1. Etke jet remaroñ jab kõn̦aan kõm̦m̦an iien ñan katak?

ILO raan kein, elõñ armej rej aikuj lukkuun kate er ilo jerbal bwe en maroñ wõr aer jããn ñan kabwe aikuj ko aer. Elõñ ro jeid im jatid rej jol̦o̦k elõñ awa ilo jikin jerbal bwe ren maroñ wia m̦õñã im nuknuk ñan baam̦le ko aer, im ñan kõl̦l̦ã on̦ããn m̦õko rej jokwe ie. Bareinwõt, elõñ ro rej jol̦o̦k jejjo awa kajjojo raan ilo aer jibadek jikin jerbal ko aer im ilo aer ro̦o̦l ñan m̦õko m̦weer ãlikin an m̦õj aer jerbal. Im elõñ ro me rej kabwe aikuj ko aer ilo aer kõm̦m̦ani jerbal ko reddo ilo jikin jerbal ko aer. Ilo jem̦l̦o̦kin juon raan, rein jeid im jatid relukkuun m̦õk! Joñan aer m̦õk, remaroñ jab kõn̦aan kõm̦m̦an iien ñan katak.

2. Ñããt eo kwõj kõm̦m̦an iien ñan am̦ katak?

² Bõtab ilo m̦ool, jej aikuj kõm̦m̦an iien ñan lukkuun katak Naanin Anij im bok ko an doulul in. Kõtaan eo ad ippãn Jeova im ad bõk mour indeeo ej wawa ioon ad kõm̦m̦ane men in! (1 Ti. 4:15) Jet rej mãjinmuur kajjojo raan im katak kõnke ejjel̦o̦k keroro ilo m̦õko m̦weer im em̦m̦an aer kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ ãlikin aer kar kiki. Ro jet rej kõjenolo̦k jet minit ilo jem̦l̦o̦kinl̦o̦k juon raan bwe ren katak im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn katak ko an Jeova.

3-4. Ta oktak ko kar kõm̦m̦ani ikijjeen joñan katak ko rej litok bwe jen riiti im alwõji, im etke?

³ Ejjel̦o̦k pere kwõj bar errã bwe elukkuun aorõk ñan ad kõm̦m̦an iien ñan katak. Ak kiiõ, ta ko jej aikuj katak kaki? Bõlen kwõmaroñ l̦õmn̦ak im ba, ‘Elukkuun lõñ katak ko kar litok bwe jen riiti. Ak ñan baj ña, elukkuun pen aõ kõm̦m̦an iien ñan riiti aolepeer.’ Em̦ool bwe jet remaroñ riiti aolepen bok ko an doulul in im alwõji aolep pijain alwõj ko rej litok, bõtab ñan elõñ iaan ro jeid im jatid, ejjab pidodo ñan aer kõm̦m̦an iien ñan kõm̦m̦ane men in. Kumi eo Ej Lale Aolep Eklejia ko an Ri-Kõnnaan ro an Jeova rej kile men in. Eñin unin ej kab m̦õj an kumi in em̦m̦aan rein pepe in kadikl̦o̦k joñan katak ko rej bũriini im likũti ilo online.

⁴ Ñan waanjoñak, ejako ad kiiõ kõm̦m̦ane Yearbook eo me ej  kwal̦o̦k kõn Ri-Kõnnaan ro an Jeova. Unin ej kõnke jemaroñ kiiõ lo elõñ bwebwenato ko rekõketak kõn ro jeid im jatid ilo weepjait eo jw.org^® im ilo JW Broadcasting^® eo an kajjojo allõñ. Bareinwõt kajjojo iiõ, jilu wõt alen aer kiiõ kõm̦m̦ane Naan in Keeañ eo me ej kein ad kwal̦o̦k naan kab Awake! eo. Ijoke kar jab kõm̦m̦ani oktak kein bwe en l̦apl̦o̦k ad iien ñan kõm̦m̦ani m̦akũtkũt ko jet. Unin kar kõm̦m̦ani oktak kein ej kõnke en maroñ wõr ad iien ñan l̦õmn̦ak kõn men ko raorõktata. (Pil. 1:10, UBS) Jen kiiõ etale ewi wãween am̦ maroñ jel̦ã ta ko raorõkl̦o̦k im wãween am̦ maroñ lukkuun bõk tokjãn jãn am̦ katak ippam̦ make.

5-6. Ta ko jej aikuj lukkuun etali ilo ad katak?

⁵ Ta jet iaan men ko rej aikuj aorõk ippãd? Alikkar bwe jej aikuj kõm̦m̦an iien kajjojo raan ñan katak Naanin Anij. Kiiõ em̦õj kadikl̦o̦k joñan jebta ko bwe jen riiti kajjojo wiik ñan kweilo̦k eo ad bwe en maroñ l̦apl̦o̦k ad iien ñan kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men ko jej riiti im kappok mel̦el̦e ko jet. Mejãnkajjik eo ad ejjab bwe jen baj riiti wõt jebta ko an wiik eo, ak ej ñan kõtl̦o̦k bwe ennaan eo ilo Baibõl̦ en tõpar bũruod im kal̦apl̦o̦k ad epaake Jeova.​—Sam 19:14.

⁶ Bar ta ko jet jej aikuj lukkuun etali ilo ad katak? Alikkar bwe eaorõk ñan ad kõpooje katak eo ñan kweilo̦k eo kõn Naan in Keeañ im Katak Baibõl̦ an Eklejia, ekoba katak ko jet ñan kweilo̦k eo ilo lukwõl̦pãn wiik. Ebar aorõk bwe jen riiti kajjojo Naan in Keeañ im bok eo etan Awake! el̦aññe ewõr ilo kajin eo ad.

7. Jej aikuj ke ebbweer ñe jejjab maroñ lale aolep katak ko im pijain alwõj ko ilo weepjait eo ad im ilo JW Broadcasting?

⁷ Bõlen kwõmaroñ l̦õmn̦ak im ba, ‘Em̦m̦an ak ta kõn aolep katak ko im pijain alwõj ko rej wal̦o̦k ilo weepjait eo ad, jw.org, im ekoba pijain alwõj ko ilo JW Broadcasting? Elukkuun baj lõñ!’ Eokwe l̦õmn̦ak m̦õk kõn waanjoñak in: Ilo juon m̦õn m̦õñã, elukkuun bwijin kain m̦õñã ko rekanooj enno̦ rej kõmatti im kwõmaroñ l̦ain im ebbõk kijõm̦. Joñan an lõñ kain m̦õñã ko, ro rej itok im m̦õñã ilo m̦õn m̦õñã in rejjab maroñ edjoñe aolepeer. Kõn men in, rej ebbõk kijeer jãn jet wõt iaan m̦õñã ko. Ãindeinl̦o̦k wõt, el̦aññe kwõjjab maroñ lale aolep katak ko im pijain alwõj ko ilo online, eokwe kwõjjab aikuj ebbweer ak inepata. Kwõmaroñ riit ak alwõj ekkar ñan joñan eo kwõmaroñe. Jen kiiõ etale ta mel̦el̦ein katak im ta ko jemaroñ kõm̦m̦ani bwe en lukkuun l̦ap ad bõk tokjãn jãn ad katak.

8. Ta buñtõn ne ko kwõmaroñ l̦oori ñe kwõj kõpooje katak eo ilo Naan in Keeañ, im ewi wãween am̦ naaj bõk tokjãn jãn am̦ kõm̦m̦ane men in?

⁸ Katak ej mel̦el̦ein ñe juon ej lukkuun l̦õmn̦ak kõn men ko ej riiti bwe en maroñ bõk boin ko raorõk. Innem juon eo ej katak ejjab m̦õkaj ilo an riit im kõkal̦l̦eik uwaak ko an. Kõn men in, ñe kwõj kõpooje katak eo ilo Naan in Keeañ eo, m̦okta riiti kõmel̦el̦e eo ñan katak eo me ej wal̦o̦k ilo jinoin katak eo. Ãlikin wõt am̦ kõm̦m̦ane men in, kiiõ etale taitõl̦in katak eo, ekoba unin tõl jiddik ko im kajjitõk in ãlij ko. Ñe em̦õj, kwõmaroñ bõk am̦ iien im lukkuun riiti katak eo. Lukkuun l̦õmn̦ak kake jãntõj ko rej kwal̦o̦k kõn kobban pãrokõrããp ko, me ekkã aer pãd ilo jinointata in kajjojo pãrokõrããp. Im ekkã aer jipañ kõj ñan jel̦ã kõn boin eo pãrokõrããp eo ej kajjioñ in kõmel̦el̦eiki. Ilo am̦ naaj riiti aolepen katak eo, l̦õmn̦ak kõn wãween an kajjojo pãrokõrããp rejetake taitõl̦ jiddik ko ekoba tarlep in katak eo. Kwõmaroñ kõkal̦l̦eik ak je jabdewõt naan ak boin ko kwõjjab lukkuun jel̦ã me kokõn̦aan kal̦apl̦o̦k am̦ mel̦el̦e kaki.

9. (1) Etke jej aikuj lukkuun lale im l̦õmn̦ak kõn eoon ko ñe jej kõpooje Naan in Keeañ eo, im ewi wãween ad kõm̦m̦ane men in? (2) Ãinwõt an alikkar ilo Joshua 1:8, ta eo jej aikuj bar kõm̦m̦ane ijello̦kun wõt ad riiti eoon ko?

⁹ Ñe jej katak im kõpooje Naan in Keeañ eo ñan kweilo̦k, men in ej jipañ kõj ñan mel̦el̦e kobban  Baibõl̦ eo. Kõn men in, lukkuun lale im l̦õmn̦ak kõn eoon ko, el̦aptata eoon ko me eklejia eo enaaj riiti ñe enaaj etale katak eo. Im bar lukkuun l̦õmn̦ak kõn ewi wãween an naan ko ilo eoon ko rejetake boin eo ilo pãrokõrããp eo. Bareinwõt, bõk am̦ iien im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn eoon ko kwõj riiti, im l̦õmn̦ak kõn ewi wãween am̦ maroñ jerbali ilo mour eo am̦.​—Riit Joshua 1:8.

10. Ekkar ñan Hibru 5:14, etke jemãn im jinen ajri ro rej aikuj kõjerbal iien kabuñ an baam̦le eo aer ñan katakin ro nejier kilen katak im kappok mel̦el̦e ko?

¹⁰ Jemel̦el̦e unin an jemãn im jinen ajri ro kõn̦aan kõm̦m̦an bwe Iien Kabuñ an Baam̦le eo aer kajjojo wiik en juon iien elimo ñan ro nejier. Bõtab, meñe jemãn im jinen ajri ro rej aikuj aolep iien karõkl̦o̦k im̦aan ta ko renaaj etali ilo iien kabuñ an baam̦le eo aer, ak rejjab aikuj l̦õmn̦ak bwe rej aikuj karõk ñan kõm̦m̦ani men ko relimo im rejejuwaer kajjojo wiik. Alikkar bwe remaroñ kõjerbal Iien Kabuñ an Baam̦le eo aer ñan alwõje bũrookraam̦ eo ilo JW Broadcasting eo an kajjojo allõñ ak ñan kõm̦m̦ani men ko relimo, ãinwõt kõm̦m̦ane jekjekin waan Noa. Bõtab ebar aorõk bwe ren katakin ajri ro bwe ren jel̦ã kilen katak. Ñan waanjoñak, ajri ro rej aikuj katak kilen kõpooji katak ko ñan iien kweilo̦k im kilen kappok mel̦el̦e ko kõn juon kajjitõk ak apañ me rej iioone ilo jikuul̦. (Riit Hibru 5:14, UBS.) El̦aññe rej kõm̦m̦an iien ñan katak kõn katak ko ilo Baibõl̦ ilo m̦weo m̦weer, men in enaaj kõm̦m̦an bwe en pidodol̦o̦k aer roñjake im mel̦el̦e katak ko ilo iien kweilo̦k ko an eklejia im kweilo̦k ko rel̦l̦ap, ekoba katak ko ejjel̦o̦k pijain alwõj ko rej kwal̦o̦ki. Alikkar bwe joñan aetokin aer katak enaaj wawa ioon joñan dettaer im wãween m̦wilier.

11. Etke eaorõk bwe jen katakin rũkkatak ro ad bwe ren jel̦ã kilen kam̦wilal̦l̦o̦k aer katak ippãer make?

¹¹ Rũkkatak ro ad rej aikuj bar jel̦ã kilen katak. Ñe rej kab jino katak Baibõl̦ im jej lo bwe em̦õj aer kõkal̦l̦eiki uwaak ko aer ilo bok eo jej katak ippãer kake ak katak ko ñan iien kweilo̦k, men in ej kõm̦m̦an ad m̦õn̦õn̦õ. Bõtab jej aikuj katakin rũkkatak ro ad bwe ren make jel̦ã kilen kappok mel̦el̦e ko im kilen kam̦wilal̦l̦o̦k aer katak ippãer make. Ilo wãween in, ñe rej iioone juon apañ, ijello̦kun aer kajju kappok jipañ jãn ro jet ilo eklejia eo, renaaj make jel̦ã kilen kappok naanin kakapilõklõk ko jãn bok ko ad me renaaj jipañ er.

12. Ta mejãnkajjik ko jemaroñ tõpari ñe jej katak?

¹² El̦aññe kwõj juon eo ejjab lukkuun em̦m̦an ippãn katak, bõlen kwõj l̦õmn̦ak bwe enaaj lukkuun pen ñan am̦ oktak im juon eo ej itoklimo ilo an katak. Bõtab ilo m̦ool, emaroñ tõprak. Kwõmaroñ jinoe ilo am̦ kõm̦m̦an bwe en kadu kũtien am̦ katak, innem jidik kõn jidik kwõmaroñ kaetokl̦o̦k. L̦õmn̦ak kõn ta mejãnkajjik eo  kokõn̦aan kõttõpare ilo am̦ katak. Alikkar bwe mejãnkajjik eo aorõktata ej bwe jen epaakel̦o̦k wõt Jeova. Jet mejãnkajjik ko me emaroñ m̦õkaj ad tõpari ej ilo ad pukot kilen ñan uwaake kajjitõk eo an kar juon armej ak ñan kappok mel̦el̦e kõn juon apañ jej iioone.

13. (1) Jouj im kõmel̦el̦e kõn buñtõn ne ko juon jo̦dikdik emaroñ l̦oori bwe en maroñ jojomare tõmak eo an ilo jikuul̦. (2) Ewi wãween am̦ maroñ jerbale naanin rõjañ eo ilo Kolosse 4:6?

¹³ Ñan waanjoñak, kwõj ke juon jo̦dikdik me ej jikuul̦? Bõlen aolep jo̦dikdik ro kwõj jikuul̦ ippãer rej tõmak ilo katak eo bwe mour ear jide im wal̦o̦k. Kõn men in, kwõmaroñ kõn̦aan kwal̦o̦k unin am̦ tõmak katak eo ilo Baibõl̦ bwe kar kõm̦anm̦an kõj, ak bõlen kwõj l̦õmn̦ak bwe kwõjaje kilen kõmel̦el̦e kõn men in. Eokwe, eñin ej juon men kwõmaroñ etale ilo am̦ katak! Kwõmaroñ bar kõm̦m̦ane men in kõn un kein ruo: (1) ñan kõkajoor tõmak eo am̦ bwe Anij ear kõm̦anm̦an men otemjej im (2) ñan kal̦apl̦o̦k am̦ jel̦ã kilen jojomare m̦ool eo. (Rom 1:20; 1 Pi. 3:15) Bõlen kwõmaroñ m̦okta kajjitõk ippam̦ make, ‘Ta mel̦el̦e ko ri-jikuul̦ ro rej kwal̦o̦ki ñan rejetake tõmak eo bwe mour ear jide im wal̦o̦k?’ Ãlikin kwõmaroñ kõjerbale bok ko ad ñan kappok mel̦el̦e ko. Bõlen kwõnaaj kile bwe am̦ jojomare tõmak eo am̦ ejjab lukkuun pen ãinwõt am̦ kar l̦õmn̦ak ilo jinoin. Elõñ armej rej tõmak bwe mour ear jide im wal̦o̦k, unin ej kõnke ewõr juon eo el̦ap aer kautieje ear ba ñan er bwe em̦ool tõmak in. El̦aññe kwõj lo juon ak ruo boin me kwõmaroñ kõmel̦el̦eiki ñan er, bõlen kwõnaaj maroñ jipañ juon eo em̦ool bũruon me ej pukot uwaakin kajjitõk ko an.​—Riit Kolosse 4:6.

14-16. (1) Ta ko kwõmaroñ kõm̦m̦ani ñan kal̦apl̦o̦k am̦ jel̦ã kõn juon bok ilo Baibõl̦ me kwõjjab lukkuun jel̦ã kake? (2) Jouj im kõmel̦el̦e ewi wãween an eoon ko jet maroñ jipañ eok ñan kal̦apl̦o̦k am̦ mel̦el̦e kõn bokin Amos. (Bar lale bo̦o̦k eo “ Kal̦apl̦o̦k Am̦ Jel̦ã Kajjien Armej ro ilo Baibõl̦!”)

¹⁴ Jen ba bwe ilo juon iaan kweilo̦k kan̦e im̦aan, jenaaj etale juon iaan bokin kanaan ko rekadu ilo Baibõl̦ n̦aetaer Minor Prophets, me bõlen ejjab lukkuun l̦ap am̦ jel̦ã kake. * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Buñtõn ne eo m̦oktata kwõmaroñ kõm̦m̦ane ej kal̦apl̦o̦k am̦ itoklimo in katak kõn ta eo ri-kanaan eo ear je. Ewi wãween bwe kwõn maroñ lo tõprak ilo men in?

¹⁵ M̦okta kwõmaroñ kajjitõk ippam̦ make: ‘Ta eo ijel̦ã kake kõn ri-jeje eo an bok in? Kar wõn e, ia eo ear jokwe ie, im ta kar jerbal eo an?’ Kõmel̦el̦e ko kõn wãween mour eo an emaroñ jipañ kõj ñan mel̦el̦e unin an kar kããlõt ñan kõjerbal naan ko ak waanjoñak ko ilo bok eo ear je. Ilo am̦ riit Baibõl̦, pukote naan ko me rej kwal̦o̦k kõn kadkad ko kadkadin ri-jeje eo.

¹⁶ Enaaj l̦ap an bar jipañ ñe kwõj lale ñããt eo ri-jeje eo ear je bok eo. Enaaj pidodo am̦ kõm̦m̦ane men in ñe kwõj lale kõmel̦el̦e in bok ko ilo Baibõl̦ ilo jem̦l̦o̦kinl̦o̦k peij ko ilo ukokin Baibõl̦ eo an doulul in ilo kajin Pãlle. Bareinwõt, kwõmaroñ lale jaat eo me ej kwal̦o̦k kõn ri-kanaan ro im kiiñ ro ilo bok jidikdik eo etan Kein Jipañ ñan Katak Naanin Anij, ilo peij 14-17. El̦aññe bok eo ilo Baibõl̦ me kwõj riiti ak katak kake ej kwal̦o̦k kõn kanaan ko, enaaj em̦m̦an ñe kwõj kappok mel̦el̦e ko kõn wãween ko rar wal̦o̦k ilo tõre eo kar je bok eo. Ta l̦õmn̦ak im m̦anit ko renana ear wõr ippãn armej ro me ri-kanaan eo ear je bok eo ear kõn̦aan kajim̦wi? Wõn ro rar bar pãd im mour ilo tõre eo an ri-kanaan in? Bwe en maroñ alikkarl̦o̦k am̦ mel̦el̦e kõn bok eo kwõj riiti, bõlen kwõnaaj aikuj etale bok ko jet ilo Baibõl̦. Ñan waanjoñak, bwe en maroñ alikkarl̦o̦k am̦ mel̦el̦e kõn men ko rar wal̦o̦k ilo tõre eo an ri-kanaan Amos, enaaj l̦ap an jipañ ñe kwõj riiti eoon ko ilo bokin 2 Kiiñ im 2 Kronikel. Eoon kein rej pãd ilo laajrakin eoon ko ilo Baibõl̦ me rej ekkejell̦o̦k ippãn eoon eo ilo Amos 1:1. Kwõmaroñ bar lale bok eo Hoseia ear je, ri-kanaan  eo me emaroñ kar bar mour ilo tõre eo an Amos. El̦aññe kwõj lale bok kein ilo Baibõl̦, enaaj alikkarl̦o̦k am̦ mel̦el̦e kõn wãween mour eo an kar armej ro ilo tõre eo an kar Amos.​—2 Kñ. 14:25-28; 2 Kr. 26:1-15; Hos. 1:1-11; Amos 1:1, UBS.

17-18. Kõjerbal waanjoñak ko ilo pãrokõrããp ko ak juon am̦ make waanjoñak ñan kõmel̦el̦e kõn ewi wãween an mel̦el̦e ko reddik maroñ jipañ kal̦apl̦o̦k ad itoklimo in katak Baibõl̦.

¹⁷ Ñe jej riit Baibõl̦, eaorõk bwe en wõr ad kõn̦aan ñan kal̦apl̦o̦k ad jel̦ã ak mel̦el̦e kõn juon men. Ñan waanjoñak, jen ba bwe kwõj riiti jebta 12 ilo bok eo ri-kanaan Zekaraia ear je, me ej kanaan kõn mej eo an Messaia eo. (Zk. 12:10) Kwõl̦ak riiti eoon 12, ej ba bwe “baam̦le [eo] an m̦õn Netan” renaaj lukkuun bũrom̦õj im jañ ñe Messaia eo enaaj mej. Ijello̦kun am̦ m̦õkaj im etal jãn boin in, kwõmaroñ bõjrak jidik im kajjitõk ippam̦ make: ‘Etke Messaia eo elukkuun aorõk ippãn baam̦le eo an Netan? Bar ia eo imaroñ ebbõk mel̦el̦e ko kõn men in?’ Eokwe kwõmaroñ lukkuun etale ãinwõt ñe kwõj juon “detective.” Jen ba bwe kwõj lale laajrakin eoon ko ilo Baibõl̦ me rej ekkejell̦o̦k ippãn eoon in, im kwõloe eoon eo ilo 2 Samuel 5:13, 14 (UBS). Kwõl̦ak riiti, kwõj loe bwe Netan ear juon iaan l̦õm̦aro nejin Kiiñ Devid. Bar juon eoon ilo laajrak eo me ej ekkejell̦o̦k ippãn eoon eo ej Luk 3:23, 31 (UBS). Kwõl̦ak riiti, ej kwal̦o̦k bwe Jesus ear itok jãn menmenbwij eo an Netan jãn jait eo an Meri. * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Kiiõ el̦ap am̦ bwilõñ im itoklimo! Kwaar jel̦ã bwe ewõr juon kanaan me ej kwal̦o̦k bwe Jesus enaaj kar itok jãn menmenbwij eo an Devid. (Matu 22:42, UBS) Bõtab ear lõñl̦o̦k jãn 20 nejin Devid em̦m̦aan. Ejjab ke lukkuun kabwilõñlõñ an kar Zekaraia kaalikkarl̦o̦k im̦aan bwe baam̦le eo an  Netan renaaj jañ im bũrom̦õj ilo iien eo Jesus enaaj mej?

¹⁸ L̦õmn̦ak m̦õk kõn bar juon waanjoñak. Ilo jebta eo kein kajuon ilo bokin Luk, ej ba bwe enjel̦ Gebriel ear lol̦o̦ke Meri im kwal̦o̦k ñane kõn l̦adik eo enaaj keotake, ear ba: “Enaaj l̦apl̦ap, im naaj n̦aetan Nejin Eo Eutiejtata; im Irooj Anij enaaj lel̦o̦k ñan E tũroon eo an Devid jemãn; Im Enaaj Irooj ioon im̦õn Jekob indeeo.” (Luk 1:32, 33) Ilo ad riiti ennaan in jãn Gebriel, bõlen jemaroñ kajju l̦õmn̦ak kõn naan ko jinoin me rej ba bwe naaj n̦aetan Jesus “Nejin Eo Eutiejtata.” Bõtab Gebriel ear bar kanaan bwe Jesus enaaj kar “irooj” ãinwõt juon Kiiñ. Kõn men in, jemaroñ kõn̦aan jel̦ã ta kar l̦õmn̦ak eo an Meri kõn naan kein an Gebriel. Ear ke l̦õmn̦ak bwe naan ko an rej kaalikkar bwe Jesus enaaj bõk jikin Kiiñ Herod ak juon iaan ro renaaj irooj ãlikin kiiñ in, innem irooj ioon Israel? El̦aññe Jesus enaaj kar erom kiiñ, mel̦el̦ein bwe jinen enaaj kar juon lerooj, im baam̦le eo an Meri renaaj kar jokwe ilo m̦weo im̦õn kiiñ. Bõtab, ejjel̦o̦k juon eoon ilo Baibõl̦ ej ba bwe Meri ear kwal̦o̦k l̦õmn̦ak rot in ñan Gebriel, im ejjel̦o̦k bar juon eoon ej ba bwe ear kajjitõk ñe emaroñ bõk juon jea eutiej ilo Aelõñ eo, ãinwõt an kar ruo iaan ri-kal̦oor ro kar kajjitõk ippãn Jesus. (Matu 20:20-23) Mel̦el̦e in edik ej kal̦apl̦o̦k ad tõmak bwe Meri ear juon kõrã eo ear lukkuun ettã bũruon!

19-20. Ãinwõt an alikkar ilo Jemes 1:22-25 im 4:8, ta mejãnkajjik ko ad ñe jej katak?

¹⁹ Jen keememej bwe mejãnkajjik eo ad el̦aptata ilo ad katak Naanin Anij kab bok ko an doulul in ej bwe jen epaakel̦o̦k Jeova. Bareinwõt, jekõn̦aan kal̦apl̦o̦k ad lukkuun jel̦ã kõn kain armej rot kõj im ta oktak ko jej aikuj kõm̦m̦ani bwe jen maroñ kabuñbũruon Anij. (Riit Jemes 1:22-25; 4:8.) Kõn men in, kajjojo iien ñe jej itõn jino katak, jej aikuj kajjitõk ippãn Jeova bwe en letok jetõb kwõjarjar eo an ñan kõj. Jej aikuj akwel̦ap ñane bwe en jipañ kõj ñan lukkuun bõk tokjãn jãn mel̦el̦e ko im bwe jen maroñ lukkuun kile ta oktak ko jej aikuj kõm̦m̦ani.

²⁰ Kõj aolep jen ãinwõt ri-karejar eo etiljek an Anij me ri-jeje sam ear kwal̦o̦k kake ke ear ba: “Ej lañlõñ ilo kien Jeova, im ej l̦õmn̦ak kõn kien eo raan im boñ. . . . Enaaj jeraam̦m̦an kõn men otemjej ej kõm̦m̦ani.”​—Sam 1:2, 3.