1, 2. (1) Jouj im kõmel̦el̦e etke peptaij ej juon pepe el̦ap an aorõk me kwõj aikuj lukkuun l̦õmn̦ak kake. (2) Ta eo juon armej ej aikuj in etale m̦okta jãn an peptaij?

 KWÕJ ke juon jo̦dikdik eo me ekõn̦aan peptaij? El̦aññe aet, eokwe men in ej jeraam̦m̦an eo el̦aptata kwõmaroñ bõke. Ãinwõt ad kar katak kake ilo katak eo m̦oktal̦o̦k, peptaij ej juon pepe el̦ap an aorõk im kwõj aikuj lukkuun l̦õmn̦ak kake. Am̦ peptaij ej kaalikkar ñan ro jet ke em̦õj am̦ ajel̦o̦k mour eo am̦ ñan Jeova. Mel̦el̦ein bwe em̦õj am̦ kõm̦m̦ane juon kallim̦ur bwe kwõnaaj karejar ñane ñan indeeo im am̦ kõm̦anm̦an ankilaan enaaj men eo el̦aptata an aorõk ilo mour eo am̦. Innem, kõnke kallim̦ur in kwõj kõm̦m̦ane ippãn Anij ej juon kallim̦ur el̦ap an aorõk, em̦m̦an ñe kwõj peptaij ñe kwõj juon eo erũtto ilo l̦õmn̦ak, ñe ej juon men kwe make kokõn̦aan kõm̦m̦ane, im ñe em̦õj am̦ jel̦ã ta mel̦el̦ein ñe juon ej wũjlepl̦o̦k mour eo an ñan Anij.

² Bõtab, bõlen kwõmaroñ l̦õmn̦ak ippam̦ make bwe kwõjjab pojak in peptaij. Ak bõlen kwõmaroñ l̦õmn̦ak bwe kwõpojak, bõtab jinem̦ im jem̦am̦ rej ba bwe kwõj aikuj in kõttar ñan ñe kwõrũttol̦o̦k jidik im kwõjel̦ã kilen kõm̦m̦ani pepe ko am̦ make. Ta eo kwõj aikuj  in kõm̦m̦ane? Eokwe, kwõn jab ebbeer. Kwõn kortokjãn iien in kwõjjañin peptaij ñan kõm̦m̦an wõnm̦aanl̦o̦k ko me rej kaalikkar bwe kwõpojak ñan am maroñ peptaij. Ilo iien in me kwõjjañin peptaij, kwõmaroñ kõm̦m̦an mejãnkajjik ko ñan: (1) kakajoorl̦o̦k tõmak eo am̦ (2) kakõm̦anm̦anl̦o̦k kõm̦m̦an ko am̦, im (3) kal̦apl̦o̦k am̦ kam̦m̦oolol Jeova.

3, 4. Ta eo jo̦dikdik ro remaroñ katak jãn joñak eo an Timote?

³ L̦õmn̦ak m̦õk kõn wãween am̦ naaj uwaaki kajjitõk kein: Etke ij tõmak bwe ewõr Anij? Etke el̦ap aõ tõmak bwe Baibõl̦ ej Naanin Anij? Etke ijjab l̦oor m̦antin armej ro ilo jukjukun pãd in ak ij pokake wõt kien ko an Anij? Kajjitõk kein renaaj jipañ eok bwe kwõn l̦oore naanin kakapilõk in an rijjilõk Paul me ej ba: “Kom̦win mãlejjoñ [kam̦ool ñan kom̦ make, NW] ta ankilaan Anij em̦m̦an im kabuñbũruon im weeppãn.” (Rom 12:2) Etke kwõj aikuj in kõm̦m̦ane men in?

⁴ L̦õmn̦ak kõn joñak eo an Timote. Timote ear lukkuun jel̦ã kobban Jeje ko. Etke? Kõnke ‘jãn ke ear ajri’ jinen im jibwin rar katakini katak ko rem̦ool. Meñe ãindein, ak Paul ear rõjañ Timote im ba: “Kwõn pãdwõt ilo men ko kwaar katak im reel kaki.” (2 Timote 3:14, 15) Naanin Grik eo kar kõjerbale ñan naan in “reel” ej mel̦el̦ein ñe juon ej “lukkuun tõmak bwe em̦ool juon men.” Kõn men in, Timote ear lukkuun tõmak bwe men ko ear katak kaki rem̦ool. Ear tõmaki men kein, ejjab kõnke jinen im jibwin rar ba bwe en tõmaki, ak kõnke ear lukkuun etale men ko ear katak kaki im e make ear tõmak bwe rem̦ool.​—Riit Hibru 5:14, UBS.

5, 6. Etke eaorõk bwe kwõn jel̦ã kammineneik maroñ eo am̦ ñan jel̦ã ta ko rem̦ool im ta ko rejjab m̦ool ke kwõj dik wõt?

⁵ Ak ta kõn kwe? Bõlen eto am̦ jel̦ã kõn katak ko rem̦ool. El̦aññe ãindein, kwõmaroñ kõm̦m̦an bwe en juon am̦ mejãnkajjik ñan etale etke kwõj tõmaki men kein. Am̦ kõm̦m̦ane men in enaaj jipañ eok bwe en kajoorl̦o̦k tõmak eo am̦. Bareinwõt, enaaj kõjparok eok bwe ro me dettaer wõt kwe, l̦õmn̦ak ko an armej in lal̦ in, ak eñjake ko am̦ make ren jab tõll̦o̦k eok ñan kõm̦m̦ani pepe ko rejjab jim̦we.

⁶ El̦aññe kwõnaaj jino kammineneik maroñ eo am̦ ñan “jel̦ã” ak mel̦el̦e ta ko rem̦ool im ta ko rejjab m̦ool ke kwõj dik wõt, men in enaaj jipañ eok ñan jel̦ã uwaake ro jet me rej kwal̦o̦k kajjitõk kein ñan kwe: ‘Etke el̦ap am̦ tõmak bwe ewõr Anij? El̦aññe Anij ej yokwe kõj, etke ej kõtl̦o̦k bwe men ko renana ren wal̦o̦k? Etke jemaroñ ba bwe Anij ear pãd jãn jinoin?’ Em̦m̦an ñe kwõj pojak in uwaaki kajjitõk kein kõnke ñe rebaj kajjitõk ippam̦ kaki, men in eban kõm̦m̦an am̦ jino pere katak ko ak enaaj kõm̦akũt eok bwe en l̦apl̦o̦k am̦ etale katak ko ilo Baibõl̦.

7-9. Ewi wãween an kein katak ko ñan jo̦dikdik ilo Weep jait eo ad maroñ jipañ eok ñan kakajoorl̦o̦k tõmak eo am̦?

⁷ Ilo am̦ lukkuun etale katak ko ilo Baibõl̦, men in enaaj jipañ eok bwe kwõn jel̦ã uwaaki kajjitõk ko an armej. Bareinwõt, enaaj jipañ eok bwe kwõn jol̦o̦k am̦ pere katak ko im enaaj kakajoorl̦o̦k tõmak eo am̦. (Jerbal 17:11) Ewõr jet ad bok me remaroñ jipañ eok ñan kõm̦m̦ane men in. Elõñ rar katak kõn bok ko ad me rej kwal̦o̦k kõn Rũkõm̦anm̦an eo ad im menin kõm̦anm̦an ko an, im men in ear lukkuun jipañ er. Bareinwõt, elõñ em̦m̦an ippãer kein katak ko ñan jo̦dikdik (“What Does the Bible Really Teach?”) ilo Weep jait eo ad me rej jipañ er ñan mel̦el̦e kõn tõmak ko ad. Kein katak kein rar bar jipañ elõñ jo̦dikdik ro. El̦aññe kwõnaaj etal ñan Weep jait eo ilo kajin Pãlle, kwõnaaj loe kein katak kein ium̦win ijo ej ba BIBLE TEACHINGS. Kar kõm̦m̦ani kajjojo kein katak kein bwe ren maroñ jipañ eok bwe en l̦apl̦o̦k am̦ tõmaki katak ko ilo Baibõl̦.

⁸ Kõnke kwõj juon eo ej katak Baibõl̦, bõlen  kwõjel̦ã kadede uwaak ko ñan jet kajjitõk ko ilo kein katak kein. Bõtab, kwõj ke lukkuun tõmak bwe ejim̦we uwaak ko am̦? Kein katak kein renaaj jipañ eok bwe kwõn lukkuun kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn elõñ eoon ko ilo Baibõl̦. Innem, enaaj kajjitõk bwe kwõn jei un ko unin am̦ tõmaki men ko kwõj katak kaki. Wãween in enaaj jipañ eok bwe kwõn jel̦ã kõmel̦el̦eik ro jet men ko kwõj tõmaki. El̦aññe kwõmaroñ etal ñan Weep jait eo ad im lale kein katak kein (“What Does the Bible Really Teach?”), kwõmaroñ kõjerbali ilo iien am̦ katak ippam̦ make ñan jipañ kakajoorl̦o̦k tõmak eo am̦.

⁹ Kwõj aikuj kam̦ool ñan kwe make bwe eñin ej kabuñ eo em̦ool. Men in enaaj jipañ eok bwe kwõn pojak ñan am̦ peptaij. Juon jeid im jatid leddik me ej juon jo̦dikdik ej ba: “M̦okta jãn aõ kar pepe in peptaij, iar katak Baibõl̦ im loe bwe eñin ej kabuñ eo em̦ool. Kajjojo raan in aõ mour, ej l̦apl̦o̦k wõt aõ tõmak bwe eñin ej kabuñ eo em̦ool.”

10. Etke kõm̦m̦an ko an juon Kũrjin me em̦õj an peptaij ej aikuj juon wõt ippãn tõmak eo an?

¹⁰ Baibõl̦ ej ba: “El̦aññe tõmak wõt im ejjel̦o̦k jerbal ippãn, emej.” (Jemes 2:17, UBS) El̦aññe ekajoor tõmak eo am̦, kwõnaaj kaalikkar men in ilo kõm̦m̦an ko am̦. Kwõnaaj kõm̦m̦ane men eo me Baibõl̦ ej ba. Ta in? Ej ñan “mour ilo kõm̦m̦an wãnõk im m̦wilin kwõjarjar.”​—Riit 2 Piter 3:11.

11. Jouj im kõmel̦el̦eik ta mel̦el̦ein “m̦wilin kwõjarjar.”

¹¹ Ta in “m̦wilin kwõjarjar”? El̦aññe m̦wilũm̦ eokkwõjarjar, mel̦el̦ein bwe kwõjjab kõm̦m̦ani m̦anit ko rettoon. Ñan waanjoñak, l̦õmn̦ak m̦õk kõn ta ko kwaar kõm̦m̦ani ilo allõñ ko 6 remootl̦o̦k. Ke kwaar aikuj kõm̦m̦ane juon pepe ilo iien eo kwaar iioon juon menin kapo, kwaar ke lukkuun l̦õmn̦ak kõn ta eo ejim̦we ñan kõm̦m̦ane im ta eo ebõd ñan kõm̦m̦ane? (Hibru 5:14, UBS) Ewõr ke iien kwõj keememej am̦ kar jab po ilo menin kapo ko im jab kõtl̦o̦k an ro jet iuuni eok ñan kõm̦m̦ane juon men ebõd? Ilo jikuul̦, tõmak eo am̦ ej ke alikkar ilo kõm̦m̦an ko am̦? Kwõj ke tiljek wõt ñan Jeova, ak kwõj ke kajjioñ ãinwõt rijikuul̦ ro jet kõnke kwõjjab kõn̦aan bwe ren kõm̦m̦an kõjak kake eok? (1 Piter 4:3, 4, UBS) Ealikkar bwe ejjel̦o̦k juon eweeppãn. Jet iien, meñe ro eto aer karejar ñan Jeova ium̦win elõñ iiõ remaroñ bar lo bwe epen aer kwal̦o̦k naan ñan ro jet kõn aer ejjookok. Bõtab, juon eo me em̦õj an wũjlepl̦o̦k mour eo an ñan Anij eban jook bwe ej juon iaan Ri Kõnnaan ro an Jeova. Enaaj kaalikkar men in ilo kõm̦m̦an ko an rem̦m̦an.

12. Ta jet iaan men ko rej kaalikkar bwe jej “mour ilo kõm̦m̦an wãnõk,” im ewi wãween ad aikuj watõk men kein?

¹² Ta in “mour ilo kõm̦m̦an wãnõk”? Men in ekitibuj m̦akũtkũt ko kwõj kõm̦m̦ani ilo eklejia eo, ãinwõt kweilo̦k im kwal̦o̦k naan. Ebar kitibuj men ko jet me armej ro rejjab loi am̦ kõm̦m̦ani, ãinwõt am̦ jar ñan Jeova im am̦ katak Baibõl̦ ippam̦ make. Juon eo me em̦õj an wũjlepl̦o̦k mour eo an ñan Jeova eban watõk bwe men kein rej menin eddo ñane. Ak enaaj bõk ejja wõt l̦õmn̦ak eo an Kiiñ Devid, eo im ear ba: “I lañlõñ in kõm̦anm̦an Ankilaam̦, O aõ Anij, aet kiõm̦ ej pãd ilowaan bũruõ.”​—Sam 40:8.

13, 14. (1) Ta juon iaan kein jipañ ko me emaroñ jipañ eok bwe kwõn “mour ilo kõm̦m̦an wãnõk”? (2) Ewi wãween an kar kein jipañ in jipañ jet jo̦dikdik?

¹³ Ilo peij 308 im 309 ilo bok eo an jo̦dikdik (Questions Young People Ask—Answers That Work Volume 2), ewõr jet kajjitõk ko me remaroñ jipañ eok ñan kõm̦m̦an mejãnkajjik ko. Ilo peij kein, kwõmaroñ jei uwaak ko am̦ ñan kajjitõk kein ãinwõt: “Ñe kwõj jar, kwõj ke tipdiki im kaalikkar men ko kwõj jar kaki ñan Jeova, im ta ko jar ko am̦ rej kaalikkar kõn yokwe eo am̦ ñane?” “Ta ko kwõj katak kaki ñe kwõj katak ippam̦ make?” “Kwõj ke bõk kun̦aam̦ ilo kwal̦o̦k naan meñe jinem̦ im jem̦am̦ rejjab?” Ilo peij kein, ewõr jikin ñan am̦ jei  mejãnkajjik ko am̦ me kokõn̦aan katõpraki ilo wãween am̦ jar, katak ippam̦ make, im kwal̦o̦k naan.

¹⁴ Elõñ jo̦dikdik ro me rej l̦õmn̦ak in peptaij rar bõk jipañ jãn kajjitõk ko ilo peij kein. Juon jeid im jatid jo̦dikdik etan Tilda ej ba: “Iar kõjerbal kajjitõk kein ilo bok in ñan kõm̦m̦an aõ mejãnkajjik. Kajjojo iaan mejãnkajjik kein aõ iar maroñ katõpraki juon ilo̦k juon, im iar maroñ pojak ñan peptaij ilo iiõ eo tok juon.” Bok in ear bar jipañ juon jeid im jatid jo̦dikdik etan Patrick. Ej ba: “Iar jel̦ã kadede kõn mejãnkajjik ko aõ, bõtab aõ jei mejãnkajjik kein ejipañ eõ bwe in lukkuun kate eõ ñan tõpari.”

15. Ñe juon ej wũjlepl̦o̦k mour eo an ñan Jeova, etke pepe eo ñan kõm̦m̦ane men in ej aikuj an make?

¹⁵ Juon iaan kajjitõk ko ilo peij kein ej ba: “Kwõnaaj ke karejar wõt ñan Jeova meñe jinem̦ im jem̦am̦ ak ro m̦õttam̦ renaaj bõjrak jãn aer karejar ñane?” Ñe em̦õj am̦ wũjlepl̦o̦k mour eo am̦ ñan Jeova im peptaij, ewõr juon am̦ make jem̦jerã ippãn Jeova. Kõn men in, men ko kwõj kõm̦m̦ani ñan Jeova rej aikuj in itok jãn kwe make, ejjab kõnke jinem̦ im jem̦am̦ ak ro jet rej kõm̦m̦ani men kein. Ilo am̦ kwal̦o̦k “m̦wilin kwõjarjar” im “kõm̦m̦an wãnõk,” men in ej kaalikkar bwe kwõj tõmak bwe em̦õj am̦ loe m̦ool eo im kokõn̦aan pokake kien ko an Anij. Ilo am̦ kõm̦m̦ane men in, kwõj kaalikkar bwe m̦õttan jidik kwõpojak ñan am̦ maroñ peptaij.

16, 17. (1) Ta eo ej aikuj in kõm̦akũt juon bwe en wũjlepl̦o̦k mour eo an ñan Jeova im erom Kũrjin? (2) Ta waanjoñak eo ej kaalikkar wãween ad eñjake im l̦õmn̦ak kõn katok in mour eo an Jijej?

¹⁶ Juon raan, juon em̦m̦aan me ear lukkuun jel̦ã kõn Kien Moses ear kajjitõk ippãn Jijej im ba: “Ewi kien eo el̦ap ilo kien ko?” Jijej ear uwaake im ba: “Kwõn yokwe Irooj am̦ Anij kõn aolepen bũruom̦ im kõn aolepen am̦, im kõn am̦ l̦õmn̦ak otemjej.” (Matu 22:35-37) Naan kein an Jijej rej kaalikkar bwe un eo unin ad peptaij im erom Kũrjin ej kõnke jej yokwe Jeova. Juon iaan wãween ko rem̦m̦antata kwõmaroñ kakajoorl̦o̦k yokwe eo am̦ ñan Jeova ej ilo am̦ kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn katok in mour eo an Jijej. Men in ej menin letok eo em̦m̦antata im aorõktata an Anij ñan armej ro. (Riit 2 Korint 5:14, 15, UBS; 1 Jon 4:9, 19.) El̦aññe kwõnaaj kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men in, kwõnaaj kõn̦aan kwal̦o̦k am̦ kam̦m̦oolol Jeova kõn menin letok in an em̦m̦an ñan kõj.

¹⁷ Wãween am̦ l̦õmn̦ak ak eñjake kõn katok in mour eo an Jijej emaroñ alikkar ilo waanjoñak in. Jen ba bwe kwõj jino mal̦oñ, im ilo jidimkij juon armej ej iwõj im lo̦mo̦o̦ren eok. Kwõnaaj ke kajju ro̦o̦l ñan m̦weo im̦õm̦, jãnij am̦ nuknuk, im mel̦o̦kl̦o̦k kõn ta eo armej eo  ear kõm̦m̦ane ñan eok? Jaab, kwõban! Aolep iien kwõnaaj kwal̦o̦k am̦ kam̦m̦oolol armej in me ear lo̦mo̦o̦ren eok! Ejja ãindeinl̦o̦k wõt, jej aikuj in kwal̦o̦k ad kam̦m̦oolol Jeova im Jijej kõn katok in mour eo an Jijej. Jej m̦uri ñan er kõnke rar lo̦mo̦o̦ren kõj jãn jerawiwi im mej. Kõn wõt men in rar kõm̦m̦ane me ej kaalikkar yokwe eo aer ñan kõj, ewõr ad kõjatdikdik ñan mour indeeo ilo Pedetaij eo ijin ioon lal̦!

18, 19. (1) Etke kwõjjab aikuj mijak in wũjlepl̦o̦k mour eo am̦ ñan Jeova? (2) Ilo am̦ karejar ñan Jeova, ewi wãween an men in kõm̦m̦an bwe en em̦m̦anl̦o̦k wãween mour n̦e am̦?

¹⁸ Kwõj ke kam̦m̦oolol Jeova kõn men in ear kõm̦m̦ane ñan eok? El̦aññe aet, eokwe ejim̦we bwe kwõn wũjlepl̦o̦k mour eo am̦ im peptaij. Am̦ wũjlepl̦o̦k mour eo am̦ ej juon kallim̦ur me kwõj kõm̦m̦ane ñan Anij ñan kaalikkar bwe kwõnaaj kõm̦anm̦an ankilaan ñan indeeo. Kwõj aikuj ke mijak in kõm̦m̦ane kallim̦ur in? Jaab! Jeova ejel̦ã ta eo em̦m̦antata ñan kwe, im enaaj kajeraam̦m̦an ro rej kõm̦anm̦an ankilaan. (Hibru 11:6) Ñe kwõnaaj wũjlepl̦o̦k mour eo am̦ ñan Anij im peptaij, mour eo am̦ eban nanal̦o̦k, ak enaaj em̦m̦anl̦o̦k! Juon jeid im jatid likao me 24 an iiõ kiiõ im ear peptaij m̦okta jãn an kar 13 an iiõ ej ba: “Ñe in kar kõttar aõ rũttol̦o̦k bõlen enaaj kar l̦apl̦o̦k aõ mel̦el̦e kõn katak ko rem̦ool, bõtab pepe eo aõ ñan wũjlepl̦o̦k mour e aõ ñan Jeova ear kõjparok eõ bwe in jab jibadek men ko an lal̦ in.”

¹⁹ Jeova ejel̦ã ta eo em̦m̦antata ñan kwe. Bõtab, Setan eoktak kõnke ej l̦õmn̦ak wõt kõn e make im ejjab kea kake eok. Eban lewaj jabdewõt men em̦m̦an ñan eok el̦aññe kwõj rejetake. Ilo m̦ool, ejjab maroñ lewaj jabdewõt kõnke ejjel̦o̦k men kein ippãn. Setan eban maroñ lewaj juon kõjatdikdik em̦m̦an ñan kwe kõnke e make ejjel̦o̦k an kõjatdikdik. Men eo de eo emaroñ lewaj ñan eok ej juon ilju im jekl̦aj ejjab em̦m̦an kõnke eñin ej ilju im jekl̦aj eo an!​—Revelesõn 20:10.

20. Ta eo juon jo̦dikdik emaroñ kõm̦m̦ane bwe en maroñ pojak ñan an wũjlepl̦o̦k mour eo an im peptaij? (Jouj im bar lale bo̦o̦k eo “ Men ko Remaroñ Jipañ Eok ñan Kõm̦m̦an Wõnm̦aanl̦o̦k.”)

²⁰ Am̦ ajel̦o̦k mour eo am̦ ñan Jeova ej pepe eo em̦m̦antata kwõnaaj kõm̦m̦ane ilo mour n̦e am̦. Kwõpojak ke ñan kõm̦m̦ane men in? El̦aññe aet, jab mijak in kõm̦m̦ane kallim̦ur in am̦. Bõtab el̦aññe kwõj lo bwe kwõjjab pojak, eokwe l̦oor naanin rõjañ ko ilo katak in bwe kwõn maroñ kõm̦m̦an wõnm̦aanl̦o̦k. Paul ear jiroñ ro jein im jatin ilo Pilippai bwe ren jab bõjrak jãn aer kõm̦m̦an wõnm̦aanl̦o̦k ko. (Pilippai 3:16, UBS) El̦aññe kwõj l̦oore naanin rõjañ in, ejjabto kwõnaaj kõn̦aan wũjlepl̦o̦k mour eo am̦ ñan Jeova im peptaij.