1. Kain kõta rot eo me armej ro retiljek remaroñ ejaake ippãn Jeova?

BAAM̦LE eo an Jeova ej kitibuj Jesus, eo ej “menin kõm̦anm̦an eo m̦oktata iaan aolep menin kõm̦anm̦an ko otemjej,” im enjel̦ ro rellõñ. (Kol. 1:15; Sam 103:20) Ke Jesus ear pãd ijin ioon lal̦, ear kaalikkar bwe armej ro retiljek remaroñ watõk Jeova ãinwõt jemãer. Ke Jesus ear kõnono ñan ri-kal̦oor ro an, ear jitõñl̦o̦k ñan ak kõnono kõn Jeova ilo an ba, “Jema, eo im ej bar Jememi.” (Jon 20:17) Im ñe jej ajel̦o̦k mour ko ad ñan Jeova im peptaij, jej erom uwaan juon baam̦le me ej ejaakin ro jeid im jatid me el̦ap yokwe ippãer.​—Mark 10:29, 30.

2. Ta ko jenaaj etali ilo katak in?

² Emaroñ pen ñan an jet watõk Jeova ãinwõt juon Jemãer me el̦ap yokwe ippãn. Im ñan jet, remaroñ jab jel̦ã kilen kwal̦o̦k yokwe ñan ro jeier im jatier. Ilo katak in, jenaaj lale ewi wãween an Jesus maroñ jipañ kõj ñan watõk Jeova ãinwõt juon Jemãd me el̦ap yokwe ippãn, eo im jemaroñ ruwaakl̦o̦k ñane. Jenaaj bareinwõt katak kõn wãween ko jemaroñ anõke Jeova ikijjeen wãween ad kõm̦m̦an ñan ro jeid im jatid.

3. Ewi wãween an jar eo an Jesus maroñ jipañ kõj ñan ruwaakl̦o̦k ñan Jeova?

³ Jeova ej juon Jemãn me el̦ap yokwe ippãn. Jesus ekõn̦aan bwe jen watõk Jeova ãinwõt an watõk E​—ãinwõt juon jemãn me el̦ap an yokwe im epidodo ad kepaake e, ejjab ãinwõt juon eo me ejjab jouj im ekõbbo̦o̦jo̦j. Jemaroñ lo men in ikijjeen men ko Jesus ear katakin ri-kal̦oor ro an ñan jar kaki. Ilo jinoin jar eo an, ear ba: “Jememwõj.” (Matu 6:9) Jesus emaroñ kar ba bwe jen ãñinñini Jeova ‘eo Ekajoor Bõtata,’ “ri-Kõm̦anm̦an,” ak “eo ej Kiiñ indeeo”​—kõnke aolep taitõl̦ kein rekkar im rej  itok jãn Baibõl̦ eo. (Jen. 49:25, UBS; Ais. 40:28; 1 Tim. 1:17) Ijoke, Jesus ear ba bwe jen ãñinñini Jeova im ba ‘Jema.’

4. Ewi wãween ad jel̦ã bwe Jeova ekõn̦aan bwe jen epaake e?

⁴ Epen ke am̦ watõk Jeova ãinwõt juon Jemãn me el̦ap yokwe ippãn? Emaroñ pen men in ñan jet iaad. Ippãn jet, emaroñ pen ñan aer tõmak bwe ewõr juon jemãn eo me el̦ap yokwe ippãn kõn an nana wãween an kar jemãer kar lale ak kõm̦m̦an ñan er. Bõtab, el̦ap ad bõk kaenõm̦m̦an kõnke jejel̦ã bwe Jeova elukkuun mel̦el̦e kõn eñjake ko ad! Ekõn̦aan epaake kõj, eñin unin naan ko an rej rõjañ kõj im ba: “Kom̦win kõm̦m̦an bwe kom̦win epaake Anij, im enaaj epaake waj kom̦.” (Jem. 4:8) Jeova ej yokwe kõj im ej ba bwe emaroñ juon Jemãn eo me em̦m̦antata ñan kõj.

5. Ekkar ñan Luk 10:22, ewi wãween an Jesus maroñ jipañ kõj ñan ruwaakl̦o̦k ñan Jeova?

⁵ Jesus emaroñ jipañ kõj ñan ruwaakl̦o̦k ñan Jeova. Jesus elukkuun jel̦ã kajjien Jeova im elukkuun jejjet im jim̦we wãween an anõke kadkad ko kadkadin, joñan ear ba: “Jabdewõt eo em̦õj an lo ña, em̦õj an bar lo Jema.” (Jon 14:9) Ãinwõt juon jeid, Jesus ej katakin kõj kilen kautiej im pokake Jemãdwõj, wãween ad maroñ kõjparok bwe jen jab kabũrom̦õje, im wãween ad maroñ kabuñbũruon. El̦ap an kar Jesus kaalikkar kõn joñan an Jeova yokwe im jouj ikijjeen wãween an kar mour ke ear pãd ijin ioon lal̦. (Riit Luk 10:22.) Jen etale jet waanjoñak ko.

6. Kwal̦o̦k jet waanjoñak ko ikijjeen wãween an kar Jeova eo̦roñe Jesus?

⁶ Jeova ej eo̦roñe ajri ro nejin. L̦õmn̦ak kõn wãween an kar Jeova eo̦roñe m̦aanje eo Nejin. Ejjel̦o̦k pere bwe Jeova ear roñ jar ko an rellõñ ke ear pãd ijin ioon lal̦. (Luk 5:16) Ear eo̦roñ jar ko an Jesus ikijjeen pepe ko raorõk ear aikuj in kõm̦m̦ani, ãinwõt ilo iien eo ear kããlõt rijjilõk ro an 12. (Luk 6:12, 13) Jeova ear bareinwõt eo̦roñ jar ko an Jesus ke ear inepata im eddodo. M̦okta wõt jãn an kar Judas ketake, Jesus ear akwel̦ap ñan Jemãn ilo jar ikijjeen men eo epen me ear pojakin jelm̦aiki. Jeova ear jab roñjake wõt jar eo an Jesus ak ear bareinwõt jilkinl̦o̦k juon enjel̦ ñan  kõkajoore eo Nejin me ejitõnbõro ippãn.​—Luk 22:41-44.

7. Ilo am̦ jel̦ã bwe Jeova ej roñjake jar ko an armej ro an, ewi wãween am̦ eñjake kõn men in?

⁷ Rainin Jeova ej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im roñjake jar ko an ri-karejar ro an, im ej uwaaki jar kein ilo iien eo ejejjet im ilo wãween eo em̦m̦antata. (Sam 116:1, 2) L̦õmn̦ak kõn an kar juon jeid im jatid kõrã jãn India lo an m̦ool men in. El̦ap an kar inepata im bũrom̦õj, kõn men in ear akwel̦ap ñan Jeova ilo jar kõn eñjake kein ear bũki. Ej je im ba: “Ilo JW Broadcasting^® eo an May 2019 ikijjeen ta ko jemaroñ kõm̦m̦ani ñe jej inepata im bũrom̦õj, ear juon men iar lukkuun aikuji. Eñin kar uwaakin jar ko aõ.”

8. Ewi wãween an kar Jeova kwal̦o̦k an yokwe Jesus?

⁸ Jeova ej yokwe im kaorõk kõj ãinwõt an kar bar yokwe im kaorõk Jesus ilo tõre eo ear kõm̦m̦ane jerbal eo an epen ijin ioon lal̦. (Jon 5:20) Ear jipañ Jesus bwe en kajoor wõt tõmak eo an, ear kõkajoore ke ear inepata ak eddodo, im ear kabwe aikuj ko an. Im Jeova ear jab jenliklik jãn an kwal̦o̦k an yokwe im buñbũruon ippãn eo Nejin. (Matu 3:16, 17) Kõnke Jesus ear jel̦ã bwe emaroñ atartar ioon Jemãn ilañ ilo jabdewõt iien, ejjel̦o̦k juon iien ear eñjake an make iaan.​—Jon 8:16.

9. Ewi wãween ad jel̦ã bwe Jeova ej yokwe kõj?

⁹ Ãinwõt Jesus, kõj aolep em̦õj ad lo an Jeova kwal̦o̦k an yokwe kõj ilo elõñ wãween ko. Baj l̦õmn̦ak kõn men in: Jeova ear karuwaakl̦o̦k kõj ñan e im em̦õj an letok ñan kõj juon baam̦le ilo tõmak me el̦ap yokwe im bõrokuk ie ñan kam̦õn̦õn̦õik kõj im ñan jipañ kõj ñe jej bũrom̦õj ak inepata. (Jon 6:44) Jeova ej bareinwõt letok elõñ m̦õñã ko ilo kõkkar ñan kõkajoor wõt tõmak eo ad. Im ej bar jipañ kõj ñan kabwe aikuj ko ad kajjojo raan. (Matu 6:31, 32) Ilo ad kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn yokwe an Jeova ñan kõj, yokwe eo ad ñane enaaj kajoorl̦o̦k.

10. Ta eo jej katak jãn wãween an Jeova kõm̦m̦an ñan ro jeid im jatid?

¹⁰ Jeova ej yokwe ro jeid im jatid. Bõtab, ejjab aolep iien emaroñ pidodo ñan eñjake ak kwal̦o̦k ad yokwe ro ilowaan baam̦le eo ad ilo tõmak, kõnke kõj aolep im oktak m̦anit ko ad jãn doon im wãween ad kar dik im rũttol̦o̦k. Im bareinwõt kõj aolep jej kõm̦m̦an bõd im men in emaroñ kõm̦m̦an an ro jet inepata im bũrom̦õj. Meñe ãindein ak jemaroñ kõm̦m̦ane ijo kun̦aad ñan kõkajoorl̦o̦k yokwe eo ilo baam̦le eo ad ilo tõmak. Ewi wãween? Ikijjeen ad anõke Jemãdwõj ilo wãween an kwal̦o̦k yokwe ñan ro jeid im jatid. (Eps. 5:1, 2; 1 Jon 4:19) Jen lale ta ko jemaroñ katak jãn joñak eo an Jeova.

11. Ewi wãween an kar Jesus kwal̦o̦k kõn “tũriam̦o” eo an Jeova?

¹¹ El̦ap an Jeova kwal̦o̦k “tũriam̦o.” (Luk 1:78) Juon armej me etũriam̦o ej inepata ak bũrom̦õj ñe ej lo an armej eñtaan im ej pukot wãween ko emaroñ jipañ im kaenõm̦m̦an ak kõkajoor er. Ikijjeen wãween an kar Jesus kõm̦m̦an ñan armej ro, men in ear kaalikkar wãween an Jeova l̦õmn̦ak im kea kõn armej ro. (Jon 5:19) Ñan waanjoñak, juon iien ke Jesus ear lo juon jarlepju in armej, “ear kanooj tũriam̦okake er kõnke rar ãinwõt jiip ko rekinejnej im jebwãbwe im ejjel̦o̦k aer jabõt.” (Matu 9:36) An Jesus tũriam̦o ear jab alikkar wõt ilo wãween an kar eñjake kõn er ak ear bar alikkar ilo kõm̦m̦an ko an. Ear kõmour ro renañinmej im kõkajoor ro “rem̦õk im rej ineek men ko reddo.”​—Matu 11:28-30; 14:14.

12. Kwal̦o̦k juon waanjoñak kõn wãween ad maroñ kwal̦o̦k tũriam̦o.

¹² Bwe jen maroñ kwal̦o̦k tũriam̦o ak kwal̦o̦k ad kea kõn ro jeid im jatid, jej aikuj in m̦okta lale ta wãween ko reppen me rej jelm̦aiki. Ñan waanjoñak, jen ba bwe ewõr juon jeid im jatid  kõrã me emaroñ wõr juon an nañinmej me el̦ap an kauwõtata. Emaroñ jab kõnnaan kake, bõtab ejjel̦o̦k pere bwe emaroñ m̦õn̦õn̦õ ñe juon ej lel̦o̦k jipañ ñane. Epidodo ke an lale aikuj ko an baam̦le eo an? Enaaj ke m̦õn̦õn̦õ in bõk jidik jipañ jãn kõj ñan kõpooje m̦õñã ko kijen ak karreoiki m̦weo im̦õn? Ak bõlen ewõr juon jeid im jatid em̦m̦aan me ear luuji jerbal eo an. Jemaroñ ke lel̦o̦k jidik jããn, bõlen ilo an jab jel̦ã bwe ej jãn kõj ñan jipañe jidik m̦ae iien ebar ellolo an jerbal?

13-14. Ewi wãween ad maroñ kwal̦o̦k ad m̦õn̦õn̦õ in lel̦o̦k ãinwõt Jeova?

¹³ Jeova ej juon eo me ej m̦õn̦õn̦õ in lel̦o̦k. (Matu 5:45) Jejjab aikuj in kõttar ñan an ro jeid im jatid kajjitõk jipañ jãn kõj m̦okta jãn ad kwal̦o̦k tũriam̦o ñan er. Ãinwõt Jeova, jemaroñ jipañ er m̦okta jãn aer kajjitõk ippãd. Ñan waanjoñak, Jeova ej kõm̦m̦an bwe en tak al̦ kajjojo raan, juon men jejjab aikuj kajjitõk ippãn kake! Okmããn̦ãn̦in al̦ eo ej jipañ armej otemjej, ejjab ro wõt me rej kwal̦o̦k aer kam̦m̦oolol. Kwõjjab ke errã bwe Jeova ej kaalikkar yokwe eo an ñan kõj ikijjeen an letok men kein jej aikuji? El̦ap ad yokwe Jeova kõn an juon eo me ejouj im ej m̦õn̦õn̦õ in lel̦o̦k!

¹⁴ Elõñ iaan ro jeid im jatid rej anõke Jemãdwõj ilañ, ilo aer kwal̦o̦k aer m̦õn̦õn̦õ in lel̦o̦k. Ñan waanjoñak, ilo 2013 eo, ear wal̦o̦k juon taibuun elukkuun l̦ap etan Haiyan me ear kõm̦m̦an el̦ap jorrããn ilo aelõñin Philippines. Ebwe an lõñ ro jeid im jatid me ear jorrããn m̦õko im̦weer im rar luuji men ko m̦weieer. Bõtab, ro jeid im jatid ipel̦aakin lal̦ in rar m̦õkaj im jipañ er. Elõñ rar jabawõt ak rar bõk kun̦aaer ilo juon jerbalin ekkal el̦ap, im tokjãn men in rar maroñ kõkããl ak bar kalõk enañin 750 m̦õko ium̦win enañin juon iiõ! Im ilo tõre eo me ear wal̦o̦k nañinmej eo el̦ap COVID-19, Ri-Kõnnaan ro an Jeova rar lukkuun kate er ñan jipañe ro jeier im jatier. Ñe jej m̦õkaj im jipañ baam̦le eo ad ilo tõmak, jej kwal̦o̦k ñan er bwe jej yokwe er.

15-16. Ekkar ñan Luk 6:36, ta juon iaan wãween ko raorõk jemaroñ anõke eo Jemãdwõj ilañ?

¹⁵ Jeova ej juon eo me el̦ap an kwal̦o̦k tũriam̦o im em̦õn̦õn̦õ in jeorl̦o̦k bõd. (Riit Luk 6:36.) Raan otemjej Jemãdwõj ilañ ej kwal̦o̦k  an tũriam̦o ñan kõj kajjojo. (Sam 103:10-14) Meñe ri-kal̦oor ro an Jesus rar jab weeppãn ak ear kwal̦o̦k tũriam̦o ñan er im ear m̦õn̦õn̦õ in jeorl̦o̦k aer bõd. Joñan, ear m̦õn̦õn̦õ in mej kõn kõj bwe Jeova en maroñ jeorl̦o̦k bõd ko ad. (1 Jon 2:1, 2) Men in ejjab ke kõm̦m̦an bwe kwõn epaakel̦o̦k Jeova im Jesus kõn an l̦ap aerro jel̦ã kwal̦o̦k tũriam̦o im m̦õn̦õn̦õ in jeorl̦o̦k ad bõd?

¹⁶ Jej kõkajoorl̦o̦k yokwe eo ad ñan baam̦le eo ad ilo tõmak ilo ad “m̦õn̦õn̦õ in jeorl̦o̦k an doon bõd.” (Eps. 4:32) Em̦ool bwe ad jol̦o̦k an ro jet bõd emaroñ lukkuun pen jet iien, kõn men in jej aikuj in lukkuun kate kõj ilo wãween in. Juon jeid im jatid kõrã ej kwal̦o̦k bwe katak eo etan “Jen M̦õn̦õn̦õ in Jol̦o̦k an Doon Bõd” ilo juon Naan in Keeañ ear jipañe ñan kõm̦m̦ane men in. * Ear je im ba: “Aõ kar katak kõn katak in ear jipañ eõ ñan bõk l̦õmn̦ak ko rem̦m̦an kõn ad jol̦o̦k an ro jet bõd. Katak in ear kõmel̦el̦e bwe ñe jej m̦õn̦õn̦õ in jol̦o̦k an ro jet bõd, ejjab mel̦el̦ein bwe kwõj errã kõn bõd eo rar kõm̦m̦ane ak bwe men in ear jab kõmetak eok. Ijoke, jol̦o̦k an ro jet bõd ej mel̦el̦ein jol̦o̦k ad illu ippãer, innem jenaaj lo aenõm̦m̦an.” Ñe jej m̦õn̦õn̦õ in jol̦o̦k an ro jeid im jatid bõd, jej kwal̦o̦k bwe jej yokwe er im bwe jej anõke eo Jemãdwõj, Jeova.

17. Ekkar ñan Matu 5:16, ewi wãween ad maroñ bõktok nõbar ñan Jemãdwõj ilañ?

¹⁷ Ej juon jeraam̦m̦an el̦ap ilo ad uwaan juon baam̦le ipel̦aakin lal̦ in me el̦ap aer yokwe doon. Jekõn̦aan bwe en lukkuun lõñ ro rej kobatok ippãd im kabuñ ñan Anij. Kõn men in, jej aikuj in lukkuun kõjparok bwe jen jab kõm̦m̦an jabdewõt men me enaaj ko̦kkure etan armej ro an Jeova ak kattoone etan eo Jemãdwõj ilañ. Jej kate kõj ñan mour ilo juon wãween me enaaj kareele armej ro kõn ennaan eo em̦m̦an.​—Riit Matu 5:16.

18. Ta eo emaroñ jipañ kõj ñan kwal̦o̦k naan ilo peran?

¹⁸ Ewõr iien, jet remaroñ kajejtokjãd ak kaeñtaane kõj kõn ad pokake Jemãdwõj ilañ. Ak ta el̦aññe jemijak in kwal̦o̦k ñan ro jet kõn tõmak eo ad? Jemaroñ lõke bwe Jeova im eo  Nejin renaaj jipañ kõj. Jesus ear jiroñ ri-kal̦oor ro an bwe rejjab aikuj in inepata kõn wãween aer naaj kõnono ak ta ko ren ba. Etke? Jesus ear kõmel̦el̦e im ba: “Naaj kwal̦o̦k ñan kom̦ ta ko kom̦win ba ilo iien eo wõt. Kom̦ ban make iaami ñe kom̦ij kõnono, bõtab jetõb kwõjarjar eo an Jememiwõj ilañ enaaj jipañ kom̦ kõnono.”​—Matu 10:19, 20.

19. Kwal̦o̦k juon waanjoñak kõn an juon kwal̦o̦k naan ilo peran.

¹⁹ L̦õmn̦ak kõn waanjoñak eo an Robert. Jejjo iien ko remootl̦o̦k, ke ear juon rũkkatak Baibõl̦ eo ekããl im jidik wõt an jel̦ã kobban Baibõl̦ eo, ear jutak im̦aan jikin ekajet eo an rũttarin̦ae ro ilo South Africa. Ear kõmel̦el̦e ilo peran ñan ro ilo jikin ekajet eo bwe ejjab kõn̦aan bõk kun̦aan ilo tarin̦ae kõnke ej yokwe Kũrjin ro jein im jatin. Ear kaorõk ijo jikin ilowaan baam̦le eo ad ilo tõmak! Im ilo jidimkij, judge eo ear kajjitõk ippãn im ba: “Wõn ro jeim̦ im jatũm̦?” Robert ear jab kõtmãne bwe naaj kar kajjitõk ippãn kõn kajjitõk in, bõtab ear m̦õkaj im keememej unin tõl eo an raan eo. Ear pedped ioon Matu 12:50, me ej ba: “Jabdewõt eo ej kõm̦anm̦an ankilaan Jema, eo ej pãd ilañ, armej in ej jinõ im jeiũ kab jatũ.” Meñe Robert ear juon rũkkatak Baibõl̦ eo ekããl ak jetõb kwõjarjar eo an Jeova ear jipañe ñan uwaake kajjitõk in im elõñ kajjitõk ko jet me ear jab kõtmãne bwe renaaj kajitũkini kaki. Ejjel̦o̦k pere Jeova elukkuun kar buñbũruon kõn Robert! Im Jeova ej bareinwõt buñbũruon kõn kõj ñe jej atartar ioon ñan jipañ kõj kwal̦o̦k naan ilo peran ñe jej ioon wãween ko reppen.

20. Ta eo jej aikuj in jek ilo bũruod ñan kõm̦m̦ane? (Jon 17:11, 15)

²⁰ Jen wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kaorõk jeraam̦m̦an eo ewõr ippãd ilo ad uwaan juon baam̦le ilo tõmak me rej yokwe doon. Ewõr juon Jemãd me ej make wõt em̦m̦antata, ekoba elõñ ro jeid im jatid me rej yokwe kõj. Jej aikuj aolep iien kwal̦o̦k ad kam̦m̦oolol kõn rein. Setan im ro renana me rej l̦oore rej kajjioñ kõm̦m̦an bwe jen pere yokwe eo an Jemãdwõj ilañ ñan kõj im rej kajjioñ ko̦kkure ad bõrokuk ippãn doon. Bõtab, Jesus ear jar kõn kõj im kajjitõk ippãn Jemãn bwe en kõjparok kõj bwe baam̦le eo ad ilo tõmak en bõrokuk wõt. (Riit Jon 17:11, 15.) Jeova ej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im uwaake jar in. Ãinwõt Jesus, jen jab pere yokwe im jipañ eo an Jemãdwõj ilañ. Jen jek ilo bũruod ñan wõnm̦aanl̦o̦k wõt im ruwaakl̦o̦k ñan baam̦le eo ad ilo tõmak.