Etal ñan katak ko ilo bok in

Etal ñan laajrak in katak ko

Ro Jemen Im Jinen—Ta Ilju Eo Kwokõnan Ñan Ro Nejimi?

Ro Jemen Im Jinen—Ta Ilju Eo Kwokõnan Ñan Ro Nejimi?

Ro Jemen Im Jinen​—Ta Ilju Eo Kwokõnan Ñan Ro Nejimi?

“Man rõn im kõra rõn emõn drer . . . Ren nebar etan Jeova.”​—SAM 148:12, 13.

1. Ta ko ro jemen im jinen rej inebata kaki kin ro nejiir?

 AOLEP ro jemen im jinen rej itoklimo kin ilju im jeklaj eo an ro nejiir. Jen ien eo juõn niñniñ ej lotak​—ak bõlen moktalok—​ro jemen im jinen rej jino inebata kin ta eo enaj emõn ñan e. Enaj ke emõn ejmour eo an? Enaj ke emõn wãwen an eddek? Ke ajiri eo ej rittolok, ebar lõñ inebata ko renaj walok. Ilo mol, ro jemen im jinen rekõnan men eo emõntata ñan ro nejiir.​—1 Samuel 1:11, 27, 28; Sam Ko 127:3-5.

2. Etke elõñ ro jemen im jinen rainin rej kamaat air maroñ ñan lale bwe ajiri ro nejiir ren bõk juõn mour emõn ñe rej rittolok?

2 Ilo lal in rainin, ej juõn men ebin ñan an ro jemen im jinen lelok men eo emõntata ñan ro nejiir. Elõñ ro jemen im jinen rar iion ien ko rebin—tarinae, oktak ko rekabwokbwok ilo kien, abañ ko kin wõnãn mour, inebata ko rej walok jen jorrãn ko ilo enbwin ak eñjake, im men ko eierlok wõt. Alikar, rejjab kõnan bwe ajiri ro nejiir ren bed ilo ejja abañ kein wõt einwõt ir. Ilo ailiñ ko remweie, ro jemen im jinen remaroñ lo an ajiri ro nejin ro jerair im nukiir wõnmanlok im kõtõbar jerbal ko reutiej im elap wõnãir im lo tõbrak kin men kein ilo mour eo air. Kin menin, rej kamaat air maroñ ñan kõmman bwe ro nejiir renaj bõk juõn mour eainemõn im jokane​—juõn mour emõn—​ñe rej rittolok.​—Ekklisiastis 3:13.

Kãlet juõn Mour Emõn

3. Ta eo Ri Christian ro rar kãlete?

3 Einwõt ri kalor ro an Jesus Christ, Ri Christian ro emwij air bebe ñan wujleplok mour eo air ñan Jehovah. Rar bõk ñan burueir nan ko an Jesus: “Elañe jabrewõt armij e kõnan itokilokatok, en mõke karmijete, im kwotõk an drebail ran otemjej, im lor Iõ.” (Luk 9:23; 14:27) Emol, mour eo an juõn Ri Christian ej kitibuj bojak in lelok aolepen mour eo an ak karmijeteik kõnan ko an make. Bõtab, ejjab melelen ej aikwij bõk juõn mour ejeramel im kaburomõjmõj. Jen an eindein ilo mol, ej juõn mour elemõnõnõ im juburu​—juõn mour emõn—​kinke ej kitibuj mõnõnõ in lelok, einwõt Jesus ear ba: “Mõnõnõ in lelok elap jen bõk.”​—Jerbal 20:35.

4. Ta eo Jesus ear rejañ ri kalor ro an bwe ren bukõt mokta?

4 Armij ro ilo ran ko an Jesus rar mour iumin wãwen ko rebin. Ijellokin air aikwij kabwe aikwij ko air, rar aikwij kijenmij iumin tel eo elej an Ri Rome ro im ijjibed ko an ri tel ro an kabuñ ko rewan ilo tõre eo. (Matu 23:2-4) Meñe eindein, elõñ ian ro rar roñ kin Jesus rar karmijeteik kõnan ko air ilo mõnõnõ​—elaptata jerbal ko air remõn—​im erom ri kalor ro an. (Matu 4:18-22; 9:9; Dri Kolosse 4:14) Ri kalor rein rar likit ke mour eo air im ijlu im jeklaj eo air ilo kauwatata ilo ien eo? Lale nan ko an Jesus: “Im ir otemjej r’ar ilok jen mo ko, ak jeir im jãtir man ak kõra, ak jemeir, ak jineir, ak ro nejir, ak ene ko, kin eta, re naj bõk jibuki alen, im re naj jolit mour in drio.” (Matu 19:29) Jesus ear kallimuri ri kalor ro an bwe Jemen ilañ e jelã men ko rar aikwiji. Kin men in ear rejañ ir: “Komin bukot mokta ailiñ in Anij, im kwojarjar eo An; im naj koorlok men kein otemjej ñõn kom.”​—Matu 6:31-33.

5. Ewi lemnak eo an jet jemen im jinen ro kin kallimur eo an Jesus bwe Anij enaj kejbãrok ri karejar ro an?

5 Aikwij kein rejjab oktak rainin. Jehovah e jelã aikwij ko ad, im ro rej bukõt mokta men ko an Ailiñ eo ilo mour eo air, elaptata ro rej bõk jerbal in kwalok nan full-time, emol enaj kejbãrok ir. (Malachi 3:6, 16; 1 Piter 5:7) Bõtab, jet jemen im jinen ro rejañin kõmman juõn bebe kin men in. Rekõnan bwe ajiri ro nejiir ren wõnmanlok ilo jerbal eo an Jehovah, bõlen tokelik bõk jerbal in kwalok nan full-time tokelik. Ak ijo iturejet, ñe rej lemnak kin an laplok wõnãn mour im kin an bin elolo jikin jerbal ko remõn rainin, rej lemnak bwe elaplok an aorõk bwe jodikdik ro ren kalaplok jelãlokjen eo air remõn mokta. Inem remaroñ bõk kabel ko rej aikwiji ñan bukõt jerbal ko remõn ak ñan air bojak wõt mae ien eo renaj aikwij jerbal. Ñan jemen in jinen rein, remaroñ lemnak bwe ajiri ro nejiir rej aikwij etal ñan school ko reutiejlok einwõt university ak college.

Kebojak kin Ran ko Renaj Itok

6. Ekkar ñan katak in ta melelen nan in “school ko reutiejlok”?

6 Karõk ko kin school ak ñan bõk jelãlokjen rej oktak jen ailiñ ñan ailiñ. Ñan wanjoñok, ilo jikin school ko ilo America kwoj katak iumin 12 yiõ ko. Ñe ededelok, ri school ro remaroñ kãlet ñan air etal ñan university ak college iumin emen ak elõñlok jen emen yiõ, mae ien rej bõk juõn degree ak kalaplok air katak ñan bõk jerbal in doctor, ri jojomar (lawyer), jerbal in ekkal, im jerbal ko reierlok wõt. Inem ñe katak in ej konono kin “school ko reutiejlok” ej melelen katak ko ilo university ak college. Bõtab, ilo school ko rej naetan technical im vocational school, ejjab to am bed im katak ilo school kein, ak kwomaroñ bõk juõn certificate ak diploma eo ej kamol bwe kwomaroñ jerbal ilo juõn jikin jerbal.

7. Ta ijjibed ko ri school ro ilo high school rej jelmae?

7 Rainin mejenkajjik eo an school ko, ñe ajiri ro rej 11 lok ñan 17 air yiõ, ej ñan keboj ir ñan air wõnmanlok im bõk jelãlokjen eo eutiejlok ilo university ak college ko. Ñan kõtõbar men in, enañin aolep high school ko rej rejañ ajiri ro ñan air bõk katak ko me remaroñ jibañ ir deloñ ilo university elaplok jen air keboj ir ñan bõk juõn jerbal ilo jikin jerbal ko. Rainin ri kaki ro, ri kakabilek ro, im ri school ro mõttair rej jibede ri school ro ilo high school bwe ren deloñ ilo university ko remõntata, im bõk degree ko me rej kamaroñ ir ñan air bõk jerbal ko elap wõnãir.

8. Ta jokãlet ko Christian ro jemen im jinen rej jelmaiki?

8 Inem, ta eo Ri Christian ro jemen im jinen rej aikwij kõmmane? Emol, rekõnan bwe ajiri ro nejiir ren lo tõbrak ilo school im bõk kabel ko ñan jibañ ir kabwe aikwij ko air ilo ran ko rej bedotok. (Jabõn Kennan Ko 22:29) Ak ej melelen ke bwe rej aikwij baj kõtlok wõt bwe ajiri ro nejiir ren lorak ilo jitõb eo ilo lal in ñan kõtõbrak jibadbad ko ilo kanniek? Mejenkajjik rot ko rej likit iman ro nejiir, ilo nan ak ilo joñok? Jet jemen im jinen rej lukkun kate ir im kejbãrok jããn bwe ren maroñ jilkinlok ro nejiir ñan school ko reutiejlok tokelik. Ro jet rej bojak im kõmman elap muri ñan kõtõbrak men in. Bõtab, jejjab maroñ antonelok kin wõnãn bebe in, kin money. Ta wõnãn jibadõk school ko reutiejlok rainin?​—Luk 14:28-33.

Wõnãn Jibadõk School ko Reutiejlok

9. Ta eo jemaroñ ba kin wõnãn school ko reutiejlok rainin?

9 Ñe jej lemnak kin wõnãn, ekkã ad lemnak kin money. Ilo jet ailiñ ko, kien eo ej bõk eddo eo ñan lelok jelãlokjen eo elaplok im ri school ro rejjab aikwij kõllã wõnãn. Bõtab, ilo enañin aolep jikin ko, ebwe an lap wõnãn ñan etal ñan school ko reutiejlok kiõ im ej laplok wõt. Juõn katak ilo juõn magazine etan New York Times ear ba: “Mokta rar watõk school ko reutiejlok einwõt juõn wãwen elap ñan bõk elõñ jerammõn ko. Kiõ ej kalikarlok oktak eo ikõtan ro remweie im ro rejjab kanuij mweie.” Melelen men in bwe, school ko reutiejlok ej ñan ro remweie wõt, me rej kate ir bwe ro nejiir ren bed ilo school kein bwe ir bareinwõt ren mweie ilo jukjuk im bed in. Christian ro jemen im jinen rej aikwij ke kãlet mejenkajjik rot in ñan ro nejiir?​—Dri Pilippai 3:7, 8; Jemes 4:4.

10. Ewi wãwen school ko reutiejlok ewõr kõtan ñan ad kowõnmanlok jukjuk im bed in?

10 Meñe ilo jikin ko ejelok wõnãn school ko reutiej, ak emaroñ wõr men ko rej aikwij kõmmani tokelik. Ñan wanjoñok, The Wall Street Journal ej kwalok bwe ilo juõn ailiñ ilo Asia, kien eo ej “bõk kunan ñan kõmman juõn karõk ilo school me ejjab jook in kowõnmanlok ri school ro remõntata ñan ijo ilõñtata.” “Ijo ilõñtata” ej melelen bed ilo university ko reutiejtata iaolepen lal—Oxford im Cambridge ilo England, school ko rej naetair Ivy League (ralitõk university ko relaptata) ilo America, im ko jet. Etke kien ko rej kõmman program rot in? Juõn report ej ba, “Ej ñan kamweie ailiñ eo.” Emaroñ ejelok wõnãn ñan bõk jelãlokjen, ak ri school ro rej kõllã ilo air mad in kowõnmanlok jukjuk im bed in toan wõt air mour. Meñe mour rot in elap an aorõk ibben ro ilo lal in, Christian ro jemen im jinen rekõnan ke bwe ro nejiir ren kõmmane men in?—Jon 15:19; 1 Jon 2:15-17.

11. Ta eo report ko rej kwalok kin kadõk im belele wan ibwiljin ri school ro ilo university ko?

11 Bar juõn men jej aikwij lemnak kake ej kin men ko rej walok ibelakin ijo rej bed ie. Ilo jikin university im college ko ekkã an walok manit ko renana ijo—einwõt bõk uno ko rekajur im den in kadõk, mour in lũñ, kwote katak ko, iun ri school ro rekãl bwe ren kõmman men ko rekauwatata bwe ren maroñ ro uan juõn kumi ak club, im men ko eierlok wõt. Lemnak kin kadõk. Ikijen idak ellã jen joñan, ak idak bwe ren kadõk, magazine eo New Scientist ej ba: “Enañin 44 per cent in [ri school ro ilo university ko ilo America] rej idak ellã jen joñan juõn alen iumin ruo week.” Ejja abañ in wõt ekkã an walok ilo Australia, Britain, Russia, im jikin ko jet. Ikijen mour in lũñ, ekkã an ri school ro rainin konono kin juõn manit etan “hooking up.” Ekkar ñan juõn katak ilo magazine eo Newsweek ear report bwe “manit in—ekoba baj umaik don im babu ibben don juõn wõt alen—meñe rejab lemnak in bar lo don im bwebwenato ibben don tokelik.” Report ko rej kwalok bwe jen 60 ñan 80 percent in ri school ro rej bõk kunair ilo manit in. Juõn ri etale ear ba, “Elañe kwoj juõn ri school ilo college, kwoj kõmmane men in.”​—1 Dri Korint 5:11; 6:9, 10.

12. Ri school ro rej jelmae ijjibed rot ko ilo college?

12 Ijellokin wãwen ko renana rej bed ibelakiir, ewõr ijjibed ko kin an lõñ katak im ien elij katak ko ilo school eo. Emol bwe, ri school ro rej aikwij katak ilo school im ilo moko imwiir elañe rekõnan lo tõbrak ilo ien elij katak ko. Jet iair rej aikwij jerbal part-time ilo juõn jikin jerbal ien eo rej bed ilo school. Aolep men kein rej bõk elap ien im kajur eo air. Inem, ebwe ke ien im kajur ñan air kõmmani makitkit ko ilo jitõb? Ñe ijjibed ko rej laplok wõt, ta eo renaj bõjrak jen air kõmmane? Men ko an Ailiñ eo renaj ke men ko moktata wõt, ak men ko eliktata? (Matu 6:33) Bible eo ej rejañ Ri Christian ro: “Inem komin kanuij lale ekijkan ami etetal, jab einwõt dri jaje, a einwõt dri meletlet; im wiaik ien, bwe ran ko renana.” (Dri Epesõs 5:15, 16) Ekaburomõjmõj bwe jet rar buñ jen tõmak kinke rar kamaat air ien im kajur kin men ko an school eo ak bo ilo manit ko renana ilo college.

13. Ta kajitõk ko jemen im jinen ajiri ro rej aikwij lemnak kaki?

13 Emol, mour in lũñ, mwil enana, im ijjibed ko rejjab walok ilo college im university ko wõt. Bõtab, elõñ jodikdik ro ilo lal in rej watõk wãwen kein aolep einwõt men ko rej mõttan katak im rejab watõki bwe renana. Emõn ke bwe Christian ro jemen im jinen ren kõtlok ro nejiir bwe ren bed ilo jikin rot kein iumin emen yiõ ko ak elõñlok? (Jabõn Kennan Ko 22:3; 2 Timote 2:22) Tokjen ko me jodikdik ro renaj bõki jen school renaj laplok ke jen men ko rekauwatata me renaj jelmae ie? Im men eo eaorõktata, ta eo school kein rej katakin jodikdik ro kin ta men ko ren moktata ilo air mour? * (Dri Pilippai 1:10; 1 Dri Tessalonika 5:21) Ro jemen im jinen ajiri rej aikwij lukkun lemnak kin kajitõk kein, im bareinwõt kin uwõta eo ñe rej jilkinlok ro nejiir ñan air school ilo bar juõn jikin kwelok ak ailiñ etolok.

Ebar Wõr ke Men ko Jet Jemaroñ Kõmmane?

14, 15. (a) Jekdon ta eo enañin aolep armij rej ba, ta nan in kakabilek eo ilo Bible ej jerbal wõt rainin? (b) Ta kajitõk ko jodikdik ro remaroñ kajitõkin ir make kaki?

14 Rainin, enañin aolep armij rej ba bwe elañe jodikdik ro rekõnan lo tõbrak ilo mour, rej aikwij katak ilo university. Bõtab, jen air lor men in ebuñbuñ, Ri Christian ro rej bokake nan in kakabilek eo an Bible: “Im komin jab ilo wãwen dri lõl in: a komin kejakilkil kom ilo kõkãle ami lolãtãt, bwe komin melejoñ ta ankil an Anij emõn im kabuñburuen im wãppen.” (Dri Rom 12:2) Ta ankil an Anij kin armij ro an, ro redik im ritto, ilo tu jemlokin ran kein eliktata? Paul ear rejañ Timothy: “A kwon jadõr ilo men ko otemjej, kwon kijenmij ilo iñtan ko, kwon kõmõn jerbal an dri evanjel, kwon kajejit jerbal eo am.” Emol bwe nan kein rej jerbal ñan kij aolep rainin.​—2 Timote 4:5.

15 Jen ad lorak ilo jitõbõn arõk mweiuk, kij aolep jej aikwij “jadõr ilo men ko otemjej”—boub wõt kin men ko ilo jitõb. Elañe kwoj juõn jodikdik, kwon kajitõk ibbam make: ‘Ij kate iõ ke in “kajejit jerbal eo” aõ bwe in einwõt juõn ri kwalok kin Nan in Anij? Ta bebe eo aõ ñan lukkun “kajejit” jerbal in kwalok nan eo aõ? Emwij ke aõ lemnak in bõk jerbal in kwalok nan full-time?’ Ebwe an bin uaki kajitõk kein, elaptata ñe kwoj lo jodikdik ro jet rej bukõt mokta jibadbad kein rekibbon, kinke rej lemnak bwe ilo air bukõt men kein relap renaj lo juõn ilju eaibujuij. (Jeremiah 45:5) Kin un in, ilo meletlet Christian ro jemen im jinen rej lelok ñan ro nejiir jen ien rej dik wõt juõn mejatoto emõn im kaminene kin men ko lor jitõb.​—Jabõn Kennan Ko 22:6; Ekklisiastis 12:1; 2 Timote 3:14, 15.

16. Ewi wãwen Christian ro jemen im jinen remaroñ kõmman bwe ro nejiir ren rittolok ilo juõn mejatoto emõn kin men ko lor jitõb?

16 Eo erittotata ian likao ro jilu ilo juõn family me jineir ej juõn ri kwalok nan full-time ear ba, “Jinõ ear lukkun lale wõn ro kim ar tel am ibbeir. Kim ar jab kamao ibben ri school ro mõttam ak ibben ro wõt ilo congregation eo me rej kwalok mwil eo emõn kin men ko lor jitõb. Bareinwõt ear ekkeini in kirtok ro jet rej kwalok nan full-time einwõt—missionary ro, circuit im district overseer ro, ro rej jerbal ilo Bethel, im pioneer ro—ñan mweo imõm bwe kimin kamao ibbeir. Bwebwenato ko air im lañliñ eo ear romak jen turin mejeir ear kamakit buruem ñan am bõk jerbal in kwalok nan full-time.” Ej juõn men ekalañliñ bwe likao rein jilu rej kwalok nan full-time—juõn ej jerbal ilo Bethel, bar juõn ear bed ilo Ministerial Training School (School ñan Katakin Lõmaro ñan Jerbal ilo Dolul in), im eo juõn ej kwalok nan full-time!

17. Ewi wãwen ro jemen im jinen remaroñ tel ro nejiir ñe rej kãlet katak ko ilo school im jerbal ko rekõnan jibadõki? (Lale box eo ilo page 15.)

17 Ijellokin air ejaake juõn mejatoto ekajur ilo jitõb, jen jinointata, ro jemen im jinen rej aikwij tel ro nejiir ñe rej kãlet katak ko ilo school im jerbal ko rekõnan jibadõki. Bar juõn likao, eo ej jerbal ilo Bethel kiõ, ej ba: “Jema im jinõ rar kwalok nan full-time mokta im elikin air mare im rar kate ir bwe jitõbõn in kwalok nan full-time en bed ibben aolep ro uan family eo. Ke kim ar kãlet katak ko ilo school ak kõmman bebe ko rej jelet ilju eo am, rar rejañ kim bwe kimin kãlet men ko remõntata ñan jibañ kim ñan jerbal part-time im pioneer ak kwalok nan full-time.” Jen air kãlet katak ko ñan jibadõk jelãlokjen eo eutiejlok ilo university im college, ro jemen im jinen im ajiri ro rej aikwij jimor lemnak kin ta katak ko remaroñ jibañ ir ñan jibadõk jerbal in kwalok nan. *

18. Ta jerbal ko remõn jodikdik ro remaroñ lemnak kake?

18 Etale ko ilo elõñ ailiñ ko rej kwalok bwe, ewõr juõn aikwij elap, ñan bõk armij ro rekabel ilo elõñ kain jerbal, im jab kin ri school ro rej kadiojlok jen university. Juõn news etan USA Today ej report bwe “70 percent ian ri jerbal ro ilo yiõ ko tok iman rejjab aikwij school iumin emen yiõ im bõk juõn kein kamol bwe emwij an kadiojlok jen juõn university ñan jerbal, ak ebwe ñan school iumin ruo wõt yiõ im bõk juõn kein kamol bwe emwij an kadiojlok jen juõn school eo ej katakin ri school ro ñan jerbal ilo jikin jerbal ko.” School kein rej letok katak ko ikijen jerbal ilo office, kõmman wa ko, kõmman computer, kõmman pipe in den, mijbar, im jerbal ko eierlok wõt. Jerbal kein remõn ke? Emol aet! Bõlen rejjab aibujuij im emejaja einwõt an jet lemnak kake, ak rej lelok ñan ir ñan ukukõt awa in jerbal ko air bwe ren maroñ kalaplok air jerbal ñan Jehovah.​—2 Dri Tessalonika 3:8.

19. Ta wãwen eo emõntata ñan bõk lañliñ im jokane toan wõt ad mour?

19 “Man rõn im kõra rõn emõn drer,” Bible eo ej ba, “ren nebar etan Jeova; bwe etan wõt eliñlok, An aibujuij ilõñin lõl im lõñ.” (Sam Ko 148:12, 13) Ñe jej keidi ibben jerammõn ko an lal, ejelok bere bwe jerbal in full-time ñan Jehovah ej wãwen eo emõntata ñan bõk lañliñ im jokane toan wõt ad mour. Jen kememej kallimur eo ilo Bible eo: “Kejerammõn jen Jeova, ej namweien armij; im E jab kobaik buromõj na iben.”​—Jabõn Kennan Ko 10:22.

[Kamelele ko itulal]

^ Ñan lale bwebwenato ko kin ro rar kaorõk jelãlokjen eo an Anij ilõñin jelãlokjen eo ilo university ko, lale The Watchtower, May 1, 1982, page 3-6; April 15, 1979, page 5-10; Awake! June 8, 1978, page 15; and August 8, 1974, page 3-7.

^ Lale Awake! October 8, 1998, “In Search of a Secure Life (Bukõt juõn Wãwen Mour Ejokane),” page 4-6, im May 8, 1989, “What Career Should I Choose? (Jerbal Et eo In Kãlete?)” page 12-14.

Kwomaroñ Ke Kamelele?

• Ñan bõk juõn ilju ejokane, ta eo Ri Christian ro rej likit air kejatdikdik ion?

• Ta aitwerõk ko Christian ro jemen im jinen rej jelmae ikijen ilju im jeklaj eo an ro nejiir?

• Ta eo jej aikwij lemnak kake ñe jej kõnan jibadõk school ko reutiejlok?

• Ewi wãwen ro jemen im jinen remaroñ jibañ ro nejiir ñan jibadõk juõn jerbal ilo jerbal in kwalok nan eo an Jehovah?

[Kajitõk ko ñan katak]

[Bo̦o̦k eo ilo peij 15]

Ta Tokjen School ko Reutiejlok

Enañin aolep armij ro rej school ilo university ko rej kijoror in bõk peba in kadiojlok eo jen university ko bwe ren bõk juõn jerbal elap wõnãn im remaroñ bed ie toan wõt air kõnan. Bõtab, report ko jen kien ko rej kwalok bwe juõn mõttan emen in armij ro rej etal ñan college ko renaj bõk peba in kadiojlok iumin jiljino yiõ ak diklok elikin air deloñ ie—ejjab juõn tõbrak emõn. Meñe emaroñ eindein air bõk juõn pepa in kadiojlok jen college ej melelen ke bwe renaj bõk juõn jerbal emõnlok? Lale ta eo report ko im ekkatak ko ilo ran kein rej ba.

“Etal ñan university ko remõntata einwõt Harvard ak Duke ejjab melelen bwe kwonaj bõk juõn jerbal emõn im elap wõnãm. . . . Company ko relap rejjab kanuij jelã kajjen ri jerbal ro rekãl. Meñe juõn peba in kadiojlok jen college emaroñ emõn, ak ilo jemlokin men eo elaplok an aorõk ej ta eo juõn armij emaroñ ak jab maroñ kõmmane.”​—Newsweek, November 1, 1999.

“Meñe elõñ jikin jerbal ko rainin rej aikwiji kabel ko reutiejlok jen mokta . . . , kabel ko kwoj aikwiji ñan bõk jerbal kein kwomaroñ katak kaki ilo high school—bwinbwin, read, im jeje ilo class ratimjuõn . . . , jab kabel ko kwoj bõki ilo college. . . . Ri school ro rejjab aikwij etal ñan college ñan bõk juõn jerbal emõn, ak rej aikwij kabel ilo katak ko ilo high school.”​—American Educator, Spring 2004.

“Elõñ college ko rej likjap in keboje ri school ro ñan jerbal ilo jikin jerbal ko elikin air kadiojlok jen college. Elõñlok ri school ro kõnan bed ilo school ko rej katakin ir kin kilen jerbal. Oran ri school ro ej 48% laplok jen 1996 ñan 2000. . . . Ak peba in kadiojlok ko jen college me elap wõnãir im elap air kañ ien, rar diklok aorõkiir jen mokta.”​—Time, January 24, 2005.

“U.S. Department of Labor ej antonelok bwe ilo yiõ eo 2005 juõn mõttan jilu in ri school ro rej bed ilo college iumin emen yiõ rejamin lo tõbrak ñe rej bukõt jerbal ko ekkar ñan jelãlokjen eo air.”​—The Futurist, July/August 2000.

Ikijen men kein aolep, elõñlok ri kaki ro rej bere kin tokjen katak ko reutiejlok jen college ilo ran kein. “Kimij katakin armij ro ñan jibadõk mejenkajjik ko rebwid,” juõn report jen Futurist ear ba. Ilo oktan, lale kin ta eo Bible ej ba kin Anij: “Ña Jeova am Anij, Eo eor tokjen An katakin yuk, Eo ej tel yuk ilo ial eo emõn kwon etal ie. O elañe kwar eoroñ kien ko Aõ! inem am ainemõn e naj kar einwõt juõn river, im am wãnik einwõt no ko in lometo.”​—Aiseia 48:17, 18.

[Pija eo ilo peij 12]

Rej kajekdon kõnan ko air im lor Jesus