. (Jen. 3:15; 12:7) Ebream emaroñ kar jino kile bwe ‘ine’ eo kar kallim̦ur kake enaaj wal̦o̦k jãn menmenbwij eo an.

20. Ta eo Ebream ear kõm̦m̦ane ñan kwal̦o̦k an kam̦m̦oolol Jeova kõn jeraam̦m̦an eo ear lel̦o̦k ñane?

20 Ebream ear l̦ap an kam̦m̦oolol kõn jeraam̦m̦an in Jeova ear lel̦o̦k ñane. Ejjel̦o̦k kajjitõk bwe Ebream ear aikuj kõjparok wõt ke ear etal ilujen ãneo kõnke elõñ RiKenean rar jokwe ie. Ebream ear bõjrak im kõm̦m̦ane juon an lokatok ñan Jeova iturin wõjke killep ko ilo More, im tokãlik ear bar kõm̦m̦ane juon an lokatok ilo Betel̦. Ear kũr etan Jeova ke ear katok ñane. Bõlen unin an kar kõm̦m̦ane men in ej ñan kwal̦o̦k an kam̦m̦oolol ñan Anij eo an kõn an kar kwal̦o̦k kallim̦ur eo kõn ro ineen. Ebream emaroñ kar bar kwal̦o̦k naan ñan RiKenean ro rar jokwe ilo jikin ko repaake ijo ear pãd ie. (Riit Jenesis 12:7, 8.) Ejjel̦o̦k pere bwe ear lõñ apañ ko im wãween ko reppen rar wal̦o̦k ñan Ebream, im wãween kein remaroñ kar mãlejjoñe tõmak eo an. Bõtab, Ebream ear jab reilikl̦o̦k ñan mour eo an kar m̦okta ke ear pãd ilo Õr im ear em̦m̦an kõjeiien ie. Ear likũt wõt an kõjatdikdik ilo kallim̦ur eo an Jeova ñane. Bokin Hibru 11:10 (UBS) ej ba: “Ebream ear kõttar jikin kweilo̦k eo Anij ear annañe im kalõke, jikin kweilo̦k eo bo̦unteijen ko an rej pãd ñan indeeo.”

21. (1) Ewi joñan ad jel̦ã kõn Aelõñ eo an Anij ñe jej keidi ñan Ebream? (2) Ta eo kwõj peek ñan kõm̦m̦ane?

21 Kõj ro me jej karejar ñan Jeova ilo raan kein jejel̦ã kõn jikin kweilo̦k in ilo kõkkar ak Aelõñ eo an Anij. El̦apl̦o̦k ad jel̦ã kõn men in jãn kar Ebream. Jejel̦ã bwe Aelõñ eo an Anij epãd ilañ im m̦õttan jidik enaaj kõjem̦l̦o̦k aolep nana ko ilo jukjukun pãd in. Jebar jel̦ã bwe ine eo enaaj kar wal̦o̦k jãn bwijjin Ebream ej Jijej Kũraij im bwe ej irooj ilo Aelõñ eo an Anij kiiõ. Enaaj juon jeraam̦m̦an el̦ap ñe jenaaj loe Ebream ilo iien eo enaaj jerkak im mour. Ilo iien eo Ebream enaaj bar mour, enaaj kiiõ lukkuun mel̦el̦e kõn wãween an kar jejjet kitien kallim̦ur eo an Jeova kõn ine eo. Kokõn̦aan ke loe an Jeova kajejjet kitien aolep kallim̦ur ko an? El̦aññe aet, eokwe kwõj aikuj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im l̦oore joñak eo an Ebream. Kwõn kwal̦o̦k am̦ m̦õn̦õn̦õ in kaarmejjete kwe make im pokake Jeova. Jar ñane im kam̦m̦oolole kõn jeraam̦m̦an ak jerbal ko ej liwaj ñan kwe. Ebream ej “jemãn ro otemjej rej tõmak.” Innem, kwõmaroñ watõk Ebream ãinwõt jem̦am̦ ilo am̦ wõnm̦aanl̦o̦k wõt im l̦oore joñak eo an.

a Ilo kar tõre in, etan Ebream ear Ebram. Bõtab tokãlik, Anij ear ukote ñan Ebream. Mel̦el̦ein ãt in Ebream ej “Jemãn Elõñ Bwij.”​—Jen. 17:5.

b Ejjel̦o̦k oktak jãn Ebream. Ñe Baibõl̦ ej kõllaajrake etan l̦õm̦aro nejin Tira, ekkã an etan Ebream pãd m̦oktata meñe ejjab rũttotata.

c Ilo kar tõre in, etan Sera ear Serai. Bõtab tokãlik, Anij ear ukote ñan Sera. Mel̦el̦ein ãt in ej “Lerooj.”​—Jen. 17:15.

d Jet rũmmãlõtlõt ro rej ekkatak kõn Baibõl̦ rej ba bwe armej ro ilo tõre eo an Ebream rar jab nãjnej kamel̦. Bõtab, ejjel̦o̦k kein kam̦ool ej kaalikkar bwe ejim̦we l̦õmn̦ak in aer. Baibõl̦ ej kwal̦o̦k bwe ear wõr nejin Ebream kamel̦.​—Jen. 12:16; 24:35.