1, 2. Etke jemãn im jinen ajri ro remaroñ inepata ñe ro nejier rekõn̦aan ajel̦o̦k mour ko aer ñan Jeova im peptaij?

ELÕÑ to̦ujin rũkkatak rej ajel̦o̦k mour ko aer ñan Jeova im peptaij. Im elõñ iaan rein rej jo̦dikdik ro me rar dik im rũttol̦o̦k ilo m̦ool eo im rar kããlõt wãween mour eo em̦m̦antata. (Sam 1:1-3) El̦aññe kwõj juon Kũrjin eo im elõñ nejin, bõlen kwõj reim̦aanl̦o̦k ñan iien eo ñe l̦adik ak ledik eo nejũm̦ enaaj peptaij.​—Keidi 3 Jon 4.

² Meñe ãindein, ak kwõmaroñ inepata wõt. Bõlen em̦õj am̦ kar loe an jet jo̦dikdik peptaij bõtab tokãlik, rar pere el̦aññe ejim̦we bwe ren mour ekkar ñan Kien ko an Anij. Im jet iaaer em̦õj aer ilo̦k jãn m̦ool eo. Kõn men in, kwõmaroñ bar inepata el̦aññe ajri eo nejũm̦ enaaj jino karejar ñan Jeova, im tokãlik jako an yokwe m̦ool eo. Bõlen emaroñ jino ãinwõt jet iaan Kũrjin ro ilo kar Epesõs ilo kar tõre ko an rijjilõk ro. Jesus ear ba kõn rein: “Kwaar ilo̦k jãn am̦ yokwe m̦okta.” (Rev. 2:4) Innem, ewi wãween kwõmaroñ jipañ  ajri eo nejũm̦ bwe en yokwe wõt Jeova im en “eddekl̦o̦k im bõk lo̦mo̦o̦r?” (1 Pi. 2:2, UBS) Eokwe em̦m̦an jen etale joñak eo an Timote.

3. (1) Ewi wãween an kar Timote erom juon Kũrjin, im ewi wãween an kar l̦oori men ko ear katak kaki? (2) Ta men ko jilu Paul ear kwal̦o̦ki ñan Timote kõn kilen ad katak?

³ Rijjilõk Paul ear m̦okta lol̦o̦k Listra ilo iiõ eo 47. Timote emaroñ kar juon jo̦dikdik ilo iien in, im em̦õj an kar katak kõn katak ko an Jesus. Ear l̦oori men ko ear katak kaki, im ruo iiõ tokãlik ear jino itoitak ippãn Paul. Im enañin 16 iiõ tokãlik, Paul ear jejel̦o̦k ñan Timote: “Kwõn etal wõt ilo m̦ool ko kwaar katak kaki im kwõj lukkuun tõmaki. Bwe kwõjel̦ã wõn ro rar katakin eok, im kwõj keememej bwe jãn ke kwaar ajri kwaar jel̦ã kõn Jeje ko Rekkwõjarjar [Jeje ko ilo kajin Hibru], ko remaroñ lewaj ñan eok jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo ej tõl ñan lo̦mo̦o̦r eo kõn tõmak ilo Christ Jesus.” (2 Ti. 3:14, 15, UBS) Ilo eoon in, Paul ear ba bwe Timote ear (1) jel̦ã kõn jeje ko rekkwõjarjar, (2) ear lukkuun tõmak men ko ear katak kaki im, (3) ear bõk jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo ej tõll̦o̦k ñan lo̦mo̦o̦r ikijjeen tõmak eo ilo Christ Jesus.

4. Ta wãween ko em̦õj am̦ kõjerbali ñan jipañ im katakin ajri ro nejũm̦? (Lale pija eo ilo jinoin katak in.)

⁴ Ãinwõt juon Kũrjin eo ewõr nejin, kokõn̦aan bwe ajri eo nejũm̦ en jel̦ã kõn jeje ko rekkwõjarjar me ilo raan kein ekoba Jeje ko ilo kajin Hibru im ilo kajin Grik. Ajri ro reddik remaroñ bar katak kõn armej ro ilo Baibõl̦ im kõn ta ko rar wal̦o̦k. Im em̦õj an doulul in an Jeova kõm̦m̦ani elõñ bok ko, brochure, im pija in alwõj ko bwe jemãn im jinen ajri ro ren kõjerbali ñan jipañ ro nejier. Ewõr ke jet iaan men kein repãd ilo kajin eo am̦? Keememej bwe ajri eo nejũm̦ ej aikuj jel̦ã kobban Baibõl̦ bwe en maroñ ejaake juon an kõtaan epaak im ekajoor ippãn Jeova.

5. (1) Ta mel̦el̦ein “lukkuun tõmak”? (2) Etke jejel̦ã bwe Timote ear lukkuun tõmak ennaan eo em̦m̦an kõn Jesus?

⁵ Ejabwe ñan ad baj katakin wõt ajri ro kõn armej ro ilo Baibõl̦ im kõn ta ko rar wal̦o̦k. Keememej bwe Timote ear bar “lukkuun tõmak” men ko ear katak kaki. Naan kein Paul ear kõjerbali ilo kajin Grik rej mel̦el̦ein “ñan tõmak” ak “lukkuun tõmak bwe em̦ool juon men.” Timote ear jel̦ã kõn Jeje ko ilo kajin Hibru ‘jãn ke ear ajri.’ Im tokãlik, ear lukkuun tõmak bwe Jesus ej Messaia eo. Joñan an kar kajoor tõmak eo an, men in ear kõm̦akũti bwe en peptaij im jerbal ippãn Paul ãinwõt juon mijinede.

6. Ewi wãween kwõmaroñ jipañ ajri ro nejũm̦ bwe ren lukkuun tõmak men ko rej katak kaki jãn Naanin Anij?

⁶ Ewi wãween am̦ maroñ jipañ ajri ro nejũm̦ bwe tõmak eo aer en kajoor ãinwõt kar Timote, im bwe ren “lukkuun tõmak” men ko rej katak kaki? Kein kajuon, kwõn kijenmej ippãer. Ilo m̦ool, enaaj bõk iien bwe en kajoor tõmak eo an ajri eo nejũm̦. Im ejjab mel̦el̦ein bwe kõnke kwõj tõmake juon men, innem ajri eo nejũm̦ enaaj bar tõmake. Kajjojo ajri rej aikuj make kõjerbale maroñ eo aer ñan “jel̦ã ta eo em̦m̦an im ta eo enana” bwe ren maroñ tõmak ta ko Baibõl̦ ej ba. (Riit Hibru 5:14, UBS.) Im ãinwõt juon jemãn ak jinen, elõñ men ko kwõmaroñ kõm̦m̦ani ñan jipañ ajri ro nejũm̦ bwe en kajoor tõmak eo aer, el̦aptata ñe rej kwal̦o̦k aer kajjitõk ñan kwe. Kõn men in em̦m̦an jen etale joñak eo an juon jemãn, im lale ta ko jemaroñ katak jãn joñak eo an.

7, 8. (1) Ewi wãween an kar juon jemãn kwal̦o̦k an kijenmej ke ear katakin ledik eo nejin? (2) Ñããt eo kwaar aikuj in kijenmej ippãn ajri eo nejũm̦?

⁷ Thomas, eo me ledik eo nejin ej 11 an iiõ,  ej ba bwe jet iien ledik in nejin ej kajjitõk ippãn kajjitõk kein: “Jeova ear ke kõm̦m̦an bwe armej ro ren itok jãn menninmour im bwe ren mour ijin ioon lal̦?” im, “Etke jejjab kobal̦o̦k ippãn armej ro ilo bukwõn eo ad im bõk kun̦aad ilo m̦akũtkũt ko ãinwõt bout, im kajjioñ kakõm̦anm̦anl̦o̦k men ko rej wal̦o̦k?” Jet iien, Thomas ear aikuj kõjparok bwe en jab m̦õkaj an kwal̦o̦k ta ko ledik eo nejin ej aikuj tõmaki. Im ear jel̦ã bwe ñan an juon armej lukkuun tõmak m̦ool eo ejabwe ñan an baj jel̦ã kõn juon wõt mel̦el̦e, ak enaaj bar aikuj jel̦ã kõn mel̦el̦e ko reddik im rej kam̦ool bwe em̦ool juon men.

⁸ Thomas ear bar jel̦ã bwe ej aikuj in kijenmej ilo an katakin ledik eo nejin. Ilo m̦ool, aolep Kũrjin ro rej aikuj kijenmej. (Kol. 3:12) Thomas ear bar kile bwe enaaj bõk iien, im bwe enaaj aikuj lõñ alen an bwebwenato ippãn ledik eo nejin ñan jipañe bwe en kajoor tõmak eo an. Im ej aikuj jipañe ñan mel̦el̦e kõn men ko ej katak jãn Baibõl̦. Thomas ej ba: “Ñe kõm̦ro kõrã eo pãleõ ej katakini ledik eo nejũm̦ro kõn mel̦el̦e ko rel̦l̦ap im raorõk, kõm̦ro kõn̦aan jel̦ã el̦aññe elukkuun mel̦el̦e im tõmaki men ko ej katak. Innem kõm̦ro ej m̦õn̦õn̦õ ñe ewõr an kajjitõk. Ilo m̦ool, kõm̦ro enaaj kar inepata el̦aññe ledik eo nejũm̦ro ej kajju tõmak juon men ijello̦kun an kajjitõk im etale m̦okta.”

9. Ewi wãween kwõmaroñ jipañ ajri ro nejũm̦ bwe ren tõmak Naanin Anij?

⁹ Ñe jemãn im jinen ajri ro rej kijenmej im katakin ro nejier, ajri ro renaaj jino mel̦el̦e “kõn depakpakin . . . im m̦wilal̦in” tõmak. (Ep. 3:18, UBS) Jemaroñ katakini er ilo wãween eo me ekkar ñan joñan dettaer im joñan aer maroñ mel̦el̦e. Ñe enaaj l̦apl̦o̦k aer tõmaki men ko rej katak, kiiõ enaaj pidodol̦o̦k aer jojomare tõmak eo aer ñan ro jet ekoba rijikuul̦ ro m̦õttaer. (1 Pi. 3:15) Ñan waanjoñak, ajri ro nejũm̦ remaroñ ke kõjerbale Baibõl̦ eo ñan kõmel̦el̦eik ta eo ej wal̦o̦k ñe juon armej ej mej? Rej ke lukkuun mel̦el̦e uwaak eo jãn Baibõl̦ kõn men in?  * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Alikkar bwe kwõnaaj aikuj in kijenmej ilo am̦ katakin ajri eo nejũm̦ kõn Naanin Anij, im elõñ tokjãn ko rem̦m̦an kwõnaaj loi.​—Dt. 6:6, 7.

10. Ta men eo eaorõk kwõj aikuj kõm̦m̦ane ñe kwõj katakin ajri ro nejũm̦?

¹⁰ Joñak eo am̦ ebar lukkuun aorõk ñan jipañ ajri ro nejũm̦ bwe ren tõmaki men ko kwõj katakin er. Stephanie, eo ewõr jilu nejin leddik, ej ba: “Jãn ke ajri ro nejũ rar dik, ikõn kajitũkin eõ make, ‘Ij ke kõnono ippãn ajri ro nejũ kõn unin aõ tõmak bwe Jeova ej pãd im mour, tõmak bwe ej yokwe kõj, im bwe ial̦ ko an rejim̦we? Ajri ro nejũ remaroñ ke kile bwe ij lukkuun yokwe Jeova?’ Ijjab maroñ kõtmãne bwe ajri ro nejũ renaaj lukkuun tõmak katak ko rem̦ool el̦aññe ijjab tõmaki.”

11, 12. Ta mel̦el̦ein mãlõtlõt, im etke jejel̦ã bwe ejjab pedped ioon joñan rũttoun iiõ eo an juon armej?

¹¹ Em̦õj ad katak im lo bwe Timote ear (1) jel̦ã kõn Jeje ko ilo Baibõl̦ im (2) lukkuun tõmaki men ko ear katak. Ak ta mel̦el̦ein an kar Paul ba bwe jeje ko rekkwõjarjar remaroñ kõm̦m̦an bwe Timote en bõk “jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo ej tõl ñan lo̦mo̦o̦r”?

¹² Bok eo Insight on the Scriptures, Volume 2, ej kõmel̦el̦e bwe ilo Baibõl̦, mãlõtlõt ej kitibuj ad “kõjerbale jel̦ãl̦o̦kjen̦ im lol̦o̦kjen̦ ñan lo tõprak ilo ad kõm̦adm̦õdi apañ ko, bõbrae an wal̦o̦k jorrããn im men ko rekauwõtata, tõpari mejãnkajjik ko ad, im ad lel̦o̦k naanin kajjim̦we ko ñan ro jet. Mãlõtlõt ej  oktan bwebwe ak jajel̦o̦kjen̦.” Baibõl̦ ej ba bwe “elokjak menin bwebwe ilo bũruon juon ajri.” (JK. 22:15) Kõnke mãlõtlõt ej oktan bwebwe ak jajel̦o̦kjen̦, innem alikkar bwe ñe juon ej kwal̦o̦k an mãlõtlõt, men in ej kaalikkar an rũtto ilo kõl̦mãnl̦o̦kjen̦. Jenaaj kile bwe juon armej erũtto ilo tõmak kõnke ej mijak Jeova im ekõn̦aan pokake E, im ejjab kõnke erũtto iiõ eo an.​—Riit Sam 111:10.

13. Ewi wãween jo̦dikdik ro remaroñ kaalikkar bwe rej bõk mãlõtlõt eo ej tõll̦o̦k ñan lo̦mo̦o̦r?

¹³ Ro reddik me rerũtto ilo tõmak rejjab kõtl̦o̦k bwe kõn̦aan ko aer im jo̦dikdik ro jet ren kapoik er ãinwõt an ‘n̦o ko bõkto bõktak er.’ (Ep. 4:14, UBS) Ijello̦kun aer ãindein, rej ‘kammineneik maroñ eo aer’ bwe ren make “jel̦ã ta eo em̦m̦an im ta eo enana.” (Hi. 5:14, UBS) Rej kaalikkar men in ilo aer kõm̦m̦ani pepe ko rejim̦we meñe jemãer im jineer ak rũtto ro jet rejjab pãd iturier. (Pil. 2:12) Eñin mãlõtlõt eo me enaaj tõll̦o̦k er ñan bõk lo̦mo̦o̦r. (Riit Jabõn Kõnnaan 24:14, UBS.) Innem ewi wãween kwõmaroñ jipañ ajri ro nejũm̦ bwe ren kwal̦o̦k mãlõtlõt rot in? Eokwe, kwõj aikuj kate eok bwe ren jel̦ã ta ko el̦ap am̦ kaorõki. Im rej aikuj in bar kile bwe kwõj mour ekkar ñan kien ko ilo Baibõl̦ ikijjeen naan im kõm̦m̦an ko am̦.​—Rom 2:21-23, UBS.

14, 15. (1) Ta eo juon jo̦dikdik me ekõn̦aan peptaij ej aikuj l̦õmn̦ak kake? (2) Ewi wãween kwõmaroñ jipañ ajri eo nejũm̦ ñan kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn jeraam̦m̦an ko rej wal̦o̦k ñe jej pokaki kien ko an Anij?

¹⁴ Innem bwe kwõn jipañ ajri ro nejũm̦ bwe en kajoor tõmak eo aer, ejabwe am̦ baj jiroñ wõt er kõn ta ko rejim̦we im ta ko rebõd. Kwõj aikuj in bar jipañ er bwe ren kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn kajjitõk kein ãinwõt: ‘Etke Baibõl̦ ejjab kamãlim ad kõm̦m̦ani men ko me jemaroñ l̦õmn̦ak relimo im rem̦m̦an? Etke ij tõmak bwe ej juon men em̦m̦an ñan aõ l̦oori kien ko ilo Baibõl̦ aolep iien?’​—Ais. 48:17, 18, UBS.

¹⁵ El̦aññe ajri eo nejũm̦ ekõn̦aan peptaij, kwõmaroñ jipañe bwe en kanooj l̦õmn̦ak kõn ta ko Jeova enaaj kõtmãne bwe en kõm̦m̦ani ãlikin an peptaij. Ewi wãween an l̦õmn̦ak kõn eddo kein? Ta jeraam̦m̦an ko enaaj loi? Ta wãween ko reppen enaaj iiooni? Im meñe enaaj l̦ap eddo ko enaaj ineeki ak etke enaaj  l̦apl̦o̦k jeraam̦m̦an ko enaaj loi? (Mark 10:29, 30, UBS) El̦ap an aorõk ñan kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men kein m̦okta jãn an juon peptaij. Jipañ ajri eo nejũm̦ bwe en kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn jeraam̦m̦an ko jej loi ñe jej pokake, im jorrããn ko rej wal̦o̦k ñe jejjab pokake. Innem ilo wãween in, kiiõ enaaj tõmak bwe aolep iien ej juon men em̦m̦an bwe en l̦oori kien ko ilo Baibõl̦.​—Dt. 30:19, 20, UBS.

16. Ta eo jemãn im jinen ajri ro rej aikuj kõm̦m̦ane ñe ajri eo nejier em̦õj an peptaij ej jino m̦õjn̦o̦l̦o̦k tõmak eo an?

¹⁶ Ta eo kwõmaroñ kõm̦m̦ane ñe ajri eo nejũm̦ ej jino pere m̦ool eo ãlikin an peptaij? Ñan waanjoñak, bõlen l̦adik ak ledik eo nejũm̦ ej jino reel kõn men ko an lal̦ in. Ak bõlen ajri eo nejũm̦ ej jino pere el̦aññe wãween eo em̦m̦antata ñan e ej ilo an l̦oori kien im naanin kakapilõklõk ko ilo Baibõl̦. (Sam 73:1-3, 12, 13) Wãween am̦ naaj jipañ ajri eo nejũm̦ emaroñ kõm̦m̦an bwe en wõnm̦aanl̦o̦k, ak bõjrak jãn an karejar ñan Jeova. Kajjioñ kate eok bwe kwõn jab iuuni ak akwããl ippãn ajri eo nejũm̦ meñe emaroñ juon eo edik, ak juon jo̦dikdik. Ijello̦kun am̦ ãindein, kate eok im kõm̦m̦an bwe ajri eo nejũm̦ en kile bwe kwõj yokwe e im kokõn̦aan jipañe.

17, 18. Ñe ajri ro rej jino pere m̦ool eo, ewi wãween jemãer im jineer remaroñ jipañ er?

¹⁷ Alikkar bwe jo̦dikdik eo me em̦õj an peptaij em̦õj kadede an ajel̦o̦k mour eo an ñan Jeova. Ear kallim̦ur ñan Jeova bwe enaaj yokwe E im enaaj likũt ankilaan Jeova m̦oktata ilo mour eo an. (Riit Mark 12:30.) Jeova ej watõk kallim̦ur in bwe elukkuun aorõk im jej aikuj bar kaorõke im kajejjete. (Ekl. 5:4, 5) Im em̦m̦an ñe kwõj kakeememej ajri eo nejũm̦ kõn men in. Ak m̦oktata, kwõn riit im katak kein katak ko em̦õj an Jeova litok ñan jemãn im jinen ajri ro. Innem kaalikkar ñan ajri eo nejũm̦ ilo juon wãween ejouj im ilo iien eo ejejjet bwe pepe eo an ñan ajel̦o̦k mour eo an ñan Jeova im peptaij elukkuun aorõk, im enaaj bõktok elõñ jeraam̦m̦an ko ñane.

¹⁸ Ñan waanjoñak, kwõmaroñ lo naanin kakapilõklõk ko rem̦m̦an ilo kõmel̦el̦e ko jet itulikin bok eo an jo̦dikdik ro (Questions Young People Ask​—Answers That Work, Volume 1). Naanin kakapilõklõk kein ilo bok in rej rõjañ jemãn im jinen ajri ro bwe ren jab m̦õkaj im l̦õmn̦ak bwe jo̦dikdik ak ajri eo nejier em̦õj an el̦l̦o̦k jãn m̦ool eo. Bõtab, rej aikuj in lale ta unin an ajri eo jino pere. Bõlen ajri eo ej iioon ijjiped ko jãn rijikuul̦ ro m̦õttan ak ej l̦õmn̦ak bwe emake iaan. Ak emaroñ l̦õmn̦ak bwe el̦apl̦o̦k kun̦aan jo̦dikdik ro jet jãn ijo kun̦aan ilo doulul eo an Jeova. Naanin kakapilõklõk ko ilo bok in rej bar kõmel̦el̦e bwe ñe jo̦dikdik ak ajri eo nejũm̦ ej bũk l̦õmn̦ak kein, ejjab mel̦el̦ein bwe ejjab errã kõn katak ko kwõj tõmaki. L̦õmn̦ak kein remaroñ wal̦o̦k bõlen kõn an iiooni wãween ko reppen. Eñin unin kõmel̦el̦e ko jet ilo bok eo an jo̦dikdik, rej kwal̦o̦k jet wãween ko jemãn im jinen ajri ro remaroñ kõm̦m̦ani ñan jipañ ro nejier ñe rej jino pere m̦ool eo.

19. Ewi wãween an jemãn im jinen ajri ro maroñ jipañ ro nejier ñan bõk “jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo ej tõl ñan lo̦mo̦o̦r”?

¹⁹ Ej juon jeraam̦m̦an im eddo aorõk ñan jemãn im jinen ajri ro bwe ren kõkkaajiririik ajri ro nejier ‘ilo kaje im katak ko an Jeova.’ (Ep. 6:4) Im ãinwõt ad kar katak, men in ej mel̦el̦ein bwe kwõj aikuj katakin ro nejũm̦ kõn ta eo Baibõl̦ ej ba im jipañ er bwe ren lukkuun tõmaki men ko rej katak. Innem el̦aññe enaaj kajoor tõmak eo aer, men in enaaj kõm̦akũt er bwe ren ajel̦o̦k mour ko aer ñan Jeova im karejar ñane kõn aolepen bũrueer. Kõn men in, kwõn kate eok ilo am̦ katakin im jipañ ajri ro nejũm̦, im kõtl̦o̦k bwe Naan ko an Jeova im jetõb kwõjarjar eo an, ren jipañ er bwe ren bõk ‘jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo ej tõll̦o̦k ñan lo̦mo̦o̦r.’