1-2. Ewi wãween ad maroñ l̦oore naanin kakapilõk eo ilo Jabõn Kõnnaan 4:25? Kwal̦o̦k juon waanjoñak.

L̦ÕMN̦AK m̦õk kõn waanjoñak kein jilu. Juon jeid im jatid lel̦l̦ap ej keememejtok iien ko rem̦m̦an ilo mour eo an. Meñe epenl̦o̦k an mour kiiõ, ak ej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kate joñan wõt an maroñ ñan karejar ñan Jeova. (1 Kor. 15:58) Aolep raan ej pijaikl̦o̦k e make im ro rejitõnbõro ippãn, im aer pãd ippãn doon ilo lal̦ eo ekããl me kar kallim̦ur kake. Bar juon jeid im jatid kõrã ej keememejtok an kar juon iaan ro jeid im jatid kõmetak e, ak ej pepe in jab dãpij an illu. (Kol. 3:13) Juon jeid im jatid em̦m̦aan ej keememejtok bõd ko ear kõm̦m̦ani m̦okta, meñe ãindein ak ej lukkuun kate ñan dãpij wõt an tiljek ñan Jeova jãn kiiõ im etal.​—Sam 51:10.

² Ta eo me ear joñan wõt juon ippãn Kũrjin rein jilu? Aolepeer rej keememej ta ko rar wal̦o̦k ilo mour ko aer, ak ejjab l̦e jãn joñan aer l̦õmn̦ak kõn men kein. Ijello̦kun aer ãindein, rej “reim̦aanl̦o̦k wõt” ñan ilju im jekl̦aj.​—Riit Jabõn Kõnnaan 4:25, UBS.

3. Etke jej aikuj in “reim̦aanl̦o̦k wõt” ñan ilju im jekl̦aj?

³ Etke eaorõk bwe jen “reim̦aanl̦o̦k wõt” ñan ilju im jekl̦aj? Ãinwõt an juon armej ban jim̦we an etetal el̦aññe ej pãddo reilikl̦o̦k, ãindeinl̦o̦k wõt, jejjab maroñ wõnm̦aanl̦o̦k wõt ilo ad karejar ñan Jeova ñe el̦ap wõt ad reilikl̦o̦k ñan men ko me rar wal̦o̦k m̦okta ilo mour ko ad.​—Luk 9:62.

4. Ta ko jenaaj etali ilo katak in?

⁴ Ilo katak in, jenaaj etale jilu aujiid ko me remaroñ kõm̦m̦an bwe en l̦ap wõt ad l̦õmn̦aki men ko me rar wal̦o̦k ilo mour ko ad. Aujiid kein rej: (1) ad emmel̦o̦ketok tõre ko m̦okta, (2) ad dãpij ad illu, im (3) an l̦e jãn joñan an nana ad mour kõn bõd ko jaar kõm̦m̦ani. Ilo kajjojo iaan wãween kein, jenaaj lale ewi wãween an naanin kakapilõk ko jãn Baibõl̦ maroñ jipañ kõj ñan jab l̦õmn̦ak wõt kõn “men ko m̦okta” ak bwe jen kõttõpari “men ko [im̦aad].”​—Pil. 3:13.

5. Aujiid ta eo Ekklisiastis 7:10 ej kakkõl kõj kake?

⁵ Riit Ekklisiastis 7:10. Ñe jej etale eoon in, ejjab ba bwe ebõd ñan kajjitõk: “Etke raan ko m̦oktata rar em̦m̦an?” Ad keememejtok men ko rem̦m̦an ej juon menin letok jãn Jeova. Ijoke, eoon in ej ba: “Kwõn jab ba, ‘Etke raan ko m̦oktata rem̦m̦an jãn raan kein?’” Kõn men in, ej juon aujiid ñan keidi wãween mour ko ad kar m̦oktal̦o̦k ippãn mour ko ad kiiõ im l̦õmn̦ak bwe aolep men kiiõ im nanal̦o̦k. Ilo bar juon ukok in Baibõl̦, eoon in ej ba: “Kwõn jab kajjitõk im ba, ‘Etke ear l̦ap an em̦m̦an men otemjej etto?’ Kajjitõk in ejjab an juon ri-jel̦ãl̦o̦kjen̦.”

6. Etke ejjab juon menin mãlõtlõt ñan wõnm̦aanl̦o̦k wõt im l̦õmn̦ak bwe mour eo ad kar m̦okta ear em̦m̦anl̦o̦k? Kwal̦o̦k juon waanjoñak.

⁶ Etke ejjab juon menin mãlõtlõt ñan wõnm̦aanl̦o̦k wõt im l̦õmn̦ak bwe mour ko ad kar m̦okta ear em̦m̦anl̦o̦k? Ad emmel̦o̦ketok tõre ko m̦okta, emaroñ kõm̦m̦an bwe jen keememej wõt men ko rem̦m̦an me rar wal̦o̦k. Ak emaroñ kõm̦m̦an bwe en dik ad l̦õmn̦ake wãween ko reppen jaar iiooni. Ñan waanjoñak, l̦õmn̦ak kõn ri-Israel ro ilo etto. Ãlikin aer kar etal jãn Ijipt, ear m̦õkaj aer mel̦o̦kl̦o̦k kõn joñan an kar pen mour ko aer. El̦ap wõt aer kar l̦õmn̦ak kõn m̦õñã ko kijeer renno̦. Rar ba: “Kõmij keememej ek ko kõm ar m̦õñã ilo Ijipt im ejjel̦o̦k on̦ããn; kiudi ko, im melõn ko, im lik ko, im onion ko, im garlik ko.” (Bõn. 11:5) Ak m̦ool ke bwe rar kañi m̦õñã kein ilo “ejjel̦o̦k on̦ããn”? Jaab. Ri-Israel ro rar lukkuun eñtaan; ilo kar tõre eo, kar lukkuun kaeñtaan er ke rar kõm̦akoko ilo Ijipt. (Ex. 1:13, 14; 3:6-9) Meñe rar iiooni wãween kein, ak tokãlik rar mel̦o̦kl̦o̦k kõn wãween kein reppen rar iiooni im rar lukkuun kõn̦aan bar ro̦o̦l ñan tõre ko m̦okta. Rar kããlõt ñan l̦õmn̦ak wõt kõn “jo iien ko” ijello̦kun aer kar l̦õmn̦ak wõt kõn men ko rem̦m̦an me Jeova ear kõm̦m̦ani ñan er. Jeova ear jab m̦õn̦õn̦õ kõn aer kar bõk l̦õmn̦ak rot in.​—Bõn. 11:10.

7. Ta eo ear jipañ juon jeid im jatid kõrã ñan jab po ilo aujiid eo kõn emmel̦o̦ketok tõre ko m̦okta?

⁷ Ewi wãween ad maroñ kõjparok kõj jãn ad po ilo aujiid eo kõn emmel̦o̦ketok tõre ko m̦okta? L̦õmn̦ak kõn waanjoñak in kõn juon jeid im jatid kõrã me ear jino jerbal ilo ra eo ilo Brooklyn ilo  kar 1945 eo. Jet iiõ ko tokãlik, ear m̦areik juon eo me ej bar jerbal ilo Betel̦, im erro ear jerbal ippãn doon ilo ijin ium̦win elõñ iiõ ko. Bõtab, ilo kar 1976 eo, l̦eo ippãn ear jino nañinmej. Ej ba bwe ke l̦eo ippãn ear kile bwe epaak an mej, ear lel̦o̦k jet naanin jipañ ko ñan jipañe kijenmej ilo iien eo enaaj make iaan. Ear ba ñane: “Ear lem̦õn̦õn̦õ mourin m̦are eo arro. Elõñ armej ro rejjab lo men in ilo mourin m̦are eo aer.” Bõtab ear bar lukkuun rõjañe im ba: “Kwoban mel̦o̦kl̦o̦ki men ko rem̦m̦an kõjro ear kõm̦m̦ani ippãn doon, bõtab jab l̦õmn̦ak wõt kõn iien kein. Jidik kõn jidik enãj jakol̦o̦k am̦ bũrom̦õj. Jab inepata im bũrom̦õj kõn kwe make. Kwõn m̦õn̦õn̦õ kõn iien ko arro rem̦m̦an ippãn doon ilo arro kar karejar ñan Jeova. . . . Maroñ eo ad ñan keememejtok iien ko rem̦m̦an ej juon menin letok jãn Anij.” Kwõjjab ke errã bwe elukkuun em̦m̦an naanin jiroñ kein an?

8. Ewi wãween an kar kõrã in jeid im jatid bõk tokjãn jãn an jab l̦e jãn joñan an l̦õmn̦ak kõn men ko m̦okta?

⁸ Kõrã in jeid im jatid ear bõk naan kein im likũt ilo bũruon. Ear tiljek ilo an karejar ñan Jeova m̦ae iien eo ear mej ke ear 92 an iiõ. Jet iiõ ko m̦oktal̦o̦k jãn an mej, ear ba: “Aõ reilikl̦o̦k ñan iiõ ko iar karejar ñan Jeova ilo jerbalin full-time me elõñl̦o̦k jãn 63 iiõ ko, imaroñ ba bwe mour eo aõ ear juon mour elem̦õn̦õn̦õ.” Etke? Ear kõmel̦el̦e im ba: “Men ko me rej kõm̦m̦an bwe jen lukkuun m̦õn̦õn̦õ ilo mour ko ad ej ro jeid im jatid ilo doulul in im kõjatdikdik eo ñan mour ippãer ilo pedetaij eo ijin ioon lal̦, ilo ad karejar ñan ri-Kõm̦anm̦an eo ad El̦ap, Anij eo em̦ool, Jeova, ñan indeeo.” * Eñin ej juon waanjoñak em̦m̦an kõn juon eo me ear reim̦aanl̦o̦k wõt ñan ilju im jekl̦aj!

9. Ãinwõt an Livitikõs 19:18 kwal̦o̦k kake, ñããt eo me emaroñ l̦aptata an pen ñan ad jol̦o̦k ad illu?

⁹ Riit Livitikõs 19:18. Jej kile bwe ekkã an pen ad jol̦o̦k ad illu ñe armej eo me ear bõd n̦ae kõj ej juon iaan rũttõmak ro jeid im jatid, juon m̦õttad, ak juon iaan ro nukũd. Ñan waanjoñak, juon jeid im jatid kõrã ear n̦aruon bar juon jeid  im jatid kõrã im ba bwe ear ko̦o̦t jããn jãn e, bõtab tokãlik ear kile bwe ebõd im ear jol̦o̦k an bõd. Ijoke, kõrã eo jeid im jatid me kar n̦aruon ear illu wõt im ear jab jako an l̦õmn̦ak kõn men eo ear wal̦o̦k. Em̦õj ke am̦ bõk eñjake rot in? Meñe jejjañin kar bõlen iioon ejja wãween rot in, ak elõñ iaad em̦õj ad kar eñjake ad lukkuun illu im l̦õmn̦ak bwe jejjab maroñ jol̦o̦k an armej eo bõd.

10. Ta eo emaroñ jipañ kõj ñe jejjab maroñ jol̦o̦k ad illu?

¹⁰ Ta eo emaroñ jipañ kõj ñe jej dãpij ad illu? Jej aikuj in keememej bwe Jeova ej lo men otemjej. Ejel̦ã kõn aolep wãween ko jej iiooni, ekoba wãween an jab jim̦we an ro jet kõm̦m̦an ñan kõj. (Hib. 4:13) Ej metak ñe jej eñtaan. (Ais. 63:9) Im ej kallim̦ur bwe enaaj baj wõt jol̦o̦k aolep men ko rejjab jim̦we me rej kõmetak im kaeñtaan kõj.​—Rev. 21:3, 4.

11. Ewi wãween ad bõk tokjãn ñe jej jol̦o̦k ad illu?

¹¹ Em̦m̦an ñan bar keememej bwe ñe jej jol̦o̦k ad illu, ewõr tokjãn ko rem̦m̦an jenaaj bũki. Eñin men eo kõrã eo jeid im jatid me ear ejjel̦o̦k ruõn ej kab kile tokãlik. Ãlikin jet iien, ear maroñ jol̦o̦k an illu. Ear kile bwe ñe jej jol̦o̦k an ro jet bõd, Jeova ej bar jol̦o̦k ad bõd. (Matu 6:14) Ejel̦ã bwe men eo me kõrã eo juon jeid im jatid ear kõm̦m̦ane ñane ear jab jim̦we, ak ear pepe in jab dãpij an illu. Tokjãn men in, kõrã in jeid im jatid ear l̦apl̦o̦k an m̦õn̦õn̦õ im ear maroñ reim̦aanl̦o̦k wõt ilo an karejar ñan Jeova.

12. Ta eo jej katak jãn 1 Jon 3:19, 20?

¹² Riit 1 Jon 3:19, 20. Ewõr iien ko me kõj aolep ej nana ad mour kõn bõd ko jaar kõm̦m̦ani. Ñan waanjoñak, ewõr jet ej nana aer mour kõn men ko rar kõm̦m̦ani m̦okta jãn aer kar jel̦ã m̦ool eo. Ro jet ej nana aer mour kõn bõd ko rar kõm̦m̦ani ãlikin aer kar peptaij. Ekkã ad bõk eñjake rot kein. (Rom 3:23) Em̦ool bwe jekõn̦aan kõm̦m̦ani men ko rejim̦we. Bõtab “elõñ alen kõj aolep jej kõm̦m̦an bõd.” (Jem. 3:2; Rom 7:21-23) Meñe ejjab em̦m̦an ippãd ñe jej bõk eñjake rot in, ak emaroñ juon men em̦m̦an ñan kõj. Etke? Kõnke an nana ad mour kõn bõd ko jaar kõm̦m̦ani emaroñ kõm̦m̦akũt kõj ñan kõm̦m̦an oktak im ñan jek ippãd make ñan jab bar kõm̦m̦ani bõd kein.​—Hib. 12:12, 13.

13. Etke jej aikuj kõjparok kõj jãn an l̦e jãn joñan an nana ad mour kõn bõd ko jaar kõm̦m̦ani?

¹³ Ijoke, emaroñ l̦e jãn joñan an nana ad mour kõn bõd ko jaar kõm̦m̦ani​—mel̦el̦ein bwe jej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im bũrom̦õj kõn bõd ko jaar kõm̦m̦ani meñe em̦õj ad ukel̦o̦k im Jeova ear kaalikkar bwe em̦õj an jol̦o̦k ad bõd. Ad bõk eñjake rot in emaroñ kauwõtata. (Sam 31:10; 38:3, 4) Ewi wãween? L̦õmn̦ak kõn waanjoñak eo an juon jeid im jatid kõrã me ear pen an jako an nana an mour kõn bõd ko ear kõm̦m̦ani m̦okta. Ear ba: “Iar l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k tokjãn aõ nãj lukkuun kate eõ ilo aõ jerbal ñan Jeova kõnke imaroñ nãj jab bõk lo̦mo̦o̦r.” Elõñ iaad jemaroñ mel̦el̦e kõn eñjake kein me in jeid im jatid ej bũki. Ekanooj in aorõk bwe jen kõjparok kõj jãn aujiid eo kõn l̦e jãn joñan an nana ad mour kõn bõd ko jaar kõm̦m̦ani. Baj l̦õmn̦ak m̦õk kõn joñan an nãj Setan m̦õn̦õn̦õ ñe jen kar ebbweer im bõjrak jãn ad karejar ñan Jeova—​jekdo̦o̦n ñe Jeova ear jab kõjekdo̦o̦n im el̦l̦o̦k jãn kõj!​—Keidi 2 Korint 2:5-7, 11.

14. Ewi wãween ad maroñ lukkuun jel̦ã el̦aññe Jeova ear jab el̦l̦o̦k jãn kõj?

¹⁴ Meñe ãindein, ak jemaroñ l̦õmn̦ak wõt ippãd make im ba, ‘Ewi wãween aõ maroñ lukkuun jel̦ã el̦aññe Jeova ear jab el̦l̦o̦k jãn eõ?’ Ilo juon wãween, ilo ad kajjitõk ippãd make kajjitõk in, em̦õj ad uwaake kõj make. Ilo elõñ iiõ ko remootl̦o̦k, ekkar ñan The Watchtower, ear ba: “Jemaroñ lo ad tũbbo̦k im okjak elõñ alen kõn ad bar kõm̦m̦ani jet imminene ko renana me epen ad julo̦ki me rar m̦õttan mour ko ad kar m̦okta. . . . Jab ebbweer. Jab l̦õmn̦ak bwe em̦õj am̦ kõm̦m̦ane juon bõd me joñan an l̦ap Jeova eban  jol̦o̦k am̦ bõd. Eñin men eo Setan ekõn̦aan bwe kwõn l̦õmn̦ake. Am̦ bũrom̦õj im inepata ippam̦ make kõn bõd eo kwaar kõm̦m̦ane ej kaalikkar bwe kwõjjab juon armej nana im bwe Jeova emaroñ jeorl̦o̦k am̦ bõd. Jab bõjrak jãn am̦ reilo̦k ñan Anij ilo ettã bõro im lukkuun kwal̦o̦k bũruom̦ ñane, kajjitõk bwe en jol̦o̦k am̦ bõd im en karreoik eok jãn jerawiwi ko am̦ im bwe en jipañ eok. Kwõn etal ñan ippãn ãinwõt an juon ajri etal ñan ippãn jemãn ñe ej iioon apañ, jekdo̦o̦n ñe elõñ alen am̦ etal kõn ejja m̦õjn̦o̦ eo wõt, innem Jeova enaaj m̦õn̦õn̦õ in lewaj jipañ eo kwõj aikuji kõn wõt jouj eo an el̦ap.” *

15-16. Kar ta eñjake eo an ro jet ke rar kile bwe Jeova ear jab el̦l̦o̦k jãn er?

¹⁵ Elõñ iaan armej ro an Jeova rar bõk kaenõm̦m̦an ke rar lo bwe Jeova ear jab el̦l̦o̦k jãn er. Ñan waanjoñak, ilo jet iiõ ko remootl̦o̦k, ke juon jeid im jatid em̦m̦aan ear riiti juon iaan bwebwenato ko ilo katak eo elõñ m̦õttan (etan, “The Bible Changes Lives”), bwebwenato in ear tõpar bũruon. Ilo kar bwebwenato in, juon jeid im jatid kõrã ear ba bwe kõn wõt men ko renana me rekar wal̦o̦k ilo mour eo an, ear pen an tõmak bwe Jeova emaroñ yokwe e. Im ear wõnm̦aanl̦o̦k wõt im bõk eñjake kein ium̦win elõñ iiõ meñe ãlikin an kar peptaij. Bõtab, ke ear kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn katok in mour eo an Jesus, ear jino oktak wãween an l̦õmn̦ak. *

¹⁶ Ewi wãween an kar bwebwenato in jipañ em̦m̦aan eo jeid im jatid? Ear je im ba: “Ke iar dik, ear kanooj in pen aõ jol̦o̦k aõ alwõji pija ko rettoon. Jejjo iien ko remootl̦o̦k, ikar bar buñ im l̦orak ilo aõ bar alwõji pija kein. Kõn men in, ikar kappok jipañ jãn em̦m̦aan ro rej lale eklejia, im ij kõm̦m̦an wõnm̦aanl̦o̦k ko ñan anjo̦ ioon apañ in aõ. Em̦m̦aan ro rej lale eklejia rar jipañ eõ ñan kile bwe Anij ej yokwe eõ im bwe ekõn̦aan jol̦o̦k aõ bõd. Bõtab, ewõr iien ko me ij bõk l̦õmn̦ak eo bwe ejjel̦o̦k tokja, im bwe Jeova ejjab maroñ yokwe eõ. Aõ kar riiti bwebwenato in an kõrã eo jeid im jatid ear lukkuun jipañ eõ. Ij kab mel̦el̦e kiiõ bwe aõ bõk l̦õmn̦ak eo bwe Anij eban jol̦o̦k aõ bõd, ej ãinwõt ñe ij ba bwe katok in mour eo an Nejin ejabwe ñan kalbubuuk jerawiwi ko aõ. Em̦õj aõ jijãje bwebwenato in jãn bok eo bwe in maroñ riiti im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kake ñe ibar jino bõk eñjake eo bwe ejjel̦o̦k tokja.”

17. Ewi wãween an kar rijjilõk Paul maroñ kõjparok e jãn an po ilo aujiid eo kõn l̦e jãn joñan an nana an mour kõn bõd ko ar kõm̦m̦ani?

 ¹⁷ Bwebwenato rot kein rej kakeememej kõj kõn rijjilõk Paul. M̦okta jãn an kar erom juon Kũrjin, elõñ men ko renana ear kõm̦m̦ani. Paul ear keememej men kein ear kõm̦m̦ani, bõtab ear jab l̦ap an l̦õmn̦ak kaki. (1 Tim. 1:12-15) Ear watõk katok in mour eo an Jesus ãinwõt juon menin lel̦o̦k ñane. (Gal. 2:20) Tokjãn men in, Paul ear maroñ kõjparok e jãn an po ilo aujiid eo kõn l̦e jãn joñan an nana an mour kõn bõd ko ear kõm̦m̦ani im ear reim̦aanl̦o̦k wõt ilo an kate joñan wõt an maroñ ñan Jeova jãn iien eo m̦aanl̦o̦k.

18. Ta ko jaar katak kaki ilo katak in?

¹⁸ Ta ko jaar katak kaki jãn ad kar etale aujiid ko me kar kõnono kaki ilo katak in? (1) Ad keememejtok men ko rem̦m̦an me rar wal̦o̦k ilo mour ko ad, rej juon jeraam̦m̦an jãn Jeova; bõtab jekdo̦o̦n ewi joñan an kar em̦m̦an mour ko ad m̦okta, mour ko ad ilo ilju im jekl̦aj ilo lal̦ eo ekããl enaaj em̦m̦anl̦o̦k. (2) Ro jet remaroñ kõmetak kõj, bõtab ñe jej kããlõt ñan jol̦o̦k aer bõd, jemaroñ kiiõ reim̦aanl̦o̦k wõt ilo ad karejar ñan Jeova. (3) Ñe el̦e jãn joñan an nana ad mour kõn bõd ko jaar kõm̦m̦ani, men in emaroñ bõbraik ad lañlõñ ilo ad karejar ñan Jeova. Innem ãinwõt Paul, jej aikuj in tõmak bwe em̦õj an Jeova jol̦o̦k ad bõd.

19. Ewi wãween ad jel̦ã bwe ilo lal̦ eo ekããl jeban eddodo kõn ad ajl̦o̦k kõn men ko me rar wal̦o̦k m̦okta?

¹⁹ Ewõr ad kõjatdikdik ñan mour indeeo. Im ilo lal̦ eo ekããl an Anij, jeban eddodo kõn ad ajl̦o̦k kõn men ko me rar wal̦o̦k m̦okta. Ilo naaj iien en̦, Baibõl̦ eo ej ba: ‘Jejjãmin keememej men ko m̦okta.’ (Ais. 65:17) Baj l̦õmn̦ak m̦õk kõn men in: Meñe em̦õj an jet iaad kiiõ rũttol̦o̦k ilo aer karejar ñan Jeova, bõtab ilo naaj lal̦ eo ekããl, jenaaj ro̦o̦l im bar em̦m̦an ded. (Job 33:25) Kõn men in, jen jek ippãd make bwe en jab l̦ap wõt ad l̦õmn̦aki men ko me rar wal̦o̦k m̦okta ilo mour ko ad. Ijoke, jekõn̦aan reim̦aanl̦o̦k wõt ñan lal̦ eo ekããl im kate kõj kiiõ joñan wõt ad maroñ bwe jen kab pãd ie!