Juon kõrã etan Haykanush ilo Armenia me ej juon rukwal̦o̦k naan ejjañin peptaij, ear loe juon passport ilo juon jikin epaake m̦weo im̦õn. Ebwe an kar l̦ap jããn ko rar pãd ilowaan passport eo im ebar wõr jet kaat in kaddiwõj jããn. Kõrã in ear kwal̦o̦k men in ñan l̦eo ippãn, eo im ear bar juon rukwal̦o̦k naan ejjañin peptaij.

Rippãlele rein rar iioon apañ ko kõn jããn im rar m̦uri. Bõtab, rar pepe in karo̦o̦l jããn ko im kaat ko ñan atõrej eo me epãd ilo passport eo. Em̦m̦aan eo me an men kein im baam̦le eo an rar lukkuun bwilõñ. Haykanush im l̦eo ippãn rar kõmel̦el̦e bwe men ko rej katak jãn Baibõl̦ rar jipañ erro ñan jel̦ã bwe ej aikuj jim̦we aerro jerbal ilo aerro karo̦o̦l men kein. Rar kile bwe rej aikuj kõm̦m̦ane men eo ejim̦we, im rar kõjerbal iien eo ñan kwal̦o̦k kõn Ri Kõnnaan ro an Jeova im lel̦o̦k jet bok ñan baam̦le eo.

Baam̦le eo ear kõn̦aan lel̦o̦k jããn in kam̦m̦oolol ñan Haykanush, bõtab ear jab bõke. Raan eo tok juon, kõrã eo ippãn em̦m̦aan eo me an passport eo ear lol̦o̦k Haykanush im l̦eo ippãn ilo m̦weo im̦weerro im ear bõkl̦o̦k juon riiñ taim̦on̦ ñan kam̦m̦oolol er, im ear akwel̦ap bwe Haykanush en bõke.

Ejjel̦o̦k pere bwe ãinwõt baam̦le eo, elõñ armej renaaj kar bar bwilõñ kõn men in Haykanush im l̦eo ippãn rar kõm̦m̦ane. Ak ta kõn Jeova? Ta l̦õmn̦ak eo an kõn an jim̦we im m̦ool aerro jerbal? Ewõr ke tokjãn aerro kõm̦m̦ane men in ejim̦we?

Uwaak ko ñan kajjitõk kein rejjab pen. Etke? Kõnke rũkarejar ro an Anij rej tõmak bwe el̦ap an aorõk ippãn Jeova ñe rej kwal̦o̦k wãween ko rem̦m̦an ãinwõt E. Rejel̦ã bwe el̦apl̦o̦k an aorõk men in jãn taim̦on̦, kool̦, ak m̦weiuk ko jet raorõk. L̦õmn̦ak eo an Jeova kõn men ko raorõk im men ko rejjab aorõk elukkuun oktak jãn l̦õmn̦ak ko an elõñ armej. (Aiseia 55:8, 9, UBS) Im ro rej karejar ñan Jeova rej watõk bwe aer kate er ñan kwal̦o̦k wãween ko rem̦m̦an ãinwõt Jeova ej juon men el̦ap an aorõk im l̦ap tokjãn.

Jemaroñ kile men in jãn ta eo Baibõl̦ ej ba kõn lol̦o̦kjen̦ im mãlõtlõt. Jabõn Kõnnaan 3:13-15 ej ba: “Em̦õn̦õn̦õ armej eo ej lo mãlõtlõt, im armej eo [ewõr ippãn lol̦o̦kjen̦, NW]. Bwe am̦ jeraam̦m̦an jãne em̦m̦an jãn jeraam̦m̦an jãn jelba, im tokjãn em̦m̦an jãn kool̦ erreo. Eaorõk jãn dekã rupi ko, im ejjel̦o̦k iaan men ko kwõmaroñ in kõn̦aan, ren keidi ippãn.” Ealikkar bwe ej juon men eaorõk ippãn Jeova bwe jen kwal̦o̦k lol̦o̦kjen̦ im mãlõtlõt. El̦apl̦o̦k an aorõk men kein ippãn jãn jabdewõt m̦weiuk ko raorõk.

Ak ta kõn jerbal ilo jim̦we im m̦ool?

Jeova ej juon Anij in m̦ool. Baibõl̦ ej ba bwe “eban riab.” (Taitõs 1:2) Im ear kõm̦akũt rijjilõk Paul bwe en jeje ñan Kũrjin ro ilo Hibru im ba: “Kom̦win jar wõt kake kõm. Kõm lukkuun jel̦ã bwe am bõklõkõt em̦m̦an, kõnke kõm kõn̦aan kõm̦m̦ani men ko rejim̦we iien otemjej.”​—Hibru 13:18, UBS.

Jijej Kũraij ear likũt juon joñak em̦m̦an kõnke ear m̦ool iien otemjej. Ñan waanjoñak, ke Bũrij L̦apl̦ap Keiapas ear kajitũkini bwe en kwal̦o̦k el̦aññe e Messaia eo, Jijej ear kwal̦o̦k m̦ool im ba bwe e Messaia eo. Ear kwal̦o̦k m̦ool meñe ejel̦ã bwe men in enaaj kar kõm̦m̦an bwe riekajet ro ren ba bwe ej bũl̦aajpiim im liaakel̦o̦k bwe en mej.​—Matu 26:63-67.

Ak ta kõn kõj? Jenaaj ke m̦ool wõt meñe ilo iien ko jej iioone juon wãween me ekitibuj ad aikuj riab ak jab kwal̦o̦k aolepen mel̦el̦e ko rem̦ool bwe jen maroñ bõk juon men?

Ilo m̦ool, epen ñan kwal̦o̦k m̦ool ilo raan kein ãliktata kõnke elõñ armej el̦ap aer ‘yokwe er  make im arõk m̦weiuk.’ (2 Timote 3:2) Ñe ej wal̦o̦k apañ ko kõn jããn ak ñe epen an armej ro ellolo aer jerbal, elõñ iien rejjab kwal̦o̦k m̦ool. Elõñ rej l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k jorrããn ñe rej ko̦o̦t ak jab jerbal ilo jim̦we. L̦õmn̦ak in elukkuun ajeeded, joñan elõñ rej l̦õmn̦ak bwe ejjab menin aikuj ñan jerbal ilo m̦ool el̦aññe men in enaaj kõm̦m̦an bwe en wõr aer jããn ak men ko jet. Jet Kũrjin ro rar bar kõm̦m̦ani pepe ko rejjab jim̦we ilo wãween in im kõn aer jab m̦ool im jerbal ilo jim̦we, rar luuji eddo im jeraam̦m̦an ko aer ilo eklejia eo.​—1 Timote 3:8; Taitõs 1:7.

Bõtab, elõñ Kũrjin ro rej anõke joñak eo an Jijej. Rej kile bwe eaorõkl̦o̦k ñan aer kwal̦o̦ki wãween ko rem̦m̦an jãn aer bõk jabdewõt m̦weiuk ak men ko jet. Eñin unin, jo̦dikdik ro me rej karejar ñan Jeova rejjab ko̦o̦t ilo iien teej ko bwe en em̦m̦an kũreet ko aer. (Jabõn Kõnnaan 20:23) Jejel̦ã bwe ejjab aolep iien jej bõk menin nõbar ko kõn ad kate kõj ñan m̦ool ilo men ko jej kõm̦m̦ani, ãinwõt an kar Haykanush bõk juon menin nõbar. Meñe ãindein, ak ad kate kõj ñan m̦ool ej juon men ejim̦we im̦aan mejãn Anij, im men in ej kõm̦m̦an bwe en erreo wõt bõklõkõt eo ad. Men in el̦ap an aorõk.

Joñak eo an Gagik ej kam̦oole men in. Ej ba: “M̦okta jãn aõ kar erom Kũrjin, iar jerbal ilo juon kom̦bani el̦ap me armej eo an ejjab kõn̦aan kõl̦l̦ã eowõj. Ñe l̦ein an kom̦bani in ej ripoote joñan jããn eo kom̦bani eo ej kõm̦m̦ane, ej lukkuun kadiki kõnke ejjab kõn̦aan kõl̦l̦ã eowõj. Kõnke iar mãnija ilo kom̦bani in, kar ba bwe ij aikuj wiaik bũruon armej eo ej ebbõk eowõj im kõm̦m̦ane juon ‘kon̦’ ippãn bwe en jab kwal̦o̦k kõn an kom̦bani in jab jerbal ilo jim̦we. Kõn men in, ear nana eta ippãn ro jet. Ke iar katak m̦ool eo, iar jab kõn̦aan wõnm̦aanl̦o̦k ilo jerbal rot in, meñe ear lukkuun em̦m̦an on̦ea. Iar kajutak juon make aõ peejnej. Im jãn raan eo ear jutak peejnej eo, iar kõm̦m̦an aõ peba in peejnej im iar kõl̦l̦ãik aolep eowõj ko aõ.”​—2 Korint 8:21, UBS.

Gagik ej ba: “Joñan on̦ea ear dikl̦o̦k ñan jimattanin joñan on̦ea kar jinoin. Kõn men in, ear pen aõ kabwe aikuj ko an baam̦le eo aõ. Meñe ãindein, ak el̦apl̦o̦k aõ m̦õn̦õn̦õ kiiõ. Erreo bõklõkõt e aõ im̦aan mejãn Jeova. Em̦m̦an joñak eo aõ ñan l̦adik ro ruo nejũ, im ewõr eddo ko ij bũki ilo eklejia eo. Em̦m̦an eta ippãn ro rej lale eowõj ko im ro jet ij kõm̦m̦an kon̦ ippãer, im rej watõk bwe ij juon eo em̦ool an jerbal.”

Jeova ej yokwe armej ro rej kaiboojoj katak ko an ilo aer kwal̦o̦k wãween ko rem̦m̦an ãinwõt e, ekitibuj aer m̦ool ilo men ko rej kõm̦m̦ani. (Taitõs 2:10) Ñe jej kõm̦m̦ane men in, Anij ej kallim̦ur bwe enaaj jipañ kõj. Ear kõm̦akũt Kiiñ Devid bwe en je im ba: “Jãn ke iar dik ñan kiiõ irũtto Ijjañin lo an Irooj el̦l̦o̦k jãn juon armej em̦m̦an, ak an ajri ro nejin owar kijeer.”​—Sam 37:25, UBS.

Joñak eo an kõrã eo etiljek etan Rut ej kaalikkar men in. Meñe Naomi, lel̦l̦ap eo jinen kar l̦eo ippãn Rut ear lukkuun rũtto, ak Rut ear jab etal jãne. Rut ear em̦m̦akũtl̦o̦k ñan Israel, ijo emaroñ kabuñ ñan Anij eo em̦ool. (Rut 1:16, 17) Ke ear pãd ilo Israel, ear alikkar an juon eo em̦ool an jerbal im ejel̦ã jerbal kõnke ear niknik ilo an ae baarl̦i jãn jikin kallib ko, ãinwõt an kar Kien Moses kamãlimi. Jeova ear kabwe aikuj ko an Rut im Naomi ãinwõt an kar kabwe aikuj ko an Devid. (Rut 2:2-18, UBS) Bõtab, Jeova ear jab baj kabwe wõt aikuj ko an Rut. Ear bar kããlõte bwe Kiiñ Devid im Messaia eo kar kanaan kake ren itok jãn menmenbwij eo an!​—Rut 4:13-17; Matu 1:5, 16.

Jet iaan rũkarejar ro an Jeova remaroñ lo bwe elukkuun pen aer kabwe aikuj ko aer kõn an dik on̦ãer. Bõtab, ijello̦kun aer riab ak jab jerbal ilo  jim̦we bwe en em̦m̦anl̦o̦k on̦ãer, rej kate er jerbal im m̦ool ilo aer jerbal. Ilo wãween in, rej kwal̦o̦k bwe rekõn̦aan anõki wãween ko rem̦m̦an kõn Anij, ekoba jerbal ilo m̦ool. El̦apl̦o̦k aer kaorõk men in jãn m̦weiuk ak jããn.​—Jabõn Kõnnaan 12:24, UBS; Epesõs 4:28, UBS.

Ãinwõt Rut, Kũrjin ro ipel̦aakin lal̦ in rej kwal̦o̦k aer tõmak bwe Jeova enaaj jipañ er. Rein rar lukkuun lõke naan kein an Jeova me rej ba: “Ijãmin likũt eok, im Ijãmin ilo̦k jãn kwe indeeo.” (Hibru 13:5) Elõñ alen an Jeova kaalikkar bwe emaroñ im enaaj jipañ ro rej kate er ñan m̦ool iien otemjej. Ear m̦ool wõt ñan kallim̦ur eo an ñan kabwe aikuj ko aer.​—Matu 6:33.

Armej rej kaorõk taim̦on̦ ko im dekã ko jet raorõk. Bõtab, jemaroñ tõmak im lõke bwe el̦ap an aorõk ippãn Jemãd ilañ ñe jej m̦ool ilo ad jerbal im kwal̦o̦k wãween ko jet rem̦m̦an ãinwõt e. El̦apl̦o̦k an aorõk men in ippãn jãn jabdewõt dekã ko raorõk!