Etal ñan katak ko ilo bok in

Etal ñan laajrak in katak ko

Kõmman bwe Etan Jeova En Am Jikin Kone

Kõmman bwe Etan Jeova En Am Jikin Kone

Kõmman bwe Etan Jeova En Am Jikin Kone

“Inaj likit . . . armij ro etã burueir im inemõn, im renaj kõmman bwe etan Jeova en air jikin kone.”​​​—ZEP. 3:​12, NW.

1, 2. Ta eo ej pojõk in walok ñan aolep armij ro im ej einwõt juõn lañ?

 EWOR ke ien en kwar itoitak im kin an wut mijeljel, kwoj kõjato iomin juõn em aj? Bõtab, elañe ebuñtok juõn lañ ak typhoon, kwoban ilok ñan em aj in. Kwonaj aikwij ilok ñan juõn em ekajur im bin.

2 Mekarta, ewor juõn men im ej pojõk in walok im elaplok an nana jen lañ ko rekajurtata. Ej juõn “ran in jorrãn” ilo kõkkar. “Ran in elab an Iroij” enaj jelet aolep armij ro. Bõtab, jemaroñ lo jikin kone eo jej aikwiji. (Riit Zepanaia 1:​14-​18, UBS.) Ewi wãwen jemaroñ lo jikin kone in ilo ien eo me ej pojõk in walok “ran eo Iroij ej kwalok an matõrtõr” ak illu?

Ran in Jorran ko ilo Baibel

3. Ta “lañ” eo ilo kõkkar ear walok ñan bwij ko joñoul ilo ailiñ in Israel?

3 Ran eo an Jeova enaj ijjino ilo an naj kokkure aolep kabuñ ko ilo lal in im rejjab karejar ñan e. Bwe jen jelã ia eo jemaroñ bõk ad jikin kone ie, jemaroñ lo uak eo ilo ad lale bwebwenato ko an armij ro an Anij ilo ien ko etto. Aiseia ear kõkkar kin ekajet eo an Jeova nae bwij ko joñoul ilo ailiñ in Israel ñan “juõn lañ” im ejelok armij emaroñ jeor jene. (Riit Aiseia 28:​1, 2.) Kanan in ear jejjit kitien ilo kar yiõ eo 740 mokta jen an kar Kraist itok ñan lal, ilo ien eo ke dri Assiria ro rar nitbwili bwijin Ipreim, eo ej jutak ikijen bwij kein joñoul.

4. Ewi wãwen an kar ‘ran eo elab an Iroij’ kokkure Jerusalem ilo kar yiõ eo 607?

4 Ekajet eo nae ailiñ in Israel ear bar walok ilo yiõ ko tokelik ilo yiõ eo 607, ke ‘ran eo elab an Iroij’ ear itok nae Jerusalem im ailiñ in Juda. Men in ear walok kinke armij ro jen ailiñ in Juda rar bar jino air jumae Jeova. Iomin tel eo an Nebukadnezzar, dri Babilõn ro rar pojõk in tõrinaek ailiñ in Juda im jikin kwelok eo air elap, Jerusalem. Dri Juda rar kabuk jibañ ibben “jikin ko in riõp” eo im ej jitõñlok ñan bujen jimjerã eo air ibben ailiñ in Ijipt. Mekarta, einwõt juõn lañ elap, dri Babilõn ro rar kokkure “jikin ko in.”​​​—Ais. 28:​14, 17.

5. Ta eo enaj walok ñan kumi in armij ro an Anij ilo ien eo naj torlokbõke aolep kabuñ ko reriab?

5 Ran eo elap an Jeova me ear kokkure Jerusalem ej kalikar kin ta eo enaj walok ilo ien eo naj ekajete kabuñ ko reriab im rej ba rej dri Kristian ilo ran kein ad. Kabuñ ko jet me rej mõttan ‘Babilõn Elap,’ ak rolul in kabuñ ko reriab, renaj bar jako. Elikin men in, naj torlokbõke aolep rolul ko jet im rej mõttan jukjuk im bed in enana an Setan. Bõtab, armij ro an Anij, einwõt juõn kumi, renaj bõk lomor kinke rej kõmman bwe Jeova en air jikin kone.​​​—Rev. 7:​14; 18:​2, 8; 19:​19-​21.

Jikin Kone eo ilo Kanniek im ilo Kõkkar

6. Ewi wãwen armij ro an Jeova renaj lo air jikin kone ilo kõkkar?

6 Ewi wãwen an armij ro an Anij maroñ lo air jikin kone elaptata ilo ran kein eliktata? Ilo kõkkar, jej lo ad jikin kone ilo ad jar im kememej ãt eo etan Anij, im bareinwõt ilo ad kijejeto im jerbal ñan e. (Riit Malkai 3:​16-​18.) Bõtab, ejabwe ñõn ad baj kememej wõt ãt eo etan Anij. Baibel eo ej ba: “Ro otemjej rej kir etan Iroij renaj mour.” (Rom 10:​13) Bwe jen maroñ bõk lomor, jej aikwij kir etan Jeova. Elõñ armij ro emol burueir rej lo oktak eo ikõtan dri Kristian ro remol im rej jerbal einwõt dri Kennan ro an, im armij ro jet im rejjab jerbal ñan e.

7, 8. Ewi wãwen an kar dri Kristian ro ilo ebeben eo kein kajuõn bõk lomor, im ewi wãwen jemaroñ keidi men in ñan kij rainin?

7 Anij ej kejbãrok kõtan eo ad ibben, im ear bareinwõt kalimuri kij bwe enaj kejbãrok kij ilo kanniek. Jej lo wanjoñok eo kin men in ikijen men eo ear walok ilo yiõ eo 66 elikin an kar jarin tõrinae eo an dri Rom iomin tel eo an Cestius Gallus nitbwili Jerusalem. Jisõs ear kanan bwe naj “kaiitlok ran” in iñtan ko. (Matu 24:​15, 16, 21, 22) Men in ear walok ke dri Rom ro rar bwijrõk im jeblak ilo jidimkij, im ear kõmman bwe dri Kristian ro remol ren maroñ ko im “mour.” Rar ilok jen jikin kwelok eo im bukwon ko iturin. Jet rar kijone river Jordan im lo air jikin kone ilo tol ko iturear in river in.

8 Jemaroñ keidi dri Kristian ro ilo jinoin ibben armij ro an Anij rainin. Dri Kristian ro ilo ebeben eo kein kajuõn rar aikwij kabukot air jikin kone, im armij ro an Anij rainin rej aikwij bareinwõt kõmmane men in. Bõtab, ejjab melelen men in bwe aolep dri Kristian ro ren ko ñan juõn wõt jikin kone, kinke rej bed iaolepen lal in. Mekarta, einwõt juõn kumi in armij, dri Kristian dri kabit ro im dri tõmak ro jet mõtair renaj mour im ellã jen ien eo naj kokkure kabuñ ko reriab me rej ba rej dri Kristian ilo air bõk air jikin kone ilo Jeova im rolul eo an elap.

9. Wõn ro rej kajeoñ kõmman bwe etan Anij en jako? Kwalok juõn wanjoñok.

9 Ilo ijo turãjet, naj aikwij kokkure kabuñ kein kin air jab mol ilo air katakin armij ro air kin Anij, im kin air drike ãt eo ekwojarjar etan Anij. Ilo ien ko etto, ãt eo etan Anij ear buñbuñ ilo ailiñ ko ilo Europe. Ãt in im ej walok ilo leta ko emen ilo kajin Hibru im ekkã air ukote ilo wãwen in YHWH ak JHVH, ear walok ilo jããn ko, ikiin moko, ilo elõñ book im ukok in Baibel ko, im bareinwõt ilo jet imõn jar ko an kabuñ in Catholic im Protestant. Bõtab, jibadbad eo an armij in ran kein ej bwe ren jolok etan Anij jen Baibel eo im book ko jet. Juõn wanjoñok kin men in ej kin juõn leta im ear walok ilo Juun 29, 2008, jen dri tel ro relap an kabuñ in Catholic ñan dri utiej ro jet an kabuñ in ilo belakin lal in. Ilo leta in, dri tel ro relap an kabuñ in Catholic rar ba bwe armij ro rejjab aikwij kajerbale jeje ko emen ilo kajin Hibru, ak ren kajerbale nan in “Iroij.” Rar bareinwõt kakien bwe ren jab kajerbale ãt eo etan Anij ilo jar ak al ko air ilo ien kabuñ ko an Catholic. Bareinwõt, dri tel in kabuñ ko reriab ibelakin lal in rar telbiloik elõñ million armij ro jen air jelã kin Anij eo emol katak ko rejjab mol kin Anij.

Kejbãrok ñan Ro Rej Kokwojarjar Etan Anij

10. Ewi wãwen an jet kautiej etan Anij?

10 Ilo air jab einwõt kabuñ ko jet, Dri Kennan ro an Jeova rej wijtake im kautiej ãt eo ekwojarjar. Rej kokwojarjare ilo air kajerbale ilo juõn wãwen ekkar. Jeova ej mõnõnõ ibben ro rej liki e im enaj kõmman jabrewõt men ñan kejerammõn im kejbãrok armij ro an. Jeova ej kile “ro rej oktak ñõn e” einwõt juõn jikin kone.​​​—Nah. 1:​7, UBS; Jerb. 15:⁠14.

11, 12. Wõn ro rar jurake ãt eo etan Anij ilo kar ailiñ in Juda, im wõn ro rej kõmman eindrein ilo ran kein?

11 Meñe enañin aolep armij ro ilo ailiñ in Juda rar oktak im jumae, ear wor jet im rar “kõmman bwe etan Jeova en air jikin kone.” (Zep. 3:​12, 13NW) Emol, ke Anij ear kaje ro rar jab tiljek jen ailiñ in Juda, ikijen an kar kõtlok bwe dri Babilõn ro ren nitbwili ailiñ eo air im bõk armij ro, jet rar bõk lomor, einwõt Jeremaia, Berak, im Abimelek. Rar aikwij mour ‘ibwiljin’ dri jumae rein ilo ailiñ in. Ro jet im rar kamakokoik ir rar drebij wõt air tiljek. Iomin tel eo an Sairõs, dri Midia ro im dri Põrsia ro rar nitbwili Babilõn, ilo yiõ eo 539. Tokelik, Sairõs ear kakien bwe ren kõtlok dri Ju ro bwe ren jeblak ñan ailiñ eo air.

12 Zepanaia ear kanan bwe Jeova enaj lomoren im mõnõnõ ibben ro renaj lõñliñ ilo an naj kajeblaktok kabuñ eo emol. (Riit Zepanaia 3:​14-​17, UBS.) Men in emol ilo ran kein ad bareinwõt. Elikin an kar jutak Ailiñ eo an Anij ilo lañ, Jeova ear kanemkwoj bween dri kabit ro jen katak ko rejjab mol an Babilõn eo Elap. Im ej mõnõnõ ibbeir ñan rainin.

13. Ta eo armij ro jen ailiñ otemjej rej anemkwoj jene kiõ?

13 Ro ewor air kejatrikrik ñan mour indrio ilo lal rar bareinwõt drioijlok jen kabuñ ko reriab, im rej kiõ lõñliñ kin air anemkwoj jen katak ko an kabuñ kein reriab. (Rev. 18:⁠4) Kin men in, kanan eo ilo Zepanaia 2:​3, UBS, elap an jejjit kitien ilo ran kein ad: ‘Kom otemjej ro ettã burueir komin bukõt ankilan Jeova.’ Ro etã burueir jen ailiñ otemjej, meñe kejatdrikdrik eo air ej ñan mour ilañ ak ilal, rej kõmman bwe etan Jeova en air jikin kone.

Etan Anij Ejjab Juõn Kein Kejbãrok Ak Karwaan

14, 15. (a) Ta eo jet rej kajerbale einwõt juõn kein kejbãrok? (b) Ta eo jejjab aikwij kajerbale einwõt juõn kein karwaan?

14 Jet dri Israel rar lemnok bwe tempel eo ej einwõt juõn kein kejbãrok jen dri kijirãt ro air. (Jerm. 7:​1-​4, UBS) Moktalok, dri Israel ro rar watõk tebteb in kalimur eo einwõt kein kejbãrok ir ilo ien tõrinae. (1 Sam. 4: ​3, 10, 11) Iroij Constantine ear jiñaik nan in Grik ko khi im rho, leta ko ruo moktata ilo nan in Grik eo im ej melelen “Kraist” ion kein tõrak ko an dri tõrinae ro an. Unin ej kinke ear lemnak bwe men in enaj kejbãrok ir. Im Kiñ in Sweden eo Gustav Adolph II ear tõrinae ilo juõn bata an kabuñ ilo Europe. Rej lemnak bwe ear kõnõk binjen op eo me ej walok ilo peij 7. Ñe jej lale bijen op in ej lukkun alikar air kar je ãt in “Iehova.”

15 Jet ian armij ro an Anij me enjel ro renana rar kajeoñ kamijak ir rar maroñ lo kejbãrok eo an Jeova ke rar kir ãt eo etan. Mekarta, armij ro rejjab aikwij watõk jabrewõt men im ewor etan Anij ie einwõt juõn kein kejbãrok ak karwaan, ak lemnok bwe ewor an men eo kajur ñan kejbãrok ir. Ejjab eñin wãwen eo ñan kõmman bwe etan Jeova en ad jikin kone.

Wãwen Jej Lo Ad Jikin Kone Rainin

16. Ewi wãwen jej bõk ad jikin kone ilo kõkkar rainin?

16 Juõn ian wãwen ko Anij ej kejbãrok kumi in armij ro an ej ikijen kõtan eo air ibben. (Sam 91:⁠1) Ikijen “dri korijer e tiljek im meletlet” im elder ro ilo congregation eo, jej bõk nan in kakkil ko nae men ko an lal in im remaroñ kõmman bwe kõtan eo ad ibben Anij en bed ilo kauwatata. (Matu 24:​45-​47; Ais. 32:​1, 2) Lemnok kin jete alen rej kakkil kij nae arõk mweiuk, im kalomõnlokjen kin wãwen nan in kakkil kein rar kejbãrok kõtan eo ad ibben Anij. Ak ta kin kauwatata eo ej walok kin an lap ad kejatrikrik, eo im emaroñ tellok kij bwe en driklok ad jerbal ñan Jeova? Nan in Anij ej ba: “Jokõne wan an ro dri bwebwe e naj kokkure ir. A jabrewõt eo enaj eoroñ iõ enaj ber im ejelok an jorran, im enaj jokwõr jen nana.” (Ken. 1:​32, 33) Ad kate kij ñõn drebij wõt ad mour erreo ej bareinwõt jibõñ kij ñõn bedwõt ilo jikin kone eo ilo kõkkar.

17, 18. Ta eo ej jibañ elõñ million armij ro rainin bwe ren bõk air jikin kone ilo etan Jeova?

17 Bar kalomõnlokjen kin nan in rejañ ko jen dri kõmñe eo etiljek im meletlet bwe jen lore kien eo an Jisõs im ñan keañ kin ennan eo emmõn kin Ailiñ eo an Anij ibelakin lal in. (Matu 24:14; 28:​19, 20) Zepanaia ear kwalok kin juõn oktak eo enaj jibañ armij ro ñan bõk air jikin kone ilo etan Anij. Ej ba: “Inem inaj lelok ñan armij ro oktak eo ñan juõn kajin erreo, bwe aolep ren maroñ kir etan Jehovah, im bwe ren maroñ korijer ñan e.”​​​—Zep. 3:​9, NW.

18 Ta kajin in erreo? Kajin eo erreo ej mol eo kin Jeova Anij im karõk ko an me jej loe ilo nan ko an ilo Baibel eo. Ilo kõkkar, kwoj kajerbal kajin in ñe kwoj katakin ro jet kin melele eo ejimwe kin Ailiñ eo an Anij im wãwen an naj ailiñ in kokwojarjare etan Anij. Kwoj bareinwõt kajerbal kajin in ilo am kwalok kin aurõkin iroij potata eo an Anij, im ilo am kennan kin aolep jerammõn ko armij ro retiljek renaj mõnõnõ kaki ñan indrio. Kinke elõñ armij rej konono kajin in ilo kõkkar, elõñlok armij ro rej kir etan Jeova im karejar ñan e ibben dron. Aet, elõñ million armij ro ibelakin lal in rej kiõ bõk air jikin kone ilo Jeova.​​​—Sam 1:​1, 3.

19, 20. Ewi wãwen an kar dri Israel ro kar iion jorran ke rar likit air kejatrikrik ilo “jikin ko in riõp”?

19 Armij ro ilo lal in rainin rej aikwij jelmae elõñ abañ ko rebin. Kin air kõnan kamarmir abañ kein, rej kajitõk jibañ jen armij ro jet rejjab wãppen. Ak jet rej likit air kejatrikrik ilo kien ko an armij, einwõt an kar dri Israel ro kajitõk jibañ im kõmman jimjera ibben ailiñ ko jet ibelakiir. Mekarta, kij aolep jejelã bwe wãwen in ear jab jibañ ailiñ in Israel. Kien ko an armij, im rolul eo an United Nations rejamin kamarmire aolep abañ ko an armij. Ak etke elõñ armij rej likit air kejatrikrik ilo rolul im kien kein an armij einwõt air jikin kone? Baibel eo ear kanan kin rolul kein einwõt juõn “jikin ko in riõp.” Kwomaroñ errã ilo men in, kinke armij ro rej likit air kejatrikrik ilo jikin kein, rejamin lo tõbrõk ñõn jidrik.​​​—Riit Aiseia 28:​15, 17.

20 Ejjabto jen kiõ, lañ eo ilo kõkkar kin ran eo an Jeova enaj buñ ion lal in. Jibadbad im kõtõbar ko an armij, imõn ko ko ilo ien jorrãn, im mweiuk ko reban kejbãrok armij. Einwõt an Aiseia 28:17 kwaloke, lañ in “enaj bioklok jikin ko in riõp, im dren ko renaj tore jikin tilekek eo.”

21. Ta tokjen eo jemaroñ lõñliñ kake ilo ad lor unin tel eo an 2011?

21 Rainin im ilo ran ko rej itok, armij ro an Anij renaj lo air jikin kone emol ilo Anij eo air Jeova. Ãt eo etan Zepanaia me ej melelen “Jeova Ej Kejbãrok,” ej jitõñlok ñan jikin kone in emol. Elukkun jejjet men in ñan unin tel eo an 2011, eo ej letok nan in kakabilek in ñan kij: ‘Kõmman bwe etan Jeova en am jikin kone.’ (Zep. 3:​12NW) Jemaroñ im jej aikwij liki Jeova kin aolepen burued im bõk ad jikin kone ilo ãt eo etan. (Sam 9:​10) Jen kememej nan in kalimur in: “Etan Jeova juõn imõn bar e kajur; dru wãnik ej kone inem ejelok an uota.”​​​—Ken. 18:⁠10.

Kwoj Kememej Ke?

• Ewi wãwen jemaroñ kõmman bwe etan Jeova en ad jikin kone?

• Etke jejjab aikwij liki “jikin ko in riõp”?

• Ta jikin kone eo emwij kalimuri kij kake kin ran ko rej bed iman?

[Kajitõk ko ñan katak]

[Kareelel ilo peij 6]

Unin tel eo an 2011 ej: ‘Kõmman bwe etan Jeova en am jikin kone.’ ​​—Zepanaia 3:​12, NW.

[Pija ilo peij 7]

Thüringer Landesmuseum Heidecksburg Rudolstadt, Waffensammlung “Schwarzburger Zeughaus”