KWÕJ ke watõk eok make ãinwõt juon eo ejel̦ã kwal̦o̦k kam̦m̦oolol? Kajjitõk in ej ñan ad aolep l̦õmn̦ak kake. Baibõl̦ eo ear kanaan bwe ilo raan kein ad, elõñ armej renaaj “jaje kam̦m̦oolol.” (2 Tim. 3:2) Bõlen em̦õj am̦ kar iioon kain armej rot en̦ me ej kõtmãne bwe ro jet ren kõm̦m̦ani aolep men ko ej ba im ãinwõt ñe aer ak tõllo̦kũn aer bõk aolep men. Ej ãinwõt ñe rej l̦õmn̦ak bwe rejjab aikuj kwal̦o̦k kam̦m̦oolol kõn men ko rej bũki. Kwõnañin ke kar bõk l̦õmn̦ak in bwe kwõjaje pãd ippãn kain armej rot in?

Ippãn ri-karejar ro an Jeova, eoktak kõnke kar rõjañ er im ba: “Kwal̦o̦k ami kam̦m̦oolol.” Eaorõk bwe jen “kwal̦o̦k kam̦m̦oolol kõn men otemjej.” (Kol. 3:15; 1 Tes. 5:18) Ilo m̦ool, ad kal̦apl̦o̦k juon jitũbõn kam̦m̦oolol ippãd ej juon men em̦m̦an ñan kõj. Elukkuun lõñ un ko unin an m̦ool men in.

Juon un eaorõk unin ad kal̦apl̦o̦k ad kwal̦o̦k juon jitũbõn kam̦m̦oolol ej kõnke emaroñ jipañ kõm̦m̦an bwe jen bõk l̦õmn̦ak eo em̦m̦an kõn kõj make. Juon eo ej kwal̦o̦k kam̦m̦oolol ekkã an m̦õn̦õn̦õ kõn e make, im eo kar kam̦m̦oolole ej bar m̦õn̦õn̦õ. Etke ad kwal̦o̦k kam̦m̦oolol ej kõm̦m̦an bwe kõj im ro jet jen m̦õn̦õn̦õ? Eokwe, l̦õmn̦ak kõn waanjoñak in: Ñe kwõj kile an ro jet m̦õn̦õn̦õ in kõm̦m̦ane juon men ñan kwe, men in ejjab ke kaalikkar bwe kwõaorõk ippãer? Ealikkar bwe rej kea kõn kwe. Ñe kwõj kile aer kea, men in ej kõm̦m̦an bwe kwõn m̦õn̦õn̦õ kõn kwe make. Ejjel̦o̦k pere bwe Rut ear iioon ejja men in wõt. Boaz ear kwal̦o̦k an jouj ñan Rut. Innem ejjel̦o̦k pere bwe men in ear kõm̦m̦an an Rut lukkuun m̦õn̦õn̦õ ke ear kile bwe ewõr juon eo ej kea kõn e.​—Rut 2:10-13.

El̦apl̦o̦k an aorõk bwe jen kwal̦o̦k ad kam̦m̦oolol ñan Anij. Ejjel̦o̦k pere bwe ewõr iien kwõj l̦õmn̦ak kõn elõñ iaan jeraam̦m̦an ko ilo jetõb im ilo kanniõk jim̦or me ear liwaj im ej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im liwaj. (Dut. 8:17, 18; Jrb. 14:17) Bõtab ijello̦kun am̦ jol̦o̦k wõt jidik iien ñan l̦õmn̦ak kõn em̦m̦an eo an Anij, kwõn bõk iien ñan kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn jeraam̦m̦an ko rellõñ me Anij ear liwaj ñan kwe im ro rejitõnbõro ippam̦. Am̦ kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn jouj eo an ri-Kõm̦anm̦an eo am̦, enaaj kal̦apl̦o̦k am̦ kam̦m̦oolol kõn e im enaaj jipañ eok ñan kile joñan an yokwe eok im m̦õn̦õn̦õ kõn kwe.​—1 Jon 4:9.

Ijello̦kun ad l̦õmn̦ak wõt kõn jouj eo an Jeova im ad kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn jeraam̦m̦an ko ej litok ñan kõj, jen bar kam̦m̦oolole kõn em̦m̦an eo an. (Sam 100:4, 5) Rej ba bwe “an juon kwal̦o̦k kam̦m̦oolol ej juon wãween eo el̦ap me ej jipañ armej bwe ren m̦õn̦õn̦õ.”

Bar juon un unin an em̦m̦an ñan ad kwal̦o̦k kam̦m̦oolol ej kõnke ej kõkajoor jem̦jerã ko ad ippãn ro jet. Ej juon menin aikuj ñan ad aolep kile bwe ro jet rej m̦õn̦õn̦õ kõn kõj. Ñe em̦ool am̦ kam̦m̦oolol juon armej kõn an kõm̦m̦ane juon men em̦m̦an, enaaj kõm̦m̦an bwe komiro en epaakel̦o̦k doon. (Rom 16:3, 4) Bareinwõt, ekkã an ro me el̦ap kam̦m̦oolol ippãer, kain armej rot en̦ me rem̦õn̦õn̦õ in jipañ. Rej kile bwe ñe ro jet rej kwal̦o̦k jouj ñan er men in ej kõm̦akũt er ñan bar kwal̦o̦k jouj. Aet, ñe jej jipañ ro jet men in ej kõm̦m̦an bwe jen m̦õn̦õn̦õ. Ej ãinwõt an kar Jesus ba: “El̦apl̦o̦k m̦õn̦õn̦õ ilo lel̦o̦k jãn bõk.”​—Jrb. 20:35.

Robert Emmons , juon iaan ro rej bõk eddon juon bũrojããk kõn kwal̦o̦k kam̦m̦oolol ilo University eo ilo California, ear ba: “Bwe jen juon eo me ej kwal̦o̦k kam̦m̦oolol, jej aikuj kile bwe jej aikuji doon. Jet iien jej lel̦o̦k im jet iien jej bõk.” Bwe jen mour m̦aanl̦o̦k wõt im lo m̦õn̦õn̦õ ilo mour ko ad, jej atartar ioon ro jet ilo elõñ wãween ko. Ñan waanjoñak, remaroñ letok kijed ak letok jipañ ikijjeen  ãjmour ko ad. (1 Kor. 12:21) Alikkar bwe juon eo el̦ap kam̦m̦oolol ippãn ej m̦õn̦õn̦õ in kam̦m̦oolol kõn men ko ro jet rej kõm̦m̦ani ñane. Kõn men in, em̦õj ke am̦ kõm̦m̦an bwe en juon am̦ imminene ñan kwal̦o̦k kam̦m̦oolol kõn men ko ro jet rej kõm̦m̦ani ñan kwe?

Bar juon un unin an aorõk ñan kwal̦o̦k kam̦m̦oolol ej bwe am̦ jel̦ã kwal̦o̦k kam̦m̦oolol ej jipañ eok bõk wõt l̦õmn̦ak ko rem̦m̦an ijello̦kun am̦ bõk l̦õmn̦ak ko rebõd. Ak jemaroñ ba bwe l̦õmn̦ak eo am̦ emaroñ ãinwõt juon kein liklik. Ej kõm̦m̦an bwe kwõn l̦õmn̦ak wõt kõn jet iaan men ko me rej pãd ipel̦aakũm̦ im jab l̦õmn̦ak kõn men ko jet. Ekkã wõt am̦ kalimjek wõt men ko rem̦m̦an im jab lukkuun l̦õmn̦ak kõn apañ ko. Ñe el̦apl̦o̦k am̦ kwal̦o̦k kam̦m̦oolol, enaaj l̦apl̦o̦k wõt am̦ loi men ko rem̦m̦an, im men in enaaj kõm̦m̦an bwe en l̦apl̦o̦k wõt am̦ kwal̦o̦k kam̦m̦oolol. Ñe kwõj l̦õmn̦ak kõn aolep men ko kwõmaroñ kwal̦o̦k am̦ kam̦m̦oolol kaki, men in enaaj jipañ eok ñan kõm̦m̦ane men eo Paul ear ba: “Kom̦win lañlõñ ilo Irooj iien otemjej.”​—Pil. 4:4.

Kwõnaaj lo bwe am̦ kwal̦o̦k kam̦m̦oolol ej kõm̦m̦an bwe en dikl̦o̦k am bũki l̦õmn̦ak ko rebõd. Elukkuun pen ñan ad kwal̦o̦k kam̦m̦oolol im ilo ejja iien eo wõt ewõr eñjake in ebbanban, bũrom̦õj, ak illu ippãd. Ekkã an bar armej ro me el̦ap aer kwal̦o̦k kam̦m̦oolol, dik aer l̦õmn̦ak kõn m̦weiuk. Rej m̦õn̦õn̦õ kõn men ko ewõr ippãer im rejjab l̦õmn̦ak in kalõñl̦o̦k wõt m̦weiuk ko ippãer.​—Pil. 4:12.

Ãinwõt juon Kũrjin, kwõj kile bwe Setan ekõn̦aan bwe kwõn bũrom̦õj im ebbweer kõn wãween ko reppen kwõj iiooni ilo raan kein ãliktata. Ekõn̦aan bwe kwõn bõk l̦õmn̦ak ko renana im kwal̦o̦k juon jitũbõn ellotaan. L̦õmn̦ak rot in emaroñ kõm̦m̦an bwe en dikl̦o̦k am̦ lo tõprak ilo am̦ kwal̦o̦k kõn ennaan eo em̦m̦an. Ilo m̦ool, ad kwal̦o̦k kam̦m̦oolol ej ekkejell̦o̦k ippãn leen jetõb kwõjarjar eo an Anij, im ej kõm̦m̦an bwe jen lañlõñ kõn men ko rem̦m̦an Anij ear litok ñan kõj im kõm̦m̦an bwe jen tõmak ilo aolep kallim̦ur ko an.​—Gal. 5:22, 23.

Am̦ juon iaan armej ro an Jeova, kwõmaroñ errã kõn ta eo katak in ej ba kõn kwal̦o̦k kam̦m̦oolol. Bõtab, kwõj kile bwe an juon kwal̦o̦k kam̦m̦oolol im dãpij wõt l̦õmn̦ak ko rem̦m̦an kõn juon men, ejjab juon men me ej make pãd im wõr ippãn juon armej. Ak jab kõtl̦o̦k bwe men in en kabbweer eok. Kwõmaroñ ejaak im dãpij wõt juon l̦õmn̦ak in kam̦m̦oolol. Ewi wãween? Bõk iien kajjojo raan ñan l̦õmn̦ak kõn jet men ko ilo mour eo am̦ me kwõmaroñ kam̦m̦oolol kaki. Ñe el̦apl̦o̦k am̦ kõm̦m̦ane men in, enaaj l̦apl̦o̦k kõn̦aan eo am̦ ñan kwal̦o̦k kam̦m̦oolol. Men in enaaj kõm̦m̦an bwe kwõn m̦õn̦õn̦õl̦o̦k jãn ro me rej l̦õmn̦ak wõt kõn apañ ko ilo mour in. Kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men ko rem̦m̦an me Anij im ro jet rej kõm̦m̦ani me rej kõkajoor eok im kõm̦m̦an am̦ m̦õn̦õn̦õ. Bõlen kwõmaroñ jino jei ilo juon bok. Kwõmaroñ je juon ak ruo men ko me kwõj kam̦m̦oolol kaki ilo raan eo.

Rimmãlõtlõt ro rar lo bwe ilo ad ekkeini ad kwal̦o̦k kam̦m̦oolol ñan ro jet, emaroñ ukot wãween an kõmãlij eo ad jerbal im kõm̦m̦an bwe en pidodol̦o̦k ad bõk l̦õmn̦ak ko rem̦m̦an kõn mour ko ad. Juon eo el̦ap an kwal̦o̦k kam̦m̦oolol ekkã an juon eo el̦apl̦o̦k an m̦õn̦õn̦õ. Kõn men in, l̦õmn̦ak kõn aolep jeraam̦m̦an ko kwaar bũki, kortokjãn iien ko rem̦m̦an kwõj iiooni, im ekkeini am̦ kwal̦o̦k kam̦m̦oolol! Ijello̦kun am̦ kajejtokjãn men ko rem̦m̦an, “kam̦m̦oolol Jeova, bwe Ej em̦m̦an.” Aet, “kwal̦o̦k kam̦m̦oolol kõn men otemjej.”​—1 Kro. 16:34; 1 Tes. 5:18.