1, 2. Ewi wãween an Jeova kwal̦o̦k jouj ñan kõj?

JEOVA ej juon Anij el̦ap an jouj. Aolep men ko ewõr ippãd rej itok jãn E. Im aolep men ko raorõk ilo lal̦ in rej an, im ej kõjerbali bwe jen maroñ pãd im mour. (Sam 104:13-15, UBS; Hag. 2:8, UBS) Baibõl̦ ej katakin kõj bwe jet iien, Jeova ear kõjerbali men kein raorõk ñan jipañ armej ro an ilo juon wãween ekabwilõñlõñ.

² Ñan waanjoñak, Jeova ear lel̦o̦k kijen RiIsrael ro manna im limeer dãn ke rar pãd ilo ãne jem̦aden ium̦win 40 iiõ. (Ex. 16:35) Kõn men in, ear “ejjel̦o̦k aer aikuj.” (Nih. 9:20, 21) Tokãlik, Jeova ear lel̦o̦k kajoor ñan Ilaisha bwe en kal̦apl̦o̦k joñan oil in kõmat eo an kõrã eo etiljek me emej l̦eo pãleen. Menin lel̦o̦k in an Anij ear jipañ kõrã in bwe en maroñ kõl̦l̦ãik m̦uri ko an, im bwe en wõr aerjel l̦adik ro nejin jããn bwe ren maroñ mour. (2 Kñ. 4:1-7, UBS) Bareinwõt, Jeova ear lel̦o̦k kajoor ñan Jesus ñan kõm̦m̦an bwe en wõr m̦õñã im jããn ilo juon wãween ekabwilõñlõñ ke armej ro rar aikuji.​—Matu 15:35-38, UBS; 17:27.

3. Ta ko jenaaj etali ilo katak in?

³ Jeova emaroñ kõjerbal jabdewõt men ekõn̦aan ñan jipañ menin  kõm̦anm̦an ko an bwe ren pãd im mour. Meñe emaroñ kõm̦m̦ane men in, ak ej kũr rũkarejar ro an bwe ren lel̦o̦k jabdewõt men remaroñe ñan rejetake jerbal ko an doulul in an. (Ex. 36:3-7, UBS; riit Jabõn Kõnnaan 3:9.) Etke Jeova ej kõtmãne bwe jen karo̦o̦ll̦o̦k ñane men ko raorõk ippãd? Ewi wãween an kar rũkarejar ro an ilo iien ko etto rejetake jerbal eo an? Im ewi wãween an doulul eo an ilo raan kein kõjerbali jããn ko rej itok jãn jabawõt ko an ro jeid im jatid? Eokwe, katak in enaaj jipañ kõj uwaaki kajjitõk kein.

4. Ta eo jej kaalikkare ñan Jeova ñe jej rejetake jerbal eo an?

⁴ Jej lel̦o̦k ñan Jeova kõnke el̦ap ad yokwe im kam̦m̦oolole. Ñe jej l̦õmn̦ak kõn aolep men ko Jeova ear litok bwe en jipañ kõj, el̦ap an men in tõpar bũruod. Jej errã ippãn l̦õmn̦ak ko an Kiiñ Devid ke ear kwal̦o̦k kõn ta ko rar aikuji ñan kalõk tampel̦ eo. Devid ear ba bwe aolep men ko ewõr ippãd rej itok jãn Jeova, im ñe jej lel̦o̦k jabdewõt ñan E jej lel̦o̦k jãn men ko Ear litoki ñan kõj.​—Riit 1 Kronikel 29:11-14.

5. Ewi wãween an Baibõl̦ katakin kõj bwe ad lel̦o̦k ñan Jeova kõn aolepen bũruod ej bar m̦õttan ad kabuñ ñane?

⁵ Jej bar lel̦o̦k ñan Jeova kõnke men in ej juon wãween ad kabuñ ñane. Ilo juon pijen, rijjilõk Jon ear roñ an rũkarejar ro an Jeova ilañ ba: “Ekkar ñan Kwe, O Irooj im am Anij, bwe Kwõn bõk aiboojoj im nõbar im kajoor; bwe Kwaar kõm̦anm̦an men ko otemjej im kõn ankilaam̦ rar pãd im em̦õj kõm̦anm̦an.” (Rev. 4:11) Alikkar bwe ej tõllo̦kũn Jeova ñan bõk aolep aiboojoj im nõbar. Kõn men in, jekõn̦aan lel̦o̦k men ko rem̦m̦antata ñane. Ikijjeen Moses, Jeova ear kakien RiIsrael ro bwe ren kõm̦m̦ane jilu kwõjkwõj ilo juon iiõ. Juon iaan men ko rar kõm̦m̦ani ilo iien kwõjkwõj kein ear kitibuj aer lel̦o̦k menin lel̦o̦k ko aer ñan Jeova. Kar jiroñ armej ro bwe “ren jab wal̦o̦k im̦aan Jeova im ejjel̦o̦k kun̦aaer.” (Dt. 16:16) Ilo bar raan kein, ad lel̦o̦k ñan Jeova kõn aolepen bũruod ej bar juon iaan wãween ko raorõk jej kõm̦m̦ane ilo ad kabuñ ñan E. Ilo wãween in, jej kwal̦o̦k bwe jej kaorõk im rejetake jerbal ko ilo doulul in an Jeova.

6. Etke ej juon men em̦m̦an ñan kõj bwe jen lel̦o̦k ñan ro jet? (Lale pija eo ilo jinoin katak in.)

⁶ Ej juon men em̦m̦an ñan kõj ñe jej kwal̦o̦k ad jouj im lel̦o̦k ñan ro jet im jab baj bõk wõt men ko rej litok ñan kõj. (Riit Jabõn Kõnnaan 29:21, UBS.) Jemaroñ l̦õmn̦ak kõn juon ajri me ear kõjerbale jããn eo an me jemãn im jinen rar lel̦o̦k ñane, im wiaik juon aerro menin lel̦o̦k. Meñe ear jab l̦ap joñan jããn in ippãn, ak ejjel̦o̦k pere bwe jemãn im jinen rar lukkuun m̦õn̦õn̦õ kõn menin lel̦o̦k in aer jãne. Bareinwõt, l̦õmn̦ak kõn juon bainier jo̦dikdik me ej jokwe ippãn jemãn im jinen im ej m̦õn̦õn̦õ in lel̦o̦k jidik jããn ñan jipañ erro kõn on̦ããn rent ak wia m̦õñã ñan baam̦le eo. Jemãn im jinen remaroñ kar jab kõtmãne bwe en kõm̦m̦ane men in, ak rem̦õn̦õn̦õ in bõk menin lel̦o̦k in an. Etke? Kõnke rejel̦ã bwe ej juon wãween ej kwal̦o̦k an kam̦m̦oolol er kõn aolep men ko rej kõm̦m̦ani ñane. Ãindeinl̦o̦k wõt, Jeova ejel̦ã bwe ej juon men em̦m̦an ñan kõj bwe jen lel̦o̦k ñane men ko raorõk ippãd.

7, 8. Ewi wãween an kar armej ro an Jeova ilo iien ko etto likũt juon joñak em̦m̦an ke (1) ear wõr juon jerbal im rar rõjañ er ñan jabawõt kake? (2) ke rar jabawõt ñan rejetaki aolep jerbal ko an?

⁷ Ilo Baibõl̦, jej lo bwe armej ro an Jeova rar jabawõt ñan rejetake jerbal eo An. Jet iien, ear wõr juon jerbal im rar rõjañ armej ro ñan jabawõt kake. Ñan waanjoñak, Moses ear rõjañ RiIsrael ro ñan lel̦o̦k jabawõt ko aer bwe ren kalõk im̦õn kõppãd eo. Tokãlik, Kiiñ Devid ear bar rõjañ armej ro bwe ren jabawõt  ñan jipañ kalõk tampel̦ eo. (Ex. 35:5, UBS; 1 Kr. 29:5-9, UBS) Bareinwõt ilo iien eo ke Kiiñ Jehoash ear irooj, bũrij ro rar kõjerbali jããn ko armej ro rar jabawõt kaki ñan kõkããle tampel̦ eo. (2 Kñ. 12:4, 5) Ilo kar tõre ko an rijjilõk ro, Kũrjin ro rar roñ bwe ekar wõr juon ñũta ilo Judia im ro jeier im jatier ilo jikin in rar aikuj jipañ. Kõn men in, kajjojo iaan Kũrjin rein rar pepe ñan jilkinl̦o̦k jabdewõt men ko ewõr ippãer ñan jipañ ro jeier im jatier.​—Jrb. 11:27-30.

⁸ Armej ro an Jeova rar bar rejetake ro rar tõl jerbal ko an Jeova ikijjeen jããn im men ko m̦weieer. Ñan waanjoñak, ium̦win Kien Moses, ear wõr an bwij ko jet bwidej ak ear ejjel̦o̦k an RiLivai ro. Kõn men in, aolep RiIsrael ro rar lel̦o̦k juon m̦õttan joñoul in men ko ewõr ippãer ñan RiLivai ro. Men in ear jipañ RiLivai rein bwe ren l̦õmn̦ak wõt kõn jerbal eo aer ilo im̦õn kõppãd eo. (Bõn. 18:21, UBS) Ãindeinl̦o̦k wõt, ewõr kõrã ro rar kwal̦o̦k aer jouj ilo aer kar lel̦o̦k men ko ewõr ippãer ñan rejetake Jesus im rijjilõk ro an.​—Luk 8:1-3, UBS.

9. Ia eo armej ro an Jeova ilo iien ko etto rar bũki jabawõt ko aer jãne?

⁹ Ekar oktak jikin ko armej ro rar bũki jabawõt ko aer jãni jãn doon. Ñan waanjoñak, RiIsrael ro remaroñ kar jabawõt kõn men ko raorõk rar bũki jãn Ijipt ñan jipañ kalõk im̦õn kõppãd eo. (Ex. 3:21, 22, UBS; 35:22-24) Ilo tõre ko an rijjilõk ro, jet rar wiakaki men ko m̦weieer ãinwõt mel̦an ko aer, m̦õko im̦weer, im rar bũkl̦o̦k jããn ko ñan rijjilõk ro. Innem rijjilõk ro rar kõjerbali jããn kein ñan jipañ ro jeier im jatier me rar pãd ilo aikuj. (Jrb. 4:34, 35) Kũrjin ro jet rar bar keini aer kõjenolo̦k jããn ko aer bwe ren jabawõt im rejetake jerbal eo an Jeova. (1 Ko. 16:2, UBS) Innem alikkar bwe jekdo̦o̦n ñe rũm̦weiie ak rijjeram̦õl, ak ewõr an aolep maroñ ñan lel̦o̦k im rejetake jerbal eo an Jeova.​—Luk 21:1-4, UBS.

10, 11. (1) Ewi wãween ad maroñ anõke rũkarejar ro an Jeova ilo iien ko etto me rar kwal̦o̦k jouj? (2) Ewi wãween am̦ l̦õmn̦ak kõn jeraam̦m̦an eo am̦ ñan rejetake jerbal ko an Aelõñ eo?

¹⁰ Ilo raan kein, bõlen remaroñ bar kajjitõk ippãd bwe jen jabawõt ñan rejetaki jerbal ko raorõk. Bõlen eklejia eo am̦ ej bũl̦ããn in kõkããle Im̦õn Kweilo̦k eo ami, ak kalõke juon Im̦õn Kweilo̦k ekããl. Bareinwõt, remaroñ aikuj kõkããle ra eo kwõj pãd ium̦win, ak bõlen jemaroñ jabawõt ñan jipañ kõn on̦ããn jikin eo jej kweilo̦k el̦ap ie. Ak bõlen ro jeid im jatid ilo bar juon jikin rar iioon jorrããn jãn l̦añ ko rel̦l̦ap im rej aikuj jipañ. Jabawõt ko ad rej bar jipañ mijinede ro, jipejel̦ bainier ro, em̦m̦aan ro rej lol̦o̦k eklejia ko, im ro rej jerbal ilo ra eo el̦ap ilo New York ak ra ko jet ipel̦aakin lal̦ in. Bareinwõt, bõlen eklejia eo am̦ ear kõm̦m̦ane juon pepe ñan ijjilõkl̦o̦k jããn ñan jipañ kalõk Im̦õn Kweilo̦k ko rel̦l̦ap, im Im̦õn Kweilo̦k ko jet ñan ro jeid im jatid ipel̦aakin lal̦ in.

¹¹ Kõj aolep jemaroñ lel̦o̦k jabdewõt men ko ewõr ippãd ñan rejetake jerbal ko doulul in an Jeova ej kõm̦m̦ani ilo raan kein ãliktata. Im enañin aolep jaba kein jejjab jel̦ã rej itok jãn wõn. Bareinwõt, jejjab ba ñan ro jet kõn joñan jããn eo jaar likũti ilo bo̦o̦k in jabawõt ko ilo Im̦õn Kweilo̦k eo, ak ilo weep jait eo ad. Ak ta el̦aññe kwõj l̦õmn̦ak bwe edik jabawõt ko am̦ im bwe reban lukkuun jipañ? Eokwe ilo m̦ool enañin aolep jabawõt ko doulul in an Jeova rej kõjerbali, el̦apl̦o̦k aer itok jãn jabawõt ko reddik an ro jeid im jatid jãn jabawõt ko rel̦l̦ap. Ro jeid im jatid me ejjab l̦ap joñan jããn ko ippãer rej anõke joñak eo an kar Kũrjin ro ilo Macedonia. Kũrjin rein “rar jeram̦õl” bõtab rar akwel̦ap im kajjitõk bwe ren lel̦o̦k kun̦aaer ñan jipañ ro jeier im jatier im rar lel̦o̦k ilo jouj.​—2 Ko. 8:1-4, UBS.

12. Ewi wãween an doulul eo an Jeova kate er bwe en jim̦we wãween aer kõjerbali jããn in jabawõt ko?

¹² Kumi eo Ej Lale Aolep Eklejia ko ipel̦aakin  lal̦ in el̦ap aer tiljek im mãlõtlõt ilo wãween aer kõjerbali jããn in jabawõt ko. (Matu 24:45) Ro uwaan kumi in rej jar bwe ren maroñ kõm̦m̦ani pepe ko rejim̦we, im rej lukkuun l̦õmn̦ak kõn wãween aer kõjerbali jããn kein. (Luk 14:28) Ilo iien ko etto, em̦m̦aan ro retiljek me rar lali jããn in jabawõt ko rar lukkuun lale bwe ren kõjerbali wõt jããn kein ñan jerbal ko an Jeova. Ñan waanjoñak, Ezra ear jepl̦aakl̦o̦k ñan Jerusalem kõn m̦weiuk ko raorõk me kiiñ in Põrsia eo ear jabawõt kaki, ãinwõt gold, jelba, im m̦weiuk ko jet me joñan aorõkier emaroñ l̦apl̦o̦k jãn 100 milien tal̦a. Ezra ear watõk jabawõt kein bwe rej menin lel̦o̦k ñan Jeova. Kõn men in, ear lel̦o̦k naanin tõl ko bwe ren lukkuun kõjparoki ke rar bũkl̦o̦ki ilo ijoko rekauwõtata. (Ezra 8:24-34, UBS) Elõñ iiõ tokãlik, rijjilõk Paul ear aini jããn ko jãn ro jein im jatin ñan jipañ ro jeier im jatier ilo Judia me rar pãd ilo aikuj. Ear lukkuun lale bwe ro rar bũkl̦o̦k jããn kein ren m̦ool im “kõm̦m̦an jim̦we, ejjab im̦aan mejãn Irooj wõt, ak bareinwõt im̦aan mejãn armej.” (Riit 2 Korint 8:18-21, UBS.) Ilo raan kein, doulul eo an Jeova ej bar anõke joñak eo an kar Ezra im Paul ilo aer kõjparok wãween aer kõjerbali jããn in jabawõt ko.

13. Etke doulul eo an Jeova ear kõm̦m̦an jet oktak ilo raan kein?

¹³ Juon baam̦le emaroñ kõm̦m̦an oktak kõn wãween aer kõjerbali jããn ko aer bwe ren jab jol̦o̦k el̦apl̦o̦k jãn joñan bajet eo aer. Ak remaroñ pukot jet wãween ñan jipañ er bwe ren jokwane wõt kõn men ko ewõr ippãer bwe ren maroñ kal̦apl̦o̦k ijo kun̦aaer ñan Jeova. Ej bar ãindein ilo doulul eo an Jeova. Ilo iiõ ko rej kab jem̦l̦o̦kl̦o̦k, elõñ jerbal ko rekãitoktoklimo rar wal̦o̦k. Im el̦apl̦o̦k joñan jããn ko doulul in ekar kõjerbali ñan kõm̦m̦ani jerbal kein jãn joñan jabawõt ko rar bũki. Kõn men in, ãinwõt juon baam̦le, doulul eo ej pukot jet wãween ko ñan kõjparok jããn im kadikl̦o̦k jerbal ko rejjab menin aikuj. Men in emaroñ kõm̦m̦an bwe en tõprak jerbal ko jet raorõk itok wõt jãn jabawõt ko am̦.

14-16. (1) Ta tokjãn ko rej wal̦o̦k jãn jabawõt ko am̦? (2) Ewi wãween am̦ bõk tokjãn jãn jeraam̦m̦an kein rej wal̦o̦k?

¹⁴ Elõñ ro me eto aer pãd ilo m̦ool eo rej ba bwe elõñl̦o̦k men ko rem̦m̦an doulul in an Jeova ej litok ñan kõj jãn kar m̦okta. Ñan waanjoñak, kiiõ ewõr ad weep jait etan jw.org im JW Broadcast. Bareinwõt, ukokin Baibõl̦ eo etan New World Translation of the Holy Scriptures ej wal̦o̦k ilo elõñl̦o̦k kajin ko. Im ilo kar 2014 im 2015, kweilo̦k el̦ap eo jilu raan aetokan etan “Kom̦win Pukot M̦okta Aelõñ in Anij,” ear wal̦o̦k ilo jet iaan jikin iukkure  ko rel̦l̦aptata ilo 14 jikin ko ipel̦aakin lal̦. Im aolep ro rar pãd ilo kweilo̦k el̦ap in rar lukkuun m̦õn̦õn̦õ!

¹⁵ Elõñ rar lukkuun kwal̦o̦k aer kam̦m̦oolol kõn men kein rem̦m̦an doulul in an Jeova ear litok ñan kõj. Ñan waanjoñak, ruo rippãlele me rej jerbal ilo juon aelõñ me epãd ilo Eijia, rar ba: “Kõm̦ro ej jerbal ilo juon jikin edik. Innem, jet iien kõm̦ro ej l̦õmn̦ak bwe kõm̦ro ej make iaam̦ro, im em̦õkaj am̦ro mel̦o̦kl̦o̦k bwe ebar wõr ro jeim im jatim ipel̦aakin lal̦ in me rej kõm̦m̦ane jerbal eo an Jeova. Bõtab ãlikin wõt am̦ro alwõji pija ko rej wal̦o̦k ilo JW Broadcast, kõm̦ro ej keememej bwe jej m̦õttan doulul in rũttõmak ro jeim im jatim ipel̦aakin lal̦ in. Ro jeim im jatim ilo jikin eo kõm̦ro ej jerbal ie el̦ap aer m̦õn̦õn̦õ kõn JW Broadcast. Im ekkã am roñ aer ba bwe ãlikin aer alwõji broadcast ko an kajjojo allõñ, rej kile aer epaakel̦o̦k Kumi eo Ej Lale Aolep Eklejia ko Ipel̦aakin lal̦. Kiiõ el̦apl̦o̦k aer m̦õn̦õn̦õ bwe rej m̦õttan doulul eo an Anij.”

¹⁶ Ipel̦aakin lal̦ in, ewõr enañin 2,500 Im̦õn Kweilo̦k ko me ej kab m̦õj kalõki ak kõkããli. Jet iaan ro ilo eklejia eo ilo Honduras rar ba bwe rekõn ettõn̦ake an wõr juon aer Im̦õn Kweilo̦k, bõtab kiiõ ej juon men em̦ool. Rein rar ba: “El̦ap am m̦õn̦õn̦õ kõnke kõmij m̦õttan baam̦le eo an Jeova ipel̦aakin lal̦, im bwe kõmij uwaan doulul in rũttõmak ro jeim im jatim pel̦aakin lal̦ in.” Elõñ rar bar kwal̦o̦k ejja eñjake in wõt ke ear wõr Baibõl̦ im bok ko jet ilo kajin eo aer make, ke ro jeier im jatier rar jipañ er ke rar iioon jorrããn ko rel̦l̦ap jãn l̦añ ko, ak bõlen kõn aer lo tõprak jãn aer kõjerbale waan bwilbwil eo ñan kwal̦o̦k naan ilo̦bwilej ilo ijo jikier.

17. Ewi wãween ad jel̦ã bwe Jeova ej rejetake jerbal ko doulul in an ej kõm̦m̦ani?

¹⁷ Elõñ armej me rejjab Ri Kõnnaan ro an Jeova rejjab mel̦el̦e kõn wãween ad maroñ katõpraki aolep jerbal kein itok wõt jãn jabawõt ko. Ñan waanjoñak, juon bo̦o̦j jãn juon kom̦bani el̦ap ear alwõje juon iaan jikin bũriin bok ko ad. Ãlikin an kar alwõje, ear lukkuun bwilõñ bwe meñe jejjab kabajet im wiakake jabdewõt, ak etõprak aolep jerbal ko kõn wõt an ro jet m̦õn̦õn̦õ in jipañ, im kõn jabawõt ko an ro jeid im jatid. Ear ba bwe men in ej juon men ekabwilõñlõñ im ejjel̦o̦k juon doulul emaroñ kõm̦m̦ane. Im jej errã ilo an ba men in kõnke jejel̦ã bwe unin an men in maroñ wal̦o̦k, ej kõn wõt an Jeova rejetake jerbal in.​—Job 42:2.

18. (1) Ta jeraam̦m̦an ko jej loi ñe jej lel̦o̦k jabawõt ko ad ñan rejetake jerbal ko an Aelõñ eo? (2) Ewi wãween ad maroñ jipañ ro nejid im ro rekããl bwe ren bar kõm̦m̦ane men in?

¹⁸ Jeova ej letok jeraam̦m̦an eo ñan ad rejetake jerbalin kwal̦o̦k naan kõn Aelõñ eo me ej wal̦o̦k pel̦aakin lal̦. Ej kallim̦ur bwe ñe jej kõm̦m̦ane men in, enaaj kõjeraam̦m̦an kõj. (Mal. 3:10, UBS) Ej bar kallim̦ur bwe ñe jej lel̦o̦k ilo jouj, elõñ men ko rem̦m̦an jenaaj loi. (Riit Jabõn Kõnnaan 11:24, 25.) Bareinwõt ej jiroñ kõj bwe jenaaj m̦õn̦õn̦õ ñe jej lel̦o̦k, kõnke “el̦apl̦o̦k m̦õn̦õn̦õ ilo lel̦o̦k jãn bõk.” (Jrb. 20:35, UBS) Innem, jemaroñ katakin ro nejid im ro rekããl ikijjeen naan im kõm̦m̦an ko ad bwe ren bar jabawõt ñan rejetake jerbal in im lo elõñ jeraam̦m̦an.

19. Ewi wãween an katak in rõjañ im jipañ eok?

¹⁹ Aolep men ko ewõr ippãd rej itok jãn Jeova. Innem ñe jej lel̦o̦k ñane, jej kaalikkar bwe jej yokwe e im jej kam̦m̦oolole kõn aolep men ko ear kõm̦m̦ani ñan kõj. (1 Kr. 29:17, UBS) Ke RiIsrael ro rar lel̦o̦k jabawõt ko aer ñan jipañ kalõk tampel̦ eo, rar “kanooj m̦õn̦õn̦õ ilo aer lel̦o̦k im ebareinwõt buñbũrueer kõn an l̦ap joñan eo rar lel̦o̦k.” (1 Kr. 29:9, UBS) Kõj bareinwõt jen wõnm̦aanl̦o̦k wõt im m̦õn̦õn̦õ in lel̦o̦k ñan Jeova men ko raorõk ippãd me em̦õj an litok ñan kõj.