Nan eo an Jehovah Ej Mour Wõt

Katak ko Relap Jen Book in Ekklisiastis

“ARMIJ, eo ej lotak jen kõra, reit wõt ran ko an, im rej obrõk kin jorran,” Job in etto eo ear ba. (Job 14:1) Elap an aorõk bwe jen jab jerwane mour eo ad ekadu kin lemnak ko im kõtõbar ko ejelok tokjeir! Ta jibadbad ko rej aikwij kobrak ien ko ad, kajur, im wãwen ad kajerbal men ko mweied? Ak ta kõtõbar ko jej aikwij bõprae? Nan ko remeletlet kar jeje kaki ilo Bible book in Ekklisiastis ej letok nan in tel ko remõn kin men in. Ennan eo rej tilmak tok “e mõkõj an kili lemnok ko im bebe ko an buru” im maroñ jibañ kij mour ilo juõn mour ewõr tokjen.​—Dri Hibru 4:12.

Eo ear jeje book in kar juõn eo ebuñbuñ kin meletlet eo an, King Solomon in Israel eo etto, im iloan book in Ekklisiastis elõñ nan in kakabilek ko remõn kin ta eo elap tokjen ilo mour im ta eo ejelok tokjen. Kinke Solomon ear jitõñlok ñan jet ian moko ear kaleki, emaroñ kar jeje book in Ekklisiastis elikin an kadedelok jerbal in ekkal eo im mokta jen an kar ellok jen kabuñ eo emol. (Nihimaia 13:26) Melelen kar jeje book in mokta jen 1000 B.C.E., ilo jemlokinlok yiõ ko 40 in an Solomon iroij.

TA EO EJJAB MEN BATA?

(Ekklisiastis 1:1–6:12)

“Men otemjej rej men bata!” ri kaki eo ej ba, eo ej kajitõk: “Iben armij ro, ewi tokjen jerbal otemjej rej jerbal kake iomin al?” (Ekklisiastis 1:2, 3) Nan ko “men bata” im “iomin al” elõñ alen rej eliji ilo Ekklisiastis. Nan eo ilo kajin Hebrew kin “men bata” melelen “menowam” ak “tab” im ej kwalok bwe ej juõn men ejelok tokjen, ejamin to an bed, ak ejelok aorõkin. Nan eo “iomin al” ej melelen “ion lal in” ak “ilo lal in.” Inem, men otemjej​—ko me, armij otemjej rej kate ir jibadõki me rej kajekdon ankilan Anij—rej men bata.

“Kwon lale neõm ñe kwoj ilok ñõn imõn Anij,” Solomon ej ba, ‘im kebaktok ñõn roñjake.’ (Ekklisiastis 5:1) Bõk kunad ilo kabuñ emol ñan Jehovah Anij ejjab men bata. Ilo mol, ad kejbãrok kõtan eo ad ibben ej wãwen eo elap ñan lo juõn mour ewõr tokjen.

Emwij Uaki Kajitõk ko Rej Bedbed ion Bible:

1:4-10—Ta eo kin ukoktak ko an menin kõmanman ko rej “obrõk kin mõk”? Ri kaki eo ej kwalok jilu wãwen ko rej kõmman bwe en maroñ wõr mour ion lal—al, wãwen an kõto makitkit, im den ko. Ilo mol, ittirolol in men in kõmanman ko relõñ, im re kabwokbwok. Juõn armij emaroñ jolok aolepen mour eo an ñan an katak kaki ak ejamin lo melele eo eyu kin men kein. Men in emol an “obrõk kin mõk.” Elap an bõktok inebata ilo ad keidi mour eo ad ekadu ibben ittirolol eo ejelok jemlokin an men in kõmanman kein. Bareinwõt kate ko ñan kõmman men in ellolo ko rekãl re obrak kin mõk. Kinke, men in kõmman ko rekãl kar anõki jen men ko ededelok an Anij likit im kajerbali ilo men in kõmanman ko an.

2:1, 2—Etke ej konono kin ettõñ einwõt “uriekak”? Ettõñ emaroñ jibañ kij meloklok inebata ko ad jidik ien, im kein kamõnõnõ ko remaroñ kõmman bwe jen jab lukkun lemnak kin abañ ko ad. Bõtab, ettõñ ejjab maroñ kõmman bwe abañ ko ad ren jako. Inem, bukõt mõnõnõ ikijen ettõñ ko ej konono kake einwõt “uriekak.”

3:11—Ta eo Anij ear kõmmane “e wolio ilo ien eo an”? Jet ian men ko me Jehovah Anij ear kõmmani re “wolio,” ak ekkar im emõn, ilo ien  eo ejejjet kar ien eo ear kõmanman Adam im Eve, bujen eo kin iia eo, bujen eo ibben Abraham, bujen eo an David, ien itok eo an Messiah eo, im ien kairoij Jesus Christ einwõt King in Ailiñ eo an Anij. Bõtab ebar wõr juõn men me Jehovah enaj kõmmane bwe en “wolio” ilo ien ko iman. Jemaroñ liki bwe lal eo ewãnik im ekãl enaj itok ilo ien eo ejejjet.​—2 Piter 3:13.

3:15b—Ewi wãwen ‘Anij emol ej bar bukõt men eo e joko’? ‘Bukõt men eo ejako’ emaroñ jitõñlok ñan men ko emwij an kar Anij karõki ñan an kõmmani. Im meñe ittirolol in an armij lotak im mij im kin tarinae im ainemõn emaroñ kõmman bwe armij en eñjake an ejelok an maroñ, im kõmman bwe en lemnak bwe men kein rej walok enaj eindein air wõnmanlok wõt, Anij emol emaroñ bukõt im kajejjet men otemjej E kõnan. (Ekklisiastis 3:1-10, 15a) ‘Bukõt men eo ejako’ emaroñ jerbal bareinwõt ñan ro rewãnik, ro me ro renana rej bukõt ir. Ilo men in, Jehovah ej bukõt wõt ro rewãnik ñan an “kwalok E kajur” ñan an jibañ ir. 2 Kronikel 16:9.

5:9—Ewi wãwen “leen lõl in, ej ñõn otemjej”? Armij otemjej ion lal rej atartar ion “leen lõl in”—ekan ko jen lal in. Bareinwõt juõn king. Ñan bõk tokjen jen jikin kallip eo an ri karejar ro an reniknik rej aikwij lale im katõke.

Tokjen Katak ko ñan Kij:

1:15. Ejelok tokjen ad jolok ien im kajur ko ad ñan ad kajeoñ in kajimwe wãwen ko relej im ankeke me jej loi ilo ran kein. Ailiñ in Anij wõt emaroñ jolok nana otemjej.—Daniel 2:44.

2:4-11. Makitkit ko an juõn jukjuk in bed, einwõt jerbal in ekkal, kõmman jikin kallip, kajañjañ, im bareinwõt mour ilo juõn wãwen emõn im mweie rej “einwõt kõñ kõto” kinke ejelok juõn ian men kein rej bõktok juõn mour eo ejuburu im mõnõnõ eo ej ñan indio.

2:12-16. Meletlet emõnlok jen bwebwe kinke emaroñ jibañ kamadmõde jet abañ ko. Bõtab, ikijen mij, meletlet an armij ejelok tokjen. Im meñe juõn emaroñ kar buñbuñ kinke elap an meletlet, ak ejjab to armij ro renaj melokloke.

2:24; 3:12, 13, 22. Ejjab bwid ñan ad mõnõnõ kin leen jerbal ko ad.

2:26. Meletlet eo jen Anij, eo ej bõktok lañliñ, ej lelok ñan ‘armij eo ej kabuñburuen Anij.’ Ebin ñan an juõn bõk meletlet in elañe ejelok juõn kõtan emõn ibben Anij.

3:16, 17. Ñan ad kõtmene bwe en wõr ekajet jimwe ilo wãwen otemjej, menin ejjab men in kõmmanwa. Jen ad inebata kin ta eo ej walok ilo lal in rainin, jej aikwij kõttar wõt Jehovah ñan an kajimwe men ko otemjej.

4:4. Juõn jerbal kar kõmmane ilo kabel emaroñ bõktok juburu. Ak ad kate kij jerbal bwe jen utiej jen ro jet, menin ej bõktok jitõb in jiaik don im emaroñ kaddek eñjake in dike don im ebanban. Jerbal in kate eo ad ilo jerbal eo an Christian ej aikwij itok jen juõn buru jimwe.

4:7-12. Kõtan eo an armij ibben don elaplok an aorõk jen mweiuk ko im jejjab aikwij kajekdone ñan ad jibadõk mweie.

4:13. An juõn utiej ak ritto ejjab aolep ien kõmman bwe juõn en bõk kautiej jen ro jet. Ro reutiej rej aikwij jerbal ilo meletlet.

 4:15, 16. “Eo emõn drer, eo ken ka ruo”​—eo ej binej jenkwon king eo—ilo jinoin ej bõk jibañ jen ‘armij ro otemjej mokta jen e,’ ak “elikin re jamin mõnõnõ kin e.” Aet, buñbuñ ekkã an jab to an bed.

5:2. Jar ko ad rej aikwij ilo kejeklokjen im wõr kautiej ie, jab juõn jar aetok im ejelok kobban.

5:3-7. Ad jibadõk bwe jen mweie emaroñ kamakit juõn bwe en bukõt kõnan ko rekibbon. Emaroñ bareinwõt kõmman bwe juõn en jab emõn an kiki ilo boñ. An juõn lõñ an in nan emaroñ kõmman bwe ro jet ren watõke bwe ej juõn eo ebwebwe im kõmman bwe en kwalok juõn kallimur ilo mõkaj iman Anij ilo ejelok lemnak. ‘Mijõk Anij’ ej bõprae kij jen ad kõmmani men kein.

6:1-9. Ta tokjen mweie, nebar, mour aetok, im juõn family elap elañe wãwen ko rej walok rej bõprae kij jen ad mõnõnõ kaki? Im “men in lo an mejen emõn” ak emõnlok elañe enaj jelmae men ko rej walok ibelakin, jen “an jebwãbwe kõnan eo an,” ilo an juõn kate ñan an bõk juburu jen kõnan ko an me ejamin lo mõnõnõ kaki. Inem, wãwen mour eo emõntata ej bwe jen jokane kin “mõña im nuknuk ko iber” im ilo ejja ien eo wõt mõnõnõ kin men ko remõn ilo mour im kate bwe jen kejbãrok wõt juõn kõtan ebak ibben Jehovah.​—1 Timote 6:8.

NAN IN KOWE ÑAN EO EMELETLET

(Ekklisiastis 7:1–12:8)

Ewi wãwen jemaroñ kejbãrok ãt eo emõn etad, ak jutak eo ad emõn? En ewi wãwen lemnak eo ad ikijen armij ro rej tel im ekajet ko rejjab wãnik me jej loi? Kinke ro remij ejelok air jelã, en kar ewi wãwen jej aikwij kajerbal mour eo ad kiõ? Ilo wãwen et jodikdik ro remaroñ kajerbal ien ko air im kajur eo air ilo meletlet? Nan in kakabilek eo emõn an ri kaki eo kin men kein im men ko jet emwij letok ñan kij ilo chapter 7 ñan 12 in Ekklisiastis.

Emwij Uaki Kajitõk ko Rej Bedbed ion Bible:

7:19—Ewi wãwen meletlet ej kajurlok jen “joñoul iroij”? Ñe rej kajerbal ilo kõkkar oran in ilo Bible eo, oran in joñoul ej jutak kin juõn men eyu. Solomon ej ba bwe aorõkin kejbãrok eo ej itok jen meletlet elaplok jen juõn oran eyu in ri tarinae ro rej kejbãrok im lale juõn jikin kwelok.

10:2—Ta melelen an ba bwe buruen juõn ej “i pein anbijmaroñõn” ak “i anmiñin”? Kinke pein anbwijmaroñ ekkã an jutak kin juõn men emõn, an buruen juõn armij bed itu anbwijmaroñin pein ej melelen bwe buruen ej kamakiti e ñan an kõmman men eo emõn. Elañe ej kamakit juõn armij ñan an jibadõk juõn ial ebwid, inem, buruen einwõt ba ej bed itu anmiñin pein.

10:15—Ewi wãwen ‘jerbal an ro ri bwebwe ej kamõk ir’? Elañe ejelok kabel in kalmenlokjen ibben juõn, jerbal ko an rejamin wõr tokjeir. Ejamin bõk juburu jen jerbal ko an. Kain kate rot in enaj kõmman bwe en mõk.

11:7, 8—Ta melelen nan in: “Emol emõn maram, im e men in mõnõnõ ñe mej ko rej lo al.” Meram im al rej bõktok mõnõnõ ñan mour. Solomon ej ba bwe ej juõn men emõn bwe jej mour im jej aikwij “lõñliñ” mokta jen an ran ko in marok, ak ien ko ñe jej ritto, naj bõk jen kij kajur im maroñ eo ad.

11:10—Etke “ien ñe emõn ridtõn, im rantak in mour” rej men bata? Elañe jejjab kajerbali ilo jimwe, men kein rej men bata kinke, einwõt juõn tab, ran ko in ien emõn ded emõkaj air makunlok im jako.

Tokjen Katak ko ñan Kij:

7:6. Ettõñ ilo ien ko rejjab ekkar ej menin kabõnõnõ im ejelok tokjeir einwõt ebokbok in kãliklik ko rej bwil iumin juõn ain pot. Jej aikwij kejbãrok kij jen wãwen in.

7:21, 22. Jen jab kanuij inebata kin ta ko ro jet rej ba kin kij.

8:2, 3; 10:4. Elañe jej bõk nan in kananaik ak kajimwe jen eo eutiej ilo jikin jerbal eo ad, emenin meletlet ñan ad ikõñ wõt. Menin emõnlok jen ad ‘kijorur in ilok jen iman mejen,’ melelen, mõkaj in kamwij kij jen jerbal eo ad.

 8:8; 9:5-10, 12. Mour eo ad emaroñ jemlok ilo jidimkij einwõt juõn ek ej lorak ilo juõn ok ak juõn bao ilo juõn jen. Bareinwõt, ejelok juõn emaroñ debij kajur in mour jen an illok ilo mij, im ejelok emaroñ deor jen tarinae eo mij ej bõktok ion armij otemjej. Kin menin, jej jab aikwij jerwane ien. Jehovah ekõnan bwe jen kaorõk mour im lañliñ kake ilo juõn wãwen emõn. Ñan ad kõmmane men in, jej aikwij kõmman bwe jerbal eo an Jehovah en men eo moktata ilo mour eo ad.

8:16, 17. Un eo elaptata ñan men otemjej Anij ear kõmmani im unin ear kõtlok bwe ren walok ibwiljin armij otemjej ejelok juõn emaroñ melele, meñe juõn enaj luji ien an kiki ñan an kajeoñ melele kake. Ad inebata kin aolep men ko rebwid armij ro rej kõmmani enaj bõk jen kij lañliñ eo ad kin mour.

9:16-18. Jej aikwij kejbãrok meletlet meñe elõñ rejamin kwalok air kamolol kake. Nan einemõn an juõn eo emeletlet emõnlok jen lamõj an juõn eo ebwebwe.

10:1. Jej aikwij kejbãrok wãwen ad konono im jerbal. Baj juõn wõt bwid edik, einwõt lamõj ilo ad illu, ak kajerbal den in kadõk ilo jab jimwe, ak juõn jirullok eo ej kitibuj mour etton, ej men eo dein ñan an kokkure ãt eo emõn etan ak jutak eo an juõn eo rej kautiej e.

10:5-11. Juõn eo ejelok kabel ibben ilo juõn jikin jerbal eutiej ejelok tokjen ñan ad ebanbane. Jabwe kabel in kõmmane meñe juõn jerbal ebidodo emaroñ bõktok tokjen ko renana. Ijellokin men in, ilo ad kaddek kabel eo ñan ‘kajerbal meletlet ñan katakin e’ men in ewõr tokjen. Elukkun aorõk bwe jen erom ro rekabel ilo jerbal in kwalok nan im kõmman ri kalor ro an Ailiñ eo!

11:1, 2. Jej aikwij kajerbal emmol eo ej itok jen juõn buru eyu. Ej kwalok emmol.​—Luk 6:38.

11:3-6. Men ko rej walok ilo ad jab kõtmene kaki ilo mour ren kar jab kõmman bwe jen jab jelã ta eo jen kõmmane.

11:9; 12:1-7. Ro redik, ir make rej aikwij uak ñan Jehovah kin kõmman ko air. Kin menin, rej aikwij kajerbal ien im maroñ ko air ilo jerbal eo an Anij mokta jen an itok ien eo ñe renaj lukkun ritto im ejelok air kajur.

“NAN KO AN RO RE MELETLET” ÑAN TEL KIJ

(Ekklisiastis 12:9-14)

Ewi wãwen jej aikwij lemnak kin “nan ko remõn” me ri kaki eo ear kõnan bukõti im jei? Oktak eo ikõtan “elõñ buk” kin meletlet an armij, im “nan ko an ro re meletlet rej einwõt ken kaje ko, einwõt drila ko re bin nan ko an ro rej iroij in jar ko, emwij lelok ñõn juõn seperd.” (Ekklisiastis 12:10-12) Nan ko remeletlet kar letok jen “juõn seperd,” Jehovah, ewõr juõn tokjen ebin ilo mour eo ad.

Jerbale nan in kakabilek eo emeletlet jej lo ilo book in Ekklisiastis emol enaj jibañ kij ñan ad mour juõn mour ewõr melelen im kamõnõnõ. Bareinwõt, jej liki bwe: “E naj emõn iben ro rej mijõk Anij.” Kin menin, jen bin ilo ad kate kij ñan ad “mijõk Anij, im bokake kien ko An.”​—Ekklisiastis 8:12; 12:13.

[Pija eo ilo peij 29]

Men eo aibujuij tata kin jerbal an pein Anij enaj walok ilo ien eo ejejjet

[Pija eo ilo peij 31]

Men in letok ko an Anij ekitibuj mõñã, idak, im lo emõn ilo jerbal ko ad otemjej