1, 2. Etke jej aikuj katak kõn wãween ad maroñ kaenõm̦m̦an ro rebũrom̦õj? (Lale pija eo itulõñ.)

 SUSI ej ba: “Enañin juon iiõ jãn ke ear mej l̦adik eo nejũm̦ro, ear l̦ap wõt am̦ro metak im bũrom̦õj.” Bar juon jeid im jatid ej ba bwe ke ear jidimkij an kõrã eo ippãn mej, “ear lukkuun metak im bũrom̦õj.” Ekabũrom̦õjm̦õj bwe elõñ armej rej iioone wãween in enana. Elõñ Kũrjin ro ilo eklejia ko ad rainin, remaroñ kar jab kõtmãne bwe renaaj kar luuji ro rejitõnbõro ippãer m̦okta jãn an itok Armagedon. Bõlen em̦õj an jako juon eo ejitõnbõro ippam̦ ilo mej ak bõlen kwõjel̦ã kajjien juon eo ej bũrom̦õj. Ñe ej wal̦o̦k men in kwõmaroñ l̦õmn̦ak ippam̦ make: ‘Ewi wãween an juon eo ej bũrom̦õj maroñ bõk kaenõm̦m̦an?’

² Bõlen em̦õj am̦ roñ an armej ba bwe ebõk iien bwe en dikl̦o̦k an juon armej bũrom̦õj. Ak em̦ool ke naan kein? Juon kõrã me em̦õj an jako l̦eo pãleen ej ba: “Em̦õj aõ kam̦oole bwe men eo juon armej ej kõm̦m̦ane ilo iien eo juon ej bũrom̦õj, el̦apl̦o̦k an jipañ armej eo bwe en bar em̦m̦an an mour.” Ebõk iien bwe juon kinej en mo̦ im bareinwõt jej aikuj lale im kõjparoke. Ejja ãindeinl̦o̦k wõt, ebõk iien an juon eo ej bũrom̦õj bar ro̦o̦l im em̦m̦an an mour, im ej bar aikuji an juon pãd iturin im kaenõm̦m̦ane. Innem ta eo emaroñ jipañ ro me rebũrom̦õj bwe en bar em̦m̦an aer mour?

3, 4. Etke jejel̦ã bwe el̦ap an Jeova mel̦el̦e kõn ad bũrom̦õj?

³ Jeova, eo me ej Jemãd im el̦ap an tũriam̦o, e eo el̦aptata an kaenõm̦m̦ane kõj ilo iien ko me jej aikuj bõk kaenõm̦m̦an, im l̦ap ad bũrom̦õj. (Riit 2 Korint 1:3, 4.) Jeova ej waanjoñak eo em̦m̦antata kõn an kwal̦o̦k tũriam̦o im mel̦el̦e kõn eñjake ko an armej ro, im ej kallim̦uri armej ro an im ba: “Ña, aet ña wõt, Eo ej kaenõm̦m̦an eok.”​—Ais. 51:12; Sam 119:50, 52, 76, UBS.

⁴ Eo Jemãd me el̦ap an tũriam̦o, em̦õj an bar luuji ro rejitõnbõro ippãn ãinwõt Ebream, Aisak, Jekob, Moses, im Kiiñ Devid. (Bõn. 12:6-8; Matu 22:31, 32; Jrb. 13:22, UBS) Naanin Anij ej kaalikkar ñan kõj bwe el̦ap an Jeova kijoororetok iien eo ñe enaaj bar kõjerkake rein bwe ren bar mour. (Job 14:14, 15) Rein renaaj lukkuun m̦õn̦õn̦õ im enaaj lukkuun em̦m̦an ãjmour ko aer. Bareinwõt l̦õmn̦ak m̦õk kõn an kar Nejin Anij eo ej make wõt, im ear “jitõnbõro ippãn” eñtaan im mej. (JK. 8:22, 30) Jejjab maroñ mel̦el̦e ewi joñan an kar Jeova lukkuun bũrom̦õj ke ear loe an Nejin eñtaan im mej.​—Jon 5:20; 10:17, UBS.

5, 6. Ewi wãween an Jeova kaenõm̦m̦ane kõj?

⁵ Jemaroñ lukkuun lõke bwe Jeova enaaj jipañ kõj. Kõn men in, jen jab mijak in kwal̦o̦k aolepen bũruod ñane ikijjeen ad jar, im kwal̦o̦k bwe jej bũrom̦õj. El̦ap an kaenõm̦m̦an kõj ke jej jel̦ã bwe Jeova emel̦el̦e kõn ad bũrom̦õj, im ej letok kaenõm̦m̦an ñan kõj ilo iien ko el̦ap ad aikuji! Ak ewi wãween an Jeova kõm̦m̦ane men in?

⁶ Juon wãween Anij ej jipañ im kaenõm̦m̦an kõj, ej ikijjeen “jetõb kwõjarjar” eo an. (Jrb. 9:31, UBS) Jetõb kwõjarjar eo an Jeova el̦ap an kajoor im ej jipañ im kaenõm̦m̦an kõj. Jijej ear kallim̦ur bwe Jemãn ilañ enaaj “lel̦o̦k jetõb kwõjarjar ñan ro rej kajjitõk ippãn.” (Luk 11:13, UBS) Susi, eo kar kwal̦o̦k kake m̦oktal̦o̦k ej ba: “Elukkuun lõñ iien ko me kõm̦ro kar aikuj bukwelõlõ im akwel̦ap bwe Jeova en kaenõm̦m̦ane kõm̦ro. Aolep iien, aenõm̦m̦an eo jãn Anij ear lukkuun kõjparok bũruemro im l̦õmn̦ak ko am̦ro.”​—Riit Pilippai 4:6, 7.

7, 8. Etke jemaroñ lõke bwe Jijej enaaj kaenõm̦m̦ane kõj?

⁷ Ke Jijej ear pãd ijin ioon lal̦, ear kwal̦o̦k wãween ko rem̦m̦an an Jemãn ikijjeen naan im kõm̦m̦an ko an. (Jon 5:19) Jeova ear jilkintok Jijej ñan lal̦ in bwe en kaenõm̦m̦an “ro erup bũrueer” im “ro otemjej rej bũrom̦õj.” (Ais. 61:1, 2, UBS; Luk 4:17-21, UBS) Innem, armej ro rar jel̦ã bwe el̦ap an Jijej mel̦el̦e kõn aer eñtaan im elukkuun kõn̦aan jipañ er.​—Hi. 2:17, UBS.

⁸ Ke Jijej ear dik, ejjel̦o̦k pere bwe ear bũrom̦õj ke ro m̦õttan repaake im ro uwaan baam̦le eo an rar mej. Ñan waanjoñak, Josep, jemãn eo me ear lale im kõkaajjiririk e, emaroñ kar mej ke Jijej ear likao wõt. * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Pijaikl̦o̦k m̦õk an pen ñan an juon jo̦dikdik eo el̦ap an tũriam̦o, kate e meñe ej bũrom̦õj im an bar pen ñane ke ej lo an jinen, im l̦adik im ledik ro jein im jatin bũrom̦õj.

9. Ewi wãween an kar Jijej kwal̦o̦k an tũriam̦o ke Lazerõs ear mej?

⁹ Ke Jijej ear kõm̦m̦ane jerbalin kwal̦o̦k naan eo an, ear kaalikkar bwe ear lukkuun mel̦el̦e kõn eñjake ko an armej ro ear iioone er im tũriam̦okake er. Ñan  waanjoñak, ke l̦eo jeran Jijej etan Lazerõs ear mej, Jijej ear lukkuun metak im bũrom̦õj ãinwõt Meri im Marta. Meñe Jijej ear jel̦ã bwe enaaj kar kõmour Lazerõs, ak ear jañ im lukkuun metak im bũrom̦õj ãinwõt Meri im Marta, kõn an kar lukkuun mel̦el̦e kõn eñjake ko aerro.​—Jon 11:33-36, UBS.

10. Etke jemaroñ lukkuun lõke bwe Jijej emel̦el̦e kõn eñjake ko ad ilo raan kein?

¹⁰ Ewi wãween an naanin kaenõm̦m̦an ko an Jijej bar jipañ kõj ilo raan kein? Baibõl̦ ej kaalikkar bwe “Jijej Kũraij ej ãinwõt juon inne im rainin im indeeo.” (Hi. 13:8) Kõnke Jijej ej e eo ej “tõl armej ñan mour,” el̦ap an mel̦el̦e kõn ad bũrom̦õj im “emaroñ jipañ ro rej pãd ilo kapo kõnke e make, ear pãd ilo kapo im ear eñtaan.” (Jrb. 3:15, UBS; Hi. 2:10, 18, UBS) Kõn men in, jelukkuun jel̦ã bwe Jijej ej bar bũrom̦õj ñe ej lo an ro jet metak im eñtaan. Im emel̦el̦e kõn ad bũrom̦õj im enaaj jipañ im kaenõm̦m̦an kõj ilo “iien ad aikuj.”​—Riit Hibru 4:15, 16, UBS.

11. Eoon ta iaan eoon kein me el̦ap aer kaenõm̦m̦an eok?

¹¹ Bwebwenato eo kõn an kar Jijej lukkuun bũrom̦õj ilo iien eo Lazerõs ear mej, ej juon iaan bwebwenato in kaenõm̦m̦an ko jej loi ilo Naanin Anij. Im jejjab bwilõñ kõn men in kõnke “jabdewõt men ko ar jeje m̦okta, ar jeje kein katakin kõj, bwe kõj kõn kijenmej, im kõn aenõm̦m̦an jãn Jeje ko, en wõr ad kõjatdikdik.” (Rom 15:4) Ñe kwõj bũrom̦õj, kwe bareinwõt kwõmaroñ bõk kaenõm̦m̦an jãn eoon ko ilo Baibõl̦ ãinwõt eoon kein:

•   “Jeova ej epaak ñan ro erup bũrueer, im Ej lo̦mo̦o̦ren ro rettã wõt ilo aer.”​—Sam 34:18, 19.

•   “Ke elõñ inepata ilo bũruõ, Am̦ [Jeova] naanin kaenõm̦m̦an ej kalañlõñ aõ.”​—Sam 94:19.

•   “Ad Irooj Jijej Kũraij, im ad Anij Jemãd, eo Ear yokwe kõj im letok aenõm̦m̦an indeeo kab kõjatdikdik em̦m̦an kõn jouj, en kaenõm̦m̦ane bũruomi im kapen er.”​—2 Te. 2:16, 17. * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.)

12. Ewi wãween ad maroñ kaenõm̦m̦an ro jet?

¹² Kũrjin ro rej bũrom̦õj remaroñ bar bõk kaenõm̦m̦an jãn ro ilowaan eklejia eo. (Riit 1 Tessalonika 5:11.) Ewi wãween kwõmaroñ kõkajoor im kaenõm̦m̦an ro ‘erup bũrueer’? (JK. 17:22) Keememej bwe ewõr “juon iien ikõñ, im juon iien kõnono.” (Ekl. 3:7) Juon kõrã etan Dalene me em̦õj an jako l̦eo pãleen, ej ba bwe ro rebũrom̦õj rej aikuj kwal̦o̦k eñjake im l̦õmn̦ak ko aer. Kõn men in, men eo elukkuun aorõk ñan am̦ kõm̦m̦ane ej bwe kwõn roñjake wõt, im kõtl̦o̦k bwe rein ren kõnono. Junia, eo me l̦adik eo jein ear bõk mour eo an make ej ba: “Meñe kwõmaroñ jab lukkuun mel̦el̦e kõn ewi joñan aer bũrom̦õj, ak men eo eaorõk in ej bwe kokõn̦aan mel̦el̦e kõn eñjake eo aer.”

13. Ta eo jej aikuj keememeje kõn ad bũrom̦õj?

¹³ Jej aikuj keememej bwe kõj aolep eoktak eñjake ko ad jãn doon, im wãween ad kwal̦o̦k ad bũrom̦õj. Jet iien elukkuun pen ñan ad kwal̦o̦k ewi joñan ad metak im bũrom̦õj. Naanin Anij ej ba: “M̦õn̦õn̦õ ko am̦ rej am̦ wõt; inepata ko am̦ rej bareinwõt am̦ wõt. Ejjel̦o̦k juon emaroñ mel̦el̦e kaki.” (JK. 14:10, UBS) Meñe juon armej ej kwal̦o̦k eñjake ko an, ak ejjab aolep iien enaaj  pidodo an ro jet mel̦el̦e kõn men eo ej kajjioñ in ba.

14. Ewi wãween ad maroñ lel̦o̦k naanin kaenõm̦m̦an ñan ro rej bũrom̦õj?

¹⁴ Emaroñ pen ad jel̦ã ta ko jen ba ñan juon eo ebũrom̦õj. Meñe ãindein, ak Baibõl̦ ej ba bwe “naan ko an juon rũjel̦ãl̦o̦kjen̦ remaroñ kãjmour juon armej.” (JK. 12:18, UBS) Elõñ rar lo jet naanin kaenõm̦m̦an ko me remaroñ bar kaenõm̦m̦an ro jet kaki ilo bok eo Ñe Ej Mej Juon eo Ejitõnbõro Ippam̦. * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Bõtab men eo enaaj l̦ap an jipañ armej eo ebũrom̦õj, ej ilo am̦ “jañ ippãn ro rej jañ.” (Rom 12:15) Gaby, eo im em̦õj an jako l̦eo pãleen ej ba bwe wãween eo wõt emaroñ kwal̦o̦k eñjake ko an ej ilo an jañ. Ej bar ba: “Eñin unin ij bõk kaenõm̦m̦an ñe ro jet rej jañ ippa. Ilo iien kein, ij kile bwe ijjab make iaõ ilo aõ bũrom̦õj.”

15. Ta wãween ko jemaroñ kõm̦m̦ani ñe epen ad etal im lel̦o̦k naanin kaenõm̦m̦an ñan ro jet? (Bar lale bo̦o̦k eo “ Jet Naanin Kaenõm̦m̦an.”)

¹⁵ El̦aññe epen ñan am̦ etal im lel̦o̦k naanin kaenõm̦m̦an ñan eo ebũrom̦õj, kwõmaroñ je juon an card, jejel̦o̦k ilo e-mail, jejel̦o̦k ilo jeel̦boon ak je juon am̦ lõta ñane. Kwõmaroñ bar kwal̦o̦k juon eoon in kaenõm̦m̦an, ak ba kõn jet wãween ko rem̦m̦an kõn eo emej me kwõban mel̦o̦kl̦o̦ki, im iien ko kar ippãn me rekam̦õn̦õn̦õ im raorõk ippam̦. Junia ej ba: “Ñe ro jeiũ im jatũ ilo tõmak rej letok naanin kõkajoor, ak rej kũr eõ bwe in etal im kobal̦o̦k ippãer, men kein el̦ap aer jipañ eõ. Naanin kaenõm̦m̦an kein rej kõm̦m̦an bwe in kile bwe ro jet rej yokwe eõ im kea kake eõ.”

16. Ta bar juon wãween em̦m̦an jemaroñ kõm̦m̦ane ñan kaenõm̦m̦an ro jet?

¹⁶ Jab bõk l̦õmn̦ak eo bwe ejjel̦o̦k tokjãn  am̦ jar kõn ro jeim̦ im jatũm̦ me rej bũrom̦õj im ñe kwõj bar jar ippãer. Meñe epen am̦ jar ippãer ilo iien rot kein kõnke kwõmaroñ bar jañ, ak ñe kwõj jar jãn bũruom̦ men in enaaj l̦ap an kaenõm̦m̦an er. Dalene ej ba: “Jet iien ñe kõrã ro jeiũ im jatũ ilo tõmak rej itok im kaenõm̦m̦ane eõ, ij kajjitõk ippãer ñe remaroñ jar. Ilo jinoin ñe rej jar ekkã an pen aer kõnnaan, bõtab ãlikin jidik iien ej alikkarl̦o̦k wãween aer kõnnaan, im rej kwal̦o̦k jar eo aer jãn bũrueer. Elukkuun l̦ap an kõkajoor tõmak e aõ ke ij lo an kajoor tõmak eo aer, aer kwal̦o̦k yokwe, im aer lukkuun kwal̦o̦k aer kea kake eõ.”

17-19. Etke en jab bõjrak ad lel̦o̦k kaenõm̦m̦an ñan ro rebũrom̦õj?

¹⁷ Jejjab jel̦ã naaj ewi toon an kajjojo armej bũrom̦õj. Kõn men in, em̦m̦an ñe jej kate kõj bwe jen maroñ jipañ im kaenõm̦m̦an er, im ejjab baj ilo raan ko wõt jinoin ñe ro m̦õttan eo emej im ro nukũn rej pãd. Ak jemaroñ wõnm̦aanl̦o̦k im kaenõm̦m̦an er ilo bar allõñ ko tokãlik ñe ededel̦o̦k utam̦we eo, im aolep rej bar ro̦o̦l im kõm̦m̦ani jerbal ko aer. Baibõl̦ ej ba: “Juon jeran ej yokwe iien otemjej; im juon jein im jatin, ear l̦otak bwe en rijjipañ ilo iien jorrããn.” (JK. 17:17) Kõn men in, em̦m̦an ñe jej pojak bwe jen maroñ naaj jipañ er. Jej aikuj kaenõm̦m̦an wõt ro rej bũrom̦õj jekdo̦o̦n ñe emaroñ bõk iien bwe en bar em̦m̦an aer mour.​—Riit 1 Tessalonika 3:7, UBS.

¹⁸ Keememej bwe jabdewõt iien juon armej emaroñ bar jino an bũrom̦õj. Men in emaroñ wal̦o̦k ñe ejejjet raanin kar m̦are eo aer, ñe rej roñ jet al, lali pija ko, kõm̦m̦ani m̦akũtkũt ko aer, ak ñe rej ãt bwiin ak roñ ainikien juon men, im oktakin iien ko ilo juon iiõ. Ñe ej kab kein kajuon in an juon kõrã ak em̦m̦aan me em̦õj an jako eo pãleer make iaan im etal ñan kweilo̦k el̦ap ko im iien Kwõjkwõj eo, remaroñ lukkuun metak im bũrom̦õj. Juon jeid im jatid em̦m̦aan ej ba: “Ekar lukkuun pen ñan ña ke ekar jejjet raanin kar m̦are eo am̦ro kein kajuon ãlikin an jako kõrã eo ippa. Bõtab, jet iaan em̦m̦aan im kõrã ro jeiũ im jatũ rar bũl̦ããne juon kõjota ippa, im kũrtok ro el̦ap aõ epaake er bwe in jab make iaõ.”

¹⁹ Jen keememej bwe ro rebũrom̦õj, rejjab aikuj wõt naanin kõkajoor ilo iien ko rel̦l̦ap im raorõk. Junia ej ba: “El̦ap an wõr tokjãn ñe ro jet rej jipañ im kobatok ippãd im ejjab baj ilo iien ko wõt me relukkuun aorõk. Ñe ro jet rej jipañ im letok naanin kaenõm̦m̦an jabdewõt iien im ejjab baj ilo iien ko wõt rel̦l̦ap, men in el̦ap an jipañ im kaenõm̦m̦an kõj.” Em̦ool bwe jejjab maroñ lukkuun jol̦o̦k an ro jet bũrom̦õj, ak jemaroñ kaenõm̦m̦an er ilo ad jipañ er kõn aikuj ko aer im jerbal ko aer. (1 Jon 3:18, UBS) Gaby ej ba: “El̦ap aõ kam̦m̦oolol Jeova kõn em̦m̦aan ro rej lale eklejia me rar kwal̦o̦k yokwe ñan ña, im jipañ eõ ilo aolep wãween ko reppen iar iiooni. Rar kõm̦m̦an bwe in lukkuun kile bwe Jeova ej pãd iturũ im jipañ eõ.”

20. Etke kallim̦ur ko an Jeova el̦aptata aer kaenõm̦m̦an kõj?

²⁰ Elukkuun kaenõm̦m̦an kõj ñan ad jel̦ã bwe Jeova, Anij in aenõm̦m̦an otemjej, enaaj jol̦o̦k aolep men ko rej kabũrom̦õj kõj, im enaaj kaenõm̦m̦an kõj ñe “rimej otemjej ilo lõb renaaj roñ ainikien [Kũraij], im renaaj wal̦o̦k jãn libwier.” (Jon 5:28, 29, UBS) Anij ej kallim̦ur bwe ‘enaaj jol̦o̦k mej ñan indeeo im enaaj kõm̦õrãik dãnnin kõmjaal̦al̦ ko jãn mejãn armej otemjej.’ (Ais. 25:8, UBS) Innem, ijello̦kun ad bar “jañ ippãn ro rej jañ,” aolep armej ro ilo lal̦ in renaaj “lañlõñ ippãn ro rej lañlõñ.”​—Rom 12:15.