1. Ta eo kõj aolep jej aikuj in kõm̦m̦ane?

KWÕNAAJ ke kõn̦aan ettõr ilo juon iãekwõj kwõjel̦ã bwe epen, el̦aptata ñe kwõj nañinmej im m̦õk? Kwõmaroñ jab. Bõtab, rijjilõk Paul ear ba bwe aolep Kũrjin ro rej pãd ilo juon iãekwõj. (Hib. 12:1) Im kõj aolep, meñe jedik ak jerũtto, jekajoor ak jem̦õk, jej aikuj kijenmej ñan jem̦l̦o̦kin ñe jekõn̦aan bõk tũb eo me Jeova enaaj letok ñan kõj.​—Matu 24:13.

2. Ãinwõt an 2 Timote 4:7, 8 kwal̦o̦k, etke Paul ear maroñ lel̦o̦k naanin kakapilõklõk in?

² Paul ear maroñ lel̦o̦k naanin kakapilõk in kõnke ear lo tõprak ilo an kar kadedeikl̦o̦k “iãekwõj eo ñan jem̦l̦o̦kin.” (Riit 2 Timote 4:7, 8.) Bõtab, iãekwõj ta eo Paul ear kõnono kake?

3. Iãekwõj ta eo Paul ear kõnono kake?

³ Ewõr iien Paul ear jeje kõn men ko rar kõm̦m̦ani ilo kar iien iukkure ko an ri-Grik ro ñan katakin im kwal̦o̦k men ko raorõk. (1 Kor. 9:25-27; 2 Tim. 2:5) Elõñ iien, ear kõjerbal waanjoñak kõn an juon ettõr ilo juon iãekwõj ñan kõkkar ñan mour eo an juon Kũrjin. (1 Kor. 9:24; Gal. 2:2; Pil. 2:16) Juon armej ej del̦o̦ñ ilo “iãekwõj” in ilo iien eo ej ajel̦o̦k e make ñan Jeova im peptaij. (1 Pit. 3:21) Enaaj tõpar jem̦l̦o̦kin iãekwõj in ilo iien eo Jeova ej lel̦o̦k ñane tũb eo ñan mour indeeo.​—Matu 25:31-34, 46; 2 Tim. 4:8.

4. Ta eo jenaaj etale ilo katak in?

⁴ Ta wãween ko me rej ãinl̦o̦kwõt juon ikõtaan an juon ettõr ilo juon iãekwõj eaetok im an juon mour ãinwõt juon Kũrjin? Elõñ wãween ko rej ãinl̦o̦kwõt juon ilo men kein ruo. Jen etale jilu iaaer. Kein kajuon, jej aikuj pãd ilo ial̦ eo ejim̦we; kein karuo, jej aikuj l̦õmn̦ak wõt kõn jem̦l̦o̦kin iãekwõj eo; im kein  kajilu, jenaaj aikuj ettõr wõt meñe ewõr apañ ko jej iiooni.

5. Ta ial̦ eo jej aikuj l̦oore, im etke?

⁵ Bwe juon en maroñ bõk tũb eo ilo juon iien iãekwõj, rũttõr ro rej aikuj ettõr im l̦oore ial̦ eo me ro rej loloodjake iien iãekwõj eo rar karõke. Ilo ejja wãween in l̦o̦k wõt, ñe jekõn̦aan bõk tũb eo ñan mour indeeo, jej aikuj l̦oor im mour ekkar ñan wãween mour an juon Kũrjin, ak ial̦ eo ñan mour. (Jrb. 20:24; 1 Pit. 2:21) Bõtab, Setan im ro rej anõke joñak eo an rejjab kõn̦aan bwe jen l̦oore ial̦ eo me ekkar ñan wãween mour an juon Kũrjin, rekõn̦aan bwe jen wõnm̦aanl̦o̦k wõt im “l̦oor er” ak ettõr ippãer. (1 Pit. 4:4) Rej kajjirere kake kõj kõn ial̦ eo jej l̦oore im rej ba bwe em̦m̦anl̦o̦k ial̦ eo rej pãd ie, im rej ba bwe ej tõll̦o̦k ñan anemkwõj. Bõtab men in rej ba ej juon riab.​—2 Pit. 2:19.

6. Ta eo kwõj katak jãn waanjoñak eo an Brian?

⁶ Ejjabto tokãlik, jabdewõt eo ej ettõr ippãn ro me em̦õj an lal̦ in an Setan jelõte l̦õmn̦ak ko aer renaaj kile bwe ial̦ eo rar kããlõte ejjab tõll̦o̦k ñan aer anemkwõj, ak ej tõll̦o̦k er ñan aer kõm̦akoko. (Rom 6:16) L̦õmn̦ak kõn waanjoñak eo an Brian. Jemãn im jinen rar rõjañ e bwe en l̦oor ial̦ eo ekkar ñan wãween mour eo an juon Kũrjin. Ak ke ear tõpar iiõ in jo̦dikdik, ear l̦õmn̦ak el̦aññe ial̦ in enaaj kõm̦m̦an bwe en m̦õn̦õn̦õ. Brian ear pepe in l̦oor im mour ãinwõt ro rar mour im l̦oor kien ko an Setan. Ear ba, “Iar jab kile bwe mourin anemkwõj eo iar lukkuun kõn̦aan enaaj kar tõll̦o̦k eõ ñan aõ añũri men ko rekauwõtata. Tokãlik, iar kõjerbali men ko rekkajjoor, ear l̦e jãn joñan aõ idaak arkool̦ im iar mourin l̦õñ. Ium̦win kar jet iiõ ko tokãlik, ear l̦apl̦o̦k aõ kõn̦aan kajjioñ kõjerbali men ko rekajoorl̦o̦k im ear l̦ap aõ añũri. . . . Iar jino wiakake men ko rekkajjoor bwe en wõr on̦ããn aõ wõnm̦aanl̦o̦k wõt kõn men ko iar kõm̦m̦ani ilo mour eo aõ.” Tokãlik, Brian ear pepe in mour ekkar ñan kien ko an Jeova. Ear ukot ial̦ eo ear l̦oore im ear peptaij ilo 2001 eo. Ej lukkuun m̦õn̦õn̦õ kiiõ ke ej l̦oore ial̦ eo ekkar ñan wãween mour eo an juon Kũrjin. *

7. Ekkar ñan Matu 7:13, 14, ial̦ ta ko ruo rej pãd im̦aad?

⁷ Elukkuun aorõk bwe jen kããlõt ial̦ eo ejim̦we ñan ad l̦oore! Setan ekõn̦aan bwe kõj aolep jen bõjrak jãn ad ettõr ilo ial̦ in eaidik im eapañ me ej “tõll̦o̦k ñan mour indeeo,” im ekõn̦aan bwe jen etal ilo ial̦ eo edepakpak me elõñ iaan armej ro ilo lal̦ in rej pãd ie. Em̦m̦an ippãn elõñ armej ial̦ in, im epidodol̦o̦k ettõr ie. Bõtab ej “tõll̦o̦k ñan jorrããn.” (Riit Matu 7:13, 14.) Bwe jen pãdwõt ilo ial̦ in ejim̦we im  bwe jen jab m̦ad, jej aikuj lõke Jeova im pokake e.

8. Ñe juon rũttõr ej tũbbo̦k, ta eo ej kõm̦m̦ane?

⁸ Rũttõr ro ilo juon iãekwõj aetok rej kalimjeke wõt ial̦ eo ej pãd im̦aaer bwe ren jab tũbbo̦k. Bõtab, remaroñ tũbbo̦k jãn juon iaan rũttõr ro ak emaroñ l̦orak neer ilo juon iaan roñ ko. Ñe rej tũbbo̦k, rej bar jutak im wõnm̦aanl̦o̦k wõt im ettõr. Men eo el̦ap aer l̦õmn̦ak kake, ejjab kõn men eo ear katũbbo̦k er, ak ej kõn jem̦l̦o̦kin iãekwõj eo im tũb eo me rej kõjatdikdik bwe renaaj wiini.

9. Ñe jej tũbbo̦k, ta eo jej aikuj in kõm̦m̦ane?

⁹ Ilo iãekwõj in ad, emaroñ lõñ kõttan ad tũbbo̦k, jemaroñ kõm̦m̦an likjab ilo men ko jej ba im kõm̦m̦ani. Ak rũttõr ro m̦õttad remaroñ kõm̦m̦an bõd ko me remaroñ kõmetak kõj. Jejjab bwilõñ ñe men in ej wal̦o̦k. Kõj aolep jejjab weeppãn, im jej aolep ettõr ilo ejja ial̦ in eaidik im eapañ me ej tõll̦o̦k ñan mour indeeo. Im kõn men in, ilo kõkkar, jenaaj baj “itaak” ippãn doon jet iien. Paul ear kwal̦o̦k bwe ewõr iien enaaj wõr “unin an juon inepata” n̦ae bar juon. (Kol. 3:13) Bõtab, ijello̦kun ad l̦õmn̦ak wõt kõn men ko rar kõm̦m̦an ad tũbbo̦k, jen l̦õmn̦ak wõt kõn tũb eo me ej pãd im̦aad. Ñe jetũbbo̦k, jen kããlõt ñan bar jutak im wõnm̦aanl̦o̦k wõt im ettõr. Ñe jejino illu im m̦akoko in bar jutak ilo iãekwõj in, jeban tõpar jem̦l̦o̦kin iãekwõj eo im bõk tũb eo. Ejjab men in wõt ak jemaroñ bar kõm̦m̦an bwe en apañ ñan ro jet me rej kajjioñ ettõr ilo ial̦ in eaidik im eapañ me ej tõll̦o̦k ñan mour indeeo.

10. Ewi wãween ad maroñ kõjparok bwe jen jab juon menin an ro jet “l̦õkatip ak tipñõl”?

¹⁰ Bar juon wãween jemaroñ kõjparok bwe jen jab kõm̦m̦an menin an rũttõr ro m̦õttad “l̦õkatip ak tipñõl,” ej ilo ad kõtl̦o̦k bwe ren kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an ippãer ijello̦kun ad kõn̦aan wõt bwe ren l̦oor kõn̦aan ko ad. Jen kõm̦m̦ane men in joñan wõt ad maroñ. (Rom 14:13, 19-21; 1 Kor. 8:9, 13) Men eo eoktak kõn iãekwõj in, ej bwe jejjab ãinwõt rũttõr ro rej pãd ilo juon m̦oolin iãekwõj. Rũttõr ro rej jiãiiki doon, im kajjojo iaaer rej kate er bwe ren maroñ bõk tũb eo. El̦ap wõt an rũttõr rein l̦õmn̦ake aer wiin. Kõn men in, remaroñ kajjioñ iuun rũttõr ro jet bwe ren maroñ pãd im̦aan aolep. Bõtab, kõj jejjab jiãiik doon. (Gal.  5:26; 6:4) Mejãnkajjik eo ad ej ñan jipañ elõñ armej ro joñan wõt ad maroñ bwe ren bar kam̦õje iãekwõj in ippãd im bõk tũb eo ñan mour. Kõn men in, jej kajjioñ l̦oore naanin kakapilõk eo an Paul ñan “jab l̦õmn̦ak kõn kõn̦aan ko wõt [ad], ak [jen] bareinwõt l̦õmn̦ak kõn kõn̦aan ko an ro jet.”​—Pil. 2:4.

11. Ta eo el̦ap wõt an juon rũttõr l̦õmn̦ak kake, im etke?

¹¹ Rũttõr ro ilo juon m̦oolin iãekwõj rejjab reilo̦k wõt ñan ial̦ eo ej pãd im̦aaer, ak rej bar l̦õmn̦ak wõt kõn jem̦l̦o̦kin iãekwõj eo. Meñe rejjab maroñ lo jem̦l̦o̦kin iãekwõj eo, ak remaroñ pijaikl̦o̦k aer tõpar jem̦l̦o̦kin im aer bõk tũb eo. Men eo ej jipañ er ñan wõnm̦aanl̦o̦k wõt ej ilo aer l̦õmn̦ak wõt kõn tũb eo.

12. Kõn an Jeova jouj, ta eo enaaj letok ñan kõj?

¹² Ilo iãekwõj eo jej pãd ie, kõn an Jeova jouj ej kallim̦ur in lel̦o̦k juon jinõkjeej ñan armej ro an kõn aer naaj kam̦õje iãekwõj eo, jinõkjeej in ej mour indeeo ilañ ak ioon lal̦ in ilo pedetaij. Jeje ko rej kõmel̦el̦e kõn jinõkjeej in bwe jen maroñ pijaikl̦o̦k joñan an naaj em̦m̦an mour ko ad. Ñe el̦apl̦o̦k ad l̦õmn̦ak kõn kõjatdikdik in, enaaj l̦apl̦o̦k ad kõjparok bwe jen jab kõtl̦o̦k bwe jabdewõt men en kal̦õkatip kõj ñan indeeo.

13. Ta eo ewõr ippãd me ejjel̦o̦k ippãn rũttõr ro ilo juon m̦oolin iãekwõj?

¹³ Rũttõr ro ilo iien iukkure ko an ri-Grik ro rar aikuj in kijenmej ium̦win mãlejjoñ ko, ãinwõt aer m̦õk im metak. Bõtab, men ko de kein rar maroñ atartar ioer ej ilo aer kar bõk kamminene im kõn joñan maroñ ko ippãer. Ãinwõt rũttõr rein, jej bareinwõt bõk kamminene ikijjeen wãween ad ettõr ilo iãekwõj in. Bõtab ewõr ippãd juon men me ejjel̦o̦k ippãn ro rej ettõr ilo juon m̦oolin iãekwõj. Jemaroñ bõk kajoor jãn juon eo me el̦ap jãn joñan kajoor ippãn. Innem ñe jej atartar ioon Jeova, ejjab kallim̦ur wõt bwe enaaj kammineneik kõj ak enaaj bar kõm̦m̦an bwe jen kajoor!​—1 Pit. 5:10.

14. Ewi wãween an 2 Korint 12:9, 10 jipañ kõj ñan jelm̦aik apañ ko?

¹⁴ Paul ear aikuj kijenmej ium̦win elõñ mãlejjoñ ko. Ejjab men in wõt ak elõñ rar kwal̦o̦k naan ko rekõmetak ñane im kaeñtaan e, ewõr iien ear m̦õjn̦o̦ im ear aikuj kijenmej kõn men eo ear ba bwe ej “juon kãlõklõk ilo kanniõk.” (2 Kor. 12:7) Bõtab ijello̦kun an kõtl̦o̦k bwe apañ kein ren kõm̦m̦an bwe en ebbweer, ak ear watõk wãween kein ãinwõt juon ial̦ ñan an maroñ atartar ioon Jeova. (Riit 2 Korint 12:9, 10.) Kõn an kar Paul bõk l̦õmn̦ak rot in, Jeova ear jipañe ium̦win aolep apañ ko ear iiooni.

15. Ñe jej anõke Paul, ta eo jenaaj loe?

¹⁵ Kõj bareinwõt jemaroñ iioon an armej ro kwal̦o̦k naan ko rekõmetak ak remaroñ kaeñtaan kõj kõn tõmak eo ad. Jemaroñ aikuj bar kijenmej kõn an nana ãjmour ko ad ak kõn ad m̦õk. Bõtab ñe jenaaj anõke Paul, kajjojo iaan mãlejjoñ kein remaroñ oktak im juon ial̦ epel̦l̦o̦k ñan ad lo an Jeova kwal̦o̦k yokwe eo an ilo an jipañ kõj.

16. Meñe ejjab em̦m̦an ãjmour eo am̦, ta eo kwõmaroñ kõm̦m̦ane?

¹⁶ Kwõj ke babu ioon juon peet ak jijet ilo juon wiil̦jea? Em̦õjn̦o̦ ke neem̦ ak mejam̦? El̦aññe aet, kwõmaroñ ke ettõr ippãn ro em̦m̦an dettaer im em̦m̦an ãjmour ko aer? Aet, kwõmaroñ! Elõñ ro rerũtto me rem̦õjn̦o̦ rej ettõr ilo ial̦ in ej tõll̦o̦k ñan mour. Rejjab maroñ kõm̦m̦ane jerbal in kõn kajoor eo aer make. Ijoke, rej bõk kajoor jãn kajoor eo an Jeova ilo aer roñjake kweilo̦k ko ilo talboon ko ak ilo aer alwõji katak ko rej rekooti ilo kweilo̦k ko. Im rej bõk kun̦aaer ilo jerbalin kõm̦m̦an ri-kal̦oor ilo aer kwal̦o̦k naan ñan taktõ ro, nõõj ro, im ro nukwier.

17. Ewi wãween an Jeova eñjake kõn ro ejjab lukkuun em̦m̦an ãjmour ko aer?

 ¹⁷ Ñe kwõjjab maroñ kõm̦m̦ani aolep men ko kokõn̦aan kõm̦m̦ani ñan Jeova, kwõn jab ebbweer im l̦õmn̦ak bwe kwõjjab maroñ kijenmej ñan iien eo enaaj jem̦l̦o̦k jukjuk in pãd in. Jeova ej yokwe eok kõn am̦ tõmak ilo e im kõn am̦ kar kijenmej wõt ium̦win iiõ ko remootl̦o̦k. El̦apl̦o̦k am̦ aikuji jipañ eo an kiiõ, im eban el̦l̦o̦k jãn kwe. (Sam 9:10) Ijello̦kun an ãindein, enaaj l̦apl̦o̦k an ruwaakwaj ñan kwe. L̦õmn̦ak kõn naan ko an juon jeid im jatid kõrã me ewõr jet an nañinmej rel̦l̦ap, ej ba: “Kõn an lõñl̦o̦k aõ nañinmej, ij lo bwe ãinwõt ñe edikl̦o̦k iien ko repel̦l̦o̦k ñan aõ maroñ kwal̦o̦k naan ñan ro jet. Bõtab ijel̦ã bwe aõ kate eõ, meñe jidik wõt ak ej kalañlõñ bũruon Jeova, im men in ej kõm̦m̦an aõ m̦õn̦õn̦õ.” Ñe kwõj ebbweer, keememej bwe kwõjjab make iaam̦. L̦õmn̦ak kõn joñak eo Paul ear kwal̦o̦ke, im keememej naan ko an rekõketak, ear ba: “Ij lañlõñ ilo m̦õjn̦o̦ ko . . . kõnke ñe ij m̦õjn̦o̦, innem ij oktak im kajoor.”​—2 Kor. 12:10.

18. Ta apañ eo el̦apl̦o̦k an pen ro jet rej iioone?

¹⁸ Ewõr bar juon apañ me jet iaan ro rej ettõr ilo ial̦ eo ñan mour rej iioone. Rej kijenmej ium̦win wãween ko reppen me ro jet rejjab maroñ loi ak mel̦el̦e kaki. Ñan waanjoñak, rej kijenmej ilo aer bõk nañinmej in bũrom̦õj ak el̦ap jãn joñan aer inepata. Etke ri-karejar rein rejitõnbõro ippãn Jeova rej iioon juon apañ me elukkuun l̦apl̦o̦k an pen? Kõnke ñe ebwilo̦k pein juon armej ak ej pãd ilo juon wiil̦jea, aolep remaroñ lo apañ eo ej iioone im men in emaroñ kõm̦akũt er ñan jipañ. Bõtab, ñan ro rej aikuj kijenmej kõn an wõr aer nañinmej in bũrom̦õj ak nañinmej ko me ewõr jorrããn ilo kõmãlij ko aer, ro jet remaroñ jab kile bwe ewõr aer nañinmej. Apañ in aer ej joñan wõt apañ eo me juon eo ebwilo̦k neen ak pein ej iioone, bõtab kõnke ro jet rejjab maroñ loi bwe rej eñtaan, armej ro remaroñ jab kwal̦o̦k ñan rein yokwe im lel̦o̦k jipañ eo rej aikuji.

19. Ta eo jej katak jãn waanjoñak eo an Mipiboshet?

¹⁹ Ñe ejjab em̦m̦an ãjmour eo am̦ im kwõj l̦õmn̦ak bwe ebõd an ro jet l̦õmn̦ak kõn kwe, kwõmaroñ bõk kõkajoor jãn bwebwenatoun Mipiboshet. (2 Sa. 4:4) Ear aikuj kijenmej kõn an jab em̦m̦an ãjmour eo an, im ear bõd an Kiiñ Devid l̦õmn̦ak kõn e. Ejjel̦o̦k men en̦ ebõd Mipiboshet ear kõm̦m̦ane bwe en iioon wãween kein reppen. Ijoke, ear jab kõtl̦o̦k bwe en bõk l̦õmn̦ak ko rebõd, ak ear kam̦m̦oolol kõn men ko rem̦m̦an rar wal̦o̦k ñane ilo mour eo an. Ear kwal̦o̦k an kam̦m̦oolol kõn an Devid kar kwal̦o̦k jouj ñane m̦oktal̦o̦k. (2 Sa. 9:6-10) Innem ke ear bõd an Devid l̦õmn̦ak kõn e, Mipiboshet ear kajjioñ l̦õmn̦ak kõn aolep men ko  rar wal̦o̦k. Ear jab kõtl̦o̦k bwe bõd eo an Devid en kõm̦m̦an bwe en illu. Im ear jab n̦aruon Jeova kõn men eo Devid ear kõm̦m̦ane. Mipiboshet ear l̦õmn̦ak wõt kõn men eo emaroñ kõm̦m̦ane ñan rejetake kiiñ eo Jeova ear kããlõte. (2 Sa. 16:1-4; 19:24-30) Jeova ear kõm̦m̦an bwe waanjoñak eo an Mipiboshet en pãd ilo Baibõl̦ bwe jen maroñ bõk tokjãn.​—Rom 15:4.

20. Ewi wãween an inepata jelõt jet, ak ta eo remaroñ lõke?

²⁰ Kõnke ekanooj l̦ap aer inepata, jet jeid im jatid rej lukkuun mijak im rejookok ñe rej pãd ilo̦bwilej. Remaroñ lo bwe epen aer pãd ibwiljin elõñ armej, bõtab rej wõnm̦aanl̦o̦k im pãd ilo kweilo̦k ko an eklejia, im kweilo̦k el̦ap ko. Epen aer kõnnaan ippãn armej ro rejaje kajjier, bõtab rej kõnnaan ñan jet ilo jerbalin kwal̦o̦k naan. Ñe men in ej wal̦o̦k ñan kwe, keememej bwe kwõjjab make iaam̦. Elõñ rej bar bõk ejja eñjake in kwõj bõke. Keememej bwe el̦ap an Jeova m̦õn̦õn̦õ kõn am̦ lukkuun kate eok. Ilo m̦ool, am̦ jab ebbweer ej kam̦ool bwe Jeova ej kõjeraam̦m̦an eok im ej lewaj ñan eok kajoor eo kwõj aikuji. * (Pil. 4:6, 7; 1 Pit. 5:7) Ñe kwõj karejar ñan Jeova meñe ewõr am̦ nañinmej me ejelõt eñjake ko am̦ ak ãnbwinnũm̦, kwõmaroñ lõke bwe kwõj kabuñbũruon Jeova.

21. Kõn jipañ eo an Jeova, ta eo me kõj aolep jenaaj maroñ kõm̦m̦ane?

²¹ Kam̦m̦oolol bwe ewõr oktak ikõtaan juon m̦oolin iãekwõj im iãekwõj eo Paul ear kõnnaan kake. Ilo juon iãekwõj an rũttõr ro ilo tõre ko an Baibõl̦, juon wõt armej ej bõk tũb eo. Ijoke, ilo ial̦ eo ekkar ñan wãween mour eo an juon Kũrjin, aolep ro rej kijenmej im tiljek ilo iãekwõj in rej bõk tũb eo ñan mour indeeo. (Jon 3:16) Im ilo m̦oolin iãekwõj eo, ear aikuj in em̦m̦an ãjmour ko an aolep rũttõr ro, el̦aññe ear jab, remaroñ jab wiin. Bõtab, elõñ iaad ejjab em̦m̦an ãjmour ko ad, meñe ãindein ak jej kijenmej wõt. (2 Kor. 4:16) Kõn jipañ eo an Jeova, kõj aolep jenaaj ettõr ilo iãekwõj eo ñan jem̦l̦o̦kin!