Etal ñan katak ko ilo bok in

Etal ñan laajrak in katak ko

‘Kãlet Mour ñan Mour Wõt’

‘Kãlet Mour ñan Mour Wõt’

‘Kãlet Mour ñan Mour Wõt’

“Emwij aõ kwalok ñõn yuk mour im mij, kejerammõn im kejerata: inem kwon kãlet mour bwe kwon mour wõt.” —DUTERONOMI 30:19.

1, 2. Ilo wãwen et ko Anij ear kõmanman armij ilo wãwen wõt e?

 “JEN kõmõnmõn armij ilo wãwer im einwot Kij.” Nan kein emwij kakõrmol an Anij ej bed ilo chapter eo kein kajuõn ilo Bible eo. Kin unin, “Anij e ar kõmõnmõn armij ilo wãwen wõt E, ilo wãwen Anij e ar kõmõnmõn e,” Jenesis 1:26, 27 ej ba. Inem armij eo moktata ear oktak jen men in kõmanman ko jet ion lal. Ear ilo nememen Ri Kõmanman eo an, kinke ear maroñ kajeoñe lemnak in kõmmanwa an Anij, ear kwalok yokwe, ekajet jimwe, meletlet, im kajur. Ear wõr juõn bõklikit ibben ñan jibañ e ñan kõmman bebe ko enaj wõr tokjeir ñan emake im kabuñburuen Jemen ilañ. (Dri Rom 2:15) Ilo tukadu jemaroñ ba bwe, Adam ear maroñ in kãlet ta eo ear kõnan. Elikin an lale jerbal eo an ikijen nejin ion lal, Jehovah ear watõk jerbal ko an im ba: “Lo, re kanuij emõn.”—Jenesis 1:31; Sam Ko 95:6.

2 Einwõt ro nejin Adam, kij bareinwõt, emwij kõmanman kij ilo wãwen Anij. Bõtab, emol ke ad maroñ kãlet ta eo jekõnan kõmmane? Meñe ewõr an Jehovah maroñ ñan jelã lok iman kin ta eo enaj walok, ejjab karõklok iman kin ta eo armij ro renaj kõmmane. Ñan jibañ kij melele kin aorõkin ad kajerbal maroñ eo ad ñan kõmman bebe ko rejimwe, jen katak mokta im bõk tokjen jen ta eo ear walok ñan ailiñ in Israel.—Dri Rom 15:4.

Maroñ eo an Israel ñan Kãlet

3. Kar ta kien eo kein kajuõn ilo Kien ko Joñoul, im ewi wãwen Ri Israel ro retiljek rar bokake e?

3 “Ña Jeova am Anij eo e ar ãñintok yuk jen enen Ijipt, jen imõn kamakoko eo,” Jehovah ear ba ñan Ri Israel ro. (Duteronomi 5:6) Ilo 1513 B.C.E., ailiñ in Israel ear lo juõn ien ekabwilõñlõñ ke Anij ear lomoren ir jen kamakoko eo an Egypt im kin men in rar jab aikwij bere kin nan ko an. Ilo kien eo kein kajuõn ilo Kien ko Joñoul, Jehovah ikijen Moses ri konono eo an ear ba: “En ejelok bar anij rõn ibõm ijilokiõ.” (Exodus 20:1, 3) Ilo ien eo, ailiñ in Israel ear kãlet ñan air bokake Anij. Ilo mõnõnõ rar kabuñ ñan Jehovah wõt.​—Exodus 20:5; Bwinbwin 25:11.

4. (a) Ta jokãlet eo Moses ear likit iman Israel? (b) Ta jokãlet eo ej bed ibbed rainin?

4 Enañin 40 yiõ ko tokelik, Moses ear kakememej bar juõn ebeben in Ri Israel ro kin jokãlet eo ear bed imair. “Ij kir ñõn lõñ im ñõn lõl bwe ren kennan nae yuk ranin, bwe emwij aõ kwalok ñõn yuk mour im mij, kejerammõn im kejerata: inem kwon kãlet mour bwe kwon mour wõt, kwe im ro ineõm.” (Duteronomi 30:19) Eindein rainin, ewõr maroñ in jokãlet ibbed. Aet, jemaroñ kãlet ñan kabuñ ñan Jehovah ilo tiljek im bõk kejatdikdik eo ñan mour indio, ak jemaroñ kãlet in jab bokake e im jerata wõt. Lale wanjoñok ko kin ruo jar in armij ro me jokãlet ko air rar oktak jen don.

5, 6. Ta ial eo Joshua ear kãlete, im ta eo ear walok?

5 Ilo 1473 B.C.E., Joshua ear tel Ri Israel ro lok ñan Enen Kallimur eo. Ilo juõn katak ekajur mokta jen an kar mij, Joshua ear rejañ aolep armij ro ilo ailiñ eo: “Im elañe komij lemnok e nana bwe komin jerbal ñõn Jeova, komin kãlet ranin wõn eo kom naj jerbal ñõn e, elañe anij ro ro jimami rar jerbal ñõn ir i River jabueo, ak anij ro an ro dri Amor ro komij jokwe ilo eneir.” Ak, kin family eo an, ear wõnmanlok im ba: “A kin ña im ro nuku, kim naj jerbal ñõn Jeova.”​—Joshua 24:15.

6 Moktalok, Jehovah ear rejañ Joshua bwe en beran im kajur wõt, im ear rejañ e bwe en jab illok jen an bokake Kien eo an Anij. Ak, ilo an konono book in Kien eo ran im boñ, Joshua enaj kar kõmman bwe en emõn ial eo an. (Joshua 1:7, 8) Men in ear walok. Ial eo Joshua ear kãlete ear tellok ñan jerammõn ko. “E ar jab ir jirik mõtõn jabrewõt men eo emõn Jeova e ar konono kake ñõn imõn Israel; e aolep im jejit.”​—Joshua 21:45.

7. Ilo ran ko an Isaiah, ta eo jet ian Ri Israel ro rar kãlet in kõmmane, im ta eo ear walok?

7 Oktan men in, lemnak kin ta eo ear walok ilo ailiñ in Israel 700 yiõ ko tokelik. Ilo ien eo, elõñ ian Ri Israel ro rar lor mantin ailiñ ko. Ñan wanjoñok, ilo ran eo eliktata in yiõ eo, armij ro rar ejaak juõn kwojkwoj eobrak kin elõñ kain mõñã ko renno im wain etõñal. Ien in ear jab baj juõn ien ro uan family eo rej kamao ibben don wõt. Ear juõn ien kwojkwoj in kabuñ ñan ruo anij ko repagan. Ri kanan Isaiah ear je lemnak eo an Anij kin air jab tiljek: “Ak enaj einjuõn ñõn kom ro komij ellok jen iõ im kejekdron Zion, tol eo aõ ekkwojarjar, ak komij kabuñ ñõn Gad, anij in jidre, im ñõn Meni, anij in karõke men ko renaj walok.” Rar tõmak bwe jonikõn eo emõn ilo yiõ eo ear jab wawa ion kajerammõn eo jen Jehovah, ak ion “anij in jidre” im “anij in karõke men ko renaj walok.” Bõtab, ilo mol, kin air jumae im ilo jelã kake kãlet ial eo enana, rar karõk lok iman kin ta eo enaj kar walok ñan ir. Jehovah ear ba, “Renaj mõn kom kin jãje, kinke komar jab eoroñ iõ ke iar kir kom, im jab roñjake nan ko aõ ke iar konono. Komar kõnan wõt kõmmõni men ko renana im jab bokake iõ.” (Isaiah 65:11, 12) Jokãlet eo air enana ear bõktok jorrãn ioir, im anij im jidre eo im anij in karõke men ko renaj walok rar jab maroñ kabõjrake.

Kõmman Juõn Jokãlet Ejimwe

8. Ekkar ñan Duteronomi 30:20, kãlet ilo jimwe ej kitibuj ta?

8 Ke Moses ear rejañ Ri Israel ro bwe ren kãlet mour, ear kalikar kin jilu buñten nee ko rar aikwij in kõmmani: “Kwon yokwe Jeova am Anij, ñõn bokake ainiken, im edrep ñõn E.” (Duteronomi 30:20) Jen etale buñten nee kein kajjojo bwe jen maroñ kãlet ilo jimwe.

9. Ewi wãwen ad maroñ kwalok yokwe ñan Jehovah?

9 Yokwe Jehovah ad Anij: Jej kãlet in karejar ñan Jehovah kinke jej yokwe e. Ñe jej bokake nan in kakkõl ko jen ran ko an Isaiah, jej jumae aolep men ko rej kabo kij ñan kõmman lũñ im lorak ilo manit ko kin arõk mweiuk. (1 Dri Korint 10:11; 1 Timote 6:6-10) Jej tiljek wõt ñan Jehovah im kien ko an. (Joshua 23:8; Sam Ko 119:5, 8) Mokta jen an kar Ri Israel ro deloñlok ñan Enen Kallimur eo, Moses ear rejañ ir: “Lo, emwij aõ katakin kom kien ko im ekajet ko, einwõt Jeova aõ Anij e ar jiroñ iõ, bwe en ein drein ami kõmõn ilo bwiljin eneo ijo komij dreloñlok in bõke. Inem komin kejbãroki im kõmõni; bwe men in ami meletlet im jelalokjen iman mejen dri ailiñ ko, ro re naj roñjake kien kein, im re naj ba, Emol dri ailiñ in relõñ, armij re meletlet im jelalokjen.” (Duteronomi 4:5, 6) Kiõ ej ien emõn ñan ad kwalok ad yokwe Jehovah ilo ad likit mokta ankil an Jehovah ilo mour eo ad. Emol bwe jenaj bõk jerammõn elañe jej kãlet in kõmman eindein.—Matu 6:33.

10-12. Ta men ko jemaroñ katak jen ad lale ta eo ear walok ilo ran ko an Noah?

10 Ilo ad bokake ainikien Anij: Noah ear “dri kwalok ekwojarjar.” (2 Piter 2:5) Enañin aolep armij ro ilo lal eo mokta jen Ibwijleplep eo rar madjake wõt im “jaje” kin aorõkin nan in kakkõl ko an Noah. Ta jemlok eo ear walok? “Ibij liplip ej itok, im bõklok ir otemjej.” Jesus ear kakkõl bwe ran kein ad, ilo ien “an Nejin armij itok,” enaj einlok wõt ilo ien eo. Men eo ear walok ilo ran ko an Noah ej juõn wanjoñok ñan kakkõl armij ro rainin me rejjab bokake ennan eo an Anij.​—Matu 24:39.

11 Ro rej kajirere rej aikwij kile ta eo enaj walok ñan ir elañe rejjab bokake nan in kakkõl kein an Anij me ri karejar ro an ilo ran kein rej kwaloki. Ikijen ri kajirere rein, ri jilek Peter ear ba: “Bwe rej kõnan meloklok men in, bwe lõñ ko r’ar ber jen ien ko remotelok, kab lõl eo emwij kabine jen dren im kin dren, kin nan in Anij; Im kin men kein lõl, e kar ilo ien eo, ke dren ej kalibubu e, e ar joko: A lõñ ko kiõ im lõl, kin nan eo, kejbãroki ñõn kijeek ilo ran in ekajet im kokkure armij renana.”​—2 Piter 3:3-7.

12 Oktan men in, lemnak kin ta eo Noah im family eo an rar kãlete. “Kin tõmak Noa, emwij an Anij kowe e kin men ko re jañin walok, ilo an mijõk Anij e ar kapojõk wa eo.” Kin an bokake nan in kakkõl eo, e im family eo an rar bõk lomor. (Dri Hibru 11:7) Ej juõn men emõn bwe jen roñjake ennan eo an Anij ilo mõkaj im bokake.​—Jemes 1:19, 22-25.

13, 14. (a) Etke eaorõk bwe jen ‘eddeb ñan Jehovah’? (b) Ewi wãwen ad maroñ kõtlok bwe Jehovah, “Potter” eo ad, en ukõt kij?

13 Eddeb ñan E: Ñan ‘kãlet mour,’ jejjab aikwij yokwe Jehovah im bokake E wõt, ak jej aikwij bareinwõt ‘eddeb ñan Jehovah,’ ak wõnmanlok wõt im kõmanman ankil an. “Ilo ami kijenmij kom naj jibarek ami mour,” Jesus ear ba. (Luk 21:19) Ilo mol, jokãlet eo jej kõmmane ej kalikar ta eo ej bed ilo buruõd. Jabõn Kennan Ko 28:14 ej ba, “E mõnõnõ armij eo ej mijõk ien otemjej; a eo ej kabin buruen, e naj buñ na ilo jorran.” Pharaoh ilo Egypt eo etto ear juõn joñok kin men in. Ke Men in Kaeñtan ko Joñoul kajjojo rar buñ ion Egypt, Pharaoh ear kabinlok buruen im jab kwalok an mijak Anij. Jehovah ear jab iun Pharaoh bwe en kiblia ak ear kõtlok bwe iroij in en kãlet ta eo enaj kar kõmmane. Jabdewõt bebe Pharaoh ear kõmmane, ankil an Jehovah ear jejjet kitien, einwõt ri jilek Paul ear kamelele ikijen lemnak eo an Jehovah kin Pharaoh: “Bwe Jeje eo e ba ñõn Pero, Aet, kin men in I ar koutiej yuk, bwe In kwalok Aõ kajur ilo kwe, im bwe eta en buñbuñ i aolepen lõl.”​—Dri Rom 9:17.

14 Elõñ buki yiõ ko elikin an Anij lomoren Ri Israel ro jen iumin kajur eo an Pharaoh, ri kanan Isaiah ear ba: “A kiõ, O Jeova, Kwe jemem; kim kle, im Kwe am potter; im kim otemjej men in kõmõn an peõm.” (Aiseia 64:8) Ñe jej kõtlok bwe Jehovah en ukõt kadkad ko kadkadid ikijen ad katak Bible ibbed make im jerbale Nan eo an, jidik kin jidik jenaj kõnak armij eo ekãl. Enaj bidodolok ad kwalok ettã buru im kajimwe mour eo ad, im debij ad tiljek ñan Jehovah kinke jekõnan kabuñburuen kin aolepen buruõd.​—Dri Epesõs 4:23, 24; Dri Kolosse 3:8-10.

“Kwon Kwalok” Ir

15. Ekkar ñan Duteronomi 4:9, Moses ear kakememej Israel kin ta eddo eo ewõr ruo miãñõn?

15 Moses ear ba ñan ailiñ in Israel eo me ear bojak in deloñ iloan Enen Kallimur eo: “Men in wõt, kwon lale, im kanuij kejbãrok am, ñe kwo ab meloklok men ko mejõm rar loi, im ñe rab joko jen buruõm ran ko otemjej in am mour; a kwon kwalok ñõn ro nejõm im ñõn ro jibwõm.” (Duteronomi 4:9) Elañe rar kõnan bwe Jehovah en kajerammõn im kamweie ir ilo ene eo rar bojak in jolete, armij rein rar aikwij bõk eddo eo ewõr ruo miãñõn iman mejen Jehovah air Anij. Ren kar jab meloklok kin men ko raibujuij Jehovah ear kõmmani iman mejeir, im rar aikwij katakin ro nejiir im jibwiir ilo ebeben ko tokelik kin katak kein. Einwõt armij ro an Anij ilo ran kein, jej aikwij kõmman eindein elañe jekõnan ‘mour’ manlok. Ta men ko Jehovah ej kõmmani kin kij im emwij ad loi kin mejed?

16, 17. (a) Ta tõbrak ko missionary ro me rar katak ilo Gilead rar kõtõbraki ilo jerbal in kwalok nan? (b) Ta joñok ko kin ro rej kijejeto wõt kwoj jelã kaki?

16 Jej lukkun mõnõnõ in lo wãwen an kar Jehovah kajerammõn jerbal eo ad kin kwalok nan im kõmman ri kalor. Jen ien eo school in Watchtower Bible School of Gilead ear bellok ilo 1943, missionary ro rar kadiojlok jen school in rar tel ilo jerbal in kõmman ri kalor ilo elõñ ailiñ ko. Ñan rainin, ro rar kadiojlok jen school in ilo ien ko jinoin, rej kijejeto wõt ilo jerbal in kwalok nan kin Ailiñ eo, meñe rej rittolok im emõjnolok enbwiniir. Juõn joñok emõn ej Mary Olson, eo ear kadiojlok jen Gilead ilo 1944. Ear jerbal einwõt missionary mokta ilo Colombia, inem ilo Uruguay, im kiõ ilo Puerto Rico. Meñe elõñ nañinmij ko ibben kinke eritto, Sister Olson ej elloetak wõt kin jerbal in kwalok nan. Ilo an kajerbal maroñ eo an ñan konono ilo kajin Spain, ej karõk ien ilo kajjojo week bwe en jerbal ibben ri kwalok ro jet ilo jerbal in kwalok nan.

17 Nancy Porter, eo ej make ian kiõ kin an mij leo belen, ear kadiojlok jen School in Gilead ilo 1947, im ej jerbal wõt ilo ene ko enen Bahama. Ej bar juõn missionary ej boub wõt ilo jerbal in kwalok nan. “Katakin ro jet kin katak ko ilo Bible eo ear juõn men in kalañliñ iõ,” Sister Porter ear ba ilo bwebwenato eo kin mour eo an. * “Ej letok juõn lajrak ekwon ilo jitõb im ear kõmman bwe mour eo aõ en kwon im bin wõt.” Ke Sister Porter im ri karejar ro jet rej lemnak liklok, rejjab meloklok kin ta eo Jehovah ear kõmmane kin ir. Ta kin kij? Jej kamolol ke kin wãwen an Jehovah kajerammõn jerbal in kwalok nan eo ad kin Ailiñ eo ilo bukwon eo ad?—Sam Ko 68:11.

18. Ta eo jemaroñ katak jen bwebwenato ko kin makitkit ko an missionary ro?

18 Jej mõnõnõ kin ta eo ri jerbal rein retiljek rar kõtõbraki im rej wõnmanlok wõt in kõtõbraki. Ñe jej readi bwebwenato ko kin makitkit ko air rej rejañ kij kinke ñe jej lo ta eo Jehovah ear kõmmane kin ri tiljek rein, ej kakajur kij ñan jerbal wõt ñan Jehovah. Kwoj keini ke am readi bwebwenato kein ilo magazine in Imõniaroñroñ eo im kalmenlokjen kaki?

19. Ewi wãwen Christian ro jemen im jinen remaroñ kortokjen bwebwenato ko kin armij ro ilo magazine in Imõniaroñroñ?

19 Moses ear kakememej Ri Israel ro bwe ren jab meloklok kin aolep men ko Jehovah ear kõmmane kin ir im bwe ren kar jab jako jen burueir toan wõt air mour. Inem ear kobaiklok bar juõn buñten nee: “Kwon kwalok ñõn ro nejõm im ñõn ro jibwõm,” kin men kein. (Duteronomi 4:9) Bwebwenato ko remol rejej uair. Ajiri ro rej rittolok wõt rej aikwij wanjoñok ko remõn. Ri tõmak jiroñ ro rejañin mare remaroñ katak jen joñok ko retiljek an ri tõmak lellab ro me bwebwenato ko air rej bed ilo magazine in Imõniaroñroñ. Kwalok nan ñan ro rej konono bar juõn kajin ilo bukwon eo air ej kabellok ñan ri tõmak maan im kõrã ro elaplok ien ko remõn ñan air kwalok kin news eo emõn. Christian ro jemen im jinen, emõn bwe komin kajerbal bwebwenato ko an missionary ro retiljek rar kadiojlok jen School in Gilead im ro jet ñan kamakit buruen ajiri ro nejimi ñan kãlet jerbal in kwalok nan full-time.

20. Ta eo jej aikwij kõmmane ñan “kãlet mour”?

20 Ewi wãwen kij aolep jemaroñ “kãlet mour”? Ilo ad kajerbal maroñ in kãlet eo ad, me ej juõn men in letok eo eaibujuij, ñan kwalok ñan Jehovah bwe jej yokwe e im ilo ad wõnmanlok im jerbal ñan e joñan wõt ad maroñ im toan wõt an kõtlok ad kõmmane. “Bwe,” einwõt Moses ear ba, Jehovah “E am mour, im aitokõn ran ko am.”​—Duteronomi 30:19, 20.

[Kamelele eo itulal]

^ Lale katak eo “Meñe Erup Buruõ Aõ Lañliñ im Kamolol Ej Bin Wõt,” rar jeje ilo The Watchtower ilo June 1, 2001, page 23-7.

Kwomaroñ Kememej Ke?

• Ta eo kwar katak kake jen joñok ko emwij ad bwebwenato kaki ikijen jokãlet ko reinjuõn jen don?

• Ta buñten nee ko jej aikwij bõki ñan “kãlet mour”?

• Ta eddo eo ewõr ruo miãñõn jej aikwij kajejjeti?

[Kajitõk ko ñan katak]

[Pija eo ilo peij 13]

“Emwij aõ kwalok ñõn yuk mour im mij”

[Pija eo ilo peij 16]

Ilo air bokake ainikien Anij men in ear lomoren Noah im family eo an

[Pija eo ilo peij 17]

Mary Olson

[Pija eo ilo peij 17]

Nancy Porter