Rar Kijooror in Lo Messaia Eo

“Ej kab iañaktok aan armij ro im jino air kalmenlokjen kin John, im ba bwe bwelen e Messiah eo.”​​—LUK 3:​15, UBS.

1. Ta ennaan eo enjel̦ eo ear kõjjel̦ãik seperd ro kake?

 SEPERD ro rej pãd ilo mel̦aaj eo im lale jiip ko nejier ilo boñ. L̦ak lale enjel̦ eo an Jeova ej jutak ituruer, im juon meram ej romaak iooer! Rar kanooj in mijak bõtab rej lukkuun roñjake ennaan eo enjel̦ eo ej kõjjel̦ãik er kake. Ej ba: “Kom̦win jab lõl̦ño̦ñ, bwe lo, ij bõkwõj ñan kom̦ naan ko rem̦m̦an, naan in lañlõñ el̦ap, im enaaj ñan armej otemjel̦o̦k. Bwe rainin e l̦otak ñan kom̦ ilo jikin kweilo̦k an Devid, Ri Lo̦mo̦o̦r, e Kraist Irooj.” Niñniñ eo el̦otak me enjel̦ eo ej kõnono kake ej eo im enaaj erom Messaia. Enjel̦ in ej ba ñan seperd ro bwe renaaj lo niñniñ in ej babu ilo juon nien m̦õñã an menin mour ilo juon bukwõn epaak. Ãlikin wõt an ba men in, elõñ enjel̦ ro rej wal̦o̦ktok. Rej nõbar Jeova im ba: “Aiboojoj ñan Anij ilo utiejtata, im aenõm̦m̦an ioon lal̦ ippãn armej ran̦ E buñbũruon kõn er.”​​—Luk 2:​8-​14.

2. Ta mel̦el̦ein naan in Messaia? Ewi wãween bwe seperd ro im armej ro jet ren kar maroñ jel̦ã ewi wõt m̦ool in Messaia eo?

² Seperd ro rar jel̦ã bwe naan in Messaia ej mel̦el̦ein “Eo Em̦õj Kabiti.” (Exodus 29:​5-7) Bõtab, elõñ em̦m̦aan ro rar riab im ba bwe er Messaia eo. Innem, ewi wãween bwe seperd rein im armej ro jet ren maroñ jel̦ã bwe Jeova ear kããlõte niñniñ in bwe enaaj Messaia eo? M̦oktata, rar aikuj katak im etale kanaan ko kõn Messaia eo jãn Jeje ko Rekwõjarjar. Innem, rar aikuj lale el̦aññe kanaan kein rejejjet ilo mour eo an niñniñ in.

Etke Rar Kõtmãne bwe Enaaj Wõr Juon Messaia?

3, 4. Ewi wãween kanaan eo ilo Daniel 9:​24, 25 ear jejjet?

³ Elõñ iiõ tokãlik, Jon ri Peptaij ear jino an kwal̦o̦k naan. Jet armej rar l̦õmn̦ak bwe bõlen e Messaia eo kõn men ko ear ba im  kõm̦m̦ani. (Riit Luk 3:​15, UBS.) Bõtab, ewõr juon kanaan ilo Baibõl̦ eo im ear jipañ armej ro ñan jel̦ã ñããt Messaia eo enaaj wal̦o̦k. Kanaan in ej ba: “Jiljilimjuõn alen jiljilimjuõnñoul yiõ ej joñan aitokan ien eo emwij an Anij karõke . . . Jen ien eo kien eo enaj iwõj bwe Jerusalem en bar ekkal ñõn ien eo ri tel eo Anij ear kãlete enaj itok, enaj eñoul ruatimjuõn yiõ. Jerusalem enaj bar ekkal im enaj lõñ ial ko im me ko rekajur ie, im enaj bed iumin 434 yiõ.”​​—Daniel 9:​24, 25, UBS.

⁴ Rainin, ro doon Jeova rej kile bwe ñe jej kobaiki 49 iiõ im 434 iiõ ekkar ñan bok in Daniel 9:​25, enaaj wal̦o̦k 483 iiõ. Iien in ear jino ilo iiõ eo 455 m̦okta jãn an Jijej l̦otak. Eñin iien eo Kiiñ in Põrsia etan Artaxerxes ear jiroñ Nihimaia ñan bar kalõk im kõkãle Jerusalem. (Nihimaia 2:​1-8) Ear jem̦l̦o̦k iiõ ko 483 ke Jijej ear peptaij ilo iiõ eo 29. Ilo tõre in, Jeova ear kabiti Jijej ikijjeen kajoor eo an ekwõjarjar. Eñin iien eo ear erom Messaia.​​—Matu 3:​13-​17. *

5. Ta kanaan ko jenaaj katak kaki?

⁵ Ebar lõñ kanaan ko jet ilo Baibõl̦ kõn Messaia eo. Jenaaj katak kõn jet iaaer ilo katak in. Rej kanaan ko kõn iien eo ear l̦otak, mour eo an ke ear ajri im rũtto, im ke ear kwal̦o̦k naan. Jenaaj katak ewi wãween an kar kanaan kein jejjet kitieer ilo mour eo an Jijej. Men in enaaj kapenl̦o̦k ad lõke Baibõl̦ eo. Bareinwõt enaaj kam̦ool bwe Jijej ej Messaia eo me armej ro rar kõtmãne kake.

Kanaan ko kõn Mour eo An Ke Ear Ajri

6. Ewi wãween kanaan eo ilo Jenesis 49:10 ear jejjet?

⁶ Messaia eo enaaj itok jãn bwijjin Juda. M̦okta jãn an kar Jekõb mej, ear kajeraam̦m̦an l̦õm̦aro nejin. Ear ba ñan Juda: “Septer e jãmin ilo̦k jãn Juda, ak jokon̦õn irooj jãn ikõtaan neen, ñan iien ‘eo ej an’ ej itok, im armej ran̦ renaaj pokake.” (Jenesis 49:​10) Ri mãlõtlõt ro an ri Ju ro rekõn ba bwe naan kein an Jekõb ñan Juda ej kõnono kõn Messaia eo. Ta mel̦el̦ein naan kein an Jekõb? Ej mel̦el̦ein bwe ej jitõñl̦o̦k ñan juon kiiñ, kõnke naan kein septer ak jokon̦ rej men ko im ewõr ippãn juon kiiñ. Men kein rej kalikkar bwe ewõr an juon kiiñ maroñ ñan irooj ak kakien armej ro doon. Kõn men in, kanaan in ej kalikkar bwe kiiñ eo me ewõr an maroñ ñan irooj ioon armej ro enaaj itok jãn bwijjin Juda. Kiiñ eo m̦oktata jãn bwijjin Juda ej Kiiñ Devid. Im kiiñ eo ãliktata me ear irooj ilo lal̦ in jãn bwijjin Juda ej Zedekiah. Bõtab, kanaan eo an Jekõb ej kõnono kõn juon kiiñ ãlikin Zedekiah, im kiiñ in enaaj irooj ñan indeeo. Anij ear jiroñ Zedekiah bwe eñin ej kiiñ eo ej tõllo̦kũn irooj. (Ezekiel 21:​26, 27) M̦okta jãn an kar Jijej l̦otak, enjel̦ Gebriel ear ba naan kein ñan Meri: “Irooj Anij enaaj lel̦o̦k ñan e tũroon eo an Devid jemãn; Im enaaj Irooj ioon im̦õn Jekob indeeo, im aelõñ eo an e jãmin jem̦l̦o̦k indeeo.” (Luk 1:​32, 33) Jijej ear itok jãn bwijjin Juda im jãn baam̦le eo an Devid. Ãlikin kar Zedekiah, Jijej wõt jãn baam̦le eo an Devid me ej kiiñ eo Jeova ear kallim̦ur kake.​​—Matu 1:​1-3, 6; Luk 3:​23, 31-​34.

7. Ewi wãween ear jejjet kitien kanaan eo kõn ijo Messaia eo enaaj kar l̦otak ie?

⁷ Messaia eo enaaj l̦otak ilo Betleem. Ri kanaan eo Maika ear je naan kein: “Ak kwe, Betlehem an Eprata, meñe kwõ dik iaan to̦ujin ko an Juda, jãn kwe enaaj itok ñan eõ eo enaaj Irooj ioon Israel, im an wal̦o̦ktok ej jãn etto, aet, jãn indeeo.” (Maika 5:⁠2) Kanaan in ej kwal̦o̦k bwe Messaia eo enaaj l̦otak ilo Betleem. Ej juon bukwõn ilo Juda im kar n̦aetan Eprata. Ak Meri, jinen Jijej im l̦eo ippãn etan Josep rar jokwe ilo bar juon bukwõn etan Nazeret. Ke ear epaak iien an Jijej l̦otak, irooj eo an Rom ear kakien armej ro bwe ren jepl̦aak ñan jikin eo jemãer ear l̦otak ie bwe ren je etaer ekkar ñan kien. Eñin unin Meri im Josep rar etal ñan Betleem ijo Meri ear keotak Jijej ie. (Matu 2:​1, 5, 6) Kõn men in, ear jejjet kitien kanaan eo kõn ijo me Jijej enaaj kar l̦otak ie!

8, 9. Kar kanaan bwe Messaia eo enaaj l̦otak jãn wõn, im ta eo enaaj kar wal̦o̦k ãlikin an l̦otak?

 ⁸ Messaia eo enaaj l̦otak jãn juon bõjin. (Riit Aiseia 7:​14.) Kanaan eo ilo Aiseia 7:14 ej kwal̦o̦k bwe Messaia eo enaaj l̦otak jãn juon bõjin. Anij ear kam̦akũt Matu ñan je bwe naan ko ilo Aiseia 7:14 rar jejjet kitieer ke Jijej ear l̦otak. Matu im Luk rar jim̦or je bwe Meri ear juon bõjin im Anij ear kõjerbal kajoor eo an ñan kõm̦m̦an bwe en bõro̦ro.​​—Matu 1:​18-​25; Luk 1:​26-​35.

⁹ Naaj m̦an ajri ro ãlikin an Messaia eo l̦otak. Eñin ejja men eo wõt ear wal̦o̦k elõñ buki iiõ ko m̦okta jãn an kar l̦otak Messaia eo. Kiiñ in Ijipt eo ear kakien armej ro ñan jol̦o̦k aolep l̦addik ro rej l̦otak nejin ri Hibru ro ñan River Nile. (Exodus 1:​22) Kanaan eo ilo Jeremaia 31:​15, 16 ej kwal̦o̦k kõn an ‘Rejel jañũt l̦addik ro nejin’ kõnke rar jako. Armej ro rar roñ ainikien an jañ jãn ijo ettol̦o̦k ilo Rema. Jikin in ear pãd ilo wãto eo an Benjamin tueañ in Jerusalem. Ilo Matu ej kwal̦o̦k bwe kanaan in ear jejjet ke Kiiñ Herõd ear kakien bwe ren m̦an aolep l̦addik ro ruo aer iiõ im dikl̦o̦k ilo Betleem. (Riit Matu 2:​16-​18, UBS.) Baj l̦õmn̦ake l̦o̦k m̦õk kõn joñan an kar armej ro lukkuun bũrom̦õj!

10. Ewi wãween kanaan eo ilo Hoseia 11:1 ear jejjet kitien?

¹⁰ Kar bõktok Messaia eo jãn Ijipt. (Hoseia 11:⁠1) Ñan kõjparok Jijej jãn Kiiñ Herod, juon enjel̦ ear jiroñ Josep im Meri bwe ren em̦m̦akũt jãn Israel im bõk Jijej ñan Ijipt. Rar jokwe ilo Ijipt m̦ae iien Herod ear mej. Im ke Herod ear mej, Josep ear bõk Jijej im jepl̦aak ñan Israel. Ear jejjet men eo Jeova ear ba ñan Hoseia. Ear ba: “I ar kũrtok nejũ m̦aan jãn Ijipt.” (Matu 2:​13-​15) Alikkar bwe ear ejjel̦o̦k an Jijej maroñ ñan kõm̦m̦an bwe kanaan kein kõn iien l̦otak eo an im ke ear ajri ren jejjet kitieer kõn e make.

Messaia eo Ej Jino An Kwal̦o̦k Naan!

11. Wõn eo ear kapoje ial̦ eo ñan Messaia eo?

¹¹ Juon enaaj kapoje ial̦ eo ñan Messaia eo. Malakai ear ba bwe ewõr juon enaaj itok m̦okta jãn Messaia eo bwe en kapoje ial̦ eo ñan e. Ewi wãween? Ilo an jipañ armej ro bwe ren kile Messaia eo ñe enaaj kar wal̦o̦k. Malakai ear n̦aetan armej in ri kanaan Ilaija. (Riit Malakai 4:​5, 6.) Jijej ear ba bwe Jon ri Peptaij ej armej eo me ãinwõt Ilaija. (Matu 11:​12-​14) Mark ear ba bwe Jon ri Peptaij ear kapoje ial̦ eo. Aiseia ear bar kanaan kake men in. (Aiseia 40:3; Mark 1:​1-4, UBS) Jijej ear jab ba ñan Jon bwe en kapoje ial̦ eo ñan e. Anij ear kõn̦aan bwe armej ro ren jel̦ã wõn Messaia eo. Eñin unin Anij ear kããlõt Jon bwe en kõm̦m̦ane jerbal eo ãinl̦o̦k wõt eo an kar Ilaija. Ear kapoje armej ro ilo an kar jipañ er bwe ren kile Messaia eo.

12. Ta jerbal eo eaorõk Anij ear lel̦o̦k ñan Messaia eo?

¹² Anij enaaj lel̦o̦k juon jerbal eaorõk ñan Messaia eo. Juon raan Jijej ear pãd ilo im̦õn kabuñ eo ilo Nazeret, ijo ear dik im rũttol̦o̦k ie. Jijej ear kepel̦l̦o̦k juon bok lemlem im riiti naan ko an Aiseia. Eñin men eo ear riiti: “[Kajoor eo an Jeova] ej bed ioõ. Ear kabit iõ bwe in kwalok kin Nan emmõn ñõn ro ri jeramõl, ear jilkintok iõ bwe in kwalok anemkwoj ñõn ro ri jibokwe, im kalolokjen ro ri bilo; im kõtlok ro rej bed iumin iñtan, bwe in keañ kin ien eo Iroij enaj lomoren ro dron.” Jijej ear ba bwe kanaan in ear jitõñl̦o̦k ñan e. Ej m̦ool in Messaia eo. Eñin unin Jijej ear maroñ ba: “Eon kein ilo jeje kein remol rainin, ke ij konono.”​​—Luk 4:​16-​21, UBS.

13. Ta eo Aiseia ear ba kõn jinoin an Jijej kwal̦o̦k naan?

¹³ Kanaan eo kõn jikin eo Messaia eo enaaj jino kwal̦o̦k naan ie. Aiseia ear kanaan kõn “eneo enen bwijjin Zebulun im bwijjin Naphatali . . . enen Galilee.” Ear je: “Ro rar etetal ilo marok rar lo juõn meram elab! Rar jokwe ilo eneo emarok jilõñlõñ, ak kiõ meram ej rome ir.” (Aiseia 9:​1, 2, UBS) Jijej ear jino an kwal̦o̦k naan ilo Galili ilo bukwõn in Kaperneum. Ear bareinwõt kwal̦o̦k naan ilo jet jikin ilo ãne ko ãnen bwijin Zebulun im Naptalai.  Jijej ear jipañ armej ro ijõkein ilo an kar katakin er kõn katak ko rem̦ool. Katak kein rar rome er ãinwõt juon meram el̦ap. (Matu 4:​12-​16) Jijej ear kwal̦o̦k katak eo an ebuñbuñ ioon tol̦ eo ilo Galili. Ear bareinwõt kããlõt rijjelõk ro an im kõm̦m̦ane menin kabwilõñlõñ eo an m̦oktata ilo jikin in. Ejjab men in wõt ak ãlikin an kar jerkakpeje ear wal̦o̦kl̦o̦k ñan elõñl̦o̦k jãn 500 ri kal̦oor ro an ilo Galili. (Matu 5:1–​7:​27; 28:​16-​20; Mark 3:​13, 14; Jon 2:​8-​11; 1 Korint 15:⁠6) Innem kanaan eo an Aiseia ear jejjet ke Jijej ear kwal̦o̦k naan ilo “eneo enen bwijjin Zebulun im bwijjin Naphatali” ilo Galili. Jijej ear bareinwõt jaketo jaketak nuuj eo em̦m̦an kõn Aelõñ in Anij ilo jikin ko jet ilo Israel.

Kanaan ko Jet kõn Messaia Eo

14. Ewi wãween ear jejjet kanaan eo ilo Sam 78:⁠2?

¹⁴ Messaia eo enaaj kõjerbal bwebwenato ko im waanjoñak ko ñan katakin armej ro. Esap ear ba ilo juon iaan al ko an: “Inaaj wal̦añe lo̦ñiõ ilo waan joñak.” (Sam 78:⁠2) Matu ear kwal̦o̦k ewi wãween kanaan in ear jejjet kitien. Iien otemjej Jijej ear kõjerbal parable ko ak waanjoñak ko ñan katakin ro jet. Matu ear je kõn iien eo Jijej ear kwal̦o̦k waanjoñak eo kõn ine in mõstad eo im yeast in kauwe eo ñan katakin armej ro kõn Aelõñ eo an Anij. Ear je: “Eban konono ñõn ir ñe ejjab kejerbal parable. Ear kõmmõne men in bwe en kamol nan eo ri kanan ear ba, ‘Inaj kejerbal parable ko ñe ij konono ñõn ir, inaj kennanik ir men ko rejjañin kar jelã kaki jen jinoin kõmõnmõn lõl.’ ” (Matu 13:​31-​35, UBS) Jijej ear kõjerbal bwebwenato ko kab waanjoñak ko ñan jipañ elõñ armej ro bwe ren jel̦ã m̦ool eo kõn Jeova.

15. Ewi wãween kanaan eo ilo Aiseia 53:4 ear jejjet kitien?

¹⁵ Messaia eo enaaj kõmour armej. Aiseia ear kanaan im ba: “E m̦ool ear ineek eñtaan ko ad, im bõkl̦o̦k bũrom̦õj ko ad; a jaar l̦õmn̦ak bwe Anij ear m̦an e, im deñl̦o̦k e, im kaeñtaan e.” (Aiseia 53:⁠4) Ke jinen lio pãleen Piter ear eñtaan kõn an nañinmej, Jijej ear kõmour e. Tokãlik, elõñ armej ro rar itok ñan m̦weo im̦õn Piter im Jijej ear kõmour er. Matu ear ba bwe men in ear kajejjet naan ko an Aiseia. Ear ba: “E make wõt bõk m̦õjn̦o̦ ko ad, im bõkl̦o̦k nañinmej ko ad.” (Matu 8:​14-​17) Ejjab iien eo de in Jijej ear kõmour armej ro. Baibõl̦ eo ej kwal̦o̦k bwe ebar lõñ iien ko jet im Jijej ear kõmour armej ro jãn nañinmej ko aer.

16. Ta eo rijjelõk Jon ear ba me ej kam̦ool naan ko ilo Aiseia 53:1 kõn Jijej?

¹⁶ Meñe Jijej ear kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an ak elõñ armej rar jab tõmak bwe e Messaia eo. (Riit Aiseia 53:⁠1.) Rijjelõk Jon ear ba bwe kanaan eo ilo Aiseia 53:1 ear jejjet kitien. Ear je: “A meñe ear kõm̦m̦an elõñ kakõl̦l̦e im̦aan mejeir, re jab tõmak e, bwe en jejjet naan Aiseia ri kanaan ear kõnono, Irooj, wõn ej tõmak am̦ in naan? Im ñan wõn ar kwal̦o̦k pein Irooj?” (Jon 12:​37, 38) Bareinwõt, elõñ iiõ ko tokãlik ke Paul ear kwal̦o̦k kõn nuuj eo em̦m̦an, ejjab aolep rar tõmak bwe Jijej ear Messaia eo.​​—Rom 10:​16, 17, UBS.

17. Ewi wãween kanaan eo ilo Sam 69:4 ear jejjet kitien?

¹⁷ Armej ro renaaj kõjdate Jijej meñe ejjel̦o̦k unin. (Sam 69:⁠4) Jijej ear ba: “Elañe iar jab kõmmõni jerbal ko ilubwiljier me ejjelok en enañin kar kõmmõni, ejamin kar wor rueir kin jerawiwi; ak kiõ emwij air lo men ko iar kõmmõni im rej kijdrate kimro Jema jimor. Bõtab eaikwij in eindrein, bwe en kamol men eo emwij jeje ilo Kien eo air: ‘Rar kijdrate iõ kin ejjelok unin.’ ” (Jon 15:​24, 25, UBS) Bok in Matu, Mark, Luk im Jon rej kam̦oole bwe elõñ armej ro el̦aptata ri kaki in kabuñ eo an ri Ju ro, rar kõjdate Jijej. Jijej ear ba: “Lal̦ e jab maroñ kõjdate kom̦; a ej kõjdate eõ, bwe ij kõnnaan kõn e, bwe jerbal ko an re nana.”​​—Jon 7:⁠7.

18. Ta eo jenaaj katak kake ilo katak eo tok juon?

¹⁸ Ro ri kal̦ooran Jijej ilo epepen eo kein kajuon rar tõmak bwe Jijej ej Messaia eo. Rar jel̦ã bwe Jijej ear kajejjet aolep kanaan ko kõn Messaia eo ilo Jeje ko Rekwõjarjar ilo kajin  Hibru. (Matu 16:​16) Ilo katak in jaar katak bwe kanaan ko kõn mour eo an Jijej ke ear ajri im jerbal in kwal̦o̦k naan eo an em̦õj aer jejjet kitieer. Bõtab, ebar lõñ kanaan ko jet ilo Baibõl̦ eo im rej kam̦ool kõn wõn Messaia eo. Jenaaj katak kõn kanaan kein ilo katak eo tok juon. Ñe jej lukkuun kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn kanaan kein, jenaaj lukkuun tõmak bwe Jeova ear kããlõte Jijej bwe en Messaia eo.

[Kamelele ko itulal]

Ta Uwaak eo Am̦?

• Ta jet iaan kanaan ko kõn l̦otak eo an Jijej?

• Wõn eo ear kapoj ial̦ eo ilo an kar jipañ armej ro bwe ren kile Messaia eo?

• Ewi wãween kanaan ko ilo Aiseia jebta 53 rar jejjet kitieer?

[Kajitõk ko ñan katak]