Etal ñan katak ko ilo bok in

Etal ñan laajrak in katak ko

Jerbal ilo Juõn Ien Elap Wõnmanlok Ko

Jerbal ilo Juõn Ien Elap Wõnmanlok Ko

Jerbal ilo Juõn Ien Elap Wõnmanlok Ko

Ekkar ñõn Harley Harris

Ilo Jeptõmba 2, 1950, juõn jar in dri jumae ear kabol kim ke kimar ber ilo juõn kwelok elap, ilo juõn bukwon etan Kenneth, ilo Missouri, Amerika. Mayor eo an bukwon eo ear bõktok jet dri tõrinae ro bwe ren kejbãrok kim jen jar in armij rein renana. Ear ekkar dri tõrinae ro ilo tõreren ial ko kin bu ko air. Meñe armij ro rar lukkun nana air kennan tok ñõn kim, ak kim ar etal wõt ñõn wa ko waam im ilok ñõn bar juõn bukwon etan Cape Girardeau, ilo Missouri, ñõn kamwijlok kwelok in elap. Ilo ijin, iar baptais ke ear 14 aõ yiõ. Bõtab, in kwalok ñõn kom mokta kin wãwen aõ kar maroñ jerbal ñõn Jeova ilo ien in ear lap jumae.

ILO kar 1930 jima ko, jibwũ im jimaõ ekoba ajiri ro drualitõk nejiiro rar roñjake jet katak ko an Brother Rutherford im rar kile bwe emwij air lo mol eo. Jinõ im jema, Bay im Mildred Harris, rar baptais ilo yiõ eo 1935 ilo kar kwelok eo elap ilo Washington, D.C. Ke rar kalikar kumi in ‘jar eo elap’ ilo kwelok in, jinõ im jema rar lukkun mõnõnõ bwe rar mõtõn kumi in!​—Rev. 7:​9, 14.

Iar lotak yiõ eo tok juõn, im juõn yiõ tokelik, jinõ im jema rar emakõt ñõn juõn jikin ejeja an armij ro kwalok nan ie ilo Mississippi. Ke kimar ber ilo jikin in, ejelok dri kwalok ro rar lotok im jibõñ kim. Wãwen ko drein wõt im kim kar maroñ kobalok iben ro jeer im jãter ej ilo am jejelok ñõn Betel im ber ilo kwelok ko relap.

Kijenmij Wõt Iomin Jumae

Ilo kar Bata eo an Lõl in Kein Karuo, Dri Kennan ro an Jeova rar iion elap jumae kin air jab bõk kwonair ilo tõrinae. Kimar emakõtlok ñõn juõn bukwon ilo Arkansas etan Mountain Home. Juõn ran, kimro ar jema jerbal in kwalok nan iturin ial ko. Ilo idriñ, juõn eman ear kõnõke magazine ko jen pein jema, im ear tili ilo ien eo wõt. Ear ba bwe kim bikõt kinke kimij jab bõk kwonam ilo tõrinae. Kinke ear lailim wõt aõ yiõ, iar jino jõñ. Ilo inemõn, jema ear reilok wõt ñõn eman eo im jab ba jabrewõt mae ien ear ilok jen kimro.

Ear or jet armij ro rar joij ñõn kim. Juõn ien ke juõn kumi in armij rar kabole kim, juõn lawyer jen bukwon eo ear itok im kajitõk: “Ta ne komij kõmõne?” Juõn eman ear uak: “Dri Kennan rein an Jeova rejjab tõrinae ñõn ailiñ in air!” Ke lawyer in ear roñ men in, ear jutõk itõrerein wa eo im lamij im ba: “Iar tõrinae ilo Bata eo an Lõl Kein Kajuõn, im inaj bar tõrinae ilo Bata in! Komin kõtlok armij rein. Ejelok rueir!” Ke rar roñ men in, kumi eo ear ilok. Elap am kamolol armij rein remõn im rar kwalok joij ñõn kim!​—Jerb. 27:3.

Kwelok ko Relap Rar Kakajur Kim

Elap am kar baj aikwiji kwelok eo elap im ear walok ilo yiõ eo 1941 ilo St. Louis, Missiouri. Ekkar ñõn oran eo rar bwine, elõñlok jen 115,000 armij ro rar kobatok ilo ien in. Oran ro rar baptais ej 3,903! Ij kememej katak eo an Brother Rutherford im etan ej “Ajiri ro Nejin Kiñ eo.” Ear jitõñlok katak in ñõn kim ajiri ro, im aolep ajiri ro rar maroñ bõk juõn air buk blue etan Ajiri Ro. * Kwelok in ear kepoj iõ ñõn men eo enaj walok ilo yiõ eo tok juõn, ien eo iar jino aõ jikuul ilo elementary. Rar jolok ña im ledrik ro rilikũ jen jikuul kin am jab koutiej flag eo. Bõtab, kajjojo ran kimar etal ñõn jikuul eo ñõn lale elañe eoktõk lemnok eo an dri utiej ro an jikuul eo. Aolep jiboñ kimar etal ibulõn wijki ko lok ñõn jikin jikuul, bõtab aolep ien rar karol kim. Bõtab, iar kile bwe eñin ej juõn wãwen im kimij kwalok am tiljek ñõn Ailiñ eo an Anij.

Ejjabto, Jikin Ekajet eo Elap an Amerika ear kakien bwe ejjab menin aikwij bwe ajiri ro ren koutiej flag ko. Elikin jidrik ien, kimar maroñ bar ilok im jikuul. Dri kaki eo am ear lap an joij im ear kõmõn karõk bwe kimin maroñ tõbar dri jikuul ro jet ilo katak ko air. Dri jikuul ro mõtõm rar bareinwõt kwalok koutiej ñõn kim.

Ij bar kememejlok kwelok eo elap ilo yiõ eo 1942 ilo Cleveland, Ohio. Brother Nathan H. Knorr ear kwalok katak eo etan “Ainemõn​—Emaroñ ke To an Ber?” Katak in jen buk in Reveles̃õn japter 17 ear kalikar bwe enaj or jidrik ainemõn elikin wõt Bata eo an Lõl Kein Karuo. Kin men in, kimar kõtõmene bwe enaj laplok wõnmanlok ilo rolul in. Ilo air pojõklok iman ñõn wõnmanlok in, rolul in ear kajutõk jikuul eo an mejinede ro etan Giliad. Iar jab lukkun kile wãwen men in enaj lap an jelet mour eo aõ tokelik. Elikin kar bata eo, ear or ainemõn im ear driklok jumae. Bõtab, ke Bata eo ilo Korea ear walok ilo yiõ eo 1950, ear bar laplok wõt jumae einwõt aõ kar kemelele kake ilo peij eo iman.

Kalaplok Ijo Kwonaõ ilo Wõnmanlok Kein

Iar kadrioijlok jen high school ilo yiõ eo 1954, im juõn aliñ tokelik iar jino pioneer. Elikin aõ kar jerbal in kwalok nan ilo Kenneth, Missouri, ijo im kumi in armij ro rar kabol kim ie ilo yiõ eo 1950, kar kir iõ ñõn jerbal ilo Betel ilo Maaj 1955. Times Square, eo ej ber iolapen New York City ej mõtõn territory ko ilo congregation eo iar ber ie. Elap an oktõk mour ilo jikin in jen kar jikin ko iar ber ie mokta! Iar maroñ kennan iben armij rein meñe elap air boub ikijen aõ kebellok magazine ko ñõn juõn katak ekaitoktoklimo im kajitõk ibeir: “Emwij ke am baj kajitõk ibõm mõke kin kajitõk in?” Elõñ rar mõnõnõ in bõk magazine kein.

Elap an kin emõn iba elañe dri jerbal ro ilo Betel rej koba iben dron ilo jiboñ ñõn liñõri jeje ko, im Brother Knorr ej tel. Ekanuij emõn an kemelele kin eon ko, im an kwalok ñõn kim kin wãwen ko kim maroñ jerbali ilo mour ko am. Ej kennan ñõn kim likao ro einwõt an juõn jemen kennan ñõn ladrik ro nejin. Ekkã an letok nan in kakabilek ko kin wãwen am aikwij jerbal iben sister ro. Ilo yiõ eo 1960, iar bebe bwe in mare.

Iar kajelalok iman bwe 30 ran jen ien eo inaj ilok jen Betel, ak ejelok kar uak. Ke ear uñ 30 ran, meñe iar lukkun ãliklik ak iar kate iõ ñõn kajitõk bwe in bwijrõk jen jerbal in Betel. Ke iar call, Brother Robert Wallen eo ear uak iõ im ear jibarektok iõ ñõn ijo iar jerbal ie. Ear kajitõk iba ta lemnok eo aõ kin jerbal in special pioneer im jerbal in lolok congregation. Iar ba: “Robert, 24 wõt aõ yiõ, im ejelok aõ iminene kin jerbal kein.”

Ilo Jerbal in Lolok Congregation Ko

Boñin eo, iar lo juõn envelope ilo rum eo aõ. Ear or juõn application in special pioneer im bar juõn ñõn jerbal in lolok congregation ko. Elukkun kar lap aõ bwilõñ! Ear juõn jerammõn elap bwe in maroñ lolok ro jeer im jãter ilo bukwon ko turõk turilik ilo Missouri, im bareinwõt bukwon ko turear ilo Kansas. Moktalok wõt jen aõ kar ilok jen Betel, iar ber ilo juõn jikuul ñõn eman ro rej lolok congregation ko. Ilo nan in kajemlok ko an Brother Knorr, ear ba: “Ilo ami ber ilo jerbal in lolok congregation ko, ejjab melelen bwe elaplok ami jela jen ro komij lolok ir. Eor ro im elaplok air iminene jen kom. Bõtab, kin jet un ko, rejjab maroñ bõk jerammõn kein einwõt kom. Elõñ men ko kom maroñ katak jen ir.”

Elukkun lap an mol nan kein an Brother Knorr! Brother Fred Molohan im kõra eo belen, koba iben leo jãtin etan Charley jen bukwon in Parsons, ilo Kansas, rar jet dri Kristian ro im emõn joñok ko air. Rar katak kin mol eo ilo 1900 jima ko. Ear juõn jerammõn bwe in maroñ roñjake bwebwenato ko air im rar walok mokta jen aõ kar lotak! Bar juõn ej John Wristen jen bukwon in Joplin ilo Missouri, juõn eman eo eridto im ear pioneer iomin elõñ yiõ ko. Dri Kristian rein rejitenburu elap air koutiej karõk ko ilo rolul in an Jeova. Elap air kar kõmõn bwe en juburuõ einwõt dri lolok eo air, meñe iar juõn jodrikdrik.

Ilo kar yiõ eo 1962, iar mareik Cloris Knoche, juõn pioneer eo ekijejeto. Iar wõnmanlok wõt ilo jerbal in lolok congregation ko iben Cloris. Ke kimro kar jokwe ilo moko imõn ro jeer im jãter, ear kõmõn an laplok amro jela kajeir. Kimar maroñ rejañ jodrikdrik ro bwe ren bõk jerbal in pioneer. Ruo jodrikdrik ro im rar lukkun mõnõnõ ke kim ar lelok nan in rejañ rej Jay Kosinski, im JoAnn Kresyman. Ilo am jerbal ibeir ilo kwalok nan, im ke rar roñ bwe elap am lõñliñ ilo am mour ilo juõn wãwen kimij karmijeteik kõnan ko am, men kein rar kamakõt ir ñõn kõmõn air mejenkajik. JoAnn ear erom juõn special pioneer, im Jay ear jerbal ilo Betel. Tokelik, erro ar mare, im elõñlok jen 30 yiõ ko in airro ber ilo jerbal in lolok congregation ko.

Jerbal in Mejinede

Ilo yiõ eo 1960, Brother Knorr ear kajitõk elañe kimro ej mõnõnõ in ilok ñõn bar juõn ailiñ im jerbal ie. Kimro ear uak “Kimro ej mõnõnõ ilo jikin eo kimro ej ber ie kiõ, ak elañe elaplok aikwij ijoko jet, kimro ej mõnõnõ in jibõñ.” Juõn wik tokelik, kar kir kimro ñõn jikuul in mejinede eo an Dri Kennan ro an Jeova. Elap aõ lukkun mõnõnõ bwe ij bar jeblak ñõn Betel ilo aõ jikuul im ber ibwiljin ro elap aõ koutiej im yokwe ir! Kimar bareinwõt ejaak jimjera ko rebak iben dri jikuul ro jet, im rej tiljek wõt ñõn kiõ ilo air jerbal ñõn Jeova.

Kar jilkinlok kimro Cloris ñõn Ecuador ilo South America, iben Dennis im Edwina Crist, Ana Rodríguez, im Delia Sánchez. Dennis im Edwina rar ilok ñõn Quito, kiãptõl eo an Ecuador. Einwõt kimro, kar bar jilkinlok Ana kab Delia ñõn Cuenca, juõn ian jikin ko relap ilo Ecuador. Eor ruo bukwon ko ilo jikin kwelok in. Congregation eo moktata ilo Cuenca ekin kwelok ilo juõn ian rum ko ilo mweo imwem. Ilo kwelok kein, kar kimeañ emen im bar ruo armij ro. Kimar jaje ewi wãwen kim maroñ karerelok jerbal in kwalok nan eo ilo jikin in.

Elukkun lõñ imõn jar ko ilo Cuenca, im ñe ej jejit ran ko rekwojarjar ibeir, eobrõk Cuenca kin makõtkit ko an kabuñ ko. Bõtab, elõñ an armij ro ilo Cuenca kajitõk. Ñõn wanjoñok, ke iar iione Mario Polo, juõn eo etijemlok ilo baajkõl, ear kwalok ñõn iõ kajitõk in: “Wõn kõra eo ekijoñ ilo buk in Reveles̃õn?”

Juõn boñ, Mario ear itok ñõn mweo imwem ilo an inebata. Juõn dri tel in kabuñ ear lelok ñõn e jet buk ko im elap air kananaik Dri Kennan ro an Jeova. Iar kemeleleik Mario bwe en kõtlok bwe in kwalok baj lemnok eo aõ kin men kein. Kin men in ilo ran eo tok juõn, Mario ear kirtok kimro dri tel in kabuñ in ñõn mweo imõn bwe in uake jet kajitõk ko. Ilo kar ien in, iar kajitõk elañe kim maroñ bwebwenato kin katak eo kin trinity ak jilu anij ilo juõn. Ke dri tel in kabuñ eo ear riiti Jon 1:1, Mario ear mõke kemelele kin oktõk eo ikõtan “Anij” im “juõn anij” ekkar ñõn kajin Grik. Im ear eindrein manlok ke kimar bwebwenato kin eon ko. Elikin jidrik ien, dri tel in kabuñ eo ear ilok ilo an jab kamol kin katak eo bwe eor jilu anij ilo juõn. Mario im lio belen rar kiõ kile bwe emwij airro lo mol eo, im rar erom dri jojomar ro rekabel kin katak ko ilo Baibel. Elap am lõñliñ bwe oran congregation ko ilo Cuenca ear laplok ñõn 33, im ilo jikin jerbal in kwalok nan eo am kar moktata, ñõn oran in 63. Men in ej juõn wõnmanlok elap!

Lo Wõnmanlok ko jen Ra Eo

Ilo kar yiõ eo 1970, kar kajitõk bwe in ilok im jerbal ilo ra eo an Dri Kennan ro an Jeova ilo Guayaquil iben Al Schullo. Kimro ar jerbal ilo obij eo ilo ra eo. Joe Sekerak ear jibõñ ilo an kajenolok buk ko ñõn congregation ko 46 ilo Ecuador. Iomin jidrik ien, Cloris ear jerbal einwõt juõn mejinede, ak iar jerbal wõt ilo Betel. Ear maroñ jibõñ 55 armij ro bwe ren baptais, im ekkã an or jilu lok ñõn lailim dri katak ro an rej baptais ilo ien kwelok ko relap.

Ñõn wanjoñok, Cloris ear katak iben juõn kõra etan Lucresia, im leo belen ear jumae an katak. Bõtab, Lucresia ear baptais im jino an jerbal einwõt juõn regular pioneer. Ear katakin ajiri ro nejin kin ial ko an Jeova. Ladrik ro ruo nejin rej kiõ elder, im juõn iair ej special pioneer, im ledrik eo nejin ej juõn regular pioneer. Ledrik eo jibwin ear mareik juõn brother emõn, im irro ej jerbal einwõt special pioneer ro. Baamle in ear jibõñ elõñ armij ro ñõn katak kin mol eo.

Ilo kar yiõ eo 1980, ear or 5,000 dri kwalok nan ro ilo Ecuador. Rar aikwij juõn obij elaplok ñõn dri jerbal ro. Juõn brother ear letok juõn jikin elap ñõn am maroñ ekkal iturinlok wõt Guayaquil. Ilo yiõ eo 1984, kimar jino kalek juõn obij ekãl im juõn Imõn Kwelok Elap, im kimar ajelok mõkein ilo kar yiõ eo 1987.

Elõñ Rar Bõk Kwonair ilo Wõnmanlok Kein

Iomin elõñ yiõ ko, elap an kalõñliñ ñõn lo bwe dri kwalok nan ro im pioneer ro jen ailiñ ko jet rar itok ñõn Ecuador im jibõñ ilo jikin kein elap aikwij ie. Juõn joñok emõn ej Andy Kidd jen Canada, juõn dri kaki in jikuul im ear retire. Ear emakõttok ñõn Ecuador ilo kar yiõ eo 1985 ke ear 70 yiõ ridtõn, im ear tiljek im jerbal ijin mae ien eo ear mij ilo yiõ eo 2008 ke ear 93 yiõ ridtõn. Ke iar loe ilo congregation in an, kar e wõt elder ilo juõn congregation edrik. Meñe ear jab lukkun jela kajin Spanish, ak ear kwalok public talk eo im bareinwõt tel ilo katak in Imõniaroñroñ. Ear bareinwõt tel ilo Jikuul in Kwalok Nan eo an Kristian, im ear kwalok enañin aolep katak ko ilo Kwelok in Ar Jerbal ñõn Ailiñ Eo! Ilo jikin in, eor ruo congregation ko kiõ, im enañin 200 dri kwalok nan ro im elõñ elder ro jen jikin in.

Bar juõn brother etan Ernesto Diaz, eo ear emakõttok jen Amerika iben baamle eo an, ear ba nan kein elikin an ber rualitõk aliñ ko ilo Ecuador: “Ajiri ro jilu nejimro emõkõj air katak kajin in, im rej dri katakin ro rekabel. Einwõt juõn jemen, iar maroñ bõk jerbal in pioneer iben baamle eo aõ, juõn mejenkajik me ebin ñõn tõbare ilo jukjuk im ber in. Koba iben baamle eo aõ, kimij katak Baibel eo iben 25 armij ro. Aolep men kein rar kõmõn bwe en laplok am ebake dron, im elaptata ebakelok Jeova jen kar jinoin.” Elap aõ kamolol rein jeer im jãter rejitenburu!

Rar kalaplok obij eo an Dri Kennan ro an Jeova ilo kar yiõ eo 1994. Ilo yiõ eo 2005, oran dri kwalok nan ro ilo Ecuador ear laplok jen 50,000, im rar aikwij bar kalaplok obij kein. Rar bareinwõt kalaplok Imõn Kwelok eo Elap, kalek juõn imõn jokwe an dri jerbal ro ilo Betel, im bareinwõt obij ko rekãl an dri ukok ro. Rar ajelok mõkein rekãl ilo Oktoba 31, 2009.

Ke rar jolok iõ jen kar jikuul ilo kar yiõ eo 1942, ear or enañin 60,000 Dri Kennan ro an Jeova ilo Amerika. Ranin, elõñlok jen juõn million Dri Kennan ro an Jeova ilo Amerika. Ke iar itok ñõn Ecuador ilo kar yiõ eo 1966, ear or 1,400 dri kwalok nan ro ilo jikin in. Kiõ, elõñlok jen 68,000 dri kwalok nan ro ilo Ecuador. Enaj lõñlok oran in kinke eor tarrin 120,000 armij ro rej katak Baibel eo, im elõñlok jen 232,000 armij ro rar kobatok ilo Kwojkwoj in Kememej mij eo an Kraist ilo kar 2009 eo. Aet, Jeova ej kejerammõn armij ro an ilo jet wãwen ko im jar jab kõtõmene kaki. Ilukkun mõnõnõ bwe iar maroñ mour ilo juõn ien im juõn jikin me elap an kar lõñ wõnmanlok ko! *

[Kamelele eo itulal]

^ Children (Ejelok ilo kajin Majõl).

^ Ilo ien eo rar kapoje bwebwenato in, Harley Harris ear mij ilo an kar tiljek wõt ñõn Jeova.

[Pija ilo peij 5]

Juõn kwelok elap inabõj (1981) im imõn kwelok eo elap ilo Guayaquil (2009) ilo ejja jikin in wõt