LUZIA, EO EAR JORRÃÃN NEEN TUANMIIÑ. Ke ear dik, ear bõk nañinmej in polio, juon nañinmej ej jelõt nerve ko ilo ãnbwin. Ke ear 16 an iiõ, kõrã eo me Luzia ear jerbal ñane ear jiroñl̦o̦ke im ba, “Anij ej kaje eok kõn nañinmej n̦e am̦ kõn am̦ kar bõt im nana ñan jinõm̦.” Meñe em̦õj an mootl̦o̦k elõñ iiõ ak Luzia ej keememej wõt an kar lukkuun nana an mour ke ear roñ men in.

KE DAMARIS EAR JEL̦Ã BWE EWÕR AN KÃÃNJÕR ILO KÕMÃLIJ, jemãn ear kajjitõk ippãn im ba: “Ta n̦e kwaar kõm̦m̦ane bwe en wal̦o̦k men in ñan kwe? Ewõr men en̦ elukkuun nana kwaar kõm̦m̦ane. Eñin unin an Anij kalleik kwe.” Damaris ear lukkuun bũrom̦õj im nana an mour kõn naan kein an jemãn.

Jãn etto in an armej ro l̦õmn̦ak im tõmak bwe ñe armej ro rej nañinmej, mel̦el̦ein bwe Anij ej kaje ak kalleik er. Juon bok etan Manners and Customs of Bible Lands ej ba bwe ilo iien ko an Christ, elõñ armej rar tõmak bwe “ñe juon ej nañinmej, ej itok wõt jãn jerawiwi ko ear kõm̦m̦ani ak jerawiwi ko an ro nukũn. Im Anij ej kaje armej in ilo an kanañinmeje kõn wõt jerawiwi kein.” Im ilo kar iiõ ko 1300 jim̦a ko (Middle Ages), bok eo etan Medieval Medicine and the Plague ej ba bwe “ewõr jet armej rar tõmak bwe Anij ear bõktok nañinmej ñan kaje armej ro kõn jerawiwi ko rar kõm̦m̦ani.” Im ke elõñ milien armej in Europe rar mej jãn nañinmej eo ear wal̦o̦k ilo iiõ kein 1300 jim̦a ko, mel̦el̦ein ke bwe Anij eo ear kaje armej ro renana? Ak nañinmej in ear ke wal̦o̦k jãn kij ko me rej itok jãn ettoon ãinwõt an taktõ ro ba? Jet remaroñ l̦õmn̦ak im ba m̦ool ke bwe Anij ej kõm̦m̦an an wõr nañinmej bwe armej ro ren eñtaan kõn wõt aer jerawiwi? * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.)

L̦ÕMN̦AK KÕN MEN IN: El̦aññe Anij ej kõjerbal jim̦we im maroñ eo an ñan kõjerbal nañinmej ak menin kaeñtaan ko ñan kaje armej ro kõn jerawiwi ko rej kõm̦m̦ani, innem etke Jesus ear kõmour er jãn nañinmej ko aer? Men in enaaj ke kar kõm̦m̦an ad l̦õmn̦ak bwe an Anij wãnõk im an ekajet jim̦we ejjab lukkuun m̦ool? (Matu 4:23, 24, UBS) Eban kar oktak kõm̦m̦an ko an Jesus jãn Anij. Ilo m̦ool Jesus ear make ba: “Iien otemjej ij kõm̦m̦an men ko rej kabuñbũruon” im “ãinwõt Jema ear letok kien ñan eõ, ãindein ij kõm̦m̦an.”​—Jon 8:29; 14:31.

Elukkuun alikkar an Baibõl̦ eo ba bwe Jeova Anij “ejjel̦o̦k nana ippãn.” (Duteronomi 32:4) Ñan waanjoñak, Anij elukkuun ban kõm̦m̦an bwe juon bal̦uun en kũrããj im kõm̦m̦an an elõñ bukwi armej ro ejjel̦o̦k rueer mej kõn wõt an kõn̦aan kaje juon iaan ro ilo bal̦uun eo. Rũkarejar eo etiljek an Anij, Ebream, ear ba bwe Anij ejjãmin “ko̦kkure riwãnõk ippãn rijjerawiwi,” kõnke Anij ewãnõk. Ear kaalikkar men in bwe elukkuun ban wõt im ban kõm̦m̦ane. (Jenesis 18:23, 25) Baibõl̦ ej bareinwõt ba bwe ‘Anij ejãmin kõm̦m̦ani men ko renana’; ejjab kõm̦m̦ani men ko rejjab “wãnõk.”​—Job 34:10-12.

Ñe jej iioon eñtaan, ejjab mel̦el̦ein bwe Anij ej kaje ak kalleik kõj kõn juon jerawiwi jaar kõm̦m̦ane. Jesus ear kam̦oole men in ilo iien eo ke e im rũkal̦oor ro an rar loe juon em̦m̦aan ear pilo jãn ke ear l̦otak. “Rũkal̦ooran rej kajjitõk ippãn im ba, ‘Rabbai, wõn ear jerawiwi, armej in, ak jemãn im jinen, bwe ear l̦otak im pilo?’ Jesus ear uwaak, ‘Armej in ear jab jerawiwi ak jemãn im jinen; a bwe jerbal ko an Anij ren wal̦o̦k kõn e.’”​—Jon 9:1-3.

L̦õmn̦ak in ebõd ear buñbuñ ilo tõre eo. Kõn men in, rũkal̦oor ro an Jesus remaroñ kar lukkuun bwilõñ  kõn uwaak eo an ke ear ba bwe men eo enana ear wal̦o̦k ñan em̦m̦aan in ejjab mel̦el̦ein bwe e im jemãn im jinen rar jerawiwi. Jesus ear kõmour em̦m̦aan in jãn an kar pilo, im kõn men in ear kõm̦m̦ane ear kariab tõmak eo bwe ñe jej eñtaan Anij ej kaje ak kalleik kõj. (Jon 9:6, 7) Rainin, ro rej bõk nañinmej ko rel̦l̦ap, remaroñ bõk kaenõm̦m̦an jãn aer jel̦ã bwe ejjab Anij eo ej kõm̦m̦an bwe ren iiooni men kein.

Eoon ko rej kaenõm̦m̦an kõj

• “Bwe men ko renana reban kapo Anij, im Ej kapo ejjel̦o̦k armej.” (JEMES 1:13) M̦õttan jidik aolep “men ko renana” ãinwõt nañinmej, eñtaan, im mej, ko im rar kaeñtaan armej ium̦win elõñ iiõ renãj jako.

• Jesus Christ ear “kõmour ro otemjej renañinmej.” (MATU 8:16) Nejin Anij ear kõmour aolep ro rar itok ñan ippãn, im men in ear kõm̦m̦ane ear kaalikkar ta eo Aelõñ eo an Anij enaaj kõm̦m̦ane ipel̦aakin lal̦ in.

• Anij “enaaj kõm̦õrãik jãn mejãer dãnnin kõmjaal̦al̦ otemjej, im enaaj ejjel̦o̦k bar mej, im rejãmin bar liaajlo̦l̦, ak jañ, ak eñtaan; bwe men ko m̦okta rejako.”​—REVELESÕN 21:3-5.

Kiiõ etke armej rej iioon el̦ap eñtaan? Elõñ to̦ujin iiõ in an armej l̦õmn̦ak kõn kajjitõk in. El̦aññe ejjab Anij eo ej kõm̦m̦an bwe men kein ren wal̦o̦k, innem wõn eo? Eokwe jenaaj etale uwaak ko ñan kajjitõk kein ilo katak eo tok juon.