1-2. Ta wãween eo em̦m̦antata ñan riit im katak Baibõl̦ eo? Kwal̦o̦k juon waanjoñak.

 PIJAIKL̦O̦K m̦õk am̦ l̦õmn̦ak el̦aññe kwõnaaj wiaik juon em̦. Ta ko kwõnaaj kõn̦aan loi m̦okta jãn am̦ kõm̦m̦ane pepe eo am̦? Ebwe wõt ke ñan am̦ lale juon pija me ej kwal̦o̦k itum̦aanin m̦weo wõt? Ejjel̦o̦k pere bwe kwõnaaj kar kõn̦aan etal im lale nabõjin m̦weo, del̦o̦ñ ilowaan im etale aolep ruum̦ ko, im lale aolep men ko rej m̦õttan m̦weo. Bõlen kwõmaroñ bar kõn̦aan lale bũl̦ããn ko an m̦weo bwe kwõn maroñ jel̦ã wãween aer kar kalõke. Alikkar bwe kwõnaaj kõn̦aan lale aolep mel̦el̦e ko kõn m̦weo kwõj kõn̦aan wiaiki.

² Jemaroñ kõm̦m̦ane ejja wãween in wõt ñe jej riit im katak Baibõl̦. Juon ri-etale Baibõl̦ ej ba bwe ennaan eo ilo Baibõl̦ ej ãinwõt “juon em̦ kileplep me elukkuun aetok im kar kalõke ioon juon pedped em̦wilal̦.” Innem, ewi wãween ad maroñ kal̦apl̦o̦k ad jel̦ã kõn aolep mel̦el̦e ko ilo Baibõl̦? El̦aññe em̦õkaj am̦ riiti, kwõmaroñ katak wõt katak ko repidodo—ak “katak ko jinoin kõn naan ko rekkwõjarjar an Anij.” (Hib. 5:12) Bõtab, ãinwõt waanjoñak eo kõn m̦weo, kwõj aikuj del̦o̦ñ “ilowaan” ñan etale aolep mel̦el̦e ko rem̦wilal̦. Juon wãween em̦m̦an ñan katak Baibõl̦ ej ñan lale wãween an ennaan ko ie ekkejel ippãn doon. Lukkuun kate eok ñan mel̦el̦e ejjab men ko wõt kwõj tõmaki ak bareinwõt etke kwõj tõmaki men kein.

3. Ta eo rijjilõk Paul ear rõjañ Kũrjin ro jein im jatin ñan kõm̦m̦ane, im etke? (Epesõs 3:​14-19)

³ Ñan lukkuun mel̦el̦e kõn aolep mel̦el̦e ko ilo Naanin Anij, jej aikuj katak im etale katak ko rem̦wilal̦ ilo Baibõl̦. Rijjilõk  Paul ear rõjañ Kũrjin ro jein im jatin bwe ren niknik ilo aer katak Naanin Anij bwe en maroñ “lõt [aer] mel̦el̦e . . . kõn depakpakin, aetokan, utiejen, im m̦wilal̦in” m̦ool eo. Innem ilo aer kõm̦m̦ane men in renaaj “kanooj in pen im tõt wõt” ilo tõmak eo aer. (Riit Epesõs 3:​14-19.) Jej aikuj kõm̦m̦ane ejja men in wõt. Jen lale wãween ad maroñ lukkuun etale im katak Naanin Anij bwe jen maroñ kal̦apl̦o̦k ad mel̦el̦e kake.

4. Ta eo kwõmaroñ kõm̦m̦ane ñan ruwaakl̦o̦k ñan Jeova? Kwal̦o̦k jet waanjoñak ko.

⁴ Ãinwõt Kũrjin ro, jejjab kõn̦aan katak im mel̦el̦e wõt kõn katak ko repidodo ak katak ko jinoin ilo Baibõl̦ eo. Ikijjeen jipañ eo jãn jetõb kwõjarjar eo an Anij, jekõn̦aan katak kõn “men ko rem̦wilal̦ an Anij.” (1 Kor. 2:​9, 10) Kwõmaroñ ke jino am̦ katak ippam̦ make kõn katak ko renaaj karuwaakl̦o̦k eok ñan Jeova? Ñan waanjoñak, kwõmaroñ etale im katak kõn wãween an kar Jeova kwal̦o̦k yokwe ñan ri-karejar ro an ilo tõre ko etto im wãween an men in kam̦ool bwe ej bar yokwe eok. Kwõmaroñ etale im katak kõn laajrak ko an Jeova kõn wãween kabuñ ilo aelõñin Israel im keidi men in ñan wãween an Kũrjin ro kabuñ rainin. Ak bõlen kwõmaroñ lukkuun etale im katak kõn kanaan ko Jesus ear kajejjeti ke ear pãd ijin ioon lal̦ im kõm̦m̦ane jerbalin kwal̦o̦k naan eo an.

5. Ewõr ke juon katak me kwõlukkuun kõn̦aan etale im katak ippam̦ make kake?

⁵ Kar kajjitõk ippãn ro rej niknik ilo aer katak Baibõl̦ kõn ta katak ko rem̦wilal̦ rekõn̦aan lukkuun etale im katak ippãer make ilo Naanin Anij. Jet iaan uwaak ko aer rej pãd ilo bo̦o̦k eo etan “ Katak ko Kwõmaroñ Katak Ippam̦ Make Kaki.” Kwõmaroñ lo el̦ap m̦õn̦õn̦õ ilo am̦ katak kõn men kein ilo am̦ kõjerbale kein jipañ ko ãinwõt Watch Tower Publications Index ak Bok in Jipañ Ri Kõnnaan ro an Jeova ñan Kappok Mel̦el̦e. Ilo am̦ lukkuun etale katak ko rem̦wilal̦ ilo Baibõl̦, men in emaroñ kõkajoorl̦o̦k tõmak eo am̦ im jipañ eok ñan ‘lo jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo an Anij.’ (JK. 2:​4, 5) Kiiõ, jen lale jet katak ko rem̦wilal̦ ilo Baibõl̦ me jemaroñ lukkuun etali im katak kaki.

6. (1) Ta oktak eo ikõtaan juon bũl̦ããn im juon karõk? (2) Etke jemaroñ ba bwe karõk eo an Jeova ñan armej im lal̦ in ej ñan indeeo? (Epesõs 3:11)

⁶ Ñan waanjoñak, l̦õmn̦ak kõn ta eo Baibõl̦ ej ba kõn karõk eo an Anij. Ewõr oktak eo ikõtaan juon bũl̦ããn im juon karõk. Juon bũl̦ããn ej ãinwõt ial̦ eo kwõj aikuj bõke im ej tõll̦o̦k eok ñan ijo kokõn̦aan tõpare. Bõtab, emaroñ jab tõprak bũl̦ããn eo ñe ewõr juon men ej pinej ial̦ eo ñan ijo kwõj kõn̦aan tõpare. Ijoke, juon karõk ej kõnnaan wõt kõn ijo kwõj kõn̦aan tõpare. Jejel̦ã ia eo jekõn̦aan tõpare, bõtab emaroñ okkõtaktak ial̦ ko jej bũki. El̦aññe epenjak juon ial̦, innem jemaroñ bõk bar juon ial̦. El̦ap ad kam̦m̦oolol bwe jidik kõn jidik em̦õj an Jeova kwal̦o̦k kõn “karõk” eo an me ej ñan indeeo ilo Baibõl̦. (Eps. 3:11) Jekdo̦o̦n ta, ak aolep iien Jeova ej lo tõprak ilo karõk ko an kõnke “ear kõm̦m̦an men otemjej bwe ren jerbal ekkar ñan karõk ko an.” (JK. 16:​4, NW) Im aolep men ko Jeova ej kõm̦m̦ani renaaj pãd ñan indeeo. Ta karõk eo an Jeova, im ta oktak ko ear kõm̦m̦ani bwe en maroñ kajejjete?

7. Ãlikin an kar armej ro ruo m̦oktata jum̦ae, ta oktak ko Jeova ear kõm̦m̦ani bwe en maroñ kajejjete wõt karõk eo an? (Matu 25:34)

⁷ Anij ear kwal̦o̦k ñan armej ro ruo m̦oktata kõn karõk eo an ñan er. Ear kõn̦aan bwe ren “timmon im orl̦o̦k, im koobrak lal̦, im . . . irooj ioon . . . men otemjej rej mour im m̦akũtkũt ioon lal̦.” (Jen. 1:28) Ke Adam im Iv rar jum̦ae im lel̦o̦k jerawiwi ñan aolep ro ineer, men in ear jab ko̦kkure ak kabõjrak Jeova jãn an katõprake karõk eo an. Ear kõm̦m̦an wõt oktak kõn wãween an naaj katõprake. Ilo m̦õkaj, ear pepe ñan kajutak juon Aelõñ ak kien ilañ me enaaj katõprake karõk eo an jãn jinoin ñan armej ro im ñan lal̦ in. (Riit Matu 25:34.) Ilo iien eo ear kããlõte, Jeova ilo an yokwe ear jilkintok m̦aanje eo Nejin ñan lal̦ in ñan katakin armej ro kõn Aelõñ eo an Anij, im ñan katok kõn mour eo an bwe en lo̦mo̦o̦ren kõj jãn jerawiwi im mej. Tokãlik kar kõjerkakpejeik Jesus ñan lañ bwe en Kiiñ in Aelõñ eo an Anij. Bõtab elõñl̦o̦k men ko jemaroñ katak kaki kõn karõk eo an Anij.

8. (1) Ta unin tõl eo el̦aptata ilo Baibõl̦? (2) Ãinwõt an kõmel̦el̦e ilo Epesõs 1:8-11, ta karõk eo el̦aptata an Jeova? (Lale pija eo ilo kilin bok in.)

⁸ Unin tõl eo el̦aptata ilo Baibõl̦ ej bwe ãt eo etan Jeova enaaj kwõjarjar ilo an kajejjete karõk eo an ñan lal̦ in ium̦win tõl eo an Christ ilo Aelõñ eo An. Eban oktak karõk eo an Jeova. Em̦õj an kallim̦ur bwe enaaj kajejjete aolep men ko ej ba. (Ais. 46:​10, 11, UBS; Hib. 6:​17, 18) Ejjabto jãn kiiõ, lal̦ in enaaj erom juon pedetaij, ijo me ro reweeppãn im rewãnõk ineen Adam im Iv renaaj m̦õn̦õn̦õ kõn “mour ñan indeeo” ie. (Sam 22:26) Bõtab ejjab men in wõt Jeova enaaj katõprake. Karõk eo an el̦aptata ej ñan kabõrokuk aolep ri-karejar ro an ilañ im ilal̦. Innem aolep ro rej mour renaaj tiljek ilo aer kõttãik er ñan Irooj Bõtata eo an Jeova. (Riit Epesõs 1:​8-11.) El̦ap ad bwilõñ im nõbar Jeova kõn wãween eo em̦m̦an ej kõm̦m̦ane ñan kajejjete karõk eo an!

9. Ilo ad riiti Baibõl̦ eo, ewi joñan ad maroñ jel̦ã kõn ta ko renaaj wal̦o̦k ilju im jekl̦aj?

⁹ L̦õmn̦ak m̦õk kõn kanaan eo Jeova ear kwal̦o̦k ilo jikin kallibin Iden, ilo Jenesis 3:15. b Kanaan in ear jitõñl̦o̦k ñan men ko renaaj wal̦o̦k ñan kajejjet karõk eo an Jeova, bõtab men kein reban kar wal̦o̦k m̦ae elõñ to̦ujin iiõ ko tokãlik. Ñan waanjoñak, Anij ear ba ñan  Ebream bwe ãlikin an mootl̦o̦k elõñ epepen ko, juon iaan ro ineen enaaj erom Christ. (Jen. 22:​15-18) Innem ilo 33 C.E. eo, kar ko̦kkure jim̦win neen Jesus, ãinwõt kar kanaan kake. (Jrb. 3:​13-15) M̦õttan eo ãliktata ilo kanaan in enaaj wal̦o̦k elõñl̦o̦k jãn 1,000 iiõ jãn kiiõ, ilo iien eo naaj ko̦kkure bõran Setan. (Rev. 20:​7-10) Im Baibõl̦ eo ej kwal̦o̦k elõñl̦o̦k mel̦el̦e ko kõn ta ko renaaj wal̦o̦k ilo iien en̦ ñe jukjukun pãd in an Setan enaaj l̦apl̦o̦k an kõjdate doulul eo an Jeova.

10. (1) Ta ko rej pãd im̦aan ilju im jekl̦aj? (2) Ewi wãween ad maroñ kõpooj bũruod im l̦õmn̦ak ko ad? (Lale footnote eo.)

¹⁰ L̦õmn̦ak m̦õk kõn men ko rekabwilõñlõñ me Baibõl̦ ej kanaan kaki. M̦oktata, aelõñ ko renaaj ba “aenõm̦m̦an im jokwane!” (1 Tes. 5:​2, 3) “Innem ilo idiñ,” eñtaan eo el̦ap enaaj jino ñe aelõñ ko rej jino ko̦kkure aolep kabuñ ko reriab. (Rev. 17:16) Tokãlik, emaroñ wõr juon men ekabwilõñlõñ ej wal̦o̦k me ej kaalikkar an “Nejin armej itok ilo kõdo̦ ko ilañ kõn kajoor im aiboojoj el̦ap.” (Matu 24:30) Jesus enaaj ekajete armej im kõjenolo̦k jiip im koot ko jãn doon. (Matu 25:​31-33, 46) Bõtab Setan eban kakkije ak enaaj kwal̦o̦k wõt an jum̦ae. Kõn an lukkuun dike armej ro an Anij, Setan enaaj kõm̦akũt juon kumi in aelõñ ko me Baibõl̦ ej n̦aetan Gog jãn ãne in Megog ñan ko̦kkure ri-karejar ro an Jeova. (Ezk. 38:​2, 10, 11) M̦okta jãn an jino tarin̦ae in Armagedon, naaj bõklõñl̦o̦k aolep bween rũkkapit ro bwe ren kobal̦o̦k ippãn Christ ilañ ñan aer tarin̦ae ilo Armagedon, tarin̦ae eo me enaaj bõktok jem̦l̦o̦kin eñtaan eo el̦ap. c (Matu 24:31; Rev. 16:​14, 16) Innem enaaj jinoe Juon To̦ujin Iiõ ko in an Christ Irooj ioon lal̦.—Rev. 20:6.

11. Ta mel̦el̦ein mour ñan indeeo ñan kwe? (Bar lale pija eo.)

¹¹ Kiiõ l̦õmn̦ak kõn mour ilju im jekl̦aj ãlikin 1,000 iiõ ko. Baibõl̦ ej ba bwe ri-Kõm̦anm̦an eo ad ear “likũt iien indeeo ilo [bũruod].” (Ekl. 3:11) Kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn ta mel̦el̦ein men in ñan kwe im jem̦jerã eo am̦ ippãn Jeova. Bok eo etan Draw Close to Jehovah ilo peij 319, ej kãitoklimoik kõj ilo an ba: “Ãlikin  ad mour ium̦win elõñ bukwi, to̦ujin, milien, ak pilien iiõ ko, enaaj l̦apl̦o̦k men ko jenaaj jel̦ã kaki kõn Jeova Anij jãn men ko jejel̦ã kaki kiiõ. Meñe ãindein, ak jenaaj eñjake bwe ej wõr wõt elõñ men ko jemaroñ katak kõn E. . . . Mour ñan indeeo enaaj juon men ekanooj in kãitoktoklimo, el̦ap jãn ad maroñ kõtmãne kake—im aolep iien ad epaakel̦o̦k Jeova enaaj jeraam̦m̦an eo em̦m̦antata jenaaj loe.” Ak ilo tõre in, ilo ad wõnm̦aanl̦o̦k im katak Naanin Anij, bar ta eo jemaroñ lukkuun etale im katak kake?

12. Ewi wãween jemaroñ ejjed im reilõñl̦o̦k ñan lañ? Kwal̦o̦k juon waanjoñak.

¹² Naanin Anij ej kwal̦o̦k jidik kõn enaaj kar ewi wãween ñe jen kar pãd im̦aan mejãn Jeova ilañ. (Ais. 33:5) Baibõl̦ eo ej kwal̦o̦k kõn men ko rekabwilõñlõñ kõn Jeova im m̦õttan doulul eo an ilañ. (Ais. 6:​1-4; Dan. 7:​9, 10; Rev. 4:​1-6) Ñan waanjoñak, jemaroñ riit kõn men ko rekabwilõñlõñ Ezekiel ear loi ke ear “pel̦l̦o̦k lañ, im [ear] lo juon pijen in Anij.”—Ezk. 1:1.

13. Ta eo kwõj kam̦m̦oolol kake kõn jerbal eo an Jesus ilañ, ãinwõt an Hibru 4:14-16 kõmel̦el̦e kake?

¹³ L̦õmn̦ak bareinwõt kõn jerbal eo an Jesus ilañ ãinwõt Kiiñ eo ad im Bũrij L̦apl̦ap eo ad me el̦ap tũriam̦o ippãn. Ikijjeen Jesus jemaroñ kepaake “tũroon eo an Anij, eo ej kwal̦o̦k jouj eo el̦ap” im kajjitõk ilo jar bwe en kwal̦o̦k tũriam̦o im jipañ kõj “ilo iien eo ejejjet.” (Riit Hibru 4:​14-16.) Jen jab kõtl̦o̦k bwe juon raan en mootl̦o̦k ilo ad jab l̦õmn̦ak kõn ta ko em̦õj an Jeova im Jesus kõm̦m̦ani ñan kõj im ta ko rej kõm̦m̦ani ñan kõj kiiõ jãn lañ. Yokwe eo aer ñan kõj ej aikuj lukkuun tõpar bũruod im kõm̦akũt kõj ñan kijejeto ilo ad karejar im kabuñ ñan Jeova.—2 Kor. 5:​14, 15.

14. Ta juon iaan wãween ko rem̦m̦antata ñan kwal̦o̦k joñan ad kam̦m̦oolol Jeova im Jesus? (Bar lale pija ko.)

¹⁴ Juon iaan wãween ko rem̦m̦antata ñan  kwal̦o̦k joñan ad kam̦m̦oolol Anij im eo Nejin ej ilo ad lukkuun kate kõj ñan jipañ ro jet bwe ren erom Ri-Kõnnaan ro an Jeova im ri-kal̦ooran Jesus. (Matu 28:​19, 20) Eñin men eo rijjilõk Paul ear kõm̦m̦ane ñan kwal̦o̦k an kam̦m̦oolol Anij im Christ. Ear jel̦ã bwe ej ankilaan Jeova bwe “jabdewõt armej en bõk lo̦mo̦o̦r im bwe ren bõk jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo ejim̦we kõn m̦ool eo.” (1 Tim. 2:​3, 4) Ear lukkuun kate ilo jerbalin kwal̦o̦k naan eo an ñan jipañ jabdewõt armej “joñan wõt [an] maroñ ñan lo̦mo̦o̦ren er.”—1 Kor. 9:​22, 23.

15. Ekkar ñan Sam 1:​2, ta eo enaaj kalañlõñ kõj?

¹⁵ Elukkuun jejjet an ri-jeje sam kõmel̦el̦eik juon eo em̦õn̦õn̦õ im ej lo tõprak ilo men ko ej kõm̦m̦ani ilo an ba bwe ej lo “lañlõñ ilo kien Jeova, im ej l̦õmn̦ak kõn kien eo raan im boñ.” (Sam 1:​1-3) Juon ri-ukok Baibõl̦ ej ba bwe eoon kein rej kwal̦o̦k bwe juon armej ej aikuj “kõn̦aan tõl eo an Anij ñan joñan eo ej lukkuun pukote, katak kake, im jol̦o̦k iien ñan kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kake.” Ear bareinwõt ba bwe “el̦aññe juon raan emootl̦o̦k im juon armej ear jab riit Baibõl̦ eo, eokwe, ejjel̦o̦k tokjãn raan eo.” Kwõmaroñ lo lañlõñ ilo am̦ katak Baibõl̦ ñe kwõj lukkuun etale aolep mel̦el̦e ko ie joñan wõt am̦ maroñ im lale wãween an katak ko ekkejel ippãn doon. Alikkar bwe ej juon men ekalañlõñ ñe jej lukkuun etale im katak depakpakin, aetokan, utiejen, im m̦wilal̦in Naanin Anij!

16. Ta eo jenaaj etale ilo katak eo tok juon?

¹⁶ Katak ko me Jeova ej katakin kõj ilo Naan eo an rejjab pen ñan ad mel̦el̦e kaki. Ilo katak eo tok juon, jenaaj etale juon iaan katak ko rem̦wilal̦—tampel̦ eo el̦ap an Jeova ilo kõkkar, me Paul ear kwal̦o̦k kake ilo lõta eo an ñan Kũrjin ri-Hibru ro. Am̦ lukkuun etale katak in en lewaj ñan eok el̦ap lañlõñ.