1-2. Ewi wãween an Ekklisiastis 11:6 ekkejell̦o̦k ippãn jerbalin kwal̦o̦k naan kõn ennaan eo em̦m̦an kõn Aelõñ eo?

ILO jet aelõñ, elõñ armej ro rekõn̦aan kal̦apl̦o̦k aer jel̦ã ñe rej roñ kõn ennaan eo em̦m̦an. Ej juon men eto aer kar pukote! Ilo aelõñ ko jet, armej ro rejjab lukkuun kwal̦o̦k aer itoklimo kõn Anij ak kõn Baibõl̦ eo. Ewi wãween an elõñ iaan armej ro ilo ijo kwõj jokwe ie em̦m̦akũt ñan ennaan eo em̦m̦an? Jekdo̦o̦n ewi wãween aer em̦m̦akũt, ak Jeova ej kõtmãne bwe jen wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kwal̦o̦k naan m̦ae iien eo ededel̦o̦k jerbal eo im ejubũruon kake.

² Em̦õj an Jeova kããlõt iien eo jerbalin kwal̦o̦k naan enaaj bõjrak, innem “ej kab naaj itok jem̦l̦o̦kin.” (Matu 24:14, 36) Ijoke ilo tõre in me ej wõr wõt iien, ewi wãween ad maroñ kwal̦o̦k ad pokake naan kein “kwõn jab dãpij peim̦” jãn am̦ jerbal? *​—Riit Ekklisiastis 11:6.

3. Ta ko jenaaj etali ilo katak in?

³ Ilo katak eo l̦o̦k, jaar etale emãn wãween ko jej aikuj in kõm̦m̦ani bwe jen maroñ erom juon “ri-eo̦ñõd armej” me el̦ap an lo tõprak. (Matu 4:19) Ilo katak in, jenaaj etale jilu wãween ko me jemaroñ kõm̦m̦ani ñan kõkajoorl̦o̦k kõn̦aan eo ad ñan kwal̦o̦k naan, jekdo̦o̦n ta wãween ko jej iiooni. Jenaaj katak kõn etke eaorõk ñan (1) kate wõt kõj ñan jab m̦ad, (2) kijenmej wõt, im (3) kõkajoore wõt tõmak eo ad.

4. Etke jej aikuj in kate wõt kõj ñan jab m̦ad jãn jerbal eo Jeova ear letok bwe jen kõm̦m̦ane?

⁴ Jesus ear kwal̦o̦k kanaan ko ñan ri-kal̦oor ro an kõn ta ko  renaaj wal̦o̦k im kõn wãween an naaj armej ro kõm̦m̦an ilo raan ko ãliktata. Ear jel̦ã bwe men kein remaroñ kõm̦m̦an an ri-kal̦oor ro an m̦ad jãn aer kõm̦m̦ane jerbalin kwal̦o̦k naan. Kõn men in, ear jiroñ ri-kal̦oor ro an bwe ren “ekkõl wõt.” (Matu 24:42) Rainin, jej bar iiooni menin kõm̦ad ko me rej ãinl̦o̦kwõt men ko me rar bõbrae armej ro ilo tõre ko an Noa jãn aer eo̦roñ naanin kakkõl eo Noa ear kwal̦o̦ke. (Matu 24:37-39; 2 Pit. 2:5) Eñin unin jekõn̦aan kate wõt kõj ñan jab m̦ad jãn jerbal eo Jeova ear letok bwe jen kõm̦m̦ane.

5. Ewi wãween an Jerbal 1:6-8 kõmel̦el̦e kõn joñan an naaj jerbalin kwal̦o̦k naan eo ajeeded?

⁵ Rainin, elukkuun aorõk bwe jen jab m̦ad jãn ad kwal̦o̦k naan kõn ennaan eo kõn Aelõñ eo. Jesus ear kanaan bwe jerbal in enaaj ajeeded im wõnm̦aanl̦o̦k wõt ãlikin an mej. (Jon 14:12) Ãlikin an kar Jesus mej, jet iaan ri-kal̦oor ro an rar bar ro̦o̦l ñan jerbalin eo̦ñõd. Im ãlikin an kar Jesus jerkakpeje, ear kõm̦m̦ane juon menin kabwilõñlõñ ilo an jipañ jet iaan ri-kal̦oor ro an ñan ko̦jeke elõñ ek ko. Ear kõjerbale iien in ñan kaalikkar ñan er bwe jerbal eo kar jitõñ er ñan kõm̦m̦ane ãinwõt ro rej ri-eo̦ñõd armej, ear l̦apl̦o̦k an aorõk jãn jabdewõt jerbal. (Jon 21:15-17) M̦okta wõt jãn an kar Jesus wanlõñl̦o̦k ñan lañ, ear jiroñ ri-kal̦oor ro an bwe jerbalin kwal̦o̦k naan eo me em̦õj an kar jino kõm̦m̦ane enaaj ajeeded ak l̦e jãn aelõñin Israel im tõpar aelõñ ko jet. (Riit Jerbal 1:6-8.) Iiõ ko tokãlik, Jesus ear lel̦o̦k juon pijen ñan rijjilõk Jon ñan kwal̦o̦k ñane kõn ta ko renaaj wal̦o̦k “ilo raan eo an Irooj.” * Iaan aolep pijen ko, Jon ear lo juon men ekabwilõñlõñ: Ikijjeen tõl eo an enjel̦ ro, kar kwal̦o̦k ‘ennaan eo em̦m̦an me ej ñan indeeo’ ñan “aelõñ otemjej, bwij, kajin im ñan armej otemjej.” (Rev. 1:10; 14:6) Alikkar bwe, kõn̦aan eo an Jeova ñan kõj ilo raan kein ej bwe jen bõk kun̦aad ilo jerbal in me ej wal̦o̦k ipel̦aakin lal̦ in, m̦ae iien eo ededel̦o̦k.

6. Ewi wãween ad maroñ kate wõt kõj ñan jab m̦ad ilo ad kõm̦m̦ane jerbalin kwal̦o̦k naan?

 ⁶ Jemaroñ kate wõt kõj ñan jab m̦ad ilo ad kwal̦o̦k naan ikijjeen ad kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn joñan an Jeova jipañ kõj. Ñan waanjoñak, ej letok ñan kõj elõñ m̦õñã ko ilo kõkkar ãinwõt bok ko em̦õj bũriini im men ko ilo online, ainikien ko em̦õj rekooti im pijain alwõj ko, im broadcast ko. L̦õmn̦ak m̦õk kõn men in: Ilo weepjait eo ad, ewõr mel̦el̦e ko ilo elõñl̦o̦k jãn 1,000 kajin ko! (Matu 24:45-47) Ilo lal̦ in me ejjel̦o̦k bõrokuk ie kõn wõt kien, kabuñ, im jããn, elõñl̦o̦k jãn ralitõk milien ri-karejar ro an Anij ipel̦aakin lal̦ in me em̦ool aer bõrokuk ippãn doon ãinwõt ro jemjein jemjati. Ñan waanjoñak, ilo kar Bõl̦aide, Eprõl̦ 19, 2019 eo, Ri-Kõnnaan ro an Jeova ipel̦aakin lal̦ in rar bõrokuk ippãn doon ilo aer etale unin tõl eo an raan eo. Ilo jo̦teenin raan eo, ear wõr 20,919,041 armej ro rar koba ippãn doon ñan kõm̦m̦ane Kwõjkwõjin Keememej mej eo an Jesus. Ñe jej kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn jeraam̦m̦an eo ewõr ippãd ñan bõk kun̦aad im loe men kein rekabwilõñlõñ me rej wal̦o̦k ilo raan kein, men in ej kõm̦akũt kõj bwe jen kate wõt kõj ñan jab m̦ad ilo jerbal eo an Aelõñ eo.

7. Ewi wãween an joñak eo an Jesus jipañ kõj ñan kate wõt kõj ñan jab m̦ad?

⁷ Bar juon wãween jemaroñ kõm̦m̦ane ñan kate wõt kõj ñan jab m̦ad ilo ad kwal̦o̦k naan ej ikijjeen ad l̦oore joñak eo an Jesus. Ear jab kõtl̦o̦k bwe jabdewõt men en kõm̦ade jãn an kwal̦o̦k naan kõn m̦ool eo. (Jon 18:37) Ear jab po ke Setan ear ba bwe enaaj lel̦o̦k ñane “aolep aelõñ ko ilo lal̦ in im aer aiboojoj”; bareinwõt ear jab reel ke ear wõr armej ro rar kõn̦aan kõm̦m̦an bwe en juon kiiñ. (Matu 4:8, 9; Jon 6:15) Ear jab po ilo kõn̦aan eo ñan m̦weiie, bareinwõt ear jab ebbweer ke ear iioon jum̦ae ko rel̦l̦ap. (Luk 9:58; Jon 8:59) Ñe jej iioon wãween ko rej mãlejjoñe tõmak eo ad, jemaroñ kate wõt kõj ñan jab m̦ad ñe jej keememej naanin rõjañ eo an Paul. Ear rõjañ Kũrjin ro ñan l̦oore joñak eo an Jesus bwe ren “jab m̦õk im ebbeer”!​—Hib. 12:3.

8. Ta in kijenmej, im etke el̦apl̦o̦k an aorõk bwe en wõr ippãd kiiõ?

⁸ Kijenmej ej maroñ eo ippãn juon armej ñan ineem̦m̦an wõt im kõttar an oktak wãween eo ej iioone. Bõlen jej reim̦aanl̦o̦k ñan iien eo enaaj jem̦l̦o̦k juon wãween enana jej iioone ak an jejjet kũtien juon men me eto ad kõttare, meñe ãindein ak jej aikuj kijenmej wõt. Ri-kanaan Habakkuk ear kijoorore an jem̦l̦o̦k kowadoñ ilo Juda. (Hab. 1:2) Ri-kal̦oor ro an Jesus rar kõjatdikdik bwe Aelõñ eo enaaj kar “kajju wal̦o̦k” im lo̦mo̦o̦ren er jãn aer pãd ium̦win pein ri-Rom ro. (Luk 19:11) Jej lukkuun kijoorore iien eo Aelõñ eo an Anij enaaj jol̦o̦k nana im bõktok lal̦ eo ekããl me ewõr wãnõk ie. (2 Pit. 3:13) Ijoke, jej aikuj in kijenmej wõt im kõttare iien eo em̦õj an Jeova karõke. Jen etale jet iaan wãween ko me Jeova ej katakin kõj ñan kijenmej wõt.

9. Ta waanjoñak ko me rej kwal̦o̦k kõn an Jeova kijenmej?

⁹ Jeova ej likũt joñak eo em̦m̦antata kõn kijenmej. Ear em̦m̦an joñan iien eo ear kõtl̦o̦k bwe Noa en kalõke wa eo im jerbal ãinwõt “juon ri-kwal̦o̦k naan kõn wãnõk.” (2 Pit. 2:5; 1 Pit. 3:20) Jeova ear roñjake ke ear jab bõjrak an Ebream kajitũkini kõn pepe eo An ñan ko̦kkure armej ro ilo jikin ko renana me etaer Sodom im Gomorra. (Jen. 18:20-33) Ium̦win elõñ iiõ ko, Jeova ear lukkuun l̦ap an kijenmej ippãn Israel, aelõñ eo me ear jab tiljek. (Nih. 9:30, 31) Jej loi kein kam̦ool ko ilo raan kein me rej kaalikkar an Jeova kijenmej ikijjeen an kõtl̦o̦k iien bwe aolep ro me ej karuwaakl̦o̦k er ñane, “ren ukel̦o̦k.” (2 Pit. 3:9; Jon 6:44;  1 Tim. 2:3, 4) Joñak eo an Jeova ej kõm̦akũt kõj ñan kijenmej ilo ad wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kwal̦o̦k naan im katakin. Ej bareinwõt katakin kõj kijenmej ikijjeen juon waanjoñak me epãd ilo Naan ko an.

10. Ekkar ñan Jemes 5:7, 8, ta eo jemaroñ katak jãn waanjoñak eo an ri-kallib eo?

¹⁰ Riit Jemes 5:7, 8. Waanjoñak eo kõn ri-kallib eo me ej ekkat menin eddek ko, ej katakin kõj ñan jel̦ã kilen kijenmej. Em̦ool bwe ewõr jet menin eddek ko em̦õkaj aer eddek. Ijoke, enañin aolep menin eddek ko ebõk iien ñan aer eddek, el̦aptata menin eddek ko me rej kalle. Ilo Israel, ear bõk tarrin 6 allõñ ko ñan an menin eddek ko ren kalle. Ri-kallib eo ej kallib ine ko ãlikin an jino wõt ilo lukwõl̦pãn Oktoba, innem ej m̦adm̦õde leen ãlikin wõt eo tokãlik me ej wal̦o̦k ilo lukwõl̦pãn Eprõl̦. (Mark 4:28) Ej juon menin mãlõtlõt ñe jenaaj l̦oore joñak eo an ri-kallib eo ikijjeen kijenmej. Ijoke, men in emaroñ jab pidodo.

11. Ewi wãween an kijenmej naaj jipañ kõj ilo jerbalin kwal̦o̦k naan?

¹¹ Kõj armej me jejjab weeppãn ekkã ad kõn̦aan kajju lo tõprakin jerbal ko ad. Mekarta, el̦aññe jekõn̦aan bwe jikin kallib eo ad en kalle, jej aikuj in nikniki, ilo ad kũbwiji, ekkat, jol̦o̦k ak tũm̦wi mar ko, im utdikdiki. Jerbalin kõm̦m̦an ri-kal̦oor ej bar kitibuj ad aikuj wõnm̦aanl̦o̦k wõt ilo ad kate kõj. Ebõk iien ñan ad jipañ rũkkatak Baibõl̦ ro ad ñan kwal̦o̦k yokwe im jab kalijekl̦o̦k. Ad kijenmej enaaj jipañ kõjparok kõj jãn ad oktak im ebbweer ñe jej jelm̦ae wãween ko reppen. Meñe ewõr jet armej rem̦õn̦õn̦õ in roñjake im katak, ak jej aikuj in kijenmej wõt. Jejjab maroñ iuuni juon rũkkatak Baibõl̦ bwe en rũttol̦o̦k ilo tõmak. Ewõr iien ko me ear bar bõk iien ñan an ri-kal̦oor ro an Jesus mel̦el̦e kõn men ko ear katakin er. (Jon 14:9) Jen keememej bwe jemaroñ kallib im utdikdik, bõtab Anij eo ej kaddekl̦o̦k.​—1 Kor. 3:6.

12. Ewi wãween ad maroñ kwal̦o̦k kijenmej ñe jej kwal̦o̦k naan ñan ro nukũd me rejjab pãd ilo m̦ool eo?

 ¹² Juon wãween emaroñ pen ñan ad kwal̦o̦k kijenmej ie ej ñe jej kwal̦o̦k naan ñan ro nukũd me rejjab pãd ilo m̦ool eo. Naanin kakapilõk eo ilo Ekklisiastis 3:1, 7 emaroñ jipañ kõj. Ej ba, ewõr “iien ikõñ im iien kõnono.” Jemaroñ kõtl̦o̦k bwe kõm̦m̦an ko ad rem̦m̦an ren ãinwõt juon menin kwal̦o̦k naan ñan er, bõtab jej pojak aolep iien ñe ewõr iien ko repel̦l̦o̦k ñan ad kwal̦o̦k kõn m̦ool eo. (1 Pit. 3:1, 2) Jej kijenmej ippãn aolep armej, ekoba ro uwaan baam̦le eo ad, ilo ad kwal̦o̦k naan im katakin ilo kijejeto.

13-14. Ta jet iaan waanjoñak ko kõn kijenmej me jemaroñ anõki?

¹³ Jemaroñ katak ñan jel̦ã kilen kijenmej ikijjeen joñak ko an ro retiljek ilo Baibõl̦ ekoba ro retiljek ilo raan kein. Meñe Habakkuk ear lukkuun kijoorore an jem̦l̦o̦k men ko renana, bõtab ear kwal̦o̦k an jel̦ã kijenmej ilo an kar ba: “Inaaj jutak ilo jikin waj eo aõ.” (Hab. 2:1) Rijjilõk Paul ear kwal̦o̦k an lukkuun kõn̦aan “kam̦õjl̦o̦k” jerbal eo an. Ijoke, ear kijenmej im wõnm̦aanl̦o̦k wõt ilo an kar “lõt [an] kwal̦o̦k kõn ennaan eo em̦m̦an.”​—Jrb. 20:24.

¹⁴ L̦õmn̦ak kõn waanjoñak eo an ruo rippãlele me rar kadiwõjl̦o̦k jãn Giliad im kar jitõñ erro ñan jerbal ilo juon aelõñ me ewõr jejjo wõt Ri-Kõnnaan ro an Jeova ie im enañin aolep armej ro ilo jikin in rejjab Kũrjin. Ear jab lõñ armej ro rar kõn̦aan katak Baibõl̦. Ijoke, ri-jikuul̦ ro m̦õttaerro jãn kar Giliad me rej pãd ilo aelõñ ko jet, rekõn jejel̦o̦k ñan erro im kwal̦o̦k kõn tõprak ko rem̦m̦an kõn aolep rũkkatak ro aer me rej kõm̦m̦an wõnm̦aanl̦o̦k ko. Meñe ear bõk iien ñan aerro lo tõprak ilo teretore eo aerro, ak rippãlele rein rar kijenmej wõt ilo aer kwal̦o̦k naan. Ãlikin aerro kar kwal̦o̦k naan ium̦win ralitõk iiõ ilo jikin in me jejjo wõt armej ro ie rar roñjake, erro ear lukkuun m̦õn̦õn̦õ ke rar loe an juon iaan rũkkatak Baibõl̦ ro aerro kar peptaij. Ta eo jej katak jãn joñak ko an rein ilo kar iien ko etto im ilo raan kein? Rein retiljek rar jab oktak im jowan ak dãpij peier jãn aer jerbal, im Jeova ear kõjeraam̦m̦an er kõn aer kijenmej. Jen kate kõj im “kajjioñe ro rar jolõte kallim̦ur ko itok wõt jãn aer kar tõmak im kijenmej.”​—Hib. 6:10-12.

15. Ta juon wãween me tõmak ej kõkajoore kõn̦aan eo ad ñan kwal̦o̦k naan?

¹⁵ Ewõr ad tõmak ilo ennaan eo jej kwal̦o̦k kake, kõn men in jej kajjioñ tõpar aolep armej joñan wõt ad maroñ. Jej lõke kallim̦ur ko me repãd ilo Naanin Anij. (Sam 119:42; Ais. 40:8) Em̦õj ad lo an jejjet kũtien kanaan ko ilo Baibõl̦ ilo raan kein. Em̦õj ad bar lo wãween an armej ro kar kõm̦m̦an oktak ko ilo mour ko aer ñan juon mour em̦m̦anl̦o̦k ke rar jino l̦oori naanin kakapilõk ko jãn Baibõl̦. Kein kam̦ool kein rej kõm̦m̦an an l̦apl̦o̦k ad tõmak bwe ennaan eo em̦m̦an kõn Aelõñ eo ej juon ennaan me aolep armej rej aikuj in roñ.

16. Ekkejell̦o̦k ippãn Sam 46:1-3, ewi wãween an tõmak eo ad ilo Jeova im Jesus kõkajoore kõn̦aan eo ad ñan kwal̦o̦k naan?

¹⁶ Jej bareinwõt tõmak ilo Jeova, eo ej Wũnjãn ennaan eo jej kwal̦o̦k kake, im bar ilo eo me em̦õj kairooje bwe en Kiiñ ilo Aelõñ eo, Jesus. (Jon 14:1) Jekdo̦o̦n ta wãween ko jej iiooni, ak iien otemjej Jeova ej ad jikin kone im ad kajoor. (Riit Sam 46:1-3.) Kobal̦o̦k ippãn men in, jej lõke bwe Jesus ej tõl jerbalin kwal̦o̦k naan jãn lañ ikijjeen kajoor im maroñ eo Jeova ear lel̦o̦k ñane.​—Matu 28:18-20.

17. Kwal̦o̦k juon waanjoñak kõn etke jej aikuj in wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kwal̦o̦k naan.

¹⁷ Tõmak ej kõm̦m̦an bwe en l̦apl̦o̦k ad lõke bwe Jeova enaaj kõjeraam̦m̦ane kõj ilo ad  kate kõj, jet iien ilo wãween ko me ear ejjel̦o̦k ad kõtmãne kake. (Ekl. 11:6) Ñan waanjoñak, aolep raan armej ro rej loi tebõl̦ ko ak wa bwilbwil ko me ewõr bok ko ad ie. Men in ej ke juon kõl em̦m̦an ñan kõjerbale ilo kwal̦o̦k naan? Aet! Ilo Ad Jerbal ñan Anij eo an Nobõm̦ba 2014, ej kwal̦o̦k kõn juon ri-jikuul̦ in university me ear kõn̦aan je juon essay kõn Ri-Kõnnaan ro an Jeova. Ear jab maroñ lo juon Im̦õn Kweilo̦k, bõtab ear lo juon iaan tebõl̦ in bok ko ad ilo jikuul̦ eo, im ear bar lo kõmel̦el̦e ko ear aikuji ñan essay eo an. Tokãlik, ear peptaij im erom juon iaan Ri-Kõnnaan ro an Jeova, im kiiõ ej juon rekũl̦ar bainier. Waanjoñak rot kein rej kõm̦akũt kõj ñan wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kwal̦o̦k naan kõnke rej kaalikkar bwe ej wõr wõt armej ro me rej aikuj in roñ kõn ennaan eo kõn Aelõñ eo.

18. Etke jemaroñ lõke bwe jerbalin kwal̦o̦k naan kõn Aelõñ eo enaaj dedel̦o̦k ekkar ñan kõn̦aan eo an Jeova?

¹⁸ Jemaroñ lõke bwe jerbalin kwal̦o̦k naan kõn Aelõñ eo enaaj dedel̦o̦k ilo iien eo ejejjet. L̦õmn̦ak kõn ta eo ear wal̦o̦k ilo raan ko an Noa. Jeova ear kam̦ool bwe aolep iien ej kõm̦m̦ani men ko ilo iien eo ejejjet. Enañin 120 iiõ ko m̦oktal̦o̦k jãn Ibwijleplep eo, Jeova ear karõk ñããt eo enaaj wal̦o̦k. Elõñ iiõ ko tokãlik, Jeova ear jiroñ Noa bwe en kalõk wa eo. Im ium̦win emaroñ 40 ak 50 iiõ ko m̦okta jãn an kar jino Ibwijleplep eo, Noa ear wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kate ilo an jerbal. Meñe armej ro rar jab roñjake e, ak ear wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kwal̦o̦k kõn ennaan in kakkõl eo ñan er m̦ae tõre eo Jeova ear ba bwe ej iien ñan an kadel̦o̦ñ menninmour ko ñan lowaan wa eo. Innem, ilo kar iien eo ejejjet, ‘Jeova ear kiil kõjãm eo.’​—Jen. 6:3; 7:1, 2, 16, UBS.

19. Ta eo jemaroñ reim̦aanl̦o̦k ñane el̦aññe jeban dãpij peid jãn an jerbal?

¹⁹ Ejjabto jãn kiiõ, Jeova enaaj kabõjrak jerbalin kwal̦o̦k naan kõn Aelõñ eo; ilo kõkkar enaaj “kiil kõjãm eo” jãn jukjukun pãd in an Setan im bõktok lal̦ eo ekããl me ewõr wãnõk ie. M̦ae tõre en̦, jen kate kõj ñan anõke Noa, Habakkuk, im ro jet me rar jab dãpij peier jãn aer jerbal. Jen kate wõt kõj ñan jab m̦ad, ñan kijenmej wõt, im ñan kõkajoore wõt tõmak eo ad ilo Jeova im kallim̦ur ko an.