Kwon Jab Meloklok Jeova

JET dri Israel ro rar kijone juõn lomalo moktalok. Ak enañin aolepen jarlepju in armij ro ej kab juõn alen im ien eo eliktata in air etetal iolapen juõn lomalo ak rar jab tutu. Kiõ ej kab mwij an Jeova kabwijrõk an river eo ilo Jordan torlok. Inem jarlepju in armij ro rej jimor etetal iolapen river eo me Jeova ear kejebele lok ñõn Enen Kalimur eo. Einwõt ro jimair me rar kijone Lomalo Ekilmir 40 yiõ ko lok iman, rein rej kijone River Jordan rej bõk lemnok in, ‘Ijamin meloklok ta eo Anij ear kõmõne ijin.’​—Josh. 3:​13-​17.

Bõtab, Jeova ear jela bwe jet dri Israel enaj ‘mõkõj air meloklok jerbal ko an.’ (Sam 106:13) Inem Jeova ear kaiñi dri tel eo an Israel, Joshua, ñõn bõk 12 dreka jen iolapen river eo im likiti ilo ijo jinointata me renaj kajutõk imõn kaber ko air ie einwõt kein kakememej. Joshua ear kemelele: “Drekã kein renaj kakememej armij in Israel kin men eo ear walok ijin.” (Josh. 4:​1-8, UBS) Dreka kein renaj kar kakememej ailiñ eo kin jerbal ko relap an Jeova im kalikar ñõn ir bwe ren korijer ñõn e ilo tiljek ran otemjej.

Eor ke tokjen bwebwenato in ñõn armij ro an Anij ranin? Aet. Kij bareinwõt jej aikwij jab meloklok Jeova, im wõnmanlok wõt im korijer ñõn e ilo tiljek. Nan in kakkõl ko jet Jeova ear lilok ñõn ailiñ in Israel remaroñ jerbal ñõn dri korijer ro an ranin bareinwõt. Lemnok kin nan kein an Moses ke ear ba: “Komin kanuij lale bwe komin jab meloklok Iroij ami Anij; komin lale bwe komin bokake jabdrewõt ian kien ko an ij liwõj ñõn kom rainin.” (Dut. 8:​11, UBS) Nan kein rej kwalok bwe ar meloklok Jeova enaj tellok ñõn ar jab bokake e. Kauwatata in emaroñ walok ilo ran kein bareinwõt. Ke dri jilik Paul ear jeje lok ñõn dri Kristian ro ear kakkõl ir kin ejja “kiblia” in wõt an kar dri Israel ilo ene jemaren.​—Hib. 4:​8-​11.

Jen etale jet men ko rar walok ilo ailiñ in Israel me renaj lukkun kalikar unin ar aikwij jab meloklok Anij. Bareinwõt kin joñok ko an dri Israel ro ruo me rar tiljek, enaj jibõñ kij ñõn korijer ñõn Jeova ilo kijenmij im kwalok kamolol.

Un ko Unin Ar Kememej Jeova

Ilo kar aolep yiõ ko in an dri Israel ro ber ilo Ijipt, Jeova ear jab meloklok ir. Ear “kememej bujen eo An iben Ebream, iben Aisak, im iben Jekob.” (Ex. 2:​23, 24) An kar kanemkwoj ir jen kamakoko ear juõn men rejamin meloklok kake.

Jeova ear kokkure Ijipt kin menin kaiñtan ko druatimjuõn. Dri marmir ro an Pero rar jab kabwijrõk menin kaiñtan kein. Meñe eindrein Pero ear wõnmanlok im jumae Jeova, im makoko in kõtlok dri Israel ro. (Ex. 7:⁠14–​10:29) Bõtab, menin kaiñtan eo kein ka joñoul ear kamõkit dri tel in eutiej buruen ñõn an bokake Anij. (Ex. 11:​1-​10; 12:12) Ikijen tel eo an Moses, ailiñ in Israel im armij ro jet, bwelen joñõn in 3,000,000 million armij, rar ilok jen Ijipt. (Ex. 12:37, 38) Ejjabto Pero ear bar ukot an lemnok. Ear jiroñ dri tõrinae ro an im ro rej uwe ion jariot ko me kar jar in tõrinae eo ekajurtata ilo ien eo, ñõn lukworkwor ir. Bõtab, Jeova ear jiroñ Moses bwe en bõk dri Israel ro ñõn juõn jikin erik ikõtan Lomalo eo Ekilmir im itõrerein tol ko, ej juõn jikin ejelok ial in ko ie ej naetan Pihairot.​—Ex. 14:​1-9.

Pero ear lemnok bwe ejelok ial in an dri Israel ro ko, im mõtõn wõt jidrik dri tõrinae ro an renaj jibwe ir. Ak Jeova ear bõpraik dri Ijipt ro jen air jibwe ir ilo an likit juõn jurõn  kõro eo im jurõn kijeek eo ikõtair im dri Israel ro. Inem Anij ear kijbil Lomalo Ekilmir, im kõmõne juõn ial ñõn air etetal iloan im dren ko rar worwore ir joñõn utiejiir ej 50  ne. Dri Israel ro rar jino kijone Lomalo eo. Ejjabto dri Ijipt ro rar ber barijit im rej lale an dri Israel ro tõbarlok ene eo iturãjet.​—Ex. 13:21; 14:10-​22.

Bwelen juõn dri tel emeletlet enaj kar bwijrõk an lukworkwore ir ak ear jab eindrein iben Pero. Kin an lap an liki e mõke, ear jiroñ dri tõrinae ro an im ro rej uwe ion jariot ko ñõn lukworkwor ir. Im rar ettõr ilokairlok. Ak mokta wõt jen air tõbar dri Israel ro ilokõn tata, juõn men ear kabwijrõk ir. Jeova ear tũmi whil in jariot ko wair im rar jab maroñ wõnmanlok.​—Ex. 14:23-​25; 15:9.

Ke dri Ijipt ro rar mad kin jariot ko air rejorrãn, dri Israel ro rar tõbarlok barijit in ene eo iturãjet. Kiõ Moses ear kõtellok pein ion Lomalo Ekilmir. Inem Jeova ear kajeblaktok dren ko im kalibubuik Pero im jar tõrinae ro an im rar maloñ. Ejelok juõn iair ear mour ak dri Israel ro wõt rar bõk lomor.​—Ex. 14:26-​28; Sam 136:13-​15.

Men in ear walok ear kõmõn bwe ailiñ ko ibelakiir ren mijõk ir iomin elõñ yiõ ko. (Ex. 15:14-​16) Eñoul yiõ ko tokelik, juõn kõra jen Jeriko etan Rehab ear jiroñ eman ro ruo jen Israel: “Lelñoñ kin kom e ar buñ iom, . . . bwe kim ar roñ ekijkan Jeova e ar kabãtlok dren in lomalo Ekilmir imami, ke kom ar drioijtok jen Ijipt.” (Josh. 2:​9, 10) Dri pegan ro jen ailiñ ko jet ir bareinwõt rar jab meloklok kin wãwen Jeova ear lomoren armij ro an. Alikar, elõñlok un ko unin an dri Israel ro aikwij kememej e.

‘Kejbãrok Ir einwõt Iju In Mejen’

Elikin air kijone Lomalo Ekilmir, dri Israel ro rar dreloñe lok Sainai “ene jemaren eo elap im men in lelñoñ.” Ke rar itoitak ilo “ene emõra ijo ejelok dren” im ejelok mõña ñõn jarlepju in armij ro, Jeova ear kabwe aikwij ko air. Moses ear kememejtok ien in: “[Jeova] e ar loe [dri Israel ro] ilo ene jemaren, im ilo ene ejelok kobõn im ainiken elap; E ar kabole, E ar  lale, im kejbãrok e einwõt iju in mejen.” (Dut. 8:​15; 32:10) Ewi wãwen Anij ear kabwe aikwij ko air?

Jeova ear lelok kijeir “bred jen lõñ,” etan manna, me ilo kabwilõñlõñ ear ber ion “ene jemaren.” (Ex. 16:​4, 14, 15, 35) Jeova ear bareinwõt lelok limiir ilo an kõmõn bwe en toor “dren jen dreka” kileplep eo. Anij ear kejerammõn ir kinke nuknuk ko air rar jab mor im neer ear jab ebbõj iomin 40 yiõ ke rar ber ilo ene jemaren. (Dut. 8:​4) Inem ta eo Jeova ear aikwiji bwe ren kõmõne? Moses ear jiroñ dri Israel ro: “Kwon lale, im kanuij kejbãrok am, ñe kwo ab meloklok men ko mejõm rar loi, im ñe rab joko jen buruõm ran ko otemjej in am mour.” (Dut. 4:9) Elañe dri Israel ro rar kamolol Jeova kin an kar lomoren ir, renaj kar korijer ñõn e im kate ir ñõn bokake kien ko an ran otemjej. Ta eo dri Israel ro renaj kar kõmõne?

Meloklok ej Tellok ñõn Jab Kwalok Kamolol

Moses ear ba: “Kwar jab kememej Ejman eo e ar keutak yuk, im kwar meloklok Anij eo e ar kemour yuk.” (Dut. 32:18) Ejjabto tokelik rar meloklok kin menin kabwilõñlõñ ko Jeova ear kõmõni iturin Lomalo Ekilmir im an kar kabwe aolep aikwij ko air ilo ene jemaren im aolep men ko remõn ear kõmõni ñõn ir. Dri Israel ro rar oktõk im jumae Anij.

Juõn ien dri Israel ro rar kananaik Moses kinke rar lemnok bwe ejelok drenin irak. (Bwin. 20:​2-5) Rar aol kin manna eo me Anij ear lelok ñõn ir: “Kimij kiril kin bred in e nana.” (Bwin. 21:5) Rar berre maroñ eo an Anij im karmijete Moses einwõt dri tel eo air, ke rar ba: “E kanuij emõn elañe kim ar mij ilo enen Ijipt! ak emõn elañe kim ar mij ilo ene jemaren in! . . . Jen jeblak ñõn Ijipt.”​—Bwin. 14:​2-4.

Kar ewi iñjake eo an Jeova ke dri Israel ro rar jab bokake? Elikin an kalomõnlokjen kin men ko rar walok, dri jeje sam ear je nan kein: “Elõñ alen air kabata nae E ilo ene jemaren, im kaburomõj E ilo ene rãrõk eo. Im r’ar bar oktõk im melejoñ Anij; im kakitõtõik Eo ekwojarjar an Israel. Ekijkan E ar likit kakõle ko An ilo Ijipt.” (Sam 78:40-​43) Emol, Jeova ear lukkun buromõj kin an kar dri Israel ro meloklok e.

Lõmaro Ruo me Rar Jab Meloklok

Bõtab, eor jet dri Israel ro rar jab meloklok Jeova. Jet ian rein kar Joshua im Keleb. Rar  mõtõn dri iaroñroñ ro 12 me kar jilkinlok ir ñõn Kedesh Barnia ñõn wate tok Enen Kalimur eo. Joñoul iair rar bõktok juõn ennan enana, ak Joshua im Keleb rar jiroñ armij ro: “Eneo kim ar driblok in wate, e juõn ene eo kanuij emõn. Elañe Jeova ej yokwe kij, inem E naj kadreloñ kij iloan enen, im letok ñõn kij; eneo e bwijliplip kin milk im hõnni. Men in wõt, komin jab kabuñbata nae Jeova.” Ke armij ro rar roñ nan kein rar ba bwe ren kade Joshua im Keleb. Ak erro kar jutõk bin im liki wõt Jeova.​—Bwin. 14:​6-​10.

Elõñ yiõ ko tokelik Keleb ear jiroñ Joshua: “Ke Moses korijeran Anij e ar jilkinlok iõ jen Kedesh-barnia bwe in wat eneo; im I ar bõktok ñõn e nan einwõt ilo buruõ. Ijoke, ro jeiõ im jãtiõ, ro rar ilok ibalok, rar kaunlok buruen armij ro; a ña I ar kanuij lor Jeova aõ Anij.” (Josh. 14:​6-8) Kin air liki Anij Keleb im Joshua rar kijenmij iomin elõñ abañ ko rebin. Rar jek ilo buruer ñõn kememej Jeova ilo aolep ran in air mour.

Keleb im Joshua rar kwalok air kamolol ñõn Jeova kin an kajejit kitien kalimur eo an ñõn lelok ñõn armij ro an juõn ene ekouwa. Alikar bwe dri Israel ro rar aikwij kwalok air kamolol Jeova kin an kejbãrok ir. Joshua ear je: “Jeova e ar lelok ñõn Israel aolepen eneo E ar kanõjnij in lelok ñõn ro jimair . . . E ar jab ir jirik mõtõn jabrewõt men eo emõn Jeova e ar konono kake ñõn imõn Israel; e aolep im jejit.” (Josh. 21:43, 45) Ewi wãwen kij ilo ran kein jemaroñ kwalok ar kamolol einwõt kar Keleb im Joshua?

Kwon Kwalok Kamolol

Juõn ien, juõn eman ej mijõk Anij ear kajitõk: “Ta eo I naj lelok ñõn Jeova kin men ko otemjej E ar letok ñõn iõ?” (Sam 116:12) Inem elap ar muri ñõn Anij kin jerammõn ko ej litoki ilo kõniek, kin an tel kij, im ikijen menin letok eo ñõn lomoren kij. Meñe jej mour ñõn in drio ejabwe ien ñõn ar maroñ kõllãik muri eo ar ñõn e. Ilo mol jejamin kõllãik mour eo ar ñõn Jeova. Bõtab kij aolep jemaroñ kwalok ar kamolol.

Nan in kakabilek ko an Jeova renañin ke kejbãrok yuk jen am iion abañ ko? Kin an  jolok bwir eo am, men in ear ke jibõñ yuk ñõn bar bõk juõn bõklikõt erreo? Tokjen ko rej walok jen men ko Anij ear kõmõni eto air ber, inem am kamolol e en eindrein. Juõn ledrik 14 an yiõ etan Sandra ear jelmae abañ ko relap ak kin jibõñ eo jen Jeova ear maroñ anjo ioir. Ej ba: “Iar jar ñõn Jeova kin jibõñ, im iar kanuij bwilõñ kin wãwen an kar jibõñ iõ. Kiõ ijela etke ekkã an Jema bwebwenato iba kin Jabõn Kennan Ko 3:​5, 6: “Kwon liki Jeova kin aolepen buruõm, im kwon jab atartar ion jelalokjen eo am: Kwon kwalok E ilo ial ko am otemjelok, inem E naj bakajen ial ko am.”

Kwalok Bwe Kwoj Kememej Jeova ikijen Am Kijenmij

Baibel ej kwalok bar juõn karkar ej ekkeijaklok ñõn ar kememej Jeova: “En wãppen an kijenmij jerbal, bwe komin wãppen wõt im eyu im enjelok ami aikwij.” (Jemes 1:4) Ta eo nan kein “wãppen wõt im eyu” rej kitibuji? Ej kitibuj ad kadreklok karkar ko me renaj jibõñ kij ñõn liki Jeova ñe jej jelmae melejoñ ko im kijenmij kaki im jab ebwer. Kain kijenmij rot in ej bõktok elap lõñliñ ñe ej jemlok men ko rej melejoñwe tõmak eo ar. Im melejoñ kein renaj baj jemlok wõt.​—1 Kor. 10:13.

Juõn eo eto an jerbal einwõt dri korijeran Jeova ear jelmae elõñ kain nañinmij ko relap. Lein ej kemelele kin ta eo ear jibõñ e ñõn kijenmij: “ Ij kajeoñ lemnok kin ta Jeova ej kõmõne, im jab ta eo ikõnan kõmõne. Tiljek ej melelen bwe in lali wõt karõk ko an Anij, im jab kin kõnan ko aõ mõke. Ñe ij jelmae melejoñ ko, ijjab ba, ‘Jeova etke men kein rej walok ñõn iõ?’ Ij baj wõnmanlok wõt im korijer ñõn e im ber ebake ñe abañ ko rej walok ilo jidimkij.”

Ranin dri Kabuñ ro remol an Jeova rej kabuñ ñõn e “ilo Jitõb im ilo mol.” (Jon 4:​23, 24) Einwõt juõn kumi, dri Kristian ro remol rejamin meloklok Anij im jab einwõt kar ailiñ in Israel me rar meloklok Anij. Bõtab ar mõtõn congregation eo ejjab melelen bwe jenaj tiljek wõt ñõn Anij. Einwõt Keleb im Joshua, kajuju iar ej aikwij kwalok kamolol im kijenmij ilo jerbal eo an Jeova. Eor un ko remõn unin ar kõmõn eindrein, kinke Jeova ej tel wõt kij im ej kea kin kij kajuju ilo ien ko rebin ilo ran kein eliktata.

Einwõt dreka in kakememej ko me Joshua ear kajutaki, bwebwenato eo kin wãwen Jeova ear lomoren ir ej kamol ñõn kij bwe ejamin ilok jen armij ro an. Inem kwomaroñ bõk ejja iñjake eo an dri jeje sam ke ear je: “I naj konono kin jerbal ko an Jeova, I naj kememej men in bwilõñ ko Am jen ien ko remotelok. I naj kalomõnlokjen kin aolepen Am jerbal, im lemnok kin kõmõn ko Am.”​—Sam 77:11, 12.

[Pija eo ilo peij 7]

Aolepen armij in ailiñ eo rar etetal ilo “ene emõra ijo ejelok dren”

[Etan eo ej kõmman]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Pija eo ilo peij 8]

Dri Israel ro rar jilkinlok dri iaroñroñ ro ñõn Enen Kalimur eo ilo ien eo rar kajutõk imõn kaber ko air ilo Kedesh-Barnia

[Etan eo ej kõmman]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Pija eo ilo peij 9]

Elikin air ber ilo ene jemaren iomin elõñ yiõ ko, dri Israel ro ren kar kwalok air kamolol kin Enen Kalimur eo ekouwa

[Etan eo ej kõmman]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Pija eo ilo peij 10]

Lor wõt karõk ko an Jeova ej kamaroñ kij ñõn kijenmij iomin jabrewõt melejoñ ko jej jelmae