1. Ta eo Jeova ej kõtl̦o̦k bwe jen kõm̦m̦ane?

JEOVA ej kõtl̦o̦k bwe jen kããlõt wãween mour eo jekõn̦aan. Ej katakin kõj kilen kõm̦m̦ani jokãlõt ko rem̦m̦an, im ej jipañ kõj bwe jen lo tõprak ñe jej kõm̦m̦ani pepe ko me rej kabuñbũruon. (Sam 119:173) Ñe enaaj l̦apl̦o̦k ad jerbali naanin mãlõtlõt ko jej loi ilo Naanin Anij, enaaj l̦apl̦o̦k ad jel̦ã kilen kõm̦m̦ani pepe ko rem̦m̦an.​—Hib. 5:14.

2. Ta apañ eo jemaroñ iioone ãlikin ad kõm̦m̦ane juon pepe?

² Meñe jej kõm̦m̦ane juon pepe em̦m̦an, ak emaroñ pen ad kadedeikl̦o̦k men eo jaar jino kõm̦m̦ane. L̦õmn̦ak kõn waanjoñak kein: Juon jeid im jatid likao ej pepe bwe enaaj riiti aolepen Baibõl̦ eo. Em̦m̦an an kar kajejjete pepe eo an ium̦win jejjo wiik, bõtab tokãlik ear bõjrak kõn jet un. Juon jeid im jatid kõrã ej pepe in bõk jerbalin rekũl̦ar bainier, bõtab ej pedo lem̦aanl̦o̦k iien eo enaaj jinoe. Juon kumi in em̦m̦aan ro rej lale eklejia rej kõm̦m̦an pepe ippãn doon ñan kal̦apl̦o̦k aer kõm̦m̦an iien ñan jabõte ak lol̦o̦ke ro ilo eklejia eo, bõtab emootl̦o̦k de elõñ allõñ ak rejjañin jino kõm̦m̦ane men eo rar pepe kake. Kajjojo wãween kein reoktak jãn doon, bõtab ewõr juon men me er aolep rar jab kõm̦m̦ane. Rar jab kajejjeti pepe ko rar pepe in kõm̦m̦ani. Kũrjin ro ilo iien ko etto ilo Korint rar bar iioon ejja apañ in wõt. Jen lale ta eo jemaroñ katak jãn er.

3. Ta pepe eo me ro ilo Korint rar pepe kake, ak ta eo ear wal̦o̦k?

³ Emaroñ ilo iiõ eo 55 m̦okta jãn Christ, ro ilo Korint rar kõm̦m̦ane juon pepe eaorõk. Ke rar jel̦ã bwe ro jeier im jatier ilo Jerusalem im Judia rar iioon apañ im jeram̦õl, im bwe eklejia ko jet rar ain jããn ñan jipañ rein. Rein ilo Korint rar jouj im m̦õn̦õn̦õ in lel̦o̦k, im rar kõn̦aan bar lel̦o̦k jipañ ñan ro jeier im jatier ilo aikuj, kõn men in rar kajjitõk ippãn rijjilõk Paul ewi wãween aer maroñ jipañ. Ear lel̦o̦k naanin tõl ko ñan eklejia in ikijjeen ta ko ren kõm̦m̦ani im ear jitõñ Taitõs bwe en jipañ ilo an aini jããn ko.  (1 Kor. 16:1; 2 Kor. 8:6) Bõtab, jet allõñ tokãlik, Paul ear lo bwe ri-Korint ro rar jab kadedeikl̦o̦k men eo rar pepe kake. Tokjãn men in, menin lel̦o̦k eo aer emaroñ kar jab pojak ñan aer bõkl̦o̦k ñan Jerusalem bwe ren kobaikl̦o̦k ippãn jaba ko jãn eklejia ko jet.​—2 Kor. 9:4, 5.

4. Ãinwõt an wal̦o̦k ilo 2 Korint 8:7, 10, 11, ta eo Paul ear rõjañ ri-Korint ro ñan kõm̦m̦ane?

⁴ Ro ilo Korint rar kõm̦m̦ane juon pepe em̦m̦an, im Paul ear nõbar er kõn an kajoor tõmak ko aer im kõn aer m̦õn̦õn̦õ in lel̦o̦k jipañ. Bõtab ear aikuj bar rõjañ im kakapilõklõk er bwe ren kadedeikl̦o̦k men eo rar jino kõm̦m̦ane. (Riit 2 Korint 8:7, 10, 11.) Bwebwenato in aer ej katakin kõj bwe Kũrjin ro me retiljek, er bareinwõt emaroñ pen ñan aer kadedeikl̦o̦k juon pepe em̦m̦an me rar kõm̦m̦ane.

5. Ta kajjitõk ko jenaaj uwaaki?

⁵ Ãinwõt ri-Korint ro, emaroñ bar pen ñan ad kajejjeti pepe ko ad. Etke? Kõnke jejjab weeppãn, jemaroñ aepedped. Ak emaroñ wal̦o̦k jet men ilo jidimkij im kõm̦m̦an bwe en pen ad kadedeikl̦o̦k men eo jaar pepe in kõm̦m̦ane. (Ekl. 9:11, UBS; Rom 7:18) Ewi wãween ad maroñ etale juon pepe im lukkuun lale el̦aññe jej aikuj kõm̦m̦an jet oktak ie? Im ta ko jemaroñ kõm̦m̦ani bwe jen maroñ kadedel̦o̦ki men ko jaar pepe kaki?

6. Ñããt eo jemaroñ aikuj kõm̦m̦an oktak ko ilo pepe ko ad?

⁶ Ewõr jet pepe ko me jeban ukoti. Ñan waanjoñak, jej pen ñan pepe eo ad ñan karejar ñan Jeova, im jej peek ippãd make ñan tiljek wõt ñan eo pãleed. (Matu 16:24; 19:6) Bõtab, ikijjeen pepe ko jet, jemaroñ aikuj kõm̦m̦an oktak ko. Etke? Kõnke ewõr oktak ko rej wal̦o̦k. Ta buñtõn ne ko me remaroñ jipañ kõj kõm̦m̦ani pepe ko rem̦m̦an joñan wõt ad maroñ?

7. Ta eo jej aikuj jar kake, im etke?

⁷ Jar kõn mãlõtlõt. Jeova ear kõm̦m̦akũt Jemes ñan je naan kein: “El̦aññe jabdewõt iaami ejabwe mãlõtlõt ippãn, en jab bõjrak an kajjitõk kake ippãn Anij . . . kõnke el̦ap an m̦õn̦õn̦õ in lel̦o̦k ñan aolep.” (Jem. 1:5) Ilo juon wãween jemaroñ ba bwe kõj aolep, “ejabwe mãlõtlõt” ippãd. Kõn men in jekõn̦aan atartar ioon Jeova ñe jej kõm̦m̦ane juon pepe im bar ilo iien eo jej etale pepe eo. Ilo ad ãindein, Jeova enaaj jipañ kõj bwe jen kõm̦m̦ani pepe ko ilo mãlõtlõt.

8. Mel̦el̦e rot eo jej aikuj pukote m̦okta jãn ad kõm̦m̦an juon pepe?

⁸ Kwõn lukkuun kappok mel̦el̦e. Bõk jipañ jãn Naanin Anij, riiti bok ko jãn doulul in an Jeova, im kõnono ippãn armej ro kwõmaroñ lõke er. (JK. 20:18, UBS) Elukkuun aorõk bwe jen kõm̦m̦ane men in m̦okta jãn ad kõm̦m̦an pepe, ãinwõt ad pepe in ukote jikin jerbal eo ad, em̦m̦akũt ñan bar juon jikin, ak kããlõt juon jikuul̦ me enaaj jipañ kõj ñan loe juon jerbal me enaaj kabwe aikuj ko ad bwe jen maroñ karejar wõt ñan Jeova.

9. Ewi wãween ad naaj bõk tokjãn ñe jej m̦ool ñan kõj make?

⁹ Etale unin am̦ kõm̦m̦ani pepe ko am̦. Jeova ej kea kõn un ko unin ad kõm̦m̦ani pepe ko. (JK. 16:2) Ekõn̦aan bwe jen m̦ool ilo men otemjej jej kõm̦m̦ani. Kõn men in ñe jej kõm̦m̦ani pepe ko ad, jekõn̦aan bar m̦ool ñan kõj make im ippãn ro jet kõn un eo unin jej kõm̦m̦ani. El̦aññe jejjab lukkuun m̦ool, emaroñ pen ñan ad eddãp wõt ñan pepe eo ad. Ñan waanjoñak, juon jeid im jatid likao emaroñ pepe bwe ekõn̦aan erom juon bainier. Ijoke, ãlikin jet iien, epen an kajejjet joñan awa eo ej aikuj kõm̦m̦ane kajjojo allõñ im ejjab lukkuun m̦õn̦õn̦õ ilo jerbalin kwal̦o̦k naan eo an. Emaroñ kar l̦õmn̦ak bwe un eo el̦ap unin an kar kõn̦aan bainier ej ñan kabuñbũruon Jeova. Ak emaroñ ke kõnke el̦ap an kar kõn̦aan kabuñbũruon jinen im jemãn ak bar juon armej?

10. Ta eo ej aikuj wõr ippãd bwe jen kõm̦m̦an oktak ko?

¹⁰ L̦õmn̦ak kõn juon rũkkatak Baibõl̦ me ej  pepe in bõjrak jãn an kõbaatat. Ilo jinoin, em̦m̦an an kar jab kõbaatat ium̦win juon ak ruo wiik meñe ear pen ñane, ak tokãlik ebar jino an kõbaatat. Bõtab, ãliktata ear lo tõprak. Yokwe eo an ñan Jeova im kõn̦aan eo an ñan kabuñbũruon ear jipañe bwe en anjo̦.​—Kol. 1:10; 3:23.

11. Etke eaorõk bwe kwõn jel̦ã ta mejãnkajjik ko am̦?

¹¹ Jel̦ã ta mejãnkajjik ko am̦. Ñe kwõjel̦ã ta mejãnkajjik ko am̦, enaaj pidodol̦o̦k ñan am̦ tõpari. Ñan waanjoñak, kwõmaroñ kar pepe bwe kwõnaaj kal̦apl̦o̦k am̦ riiti Baibõl̦ eo. Bõtab ñe ejjel̦o̦k juon am̦ jikejuul̦, kwõmaroñ jab tõpare mejãnkajjik eo am̦. * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Ak em̦m̦aan ro rej lale eklejia remaroñ pepe in kal̦apl̦o̦k aer jabõte bwij eo ak ro ilo eklejia eo, bõtab ãlikin jet iien, rejjañin de kajejjete pepe eo aer. Bwe ren lo tõprak, remaroñ kajjitõk ippãer make kajjitõk kein: “Jenañin ke kõm̦m̦an juon laajrak kõn wõn iaan ro jeid im jatid remaroñ bõk tokjãn jãn ad jabõt er? Em̦õj ke ad karõk ñããt eo jenaaj etal im lol̦o̦k er?”

12. Ta ko jemaroñ aikuj kõm̦m̦ane, im etke?

¹² Kile bwe ewõr joñan maroñ ko am̦. Ejjel̦o̦k juon iaad ewõr ad iien, jããn, ak maroñ ñan kõm̦m̦ani aolep men ko jekõn̦aan kõm̦m̦ani. Kõn men in jen kile bwe ewõr joñan maroñ ko ippãd. Ñe ej juon menin aikuj, kwõmaroñ aikuj ukote pepe eo am̦ kõnke kwõj kile bwe kwõjjab maroñ kajejjete. (Ekl. 3:6) Ijoke, jen ba bwe kwaar etale pepe eo am̦, kõm̦m̦an jet oktak, im kiiõ kwõj kile bwe kwõmaroñ kajejjete. Eokwe, ewõr l̦alem buñtõn ne ko me remaroñ jipañ eok ñan kadedeikl̦o̦k men eo kwaar jino kõm̦m̦ane.

13. Ewi wãween am̦ maroñ bõk kajoor eo kwõj aikuji ñan kajejjete pepe eo am̦?

¹³ Jar bwe en wõr am̦ maroñ ñan em̦m̦akũt. Anij emaroñ lewaj ñan eok “kajoor eo ñan em̦m̦akũt” im kajejjete pepe eo am̦. (Pil. 2:13) Kõn men in kwõn kajjitõk ippãn Jeova bwe jetõb kwõjarjar eo an en lewaj ñan eok kajoor eo kwõj aikuji. En jab bõjrak am̦ jar meñe kwõj l̦õmn̦ak bwe eto am̦ lo uwaakin jar eo am̦. Ãinwõt an kar Jesus ba: “Jab bõjrak jãn ami kajjitõk im naaj lewaj [jetõb kwõjarjar] ñan kom̦.”​—Luk 11:9, 13.

14. Ewi wãween an naanin kakapilõk eo ilo Jabõn Kõnnaan 21:5 maroñ jipañ eok kajejjete pepe eo am̦?

¹⁴ Kõm̦m̦an pepe kõn ta eo kwõnaaj kõm̦m̦ane. (Riit Jabõn Kõnnaan 21:5.) Ñan kadedel̦o̦k jabdewõt jerbal kwõj jino kõm̦m̦ane, kwõj aikuj kõm̦m̦an pepe kõn ta eo kwõnaaj kõm̦m̦ane. Innem kwõj aikuj l̦oori men ko kwaar pepe in kõm̦m̦ani. Ejja ãindeinl̦o̦k wõt, ñe kwõj kõm̦m̦an pepe, kwõn laajraki buñtõn ne ko kwõj l̦õmn̦ak in kõm̦m̦ani ñan kajejjete pepe eo am̦. Ñe kwõj kõm̦m̦ane juon jerbal el̦ap, kwõmaroñ jidik kõn jidik ilo am̦ kõm̦m̦ane, im kajjojo iien em̦õj am̦ kadedel̦o̦k jet jerbal, enaaj pidodol̦o̦k am̦ jel̦ã kõn joñan eo em̦õj am̦ kadedeikl̦o̦k. Paul ear rõjañe ri-Korint ro bwe ren kakon̦e jet jããn ñan aer jabawõt “ilo raan eo m̦oktata ilo kajjojo wiik” ijello̦kun aer kõttare an itok innem rej kab aini jããn ko ilo iien eo ej tõpar ijo. (1 Kor. 16:2) Ilo am̦ kõm̦m̦ani jerbal ko am̦ rel̦l̦ap jidik kõn jidik, men in emaroñ jipañ eok bwe kwõn jab l̦õmn̦ak bwe kwõjjab maroñ katõpraki.

15. Ãlikin am̦ kõm̦m̦an juon pepe, ta eo kwõmaroñ kõm̦m̦ane?

¹⁵ Ñe kwõj je im kaalikkar ta eo kwõj l̦õmn̦ak in kõm̦m̦ane, men in emaroñ jipañ eok bwe kwõn em̦m̦akũt ñan pepe ko am̦. (1 Kor. 14:40) Ñan waanjoñak, kar jiroñ kumi in em̦m̦aan ro rej lale eklejia ñan jitõñe juon bwe en rekooti kajjojo pepe ko rej kõm̦m̦ani, en bar je wõn eo enaaj kõm̦m̦ane jerbal eo, im iien eo ej aikuj dedel̦o̦k jerbal eo kar lel̦o̦k ñan em̦m̦aan eo rar kããlõte. Em̦m̦aan ro me rej l̦oore  karõk in renaaj em̦m̦akũt im kajejjet pepe ko aer. (1 Kor. 9:26) Kwõmaroñ kajjioñ kõjerbale kõl in ilo mour eo am̦. Ñan waanjoñak, kwõmaroñ kõm̦m̦ane juon laajrakin men ko kwõnaaj kõm̦m̦ani kajjojo raan im kõllaajraki men ko kwõnaaj kõm̦m̦ani m̦oktata ilo raan eo. El̦aññe kwõnaaj kõm̦m̦ane men in, enaaj pidodol̦o̦k ñan am̦ kadedeikl̦o̦k men eo kwaar jino kõm̦m̦ane im enaaj bar lõñ men ko jet kwõmaroñ kõm̦m̦ani.

16. Ta men eo eaorõk jej aikuj kõm̦m̦ane bwe jen maroñ kajejjet pepe eo ad, im ewi wãween an Rom 12:11 rejetake men in?

¹⁶ Kate eok. Jej aikuj lukkuun kate kõj bwe jen maroñ kõm̦m̦ane pepe eo ad im kadedeikl̦o̦k men eo jaar jino kõm̦m̦ane. (Riit Rom 12:11.) Paul ear ba ñan Timote bwe en “wõnm̦aanl̦o̦k wõt” ilo an kate e bwe en em̦m̦anl̦o̦k an jel̦ã katakin. Naanin kakapilõk in ej bar jerbal ñan mejãnkajjik ko jet ilo doulul in an Jeova.​—1 Tim. 4:13, 16.

17. Ewi wãween an Epesõs 5:15, 16 maroñ jipañ kõj ñan kajejjete men eo jaar pepe in kõm̦m̦ane?

¹⁷ Kõjerbal iien ko am̦ ilo mãlõtlõt. (Riit Epesõs 5:15, 16.) Kããlõt iien eo kwõnaaj kajejjete pepe eo am̦ im eddãp wõt ñane. Jab kõttar ñan iien eo kwõj l̦õmn̦ak bwe enaaj jejjet ñan am̦ em̦m̦akũt ñan pepe eo am̦, kõnke ilo m̦ool emaroñ jab wõr juon iien ejejjet ñan am̦ kõm̦m̦ane men in. (Ekl. 11:4, UBS) Kõjparok bwe kwõn jab kõtl̦o̦k bwe men ko rejjab lukkuun aorõk ren kañ iien ko am̦ im kõm̦m̦an bwe en ejjel̦o̦k am̦ maroñ ñan kõm̦m̦ani men ko raorõkl̦o̦k. (Pil. 1:10) Ñe kwõmaroñ, kããlõt juon iien me ro jet reban kapañ eok. Kwõn kõjjel̦ãik ro jet bwe kwõj aikuj iien ippam̦ make ñan jab m̦ad jãn men eo kwõj kõm̦m̦ane. Kwõmaroñ kune talboon eo nejũm̦ im lale e-mail ko am̦ im peij eo am ilo online tokãlik. *​—Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.

18-19. Ta eo emaroñ jipañ kõj bwe jen jab ebbweer jãn juon pepe em̦m̦an ñe jej iiooni apañ ko?

¹⁸ L̦õmn̦ak wõt kõn tõprak ko renaaj wal̦o̦k ãlikin am̦ kadedeikl̦o̦k mejãnkajjik eo am̦. Tõprak ko, ak men ko rej wal̦o̦k ãlikin am̦ kadedeikl̦o̦k pepe eo am̦ ej ãinwõt juon jikin kokõn̦aan jibadeke. El̦aññe kwõlukkuun kõn̦aan tõpare jikin eo kwõj jibadeke, kwõnaaj wõnm̦aanl̦o̦k wõt meñe ekilõk ial̦ eo kwõj bõke im kwõj aikuj bar ukot ial̦ eo am̦. Ilo ejja wãween in wõt, el̦aññe jej l̦õmn̦ak wõt kõn men ko renaaj wal̦o̦k ãlikin ad kadedeikl̦o̦k pepe ko ad, eban m̦õkaj ad ebbweer ñe jej iioon wãween ko me rej kapañ kõj ak ñe jej aikuj ukot ial̦ eo jej bõke.​—Gal. 6:9.

¹⁹ Ñan kõm̦m̦ani pepe ko rem̦m̦an ejjab juon men epidodo, im ñan kajejjeti emaroñ bar pen. Ak kõn jipañ eo jãn Jeova, jemaroñ bõk mãlõtlõt im kajoor eo jej aikuji ñan kadedeikl̦o̦k men eo jaar jinoe.