“Ke juon nukũ ear jino kõm̦m̦an akwããl ippa, iar jibwe bũruon im jino kilabaiki. Ikar kõn̦aan kameje.”​—Paul.

“Ilo m̦weo im̦õ, ekkã an m̦õkaj aõ illu, meñe ejjel̦o̦k unin. Ikõn rupe men ko ãinwõt jea im tebõl̦ ko, kein iukkure ko, jabdewõt men imaroñ jibwe.”​—Marco.

Jemaroñ jab lukkuun lãj ñan joñan in. Bõtab, ewõr iien ko me emaroñ pen ad irooj iood make. Unleplepin ad ãindein ej kõnke jaar jolõt kõn̦aan ko rebõd jãn armej eo m̦oktata, Adam. (Rom 5:12) Jet armej, ãinwõt Paul im Marco, epen ñan aer dãpij aer illu. Jet remaroñ lo bwe epen aer irooj ioon l̦õmn̦ak ko aer. El̦ap aer l̦õmn̦ak kõn men ko rej mijaki ak ekkã aer inepata kõn l̦õmn̦ak ko rebõd rej bũki. Ijoke, ewõr ro im emaroñ pen ñan aer jum̦aik kõn̦aan eo ñan mourin l̦õñ, ñan kadek, ak ñan kõjerbal men ko rekajoor.

Ro im rejaje irooj ioon l̦õmn̦ak, kõn̦aan, im kõm̦m̦an ko aer remaroñ ko̦kkure mour ko aer. Ak jemaroñ kõjparok kõj jãn an wal̦o̦k men in. Ewi wãween? Ilo ad kal̦apl̦o̦k ad jel̦ã irooj iood make. Ñan jipañ kõj kõm̦m̦ane men in, jen etali kajjitõk kein jilu: (1) Ta mel̦el̦ein ñan jel̦ã irooj iood make? (2) Etke eaorõk? (3) Ewi wãween ad maroñ kal̦apl̦o̦k ad kwal̦o̦k kadkad in me ej juon iaan le ko “leen jetõb kwõjarjar”? (Gal. 5:22, 23) Innem jenaaj etale ta ko jemaroñ make kõm̦m̦ani ñe ewõr iien ko jejjab jel̦ã kilen irooj iood make.

Juon eo ejel̦ã irooj ioon make ejjab kain eo me em̦õkaj an kõm̦m̦ane juon men m̦okta jen an l̦õmn̦ak. Ijello̦kun an ãindein, ejel̦ã dãpij loon ak kõjparok jãn an ba im kõm̦m̦ani men ko me rejjab kabuñbũruon Anij.

Jesus ear kwal̦o̦k ñan kõj kõn ta mel̦el̦ein an juon jel̦ã irooj ioon e make. Baibõl̦ eo ej ba: “Ke rar ba naan ko reddo ñane, ear jab ukotl̦o̦k naan ko reddo ñan er. Ke ear eñtaan, ear jab kalõl̦ño̦ñ er, bõtab ear likũt an kõjatdikdik ilo Eo ej ekajet jim̦we.” (1 Pit. 2:23) Jesus ear kwal̦o̦k an jel̦ã irooj ioon e make ke ri-jum̦ae ro rar kajjirere kake ke ear ettoto ilo al̦al̦ in eñtaan eo. (Matu 27:39-44) M̦oktal̦o̦k, ear kabwilõñlõñ wãween an kar jel̦ã irooj ioon e make ke ri-tõlin kabuñ ro rar kwal̦o̦k elõñ kajjitõk ko ñan kajjioñ kõm̦m̦an bwe en ba juon men ebõd. (Matu 22:15-22) Im ear kwal̦o̦k juon joñak elukkuun em̦m̦an ke jet ri-Ju ro me rellu rar kotak dekã ko bwe ren kade! Ijello̦kun an ukot nana kõn nana, Jesus “ear tilekek im ilo̦k jãn tampel̦ eo.”​—Jon 8:57-59.

Jemaroñ ke anõke joñak eo an Jesus? Aet, jemaroñ kate kõj joñan wõt ad maroñ. Rijjilõk Paul ear je: “Christ . . . ear eñtaan kõn kom̦, im ear likũt juon joñak ñan kom̦ bwe kom̦win kanooj anõke jenkwan neen.” (1 Pit. 2:21) Meñe jejjab weeppãn, jemaroñ lukkuun kate kõj joñan wõt ad maroñ ñan anõke joñak eo an Jesus ikijjeen jel̦ã  irooj iood make. Etke aorõk ñan ad kõm̦m̦ane men in?

Jej aikuj jel̦ã irooj iood make bwe jen maroñ kabuñbũruon Jeova. Meñe elukkuun to ad karejar ñan Jeova, ak jemaroñ luuji jem̦jerã eo ad ippãn el̦aññe jejjab jel̦ã kilen irooj ioon ta ko jej kõm̦m̦ani im ta ko jej ba.

L̦õmn̦ak kõn Moses, eo ekar “kanooj ineem̦m̦an jãn armej otemjej rej pãd ioon mejãn lal̦,” ilo tõre eo. (Bõn. 12:3) Ãlikin elõñ iiõ in an kijenmej kõn an ri-Israel ellotaan, ear jako an Moses jel̦ã irooj ioon e make. Ear jino illu ke rar bar ellotaan kõn an jabwe dãn. Ear eddo an kõnnaan ñan armej ro, im ba: “Kom̦ ro ri-jum̦ae, kom̦win roñjake! Ta kõmin kwal̦o̦k limemi dãn jãn dekã in ke?”​—Bõn. 20:2-11, UBS.

Moses ear likjab in irooj ioon e make. Ear jab lel̦o̦k nõbar ñan Jeova, eo ear kõm̦m̦ane menin bwilõñ in im kõm̦m̦an bwe en wõr dãn. (Sam 106:32, 33) Kõn men in, Jeova ear jab kõtl̦o̦k an del̦o̦ñel̦o̦k Ãneen Kallim̦ur eo. (Bõn. 20:12) Moses emaroñ kar ajl̦o̦k kõn an kar jaje dãpij an illu, l̦o̦k ñan tõre eo ear mej.​—Dut. 3:23-27.

Ta eo jej katak jãn men in? Meñe eto ad pãd ilo m̦ool eo, ak jejjab aikuj kõnono ilo wãween eo ejjab kwal̦o̦k kautiej ñan ro rej kallu kõj ak ro me rej aikuj bõk naanin kajjim̦we. (Eps. 4:32; Kol. 3:12) Em̦ool, ilo ad rũttol̦o̦k, emaroñ dikl̦o̦k ad kwal̦o̦k meanwõd jet iien. Ak keememej Moses. Jejjab kõn̦aan ko̦kkure ãt eo etad em̦m̦an ippãn Jeova kõnke jejaje kilen irooj iood make. Ta ko jemaroñ kõm̦m̦ani bwe jen maroñ kal̦apl̦o̦k ad kwal̦o̦k kadkad in eaorõk?

Jar kõn jetõb kwõjarjar. Etke? Kõnke ad jel̦ã irooj iood make ej m̦õttan leen jetõb eo an Anij, im Jeova ej lel̦o̦k jetõb eo an ñan ro rej kajjitõk ippãn. (Luk 11:13) Ikijjeen jetõb eo an, Jeova emaroñ letok kajoor eo jej aikuji. (Pil. 4:13) Emaroñ bareinwõt jipañ kõj ñan kal̦apl̦o̦k ad kwal̦o̦k m̦õttan ko jet leen jitũbõn Anij, ãinwõt yokwe, kadkad eo me enaaj jipañ kõj ñan jel̦ãl̦o̦k irooj iood make.​—1 Kor. 13:5.

Kõjparok jãn jabdewõt men me emaroñ kadikl̦o̦k am jel̦ã irooj ioom make. Ñan waanjoñak, jej kõjparok kõj jãn jabdewõt weepjait ak kein kam̦õn̦õn̦õ ko me rej kwal̦o̦k m̦anit ko renana. (Eps. 5:3, 4) Ilo m̦ool, jej aikuj kõjparok kõj jãn jabdewõt men ko remaroñ kapo kõj ñan kõm̦m̦an bõd. (JK. 22:3; 1 Kor. 6:12) Ñan waanjoñak, juon armej me epidodo an po ilo an kõm̦m̦ani m̦anit ko  rettoon emaroñ aikuj lukkuun kõjparok bwe en jab riit bok ko ak alwõji pija ko me rej kwal̦o̦k kõn an ruo armej wõr aer kõn̦aan ñan doon.

Emaroñ pen ñan ad l̦oore naanin kakapilõklõk in. Bõtab, el̦aññe jej kate kõj, Jeova enaaj letok kajoor eo jej aikuji ñan jel̦ã irooj iood make. (2 Pit. 1:5-8) Enaaj jipañ kõj ñan jel̦ã irooj ioon l̦õmn̦ak ko ad, wãween ad kõnono, im kõm̦m̦an ko ad. Men in ear m̦ool ippãn Paul im Marco, ro jaar kwal̦o̦k kake er m̦okta, erro ear katak ñan jel̦ã kilen dãpij aerro illu. L̦õmn̦ak kõn bar juon jeid im jatid em̦m̦aan me ekõn m̦õkaj an illu ilo iien ko ej kattõr, joñan ej akwããl ippãn ro jet. Ta eo ear kõm̦m̦ane kõn men in? Ej ba, “Iar lukkuun jar aolep raan. Iar katak kõn katak ko rej kwal̦o̦k kõn ad jel̦ã irooj iood make im iar kakkilõklõki eoon ko jãn Baibõl̦ me remaroñ jipañ eõ. Meñe elõñ de iiõ in aõ kate eõ ñan kwal̦o̦k kadkad in, bõtab men eo el̦ap an jipañ ña ej ñe ij kõm̦m̦an aõ mejãnkajjik ilo jinoin juon raan ñan dãpij wõt aõ aenõm̦m̦an. Im ñe ewõr aõ karõk ñan etal ñan juon jikin, ij m̦õkajl̦o̦k bwe in jab aikuj ekkaiuriur.”

Jet iien, jenaaj likjab in kwal̦o̦k ad jel̦ã irooj iood make. Ñe men in ej wal̦o̦k, jemaroñ jook in kepaake Jeova ilo jar. Bõtab iien eo in eaorõktata bwe jen jar. Kõn men in, m̦õkaj im jar ñan Jeova. Akwel̦ap ñan e bwe en jeorl̦o̦k am̦ bõd, kappok jipañ jãne, im jek ippam̦ make bwe kwoban bar kõm̦m̦ane ejja likjab eo wõt. (Sam 51:9-11) Jeova eban kõjekdo̦o̦n am jar im kajjitõk an kwal̦o̦k tũriam̦o ñan eok. (Sam 102:17) Rijjilõk Jon ej kakeememej kõj bwe bõtõktõkin Nejin Anij “ej karreoik kõj jãn aolep jerawiwi.” (1 Jon 1:7; 2:1; Sam 86:5) Keememej bwe Jeova ej ba ñan armej ro an me rej karejar ñane bwe ren jeorl̦o̦k an doon bõd aolep iien. Kõn men in jemaroñ lõke bwe enaaj bareinwõt kõm̦m̦ane men in ñan kõj.​—Matu 18:21, 22; Kol. 3:13.

Jeova ear jab m̦õn̦õn̦õ ke Moses ear jab kwal̦o̦k an jel̦ã irooj ioon e make ium̦win jidik wõt iien ilo ãne jem̦aden. Mekarta, Jeova ear jeorl̦o̦k an bõd. Im Naanin Anij ej kwal̦o̦k kõn Moses ãinwõt juon eo ekanooj em̦m̦an joñak eo an kõn an kar l̦ap tõmak eo an. (Dut. 34:10; Hib. 11:24-28) Jeova ear jab kamãlim an Moses del̦o̦ñel̦o̦k Ãneen Kallim̦ur eo, bõtab Enaaj karwaineneiki tok Moses ñan Pedetaij ioon lal̦ im lel̦o̦k ñane kõjatdikdik eo ñan mour indeeo. Jemaroñ bar m̦õn̦õn̦õ kõn ejja kõjatdikdik in ñe jenaaj lukkuun kate wõt kõj ñan kal̦apl̦o̦k ad kwal̦o̦k kadkad in jel̦ã irooj iood make.​—1 Kor. 9:25.