1-2. Ta men eo ekabwilõñlõñ ear wal̦o̦k ilo raanin Pentekost 33 C.E. eo?

EJ JUON jibboñõn Jabõt ilo Jerusalem. Im ej iiõ eo 33 C.E., ilo raanin Pentekost. Juon kumi in ri-kal̦oor me enañin 120 uwaaer rar kobal̦o̦k ippãn doon ilo juon ruum̦ itulõñ ilo juon em̦. (Jrb. 1:13-15; 2:1) Jejjo raan m̦oktal̦o̦k, Jesus ear jiroñ er bwe ren pãdwõt ilo Jerusalem kõnke renaaj bõk juon menin lel̦o̦k ejejuwaan. (Jrb. 1:4, 5) Ta eo ear wal̦o̦k tokãlik?

² “Ilo jidimkij, juon ainikien jãn lañ [ej] wal̦o̦k, ãinwõt ainikien kõto el̦ap.” Kwõmaroñ roñ ainikien in ilowaan aolepen m̦weo. Innem, ewõr jet men “ãinwõt reurur im jekjekier wõt lo” rej pãd ioon bõran ri-kal̦oor ro, im er aolep rej “obrak kõn jetõb kwõjarjar.” (Jrb. 2:2-4) Ilo wãween in ekabwilõñlõñ, Jeova ej lutõkl̦o̦k jetõb kwõjarjar eo an ioon kumi in. (Jrb. 1:8) Kar er eo m̦oktata kar kapiti er kõn jetõb kwõjarjar im lel̦o̦k ñan er kõjatdikdik eo ñan irooj ippãn Jesus ilañ. *​—Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.

3. Etke ro ilo kar raanin Pentekost eo rar jab pere bwe kar kapit er kõn jetõb kwõjarjar?

³ Ñe kwõn kar juon iaan ri-kal̦oor rein rar koba ippãn doon ilo ruum̦ eo itulõñin m̦weo, ej juon men kwoban kar mel̦o̦kl̦o̦ke.  Juon men me ej ãinwõt urur im ãinwõt juon lo ej pãd ioon bõram̦, im kwõj jino kõnono ilo bar juon kajin! (Jrb. 2:5-12) Kwoban kar pere bwe em̦õj kapit eok kõn jetõb kwõjarjar. Bõtab aolep ro me em̦õj kapit er kõn jetõb kwõjarjar, kar ke kapit er ilo juon wãween ekabwilõñlõñ im ilo juon wõt iien ilo mour ko aer? Jaab. Etke jejel̦ã?

4. Kar ke kapiti aolep rũkkapit ro ilo tõre ko an rijjilõk ro ilo juon wõt iien ilo mour ko aer? Jouj im kõmel̦el̦e.

⁴ Jen etale ñããt eo juon armej emaroñ erom juon rũkkapit. Kumi in Kũrjin ro me kar enañin 120 uwaaer, ejjab er wõt kar kapit er kõn jetõb kwõjarjar ilo Pentekost 33 C.E. eo. Tokãlik ilo ejja raan eo wõt, enañin 3,000 armej ro jet rar bar bõk jetõb kwõjarjar eo Jesus ear kallim̦ur bwe enaaj lel̦o̦k ñan er. Kar kapit er ilo iien eo rar peptaij. (Jrb. 2:37, 38, 41) Bõtab ilo iiõ ko tokãlik, ejjab aolep Kũrjin ro rar erom rũkkapit ilo iien eo wõt rar peptaij. Kar jab kapit ri-Sameria ro ilo iien eo rar peptaij, ak kar kapit er jet iien ãlikin aer peptaij. (Jrb. 8:14-17) Im ilo juon wãween me ejjañin kar wal̦o̦k m̦okta, kar kapit Korniliõs im ro ilo im̦weo im̦õn m̦okta jãn aer kar peptaij.​—Jrb. 10:44-48.

5. Ekkar ñan 2 Korint 1:21, 22, ta eo ej wal̦o̦k ñe em̦õj kapiti juon kõn jetõb kwõjarjar?

⁵ Jen bar etale ta eo ej wal̦o̦k ñe juon ej erom juon rũkkapit kõn jetõb kwõjarjar. Ilo jinoin, emaroñ pen ñan an jet iaan rũkkapit ro tõmak bwe em̦õj an Jeova kããlõt er. Remaroñ l̦õmn̦ak ippãer make, ‘Etke Anij ear kããlõt eõ?’ Ak ñan ro jet remaroñ kar jab bõk l̦õmn̦ak in. Jekdo̦o̦n ta eñjake eo juon emaroñ bõke, ak rijjilõk Paul ej kõmel̦el̦e kõn ta eo ej wal̦o̦k ñan aolep ro em̦õj kapit er, ej ba: “Ãlikin ami tõmak, kar jiil̦i kom̦ kõn jetõb kwõjarjar, eo kar kallim̦ur kake kõn e. * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Men in ej ãinwõt juon kein kam̦ool l̦o̦k im̦aan bwe jenaaj bõk menin jolõt eo ad.” (Eps. 1:13, 14, ftn.) Innem alikkar bwe Jeova ej kõjerbale jetõb kwõjarjar eo an ñan lukkuun kaalikkar ñan Kũrjin rein bwe em̦õj an kããlõt er. Ilo wãween in, jetõb kwõjarjar eo ej juon “kein kam̦ool [ak juon kallim̦ur]” ñan  kaalikkar ñan er bwe ilju im jekl̦aj renaaj mour indeeo ilo lañ im jab ioon lal̦ in.​—Riit 2 Korint 1:21, 22.

6. Ta eo juon Kũrjin rũkkapit ej aikuj kõm̦m̦ane bwe en maroñ bõk jinõkjeej eo an ilañ?

⁶ Ñe juon Kũrjin ej juon rũkkapit, mel̦el̦ein ke bwe enaaj kajju bõk jinõkjeej eo an ilañ? Ejjab. Armej in ejjab pere bwe em̦õj kããlõte bwe en etal ñan lañ. Ijoke, ej aikuj keememej naanin kakkõl kein: “Ro jeiũ im jatũ, en l̦apl̦o̦k wõt ami lukkuun kate kom̦ bwe kom̦win dãpij wõt jeraam̦m̦an eo ami ke kar kũr im kããlõt kom̦, bwe el̦aññe kom̦ij wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõm̦m̦ani men kein, kom̦ jãmin buñ jãn tõmak.” (2 Pit. 1:10) Innem meñe em̦õj kããlõt juon Kũrjin rũkkapit ak em̦õj kũri ñan etal ñan lañ, enaaj bõk jinõkjeej eo an el̦aññe enaaj dãpij wõt an tiljek.​—Pil. 3:12-14; Hib. 3:1; Rev. 2:10.

7. Ewi wãween an rũkkapit ro jel̦ã el̦aññe em̦õj aer bõk kũr eo ñan etal ñan lañ?

⁷ Bõtab ewi wãween an juon jel̦ã bwe em̦õj an bõk kũr eo ñan etal ñan lañ? Uwaak eo ej alikkar ilo naan ko an Paul ñan ro ilo Rom me kar “kũr er bwe ren ro doon rekkwõjarjar.” Ear ba ñan er: “Jetõb kwõjarjar ear jab kõm̦m̦an bwe kom̦win erom ri-kõm̦akoko im bar jino mijak, bõtab ear kõm̦m̦an bwe kom̦win erom nejin Anij, im jetõb in ej kõm̦akũt kõj bwe jen kũri im ba: ‘Abba, Jema!’ Jetõb kwõjarjar ej make kam̦ool ñan kõj bwe jej nejin Anij.” (Rom 1:7; 8:15, 16) Innem ikijjeen jetõb kwõjarjar eo an, Anij ej kaalikkar ñan rũkkapit ro bwe ewõr ippãer kũr in ñan etal ñan lañ.​—1 Tes. 2:12.

8. Ewi wãween an 1 Jon 2:20, 27 kwal̦o̦k bwe Kũrjin rũkkapit ro rejjab aikuj kein kam̦ool jãn ro jet bwe er rũkkapit?

⁸ Jeova ej kõm̦m̦an bwe en ejjel̦o̦k pere ñan jidik ilo l̦õmn̦ak kab bũruon ro me em̦õj aer bõk kũr eo ñan etal ñan lañ. (Riit 1 Jon 2:20, 27.) Aet, Kũrjin rũkkapit ro rej aikuj bar katak jãn Jeova ikijjeen eklejia eo ãinwõt aolep. Bõtab rejjab aikuji an juon kam̦ool bwe er rũkkapit. Jeova ej kõjerbal men eo ekajoortata jãn jabdewõt men ko ijoko ilañ im ilal̦, jetõb kwõjarjar eo an, ñan lukkuun kaalikkar ñan er bwe er rũkkapit!

9. Ñe juon ej erom juon rũkkapit, ta oktak eo ej wal̦o̦k ñane, ãinwõt an Epesõs 1:18 kõmel̦el̦e kake?

⁹ Emaroñ pen an enañin aolep ri-karejar ro an Anij rainin mel̦el̦e kõn ta eo ej wal̦o̦k ñan juon armej ñe Anij ej kapiti. Ej nãj ãindein wõt kõnke ejjab er rũkkapit ak kar jab kapit er. Anij ear kõm̦anm̦an armej ro bwe ren mour ñan indeeo ijin ioon lal̦, im jab ilo lañ. (Jen. 1:28; Sam 37:29, UBS) Bõtab, em̦õj an Jeova kããlõt jet ñan aer mour ilañ. Innem ñe ej kapit er, ej kõm̦m̦an bwe en lukkuun oktak kõjatdikdik eo aer im wãween aer l̦õmn̦ak, bwe ren reim̦aanl̦o̦k ñan aer naaj mour ilo lañ.​—Riit Epesõs 1:18.

10. Ta mel̦el̦ein an juon “bar l̦otak”? (Lale kõmel̦el̦e eo.)

¹⁰ Ñe em̦õj kapiti Kũrjin ro kõn jetõb kwõjarjar, rej “bar l̦otak” ak “l̦otak jãn lañ.” * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Jesus ear bar kaalikkar bwe juon eo em̦õj an erom rũkkapit eban maroñ kõmel̦el̦eik juon eo ejjab rũkkapit kõn eñjake eo rej bõke ñe rej “bar l̦otak,” ak “l̦otaktok jãn jetõb kwõjarjar.”​—Jon 3:3-8; ftn.

11. Ñe em̦õj an juon erom rũkkapit, kõmel̦el̦eik kõn wãween an oktak wãween aer l̦õmn̦ak.

¹¹ Ñe em̦õj kapiti Kũrjin ro, ewi wãween an oktak wãween aer l̦õmn̦ak? M̦okta jãn an Jeova kapiti Kũrjin ro, rein rar kaorõk kõjatdikdik  eo aer ñan mour indeeo ijin ioon lal̦. Rar reim̦aanl̦o̦k im lukkuun kõjatdikdik ñan iien eo Jeova enaaj jol̦o̦k aolep nana im kõm̦m̦an bwe lal̦ in en erom juon pedetaij. Bõlen rar pijaikl̦o̦k aer karwaineneik baam̦le ko aer ak juon m̦õttaer ekar jako. Bõtab ãlikin aer erom rũkkapit, ejino oktak wãween aer l̦õmn̦ak. Etke? Ejjab kõnke ejako an jubũrueer kõn kõjatdikdik eo ñan mour indeeo ioon lal̦. Rar jab ukot l̦õmn̦ak ko aer kõnke rej lukkuun bũrom̦õj ak bwe el̦ap aer iioon eñtaan. Innem rar jab kajju bõk eñjake eo bwe rel̦ak lale aer naaj mour indeeo ioon lal̦ eban limo. Ijoke, Jeova ear kõjerbal jetõb kwõjarjar eo an ñan ukot wãween aer l̦õmn̦ak im kõjatdikdik eo aer rej kaorõke.

12. Ekkar ñan 1 Piter 1:3, 4, ewi wãween an Kũrjin rũkkapit ro eñjake kõn kõjatdikdik eo aer?

¹² Eo em̦õj kapiti emaroñ bõk eñjake eo bwe ejjab tõllo̦kũn ñan bõk jeraam̦m̦an in ekanooj in aorõk. Bõtab eban pere ñan jidik bwe em̦õj an Jeova kããlõte. Bũruon eobrak kõn lañlõñ im kam̦m̦oolol ñe ej l̦õmn̦ak kõn kõjatdikdik eo an ilo naaj ilju im jekl̦aj.​—Riit 1 Piter 1:3, 4.

13. Ewi wãween an rũkkapit ro l̦õmn̦ak kõn mour eo aer ijin ioon lal̦?

¹³ Innem men in ej ke mel̦el̦ein bwe rũkkapit ro rekõn̦aan mej? Rijjilõk Paul ej uwaake kajjitõk in. Ear keidi ãnbwinnier ilo kanniõk ñan juon im̦õn kõppãd im ba: “Ilo m̦ool, kõj eo jej pãd ilo im̦õn kõppãd in jej iññũr kõn an l̦ap ad eñtaan, ejjab kõnke jekõn̦aan jol̦o̦k men in jej nuknuk kake kiiõ, ak ej kõnke jekõn̦aan kanuknuk kõj kõn men eo juon. Ilo wãween in, mour en maroñ bõk jikin men eo emaroñ mej.” (2 Kor. 5:4) Ejjab jako an Kũrjin rein itoklimo kõn mour ko aer ijin ioon lal̦ im kõn̦aan bwe en kajju jem̦l̦o̦k mour eo aer. Ijello̦kun aer bõk eñjake rot in, rej m̦õn̦õn̦õ ilo mour ko aer im rekõn̦aan kortokjãn kajjojo raan ñan karejar ñan Jeova ippãn baam̦le ko aer im ro m̦õttaer. Ijoke, jekdo̦o̦n ta eo rej kõm̦m̦ane, ak aolep iien rej keememej kõjatdikdik eo aer eaiboojoj ilju im jekl̦aj.​—1 Kor. 15:53; 2 Pit. 1:4; 1 Jon 3:2, 3; Rev. 20:6.

14. Ta ko rejjab kaalikkar bwe em̦õj kapit juon kõn jetõb kwõjarjar?

¹⁴ Bõlen kwõj kajjioñ l̦õmn̦ak el̦aññe kar kapiti eok kõn jetõb kwõjarjar. El̦aññe aet, l̦õmn̦ak kõn kajjitõk kein raorõk: Ewõr ke juon eñjake ekajoor ippam̦ ñan kõm̦anm̦an ankilaan Jeova? Kwõj ke bõk eñjake eo bwe elukkuun l̦ap am̦ kijejeto ilo jerbalin kwal̦o̦k naan? Kwõj ke juon eo elukkuun l̦ap an nikniki an katak Naanin Anij im kõn̦aan katak kõn “men ko rem̦wilal̦ an Anij”? (1 Kor. 2:10) Kwõj ke bõk eñjake eo bwe Jeova ej kõjeraam̦m̦an leen jerbal ko am̦ ilo jerbalin kwal̦o̦k naan? Kwõj ke bõk eñjake eo bwe ewõr am̦ eddo el̦ap ñan jipañ ro jet katak kõn Jeova? Kwõnañin ke ellolo kein kam̦ool me rej kaalikkar an kar Jeova jipañ eok ilo elõñ wãween ko ilo mour eo am̦? El̦aññe kwaar kajju uwaaki kajjitõk kein im ba aet, men in ej ke kam̦ool bwe kiiõ ewõr ippam̦ kũr eo ñan etal ñan lañ? Jaab, ejjab. Etke ejjab? Kõnke aolep ri-karejar ro an Anij remaroñ bõk eñjake rot kein, meñe rej rũkkapit ak jaab. Im ikijjeen jetõb kwõjarjar eo an, Jeova emaroñ lel̦o̦k ejja kajoor in wõt ñan jabdewõt iaan ri-karejar ro an, jekdo̦o̦n ta kõjatdikdik eo aer. Ilo m̦ool, ñe kwõj kajjioñ in lale el̦aññe kar kapit eok kõn jetõb kwõjarjar, am̦ pere ej kwal̦o̦k bwe kar jab kapit eok. Ro em̦õj an Jeova kũr er rejjab l̦õmn̦ak el̦aññe kar kapit er ke ak jaab! Rejel̦ã!

15. Etke jejel̦ã bwe ejjab aolep ro rar bõk jetõb kwõjarjar eo an Anij renaaj etal ñan lañ?

¹⁵ Ilo Baibõl̦ eo, elukkuun lõñ waanjoñak ko kõn em̦m̦aan ro retiljek me jetõb kwõjarjar  ear pãd ippãer, bõtab ear ejjel̦o̦k aer kõjatdikdik ñan mour ilañ. Kar tõl Devid ikijjeen jetõb kwõjarjar. (1 Sa. 16:13) Jetõb kwõjarjar ear jipañe ñan mel̦el̦e kõn men ko rem̦wilal̦ kõn Jeova im ear bareinwõt tõle ñan je jet m̦õttan ko ilo Baibõl̦. (Mark 12:36) Meñe ãindein, ak rijjilõk Piter ear ba bwe Devid “ear jab wanlõñl̦o̦k ñan lañ.” (Jrb. 2:34) Jon ri-Peptaij ear “obrak kõn jetõb kwõjarjar.” (Luk 1:13-16) Jesus ear ba bwe ejjañin kar wõr juon armej eutiejl̦o̦k jãn Jon, bõtab ear ba bwe Jon eban m̦õttan Aelõñin lañ. (Matu 11:10, 11) Jeova ear kõjerbal jetõb kwõjarjar eo an ñan lel̦o̦k ñan em̦m̦aan rein kajoor eo ñan kõm̦m̦ani men ko rekabwilõñlõñ, ijoke ear jab kõjerbale jetõb kwõjarjar in ñan kããlõt er bwe ren mour ilañ. Men in ej ke mel̦el̦ein bwe ear dik an rein tiljek jãn ro kar kããlõt er ñan aer irooj ilañ? Ejjab. Ijoke, ej mel̦el̦ein bwe Jeova enaaj kõjerkakpejeik er bwe ren mour ilo pedetaij ijin ioon lal̦.​—Jon 5:28, 29; Jrb. 24:15.

16. Ta jinõkjeej eo me elõñ iaan ri-karejar ro an Anij rainin rej reim̦aanl̦o̦k ñane?

¹⁶ Enañin aolep ri-karejar ro an Anij ilo lal̦ in rainin, ejjel̦o̦k aer kõjatdikdik ñan mour ilo lañ. Ãinwõt Ebream, Sera, Devid, Jon ri-Peptaij, im elõñ iaan bar em̦m̦aan im kõrã ro jet ilo tõre ko ilo Baibõl̦, rej reim̦aanl̦o̦k ñan aer naaj mour ioon lal̦ in ilo iien eo Aelõñ eo an Anij enaaj tõl ioer.​—Hib. 11:10.

17. Ta kajjitõk ko jenaaj etali ilo katak eo tok juon?

¹⁷ Kõnke ej wõr wõt rũkkapit ro rej pãd ibwiljin armej ro an Anij rainin, enaaj wõr kajjitõk ko renaaj wanlõñtak. (Rev. 12:17) Ñan waanjoñak, en kar ewi wãween an rũkkapit ro watõk er make? Ñe juon ilo eklejia eo am̦ ej m̦õñã bũreet ak idaak wain ilo iien Kwõjkwõj eo, en kar ewi wãween am̦ kõm̦m̦an ñan armej in? Im ta el̦aññe ej lõñl̦o̦k wõt oran armej ro rej ba bwe er rũkkapit? Kwõj aikuj ke inepata kõn men in? Jenaaj uwaaki kajjitõk kein ilo katak eo tok juon.