ELÕÑL̦O̦K jãn 200 iiõ ko remootl̦o̦k, armej ro rekõn jab tõmaki aolep mel̦el̦e ko ilo nuujpeba ko. Rainin, jejjab maroñ tõmaki aolep men ko jej riiti ak loi ilo Internet. Elukkuun lõñ mel̦el̦e ko ilo Internet, im kampiutõr im kein jerbal ko rekapeel ilo raan kein rej jipañ kõj bwe en pidodo ad loi mel̦el̦e kein. Elõñ mel̦el̦e ko rem̦ool, el̦ap tokjãer, im rejjab kauwõtata. Bõtab, ebar lõñ mel̦el̦e ko jet rejjab m̦ool, ejjel̦o̦k tokjãer, im rekauwõtata. Eñin unin elukkuun aorõk bwe jen kõjparok ta ko jej riiti. El̦aññe juon ej jino kõjerbal Internet, emaroñ l̦õmn̦ak bwe nuuj ko ej riiti rem̦ool kõnke rej pãd ilo Internet ak kõnke juon iaan ro m̦õttan ear jilkinl̦o̦k ñan e-mail eo an. Emaroñ tõmake juon bwebwenato ej wal̦o̦k meñe ippãn make ej ba bwe ejjab m̦ool. Eñin unin Baibõl̦ ej kakkõl kõj im ba: “Juon rũjajel̦o̦kjen̦ ej tõmak men otemjej, ak ro rũmmãlõtlõt rej kõjparok aer m̦akũtkũt.”​—Jabõn Kõnnaan 14:15, UBS.

Mãlõtlõt ej oktan ad kwal̦o̦k jajel̦o̦kjen̦ ilo ad tõmaki aolep men ko jej roñ im riiti. El̦aññe jej kwal̦o̦k mãlõtlõt, jenaaj lukkuun kõjparok bwe jen jab tõmaki men ko reriab im jenaaj tõmaki wõt men ko rem̦ool. Jeban bwebwe im tõmaki bwebwenato ko reriab ilo Internet, jekdo̦o̦n ñe rej jet bwebwenato ko rebuñbuñ. Ta eo enaaj jipañ kõj bwe jen kwal̦o̦k mãlõtlõt? M̦okta, kwõn kajitũkin eok make im ba: ‘Bwebwenato in ej ke itok jãn m̦oolin weep jait ko? Ak ej ke itok jãn weep jait ko me jabdewõt armej emaroñ etal ñani im jei l̦õmn̦ak ko aer ie, ak juon weep jait me jejaje kake? M̦oolin weep jait ko renañin ke kar kwal̦o̦k m̦oktal̦o̦k bwe bwebwenato in eriab?’ * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Innem, kwõj aikuj kwal̦o̦k lol̦o̦kjen̦ ak “mãlõtlõt.” (Jabõn Kõnnaan 7:7) Ñe kwõj riiti juon nuuj ilo Internet me joñan an kabwilõñ eok ekõm̦m̦an bwe en pen am̦ tõmake, eokwe bõlen ejjab m̦ool. Bareinwõt, ñe kwõj riiti nuuj ak mel̦el̦e ko rejjab em̦m̦an kõn ro jet, em̦m̦an kwõn kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn wõn ro renaaj bõk tokjãn el̦aññe enaaj ajeeded im etke ro jet rekõn̦aan kajeedede.

Jet remaroñ jilkinl̦o̦k nuuj ko ñan aolep ro ilo contact ko aer ilo aer jab lale el̦aññe em̦ool bwebwenato  ko ak l̦õmn̦ak kõn ta ko remaroñ wal̦o̦k ãlikin aer jilkinl̦o̦ki. Bõlen unin aer kõn̦aan kõm̦m̦ane men in ej kõnke ro jet ren jeje ñan er im rekõn̦aan bwe en er eo m̦oktata ren kajeeded nuuj kein. (2 Samuel 13:28-33) Bõtab, juon eo ejel̦ãl̦o̦kjen̦ ej l̦õmn̦ak kõn jorrããn ko renaaj wal̦o̦k ñe enaaj kõm̦m̦ane men in. Ñan waanjoñak, ñe nuuj eo ej kõn juon armej ak juon doulul, emaroñ oktak im nana etan armej eo ak doulul eo.

Eo me ej jilkinl̦o̦k nuuj ko ñan ro jet emaroñ jab lale el̦aññe em̦ool nuuj kein kõnke ejjab kõn̦aan ko̦kkure iien ko an im kõm̦m̦an an jerbal. Emaroñ l̦õmn̦ak bwe ro ej jilkinl̦o̦k nuuj kein ñan ippãer renaaj make lale el̦aññe em̦ool nuuj kein. Bõtab, iien ko aer el̦ap aer bar aorõk. (Epesõs 5:15, 16, UBS) Kõn men in, ijello̦kun ad jilkinl̦o̦k nuuj ko me jejjab lukkuun jel̦ã el̦aññe rem̦ool, em̦m̦an jen l̦õmn̦ak ippãd make im ba: “El̦aññe ijjab jel̦ã ñe em̦ool men in, ijjab aikuj in jilkinl̦o̦k!”

Kajjitõk ippam̦ make im ba: ‘Eokkutkut ke aõ jilkinl̦o̦k e-mail ñan ro jet? Inañin ke aikuj jol̦o̦k aõ bõd ñan ro iar jilkinl̦o̦k e-mail ñan er kõn aõ kar jilkinl̦o̦k jet mel̦el̦e ko rebõd ak reriab ñan er? Em̦õj ke an juon kajjitõk ippa bwe in bõjrak jãn aõ jilkinl̦o̦k e-mail ñane?’ Keememej bwe ñe ewõr an ro m̦õttam̦ e-mail, remaroñ bar etal ñan Internet im rejjab aikuji jipañ eo am̦ ñan am̦ pukotl̦o̦k mel̦el̦e ko rej itoklimo kaki. Rein rejjab kõn̦aan bwe en obrak e-mail ko aer kõn bwebwenato ko rõkõjak, pijain alwõj ko, im pija ko. Ejjab bar juon menin mãlõtlõt ñan jilkinl̦o̦k rekoot in katak ko jãn Baibõl̦ ak boin ko jaar je jãn katak kein. * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Keememej bwe ñe juon make ej kõm̦m̦an etale ko, lale eoon ko, im make kõpooji uwaak ko an ñan kweilo̦k ko, men in enaaj jipañe im enaaj bõk el̦ap tokjãn jãn ñe kwaar jilkinl̦o̦k men kein ñane.

Ta eo kwõj aikuj in kõm̦m̦ane el̦aññe kwõj loe juon mel̦el̦e eriab ilo Internet kõn Ri Kõnnaan ro an Jeova? Kwõj aikuj m̦õkaj im jab lali men kein reriab! Jab tõmaki. Ejjab juon menin mãlõtlõt ñan kwal̦o̦k l̦o̦k ñan ro jet ta ko kwõj riiti im kajjitõk ippãer kõn ta l̦õmn̦ak ko aer kõnke enaaj kõm̦m̦an bwe en l̦apl̦o̦k wõt an ajeeded mel̦el̦e kein reriab. Ñe ewõr juon men ilo Internet ej kabõn̦õn̦õik eok, kajjitõk jipañ ippãn Jeova bwe kwõn mãlõtlõt im kõnnaan kake ippãn em̦m̦aan ro me epaak jem̦jerã aer ippãn Jeova. (Jemes 1:5, 6; Jud 22, 23) Jejjab aikuj in bwilõñ kõn an armej ro riab n̦ae kõj. Armej ro rar bar riab n̦ae Jijej, im Jijej ear kakkõl rũkal̦oor ro an bwe rũkõjdat  ro aer renaaj kaeñtaan er im “ba jabdewõt naanin riab n̦ae” er. (Matu 5:11, UBS; 11:19; Jon 10:19-21) Kõn men in, ñe kwõj kõjerbal maroñ eo am̦ ñan kõl̦mãnl̦o̦kjen̦, kwõmaroñ kile el̦aññe juon ej riab im ej kajjioñ m̦õn̦e ro jet.​—Jabõn Kõnnaan 2:10-16, UBS.

Jej aikuj in kõjparok ad kajeeded ennaan in ro jeid im jatid ak bwebwenato ko aer me jaar roñ. Ewõr iien ejjab jim̦we im menin yokwe ñan kajeeded ennaan ko ñan ro jet meñe rem̦ool. (Matu 7:12) Ñan waanjoñak, ejjab em̦m̦an ñan jilkinl̦o̦k mel̦el̦e ko rejjab em̦m̦an kõn ro jet ñan ro m̦õttad kõnke ejjab juon men in yokwe im eban jipañ er. (2 Tessalonika 3:11; 1 Timote 5:13) Ewõr jet nuuj me remaroñ jab ekkar bwe jen kwal̦o̦ki ñan ro jet ak emaroñ ñan kõj wõt. Bõlen armej ro rekõn̦aan kwal̦o̦ke ñan ro jet tokãlik ak ilo iien eo rekõn̦aan. Kõn men in, jej aikuj in kwal̦o̦k kautiej ñan pepe eo an rein ñan kwal̦o̦k mel̦el̦e kein ilo iien eo rekõn̦aan im wãween aer naaj kwal̦o̦ke. Ilo m̦ool, ñe jenaaj kwal̦o̦k ñan ro jet mel̦el̦e kein m̦okta jãn aer wal̦o̦k, emaroñ wal̦o̦k el̦ap jorrããn.

Rainin, elõñ mel̦el̦e ko em̦õkaj aer ajeeded, meñe rem̦ool ak reriab, el̦ap tokjãer ak ejjel̦o̦k tokjãer, rejjab kauwõtata ak rekauwõtata. Meñe juon wõt armej eo kwaar jilkinl̦o̦k mel̦el̦e eo ñane, ak armej in emaroñ jilkinl̦o̦k mel̦el̦e in ñan armej ro ipel̦aakin lal̦ in ium̦win jejjo wõt jekõn. Kõn men in, kõjparok bwe kwõn jab m̦õkaj am̦ jilkinl̦o̦k mel̦el̦e ko ñan ro kwõjel̦ã kajjier. Meñe yokwe ej “tõmak men otemjej” im ejjab pere, jejjab aikuj in jajel̦o̦kjen̦ im tõmake aolep mel̦el̦e ko im bwebwenato ko rekãitoktoklimo. (1 Korint 13:7) Bareinwõt, jeban tõmaki men ko reriab kõn doulul in an Jeova im kõn ro jeid im jatid me el̦ap ad yokwe er. Keememej bwe ro rej jino naanin riab kein im kajeededi rej kabuñbũruon Setan, eo im ej “jemãn riab.” (Jon 8:44) Kõn men in, jej aikuj in mãlõtlõt im kõjparok ad kõjerbal mel̦el̦e ko jej loi im riiti aolep raan. Ãinwõt an Baibõl̦ ba: “Ro rũjajel̦o̦kjen̦ rej bõk leen aer jajel̦o̦kjen̦; ro rũmmãlõtlõt rej bõk jel̦ãl̦o̦kjen̦.”​—Jabõn Kõnnaan 14:18, UBS.