1, 2. Etke naan ko ilo Rom jebta 8 raorõk ñan rũkkapit ro?

 BÕLEN em̦õj am̦ riiti eoon ko ilo Rom 8:15-17 ilo allõñ eo jej kõm̦m̦ane Kwõjkwõj in Keememej mej eo an Jijej. Eoon kein rej kwal̦o̦k kõn an Kũrjin ro jel̦ã bwe rej rũkkapit ikijjeen jetõb kwõjarjar eo an Anij. Im ilo eoon juon ilo ejja jebta in wõt, ej kõnnaan kõn rein bwe rej juon wõt ippãn Kũraij Jijej. Mel̦el̦ein ke bwe naan ko ilo Rom jebta 8 rej jerbal wõt ñan rũkkapit ro? Naan kein remaroñ ke bar jerbal ñan ro im kõjatdikdik eo aer ej ñan mour ioon lal̦ in?

² Kar je naan ko ilo Rom jebta 8 ñan rũkkapit ro. Rein rej bõk jetõb kwõjarjar eo an Anij im rej “kõttar an Anij kõm̦m̦an bwe [ren] nejin, im kanemkwõj [er] ilo m̦ool.” (Rom 8:23, UBS) Rein renaaj nejin Anij ilo lañ. Remaroñ bõk jeraam̦m̦an in kõnke em̦õj aer peptaij im erom Kũrjin, im bareinwõt kõnke Anij ear jeorl̦o̦k jerawiwi ko aer ikijjeen katok in mour eo an Jijej im kowãnõk er bwe ren nejin ilo kõkkar.​—Rom 3:23-26, UBS; 4:25, UBS; 8:30, UBS.

3. Etke jemaroñ ba bwe naan ko ilo Rom jebta 8 rebar aorõk ñan ro im kõjatdikdik eo aer ej ñan mour indeeo ijin ioon lal̦?

³ Bõtab naan kein ilo Rom jebta 8 rebar aorõk ñan ro im kõjatdikdik eo aer ej ñan mour indeeo ijin ioon lal̦ kõnke Anij ej  bar watõk er bwe rewãnõk. Jemaroñ jel̦ã men in jãn naan ko an Paul m̦oktal̦o̦k ilo lõta in an. Ilo jebta 4, ear kõnnaan kõn Ebream. Ear kwal̦o̦k bwe Ebream ear juon eo el̦ap an tõmak im ear mour m̦okta jãn an kar Jeova lel̦o̦k kien ko an ñan RiIsrael ro. Ear bareinwõt mour elõñ bukwi iiõ ko m̦okta jãn an kar Jijej mej kõn jerawiwi ko ad. Meñe ãindein, ak Jeova ear kile an l̦ap tõmak eo an Ebream im ear watõke ãinwõt juon ruwãnõk. (Riit Rom 4:20-22, UBS.) Jeova ej bar watõk Kũrjin ro me rej kwal̦o̦k aer tõmak ilo raan kein bwe rewãnõk meñe kõjatdikdik eo aer ej ñan mour indeeo ijin ioon lal̦. Rein remaroñ bar bõk tokjãn jãn naanin kakapilõk eo ilo Rom jebta 8.

4. Ñe jej riiti Rom 8:21, ta eo jej aikuj kajitũkin kõj make kake?

⁴ Rom 8:21 (UBS) ej jipañ kõj ñan tõmak bwe Jeova enaaj baj kajejjet wõt kallim̦ur eo an kõn jukjukun pãd eo ekããl. Eoon in ej ba bwe “menin kõm̦anm̦an ko renaaj rõl̦o̦k jãn aer rũkõm̦akoko ñan wabanban, bwe ren anemkwõj ippãn ro nejin Anij ilo aer anemkwõj eaiboojoj.” Bõtab, kwõnaaj ke mour ilo iien in im bõk jeraam̦m̦an in? Rom jebta 8 enaaj jipañ eok bwe kwõn jel̦ã ta eo kwõj aikuj kõm̦m̦ane ñan am̦ maroñ mour ilo naaj iien in.

5. Ilo Rom 8:4-13, ta eo Paul ear kõnnaan kake?

⁵ Riit Rom 8:4-13. Rom jebta 8 ej keidi ro rej mour “ekkar ñan kanniõk” im ro rej mour “ekkar ñan Jetõb.” Jet remaroñ l̦õmn̦ak bwe Paul ear kwal̦o̦k kõn oktak eo ikõtaan Kũrjin ro im ro rejjab Kũrjin. Bõtab ilo eoon kein, Paul ear jejel̦o̦k ñan Kũrjin ro ilo Rom, ro im rar ‘jitõnbõro ippãn Anij im em̦õj kũr er bwe ren rukkwõjarjar.’ (Rom 1:7) Kõn men in, Paul ear keidi Kũrjin ro rej mour ekkar ñan kanniõk ippãn Kũrjin ro rej mour ekkar ñan jetõb. Ta oktak eo ikõtaan rein?

6, 7. (1) Ta mel̦el̦ein naan eo “kanniõk” ñe ej wal̦o̦k ilo Baibõl̦? (2) Ilo Rom 8:4-13, ta mel̦el̦ein an kar Paul kõjerbal naan eo “kanniõk”?

⁶ M̦okta, l̦õmn̦ak kõn naan eo “kanniõk.” Ta mel̦el̦ein an kar Paul ba men in? Ñe Baibõl̦ ej kõjerbal naan in “kanniõk,” men in emaroñ jitõñl̦o̦k ñan elõñ men ko. Jet iien, ñe ej wal̦o̦k naan in, ej jitõñl̦o̦k ñan kanniõkin ãnbwinnid. (Rom 2:28; 1 Korint 15:39, 50) Jet iien ej bar jitõñl̦o̦k ñan kadkadin  armej ro ñan doon. Ñan waanjoñak, Baibõl̦ ej ba bwe Jijej ear “l̦otak jãn ineen Devid ekkar ñan kanniõk,” im bwe Paul ear watõk RiJu ro bwe rej ‘bwijjin ilo kanniõk.’​—Rom 1:3; 9:3.

⁷ Bõtab, men ko Paul ear jei ilo jebta 7 rej jipañ kõj ñan jel̦ã ta mel̦el̦ein an kar kõjerbal naan in “kanniõk” ilo Rom 8:4-13. Ear ba: “Ke jaar pãd ilo kanniõk, m̦õm̦ ko an jerawiwi ko, rewal̦o̦k kõn kien, rar jerbal ilo raad.” (Rom 7:5) Ilo eoon in, Paul ear kaalikkar bwe ro rej mour “ekkar ñan kanniõk” rej ro im el̦ap aer l̦õmn̦ak wõt kõn kõn̦aan ko aer make me rej wal̦o̦k jãn aer jab weeppãn. Rein rej kõtl̦o̦k bwe kõn̦aan kein aer ren irooj ioon mour ko aer.

8. Etke Paul ear aikuj kakkõl rũkkapit ro bwe ren jab mour “ekkar ñan kanniõk”?

⁸ Bõtab, etke Paul ear aikuj kakkõl rũkkapit ro bwe ren jab mour “ekkar ñan kanniõk”? Im etke aolep Kũrjin ro ilo raan kein rej aikuji naanin kakkõl in? Jej aikuj keememej bwe el̦aññe jejjab kõjparok, jemaroñ jino mour ekkar ñan kanniõk ak kõtl̦o̦k bwe kõn̦aan ko ad make ren men ko raorõktata ilo mour ko ad. Men in emaroñ wal̦o̦k ñan jabdewõt iaan rũkarejar ro an Anij. Ñan waanjoñak, Paul ear ba bwe jet iaan Kũrjin ro ilo Rom rar rũkõm̦akoko ñan “m̦õm̦ ko aer make.” Mel̦el̦ein bwe m̦õm̦ ak kõn̦aan ko aer make rar men ko raorõktata ilo mour ko aer. Men kein remaroñ kar kitibuj m̦õñã, idaak, mour in pãlele, ak men ko jet me rar kam̦õn̦õn̦õik er. (Rom 16:17, 18, UBS; Pilippai 3:18, 19; Jud 4, 8, 12, UBS) Bareinwõt ewõr juon iien me juon em̦m̦aan ilo eklejia eo ilo Korint ear pãleek lio “pãleen jemãn.” (1 Korint 5:1, UBS) Eñin unin an kar Anij kõjerbal Paul ñan kakkõl Kũrjin ro bwe ren jab ‘l̦õmn̦ak kõn men ko an kanniõk.’​—Rom 8:5, 6.

9. Naanin kakkõl eo an Paul ilo Rom 8:6 ej ke mel̦el̦ein bwe jejjab aikuj l̦õmn̦ak kõn m̦õñã, jerbal ko ad, ak men ko ãierl̦o̦kwõt? Jouj im kõmel̦el̦e.

⁹ Naanin kakkõl in ej bar jerbal ñan kõj ilo raan kein. Jekdo̦o̦n ñe eto an juon karejar ñan Jeova, ak ñe ejjab kõjparok, emaroñ jino l̦õmn̦ak kõn men ko an kanniõk. Ejjab mel̦el̦ein bwe jejjab aikuj l̦õmn̦ak kõn m̦õñã, jerbal ko ad, eo pãleed, ak iukkure im menin kam̦õn̦õn̦õ ko. Jej aikuji men kein ilo mour ko ad. Jijej ear bar m̦õñã im ear naajdik ro jet. Ear bar kile aikuj eo ñan an juon kakkije im kõm̦m̦ani men ko ej itoklimo kaki. Bareinwõt, Paul ear jeje kõn aorõkin an rippãlele ro pãd ippãn doon.

10. Ilo Rom 8:5, 6, ta mel̦el̦ein ñe juon ej ‘l̦õmn̦ak kõn men ko an kanniõk’?

 ¹⁰ Innem ta mel̦el̦ein an kar Paul kõnnaan kõn an juon ‘l̦õmn̦ak kõn men ko an kanniõk’? Naanin Grik eo me Paul ear kõjerbale ñan naan kein ej mel̦el̦ein ñe juon ej l̦õmn̦ak wõt kake men eo em̦õj an likũt ilo l̦õmn̦ak eo an. Juon rũmmãlõtlõt ej ba bwe naan kein ilo Rom 8:5 rej jitõñl̦o̦k ñan ro im “el̦ap wõt aer l̦õmn̦ak kõn kõn̦aan ko aer make ak men ko rem̦m̦an ippãer. El̦ap aer itoklimo kaki men kein im aolep iien rej kõnnaan kaki.” Rein rej kõtl̦o̦k bwe kõn̦aan kein aer ren irooj ioon mour ko aer.

11. Ta jet iaan men ko emaroñ l̦ap jãn joñan ad kaorõki ilo mour ko ad?

¹¹ Ealikkar bwe Kũrjin ro ilo Rom rar aikuj etale er make ñan lale ta ko el̦ap aer kaorõki ilo mour ko aer. Rar aikuj lale el̦aññe el̦ap aer l̦õmn̦ak wõt kõn “men ko an kanniõk.” Kõj ilo raan kein jej aikuj bar kõm̦m̦ane men in. Ta ko el̦aptata ad kaorõki ilo mour ko ad me el̦ap ad itoklimo in kõnnaan kaki? Ta ko el̦ap ad itoklimo in kõm̦m̦ani kajjojo raan? Jet remaroñ kile bwe el̦ap wõt aer l̦õmn̦ak kõn aer aikuj edjoñe wain ko reoktak jãn doon, kainõknõke m̦õko im̦weer, wia nuknuk ko rekããl, kõm̦m̦an jããn, jam̦bo ñan aelõñ ko jet im kakkije, ak men ko ãierl̦o̦kwõt. Ejjab nana men kein kõnke rej m̦õttan wãween ad mour. Ñan waanjoñak, juon iien Jijej ear kõm̦m̦an wain. Bareinwõt, Paul ear rõjañ Timote bwe en “idaak jidik wain.” (1 Timote 5:23; Jon 2:3-11) Ak Jijej im Paul rar ke kõnnaan kõn wain aolep iien im kõtl̦o̦k bwe en men eo eaorõktata ilo mour ko aer? Rar jab. Ak ta kõn kõj? Ta ko el̦ap ad kaorõki ilo mour ko ad?

12, 13. Etke jej aikuj etale ta ko el̦ap ad kaorõki ilo mour ko ad?

¹² Eaorõk bwe jen etale kõj make. Etke? Kõnke Paul ear ba: “L̦õmn̦ak an kanniõk mej.” (Rom 8:6) Ealikkar bwe ñe jej mour “ekkar ñan kanniõk,” jemaroñ luuji jem̦jerã eo ad ippãn Jeova kiiõ im kõjatdikdik eo ad ñan mour indeeo. Bõtab, ejjab mel̦el̦ein men in bwe ñe jej jino ‘l̦õmn̦ak kõn men ko an kanniõk’ jenaaj kajju luuji jem̦jerã eo ad ippãn Jeova im kõjatdikdik eo ad. Jemaroñ kõm̦m̦an oktak. L̦õmn̦ak m̦õk kõn em̦m̦aan eo ilo Korint me kar aikuj bukwel̦o̦ke kõn an kar mour in l̦õñ. Tokãlik l̦ein ear kõm̦m̦an oktak im bõjrak jãn an l̦oor kõn̦aan ko an rettoon, im ear bar jepl̦aak im karejar ñan Jeova ilo juon wãween erreo.​—2 Korint 2:6-8, UBS.

¹³ Em̦m̦aan in ej juon waanjoñak kõn juon eo im ear mour “ekkar ñan kanniõk.” Meñe ear lukkuun nana men eo ear kõm̦m̦ane, ak ear maroñ kõm̦m̦an oktak. El̦aññe juon Kũrjin ilo raan kein ej jino l̦oor kõn̦aan ko an make ijello̦kun an l̦oor naanin jiroñ ko an Jeova, armej in emaroñ bar kõm̦m̦an oktak. Ñe jej keememej naanin kakkõl eo an Paul, men in enaaj kõm̦akũt kõj bwe jen kõm̦m̦ane jabdewõt oktak ko jej aikuj kõm̦m̦ani.

14, 15. (1) Ta eo Paul ear rõjañ kõj bwe jen l̦õmn̦ak kake? (2) Ñe juon ej ‘l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb,’ ejjab mel̦el̦ein bwe ej ta?

¹⁴ Ãlikin an kar Paul kakkõl kõj bwe jen jab ‘l̦õmn̦ak kõn men ko an kanniõk,’ ear ba: “L̦õmn̦ak an Jetõb mour im aenõm̦m̦an.” Ealikkar bwe ewõr tokjãn ko jenaaj loi ñe jej ‘l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb.’ Ak ewi wãween bwe jen maroñ loi tokjãn kein?

¹⁵ Ñe juon ej ‘l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb,’ ejjab mel̦el̦ein bwe ejjab l̦õmn̦ak kõn men ko rej wal̦o̦k ilo mour eo an. Ejjab bar mel̦el̦ein bwe ej aikuj l̦õmn̦ak ak kõnnaan  wõt kõn Baibõl̦ ak yokwe eo an ñan Anij im kõjatdikdik eo an kõn ilju im jekl̦aj. Jej aikuj keememej bwe Paul im ro jet ilo tõre ko an me rar kabuñbũruon Anij rar bar mour ãinwõt ro jet. Rar m̦õñã im idaak. Elõñ iaaer rar m̦are im ear wõr aer baam̦le, im rar jerbal ñan kabwe aikuj ko aer make.​—Mark 6:3, UBS; 1 Tessalonika 2:9.

16. Ta eo ear l̦aptata an Paul kaorõke ilo mour eo an?

¹⁶ Bõtab, rũkarejar rein an Jeova rar jab kõtl̦o̦k bwe men ko ilo mour ko aer ren men ko raorõktata ippãer. Ãlikin an Baibõl̦ kwal̦o̦k bwe Paul ear jerbal ãinwõt juon rũkõm̦m̦an em̦ nuknuk, ej bar kwal̦o̦k ta eo ear l̦aptata an kaorõke ilo mour eo an. Ej kwal̦o̦k bwe ear kijejeto ilo an kwal̦o̦k naan im katakin ro jet. (Riit Jerbal 18:2-4; 20:20, 21, 34, 35.) Eñin jerbal eo ear rõjañ rũttõmak ro jein im jatin ilo Rom bwe ren kõm̦m̦ane. Ealikkar bwe ear likũt bwe an karejar ñan Anij en men eo eaorõktata ilo mour eo an. Kũrjin ro ilo Rom rar aikuj l̦oore joñak in an. Kõj bareinwõt jej aikuj l̦oor joñak in an.​—Rom 15:15, 16, UBS.

17. El̦aññe jej ‘l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb,’ ta tokjãn ko jenaaj loi?

¹⁷ Ta tokjãn ko jenaaj loi ñe jej likũt bwe ad karejar ñan Jeova en men eo eaorõktata ilo mour ko ad? Rom 8:6 ej uwaake kajjitõk in ilo an ba: “L̦õmn̦ak an Jetõb mour im aenõm̦m̦an.” Ad ‘l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb’ ekitibuj ad kõtl̦o̦k bwe jetõb kwõjarjar eo an Jeova en tõl l̦õmn̦ak ko ad im ad kate kõj ñan l̦õmn̦ak ãinwõt e. El̦aññe jej kõm̦m̦ane men in, jenaaj lo m̦õn̦õn̦õ ilo mour ko ad. Bareinwõt, enaaj wõr ad kõjatdikdik ñan mour indeeo ilo lañ ak ijin ioon lal̦.

18. Ewi wãween ad lo aenõm̦m̦an ñe jej ‘l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb’?

¹⁸ Ak ta kõn “aenõm̦m̦an”? Elõñ armej rekõn̦aan bwe ren lo aenõm̦m̦an ilo mour ko aer. El̦aptata aer kõn̦aan bwe en aenõm̦m̦an l̦õmn̦ak ko aer. Bõtab, el̦ap ad jeraam̦m̦an kõnke jej lo aenõm̦m̦an ilo mour ko ad. Ejjab baj aenõm̦m̦an wõt l̦õmn̦ak ko ad, ak ebar aenõm̦m̦an jem̦jerã ko ad ippãn ro ilo baam̦le ko ad im ro ilo eklejia eo. Jemel̦el̦e bwe kõnke kõj aolep jejjab weeppãn, jet iien emaroñ wal̦o̦k apañ ko ikõtaad im rũttõmak ro jeid im jatid. Bõtab, ñe ej wal̦o̦k men in, jej l̦oore naanin kakapilõk eo an Jijej ñan kõm̦m̦an aenõm̦m̦an ippãn rũttõmak ro jeid im jatid. (Matu 5:24) Jej bareinwõt keememej bwe rũttõmak rein jeid im jatid rej bar karejar ñan Jeova, eo ej “Anij in aenõm̦m̦an.”​—Rom 15:33; 16:20.

19. Kain aenõm̦m̦an rot eo jenaaj loe el̦aññe jej ‘l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb’?

¹⁹ Ebar wõr juon kain aenõm̦m̦an jej loe me el̦apl̦o̦k an aorõk. El̦aññe jej ‘l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb,’ enaaj aenõm̦m̦an jem̦jerã eo ad ippãn Rũkõm̦anm̦an eo ad. Rũkanaan Aiseia ear ba: “Irooj, kwõj lel̦o̦k aenõm̦m̦an eo el̦ap ñan ro edim bũrueer, im rej kõjatdikdik er kõn kwe.”​—Aiseia 26:3, UBS; riit Rom 5:1, UBS.

20. Etke kwõj kam̦m̦oolol kõn naanin kakapilõk eo ilo Rom jebta 8?

²⁰ Meñe kõjatdikdik eo ad ej ñan mour ilañ ak mour indeeo ilo pedetaij eo ijin ioon lal̦, naanin kakapilõk eo ilo Rom jebta 8 emaroñ jipañ kõj aolep. El̦ap ad kam̦m̦oolol kõn an rõjañ kõj ñan jab kõtl̦o̦k bwe “men ko an kanniõk” ren men ko raorõktata ilo mour ko ad! Jejel̦ã bwe el̦aññe jej ‘l̦õmn̦ak kõn men ko an jetõb,’ ewõr juon jeraam̦m̦an el̦ap jenaaj bõke. Ta jeraam̦m̦an in? Paul ear ba: “On̦ãn jerawiwi, mej; a menin jouj an Anij, mour indeeo ilo Kũraij Jijej ad Irooj.”​—Rom 6:23.