1. Ta wãween eo epen me Devid ear pãd ie?

DEVID ear ko kõnke mour eo an ear pãd ilo kauwõtata. Saul, kiiñ eo an Israel me el̦ap an kajoor ear kõn̦aan bwe en mej. Ke Devid ear aikuj m̦õñã, ear bõjrak ilo juon jikin etan Nob, ijo ear kajjitõk kõn l̦alem wõt pilawe. (1 Sa. 21:1, 3) Tokãlik, e im em̦m̦aan ro doon rar lo jikin aer kone ilo ro̦ñin juon tol̦. (1 Sa. 22:1) Ta eo ear wal̦o̦k bwe Devid en pãd ilo wãween in?

2. Ewi wãween an kar Saul likũt e ilo juon wãween ekauwõtata? (1 Samuel 23:16, 17)

² Saul ear lukkuun ebbanbane Devid kõn an kar buñbuñ ippãn armej ro im kõn an kar anjo̦ ilo elõñ tarin̦ae ko. Saul ear bareinwõt jel̦ã bwe kõnke ear jab pokake Jeova, Jeova ear kõjekdo̦o̦ne ãinwõt juon kiiñ im ear kããlõt Devid bwe en kab bõk jikin. (Riit 1 Samuel 23:16, 17.) Ijoke, kõnke Saul ear kiiñ in Israel wõt, ear wõr an jarin tarin̦ae el̦ap im elõñ rar rejetake, innem Devid ear aikuj in ko kõnke mour eo an ear pãd ilo kauwõtata. M̦ool ke Saul ear tõmak bwe emaroñ kabõjrake karõk eo an Anij ñan Devid ke? (Ais. 55:11) Baibõl̦ ejjab ba, ak men eo jejel̦ã kake ej men in: Saul ear likũt e make ilo juon wãween ekauwõtata. Ro me rej tarin̦ae n̦ae Anij, rejjãmin wiin!

3. Ewi wãween an kar Devid eñjake meñe ewõr wãween ko reppen ear iiooni?

³ Devid ear jab juon eo me ekõn̦aan bõk kajoor ak bwe en lõñ men ko ippãn. Ear jab kããlõt ñan erom kiiñ in Israel, Jeova eo ear kããlõte bwe en bõk jerbal in. (1 Sa. 16:1, 12, 13) Saul ear jino watõk Devid ãinwõt juon ri-kõjdat. Meñe ãindein, ak Devid ear jab n̦aruon Jeova kõn an kar pãd ilo kauwõtata;  im ear jab ellotaan kõn an jabwe m̦õñã ko kijeer im aer kar aikuj kone ilo ro̦ñin juon tol̦. Ijello̦kun an ãindein, emaroñ ilo tõre eo ej tilekek ilo ro̦ñ eo ilo tol̦ eo, ear kine juon alin nõbar me emmejaja im ej kitibuj naan ko ilo unin tõl eo an katak in: “Ro rej pukot Jeova rejãmin aikuj jabdewõt men em̦m̦an.”​—Sam 34:10.

4. Ta kajjitõk ko jenaaj etali, im etke eaorõk kajjitõk kein?

⁴ Rainin elõñ iaan ri-karejar ro an Jeova em̦õj aer iioon wãween ko ãinwõt, an jabwe kijeer m̦õñã, im an jabwe men ko jet ippãer me rej aikuji ñan mour. * Im men in el̦apl̦o̦k an wal̦o̦k jãn kar kiiõ epaak me ear jino wal̦o̦k juon nañinmej el̦ap ak COVID-19. Im ilo an epaaktok wõt ‘eñtaan eo el̦ap,’ jejel̦ã bwe enaaj l̦apl̦o̦k wõt an penl̦o̦k wãween ko renaaj wal̦o̦k. (Matu 24:21) Ilo ad keememej mel̦el̦e kein me rem̦ool, jen etale uwaakin kajjitõk kein emãn: Ilo wãween et Devid ear jab pãd ilo an “aikuj jabdewõt men em̦m̦an”? Etke jej aikuj katak ñan jel̦ã jokwane kõn men ko ewõr ippãd? Etke jemaroñ lõke bwe Jeova enaaj lale kõj? Im ewi wãween ad maroñ kõppojak kiiõ ñan raan ko repãd im̦aan?

5-6. Ewi wãween an Sam 23:1-6 jipañ kõj ñan mel̦el̦e ta mel̦el̦ein an kar Devid ba bwe ri-karejar ro an Anij “rejãmin aikuj jabdewõt men em̦m̦an”?

⁵ Ta mel̦el̦ein an kar Devid ba bwe ri-karejar ro an Jeova “rejãmin aikuj jabdewõt men em̦m̦an”? Jemaroñ bõk jipañ ñan mel̦el̦e ilo ad etale im l̦õmn̦ak kõn naan ko me reãinl̦o̦kwõt naan kein, im jemaroñ loi ilo Sam 23 jebta. (Riit Sam 23:1-6.) Ilo sam in, Devid ear ijjino kõn naan kein: “Jeova aõ Jabõt, ijjãmin aikuj.” Ilo aolepen mel̦el̦e ko jet ilo sam in, Devid ear kõnono kõn men ko me el̦ap aer aorõk—jeraam̦m̦an ko rellõñ jãn Jeova me ear m̦õn̦õn̦õ kaki itok wõt jãn an kar kõtl̦o̦k bwe Jeova en an Jabõt. Jeova ej tõl e “ilo ial̦ ko rejim̦we,” im Jeova ear m̦ool im tiljek ilo an jipañ im rejetake Devid ilo iien ko rem̦m̦an im iien ko renana jim̦or. Devid ear kwal̦o̦k an kile  bwe meñe mour eo an ear pãd ilo ‘mel̦aaj in ujooj ko remmaroro’ an Jeova, ak ejjab mel̦el̦ein bwe eban iioon apañ. Ejel̦ã bwe ewõr iien emaroñ nãj kar ebbweer im ãinwõt ñe ej etetal ilo “kom̦lal̦ in annañin mej,” im bwe enaaj wõr ro rej kõjdate. Ijoke, kõnke Jeova ej Jabõt eo an, Devid ear jab “mijak jabdewõt nana [ak “jorrããn,” NW].”

⁶ Eñin uwaak eo ñan kajjitõk eo me ej ba: Ilo wãween et Devid ear jab pãd ilo an “aikuj jabdewõt men em̦m̦an”? Ilo tõmak ak mourin jetõb eo an, ear wõr ippãn Devid aolep men ko ear aikuji. M̦õn̦õn̦õ eo an ear jab pedped ioon an wõr m̦weiuk ko ippãn. Ear jokwane im m̦õn̦õn̦õ kõn men ko me Jeova lil̦o̦k ñane. Men eo el̦aptata an kar aorõk ippãn ej kõjeraam̦m̦an kab kõjparok eo me ej itok jãn Anij eo an.

7. Ekkar ñan Luk 21:20-24, ta wãween eo epen me Kũrjin ro ilo tõre ko an rijjilõk ro me rar jokwe ilo Judia rar jelm̦aiki?

⁷ Jej lo jãn naan ko an Devid kõn joñan an aorõk bwe en jim̦we wãween ad watõk ak l̦õmn̦ak kõn m̦weiuk ko. Ilo m̦ool jemaroñ lukkuun m̦õn̦õn̦õ kõn men ko m̦weied, bõtab jejjab aikuj kõtl̦o̦k bwe en men ko kein me raorõktata ilo mour ko ad. Mel̦el̦e in em̦ool ear juon mel̦el̦e eaorõk me Kũrjin ro ilo tõre ko an rijjilõk ro me rar jokwe ilo Judia rar tokãlik mel̦el̦e kake. (Riit Luk 21:20-24.) Jesus em̦õj an kar kakkõl er bwe enaaj kar wõr juon iien me “jarin tarin̦ae ko [renaaj] kaapool̦e” Jerusalem. Ilo iien eo ej wal̦o̦k men in, rar aikuj “jino ko ñan tol̦ ko.” El̦aññe renaaj etal jãn jikin in renaaj bõk lo̦mo̦o̦r, bõtab elukkuun lõñ men ko renaaj kar aikuj kaarmejjeteiki. Jet iiõ ko remootl̦o̦k, juon Imõniaroñroñ ear ba ilo wãween in: “Rar ilok jen jikin kallip ko im em ko, im rar meñe jab bõk men ko mweieir jen moko imwiir. Ilo air liki kin kejbãrok im jurake eo an Jehovah, rar likit kabuñ eo an iman aolep men ko jet raorõk.”

8. Ta men eo eaorõk jemaroñ katak jãn ta eo ear wal̦o̦k ñan Kũrjin ro ilo tõre ko an rijjilõk ro me rar jokwe ilo Judia?

⁸ Ta men eo eaorõk jemaroñ katak jãn ta eo ear wal̦o̦k ñan Kũrjin ro ilo tõre ko an rijjilõk ro me rar jokwe ilo Judia? Imõniaroñroñ eo me ej kab m̦õjl̦o̦k ad ba kake ej ba: “Emaroñ wõr imad melejoñ ko ikijen ewi wãwen ad watõk mweiuk ko; rej men ko raorõktata ke, ak jej watõk lomor eo ej itok ñan armij otemjej rej koba ibben Anij men eo eaorõklok? Aet, ko eo ad emaroñ kitibuj ad ion eñtan ko im an jako jet men ko. Jej aikwij bojak ñan kõmman jabdewõt men ej men in aikwij, einwõt ro ilo ebeben eo kein kajuõn ro rar kõmmane rar ko jen Judea.” *

9. Ta mel̦el̦e ko rekõketak kwõj bũki jãn naanin kakapilõklõk ko Paul ear lil̦o̦k ñan ri-Hibru ro?

⁹ Baj pijaikl̦o̦k m̦õk joñan an kar lukkuun pen ñan an Kũrjin ro etal jãn enañin aolep men ko m̦weieer im bar jino jãn jinoin! Ear aikuj wõr aer tõmak bwe ren maroñ atartar ioon Jeova ñan jipañ er kõn aikuj ko aer. Ak ear jab ejjel̦o̦k jikin aer bõk jipañ. L̦alem iiõ m̦okta jãn an kar ri-Rom ro kaapool̦e Jerusalem, rijjilõk Paul ear lel̦o̦k jet naanin kakapilõk ko raorõk ñan ri-Hibru ro, ear ba: “Kom̦win jab arõk jããn ñan jidik ilo wãween ami mour ak kom̦win jokwane kõn men ko ewõr ippemi, bwe ear ba: ‘Ijjãmin el̦l̦o̦k jãn eok im ijjãmin kõjekdo̦o̦n eok.’ Unin ej kõnke jen maroñ peran im ba: ‘Jeova ej aõ rijjipañ, ijjãmin mijak. Ta eo armej remaroñ kõm̦m̦ane ñan eõ?’” (Hib. 13:5, 6) Ejjel̦o̦k pere bwe ro rar bõk ñan bũrueer naanin kakapilõklõk in an Paul m̦okta jãn an kar ri-Rom ro jino tõn tarin̦aeik er, ear pidodo ñan aer kajjioñ kammineneik  er make ñan jel̦ã kilen mour l̦amwaan ilo jikin eo ekããl rar jokwe ie. Rar tõmak im lõke bwe Jeova enaaj kõke ak lale aikuj ko aer. Naan ko an Paul rej bar kaalikkar ñan kõj bwe jemaroñ bar lõke men in.

10. Ta eo ear jipañ Paul me ej kwal̦o̦k kake ñan kõj?

¹⁰ Paul ear lel̦o̦k juon naanin kakapilõklõk ãinl̦o̦kwõt naanin kakapilõklõk in ñan Timote, im ej bar jerbal ñan kõj. Ear ba: “Kõn men in, ñe ewõr kijed im ballid, innem jen jokwane kaki.” (1 Tim. 6:8) Mel̦el̦ein ke men in bwe jejjab maroñ m̦õñã m̦õñã ko renno̦, wõr juon jikin ad jokwe em̦m̦an, ak wia ad nukuk kããl jãn iien ñan iien? Eokwe ejjab mel̦el̦e eo Paul ear kajjioñ ba in. Men eo Paul ej ba ej bwe jej aikuj jokwane kõn jabdewõt men ko ewõr ippãd. (Pil. 4:12) Men eo in me ear jipañ Paul. Men eo m̦weied im ej make aorõktata ej kõtaan eo ad ippãn Anij eo ad, ejjab jabdewõt iaan m̦weiuk ko me ewõr ippãd.​—Hab. 3:17, 18.

11. Ta eo jej katak kõn jokwane kõn men ko ewõr ippãd jãn naan ko an Moses ñan ri-Israel ro?

¹¹ Men ko me jej l̦õmn̦ak bwe jej aikuji remaroñ oktak jãn ta eo Jeova ejel̦ã bwe jej aikuji. L̦õmn̦ak kõn ta eo Moses ear jiroñl̦o̦k ri-Israel ro ãlikin aer kar itoitak ium̦win 40 iiõ ko ilo ãne jem̦aden, ear ba: “Jeova, ami Anij ear kõjeraam̦m̦an kom̦ ilo aolepen jerbalin peimi. Ear jel̦ã ami etal ilujen ãne jem̦aden in el̦ap. Ium̦win 40 iiõ kein, Jeova ami Anij ear pãd ippemi; [im] ejjel̦o̦k ami aikuj.” (Dut. 2:7) Ium̦win iiõ ko 40, Jeova ear kabwe aikuj ko an ri-Israel ro ilo an kar naajdik er manna. Nuknuk ko aer​—ejja nuknuk ko wõt me rar  diwõjl̦o̦k jãn Ijipt kaki—​rar jab m̦or. (Dut. 8:3, 4) Meñe jet remaroñ kar watõk bwe ejabwe men kein, ak Moses ear kakeememej ri-Israel ro bwe ear wõr ippãer aolep men ko me rar aikuji. Jeova enaaj buñbũruon ippãd ñe jenaaj katak kilen jokwane kõn men ko ewõr ippãd—ñe jenaaj katak ñan kam̦m̦oolol kõn men ko meñe rejjab lukkuun el̦l̦ap me ej litok ñan kõj, im watõki bwe rej menin jeraam̦m̦an im kam̦m̦oolol kaki.

12. Ta eo ear kaalikkar bwe Devid ear likũt an lõke ilo Jeova im jab e make?

¹² Devid ear jel̦ã bwe Jeova etiljek im bwe el̦ap an l̦õmn̦ak im kea kõn ro rej yokwe E. Meñe mour eo an ear pãd ilo kauwõtata ke ear je naan ko ilo Sam 34 jebta, ak kõn mejãn tõmak, Devid ear lo an “enjel̦ an Jeova . . . pãd iturin.” (Sam 34:7) Bõlen Devid emaroñ kar keidi enjel̦ an Jeova ñan juon rũttarin̦ae me ej kããm ilo mel̦aaj ko im aolep iien ej ekkõl wõt im lale ñe ewõr tok aer ri-kõjdat. Meñe Devid make ear juon em̦m̦aan eo me ekajoor ilo tarin̦ae im Jeova ear kallim̦ur bwe enaaj juon kiiñ, ak ear jab atartar ioon kapeel eo an kõn an jel̦ã kilen buwat kõn dekã ak jel̦ã kilen kõjerbal jãje ñan anjo̦ ioon ri-kõjdat ro. (1 Sa. 16:13; 24:12) Devid ear lõke Anij, ear lõke bwe enjel̦ eo an Jeova enaaj ‘lo̦mo̦o̦ren ro rej mijak [Jeova].’ Em̦ool bwe rainin jejjab kõtmãne bwe jen bõk kõjparok ilo kabwilõñlõñ, bõtab jejel̦ã bwe ejjel̦o̦k juon iaan ro rej likũt aer lõke ilo Jeova enaaj iioon menin kaeñtaan ko ñan ban.

13. Ñe Gog jãn Megog enaaj itõn ko̦kkure kõj, etke enaaj ãinwõt ñe jem̦õjn̦o̦ im ejjel̦o̦k menin kõjparok kõj, ak etke jeban aikuj mijak? (Lale pija eo ilo kilin bok in.)

¹³ Ilo raan kan̦e repãd im̦aad, ad lõke maroñ eo an Jeova ñan kõjparok kõj enaaj pãd ilo mãlejjoñ. Ñe Gog jãn Megog, ak juon kumi in elõñ aelõñ ko, enaaj jino itõn ko̦kkure armej ro an Anij, enaaj ãinwõt ñe mour ko ad repãd ilo kauwõtata. Jenaaj aikuj lukkuun tõmak im lõke bwe Jeova emaroñ im enaaj kõm̦m̦an bwe jen deor. Ñan ri-aelõñ ko, jenaaj ãinwõt jiip ko me rejjab maroñ kõjparok er make im ejjel̦o̦k ri-kõjparok er. (Ezk. 38:10-12) Jenãj jet ro me ejjel̦o̦k aer kein tarin̦ae im jejaje kilen tarin̦ae. Im ri-aelõñ ko renaaj l̦ak kalimjek kõj, ãinwõt jet ro me epidodo aer ko̦kkure er. Reban lo men eo me jenaaj loe kõn mejãn tõmak eo ad​—juon kumi in enjel̦ ro me rej kaapool̦e armej ro an Anij, im repojak in kõjparok kõj. Enãj kõjkan an ri-aelõñ ko maroñ lo rein? Ejjel̦o̦k aer tõmak im rejjab maroñ lol̦o̦kjen̦ ilo kõkkar. Ej juon men enãj kailbõk ak kal̦o̦kjenaer ñe jarin tarin̦ae eo ilañ enaaj itok im tarin̦ae ikijjeed!—​Rev. 19:11, 14, 15.

14. Ta buñtõn ne ko jemaroñ kõm̦m̦ani kiiõ ñan ad maroñ pojak ñan raan ko repãd im̦aad?

¹⁴ Ta ko jemaroñ kõm̦m̦ani kiiõ ñan ad pojak ñan raan ko repãd im̦aan? M̦oktata, ej aikuj jim̦we wãween ad l̦õmn̦ak ak watõk m̦weiuk ko, im kile bwe juon iien jenãj aikuj ilo̦k jãn men kein. Jej aikuj bareinwõt jokwane kõn men ko ewõr ippãd im lañlõñ kõnke ewõr juon ad kõtaan jem̦jerã ippãn Jeova. Ñe jenaaj kal̦apl̦o̦k ad jel̦ã kajjien Anij eo ad, enaaj l̦apl̦o̦k ad lõke maroñ eo An ñan kõjparok kõj ñe Gog jãn Megog enaaj itõn ko̦kkure kõj.

15. Ta ko Devid ear iiooni m̦oktal̦o̦k me rar jipañe ñan jel̦ã bwe Jeova ejjãmin kabũrom̦õje ak ilo̦k jãne?

¹⁵ L̦õmn̦ak kõn ta eo juon me ear jipañ Devid me emaroñ bar jipañ kõj ñan ad pojak ñan jelm̦ae mãlejjoñ ko. Ear ba: “O kwõn edjoñ im lo bwe Jeova ejouj; em̦õn̦õn̦õ eo ej lõke E.” (Sam 34:8) Naan kein rej kaalikkar etke Devid ear jel̦ã bwe emaroñ atartar ioon jipañ eo an Jeova. Ekkã an kar Devid atartar  ioon Jeova, im Anij eo an ejjañin kar kabũrom̦õje ak ilo̦k jãne. Ke Devid ear em̦m̦an dettan, ear jelm̦aiki ri-ineea eo Golaiat im ear jiroñl̦o̦k rũttarin̦ae in ekajoor im ba: “Rainin Jeova enaaj ketak eok n̦a ilo peiũ.” (1 Sa. 17:46) Tokãlik, Devid ear jerbal ñan kiiñ Saul, eo me elõñ alen an kar tõn kajjioñ m̦an Devid. Bõtab ‘Jeova ear pãd ippãn’ Devid. (1 Sa. 18:12) Kõnke em̦õj an kar Devid lo an Jeova jipañe m̦oktal̦o̦k, ear jel̦ã bwe emaroñ atartar wõt ioon Jeova ilo iien in me ear bar iioon mãlejjoñ ko.

16. Wãween et ko raorõk me jemaroñ ‘edjoñe’ em̦m̦an eo an Jeova?

¹⁶ Ñe el̦apl̦o̦k ad reilo̦k ñan Jeova bwe en tõl kõj kiiõ, enaaj l̦apl̦o̦k ad lõke maroñ eo an ñan lo̦mo̦o̦ren kõj ilo raan ko repãd im̦aan. Ej aikuj wõr ad tõmak im ej aikuj wõr ippãd kõn̦aan eo ñan atartar ioon Jeova ñan kajjitõk ippãn bo̦o̦j eo ad ñe jemaroñ kakkije jidik jãn jerbal bwe jen maroñ pãd ilo kweilo̦k ko rel̦l̦ap, ak ñan kajjitõk ñe jemaroñ kõm̦m̦an oktak ilo jikejuul̦in jerbal eo ad bwe jen maroñ pãd ilo aolep iien kweilo̦k ko ad im kal̦apl̦o̦k kun̦aad ilo jerbalin kwal̦o̦k naan. Bõtab, jen ba bwe bo̦o̦j eo ad em̦akoko in eo̦roñ kajjitõk eo ad im kiiõ jeluuji jerbal eo ad, ewõr ke ad tõmak bwe Jeova ejjãmin el̦l̦o̦k jãn kõj ak kõjekdo̦o̦n kõj im bwe enaaj aolep iien kõke aikuj ko ad? (Hib. 13:5) Elõñ iaan ro me rej pãd ilo full-time lo aer jerbal ñan Jeova, remaroñ kwal̦o̦k wãween ko rar iiooni me rej kaalikkar wãween an kar Jeova jipañ ilo iien ko me ear lukkuun l̦aptata aer aikuji. Jeova el̦ap an tiljek.

17. Ta unin tõl eo an 2022, im etke elukkuun jejjet im ekkar?

¹⁷ Kõnke Jeova ej rejetake kõj ak pãd ilo jait eo ad, innem ejjel̦o̦k unin ad aikuj mijak raan ko repãd im̦aad. Anij eo ad ejjãmin el̦l̦o̦k jãn kõj toon wõt ad kõm̦m̦an bwe kõn̦aan ko an ren m̦oktata ilo mour ko ad. Ñan kakeememej kõj kõn unin ad aikuj jino kõppojak kiiõ ñan raan ko reppen me repãd im̦aad im ñan ad lõke bwe Jeova ejjãmin el̦l̦o̦k ak kõjekdo̦o̦n kõj, Kumi eo Ej Lale Aolep Eklejia Ko, em̦õj aer kããlõt Sam 34:10 bwe en unin tõl eo an 2022: “Ro rej pukot Jeova rejãmin aikuj jabdewõt men em̦m̦an.”