Jedjed iju ej m̦õttan jerbalin anijnij im ej pedped ioon tõmak eo an armej bwe iju ko, allõñ, im planet ko, rej tõl mour ko an armej ro ioon lal̦ in. Rijedjed iju ro rej ba bwe wãween an lal̦ in jitõñ kumi in iju ko ilo iien eo juon armej ej l̦otak, ej kaalikkar nãj kain armej rot e im naaj ta ilju im jekl̦aj eo an.

Meñe men in ear jebar im wal̦o̦k jãn Babil̦on eo etto, ak ej buñbuñ tok wõt ñan rainin. Ekkar ñan juon ekkatak kar kõm̦m̦ane ilo Amedka ilo 2012 eo, ej ba bwe 1 jãn 3 armej rej l̦õmn̦ak bwe jedjed iju ej “juon kain ekkatak an jaintiij ro.” Im ear bar ba bwe ewõr 10 bõjjããn in ro rej ba men in “ej lukkuun m̦oolin itok jãn ekkatak ko an jaintiij ro.” Ak em̦ool ke men in? Ejjab. Erkein jet iaan un ko.

• Ejjel̦o̦k kajoor en̦ ej itok jãn planet ko im iju ko, me ej tõl mour ko an armej ãinwõt an rijedjed iju ro ba.

• Ro rej kwal̦o̦k kõn ilju im jekl̦aj eo an juon armej ekkã aer jab tipdiki ta ko renaaj wal̦o̦k, im men ko rej ba remaroñ jitõñl̦o̦k ñan jabdewõt armej.

• Rijedjed iju ro rej bwine allõñ im raanin l̦otak ko an armej ekkar ñan tõmak eo etto bwe planet ko rej rauni lal̦ in. Bõtab ilo m̦ool, planet ko rejjab rauni lal̦ in, ak rej rauni al̦.

• Mel̦el̦e ko me kajjojo rijedjed iju ro rej ba kõn ilju im jekl̦aj eo an juon armej, reoktak jãn doon.

• Rijedjed iju ro rej kõjjenolo̦k armej ñan 12 kumi ak likũt er ium̦win 12 kõkal̦l̦e ko (zodiac sign), ekkar ñan allõñ im raan eo rar l̦otak ie. Ak ium̦win elõñ bukwi iiõ ko m̦aantak ñan raan kein, ear wõr jidik oktak ko ilo an lal̦ in rauni al̦. Kõn men in, raan ko rej ekkejell̦o̦k ñan kõkal̦l̦e ko an zodiac rejako kiiõ aer jejjet ñan kumi in iju ko 12 me rej bõnbõn ekkar ñani.

Rej ba bwe kõkal̦l̦e ko an zodiac rej kein jipañ ko ñan ad jel̦ã kõn kain armej rot kõj. Ak ilo m̦ool, armej ro me rar l̦otak ilo juon wõt raan rejjab juon wõt kain armej. Bareinwõt, raanin l̦otak eo an juon armej ejjab kwal̦o̦k kõn e make. Ijello̦kun an rijedjed iju ro kalimjek armej ro kõn lukkuun m̦oolin bũrueer, rej lale kõm̦m̦an im m̦akũtkũt ko aer im ba bwe unin aer ãindein ej kõn raan eo rar l̦otak ie. Ãinwõt ke ewõr kalijekl̦o̦k ilo kain jerbal rot in aer?

Jãn iien ko etto tok ñan raan kein, armej rej kappok jipañ ippãn ribubu im rũkaanij ro. Jet ribubu rej kappok mel̦el̦e jãn aer etale m̦õjñal in armej im menninmour ko. Rej bar ebbõk aer mel̦el̦e jãn aer lale wãween an kako ko kũttaki raij ko ñe rej m̦õñã. Jet rej an̦to̦o̦ne men ko renaaj wal̦o̦k jãn aer kalimjek l̦ain ko ilo bwilikõn ti (tea) ak menin ko̦pe ko (ground coffee). Ilo raan kein, rej kõjerbal kaaj in anijnij ko, ball ko remouj im alikkar ad loi ilowaaer, jekdi ko, im men ko jet ñan “riiti” ilju im jekl̦aj eo an juon armej. Jerbalin rũkaanij im bubu remaroñ ke lukkuun jipañ kõj ñan jel̦ã kobban ilju im jekl̦aj? Jaab, reban jipañ ñan jidik. Jen lale etke.

L̦õmn̦ak m̦õk kõn an mel̦el̦e ko an rũkaanij ro oktak jãn doon. Ekkã an rein kwal̦o̦k kõn ilju im jekl̦aj eo an armej ro ilo juon wãween ej jum̦aik doon. Jekdo̦o̦n ñe juon ej kõjerbal ejja men eo wõt rũkaanij eo juon ej kõm̦m̦ane ak eoktak wãween aer kwal̦o̦k kõn men ko renaaj wal̦o̦k. Ñan waanjoñak, el̦aññe juon armej ej kajjitõk ippãn ruo rũkaanij ak ribubu kõn juon wõt kain kajjitõk im erro ej jim̦or kõjerbale kaaj ko ñan riiti ilju im jekl̦aj eo an armej eo, ãinwõt ke uwaak eo aer en kar joñan wõt juon? Eokwe ekkã an jab ãindein im ekkã an oktak uwaak ko aer jãn doon.

Men ko rũkaanij im ribubu ro rej kõm̦m̦ani im unin aer kõm̦m̦ani men kein, rekõm̦m̦an bwe ro jet ren l̦õmn̦ak nanaik er. Armej ro rej kõrraate rein rej ba bwe kaaj ko ak ball ko me rũkaanij im ribubu ro rej kõjerbali, rej men bajjek ñan m̦on̦e ro jet. Im ilo m̦ool, rũkaanij eo ejjab riiti ilju im jekl̦aj eo an armej eo ilo an lale kaaj ko im ball eo ak ej riiti kõm̦m̦an ko an armej eo. Ñan waanjoñak, juon eo etijem̦l̦o̦k kõn jerbalin rũkaanij im bubu enaaj kajjitõk jet kajjitõk ko im lukkuun lale wãween an armej eo uwaak im wãween an em̦m̦akũt ñan kajjitõk eo an. Men in ej jipañe ñan jel̦ã kõn armej eo ej kappok jipañ jãne. Innem rũkaanij eo enaaj bõk aolep nõbar kõn an maroñ jel̦ã kõn men ko im wãween ko rar wal̦o̦k ilo mour eo an armej eo me ejaje ke e make eo ear kwal̦o̦ki ñan rũkaanij eo. Joñan an jet iaan rũkaanij ro jel̦ã wiaik bũruon armej ñan tõmak er, ro rej kappok jipañ ippãer rar kõl̦l̦ãiki er kõn juon on̦ããn ekanooj in l̦ap.

Rijedjed iju ro im rũkaanij ro rej ba bwe em̦õj kadede bũl̦ããne ilju im jekl̦aj eo ad. Ak em̦ool ke men in? Baibõl̦ ej ba bwe ewõr ad maroñ ñan kããlõt men ko jej tõmaki ak kõn̦aan kõm̦m̦ani, im bwe jokãlõt ko ad rej jelõt ilju im jekl̦aj eo ad.​—Joshua 24:15.

Ebar wõr juon un el̦ap unin an ro rej kabuñ ñan Anij dike jedjed iju im rũkaanij. Ta in? Eñin bwe Anij edike aolep jerbalin anijnij. Baibõl̦ ej ba: ‘Ren jab lo ippam̦ jabdewõt eo ej bubu, ak juon ej m̦adm̦õd, ak juon ej rũkaanij, ak juon ej pepe ippãn rũkkõpãl, rianijnij, ak eo ej kõm̦m̦ao ippãn ro remej. Bwe jabdewõt eo ej kõm̦m̦an men rot kein, ej menin jõjõik ñan Jeova.’ a (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.)​—Duteronomi 18:10-12.