Kajjioñe Tõmak Eo Aer

Ear Reil̦o̦k ñan Anij bwe En Kaenõm̦m̦an E

EWÕT mijeljel im ejok marok ak Ilaija ej ettõr wõt. Ebwe an rũtto kiiõ im ej ettol̦o̦k wõt Jezriel, jikin eo ej kaiokl̦o̦k. Bõtab, Ilaija ejjab m̦õk kõnke ‘kajoor eo an Irooj’ ear pãd ippãn. Kajoor in an Jeova ear kõm̦m̦an bwe Ilaija en kãkemo̦o̦j im jaje m̦õk. Ilo m̦ool, Ilaija ear ettõr im m̦õkajl̦o̦k jãn o̦o̦j ko waan Kiiñ Ehab!​​—1 Kiiñ 18:​46, UBS.

Kiiõ em̦õj an el̦l̦ãl̦o̦k jãn Kiiñ Ehab im emakel̦o̦k iaan. Ke Ilaija ej ettõr, ej iri mejen kõnke el̦ap an wõt. El̦ap an kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn raan eo ej kab jem̦l̦o̦k. Ear juon raan elukkuun em̦m̦an kõnke ear lukkuun alikkar bwe Jeova ej Anij eo em̦ool. Ilaija ej kab ettõrtok jãn Tol̦ Karmel, ijo Jeova ear kalikkar ilo juon wãween ekabwilõñlõñ bwe ejjel̦o̦k tokjãn an armej ro kabuñ ñan Beal, juon anij waan. Jeova ear ekajete im m̦ane elõñ buki ri kanaan ro reriab an Beal. Ãlikin wõt, Ilaija ear jar ñan Jeova bwe en wõt, kõnke ejañin kar wõt ilo Israel ium̦win jilu jimattan iiõ ko. Jeova ear uwaake jar in im kõm̦m̦an bwe en wõt! *​​—1 Kiiñ 18:​18-​45, UBS.

Ilaija ej aikuj ettõrl̦o̦k enañin 19 m̦ail̦ ko bwe en tõpar Jezriel. El̦ap an kõtmãne bwe enaaj wõr oktak ko rel̦ap ilo aelõñ in Israel kiiõ ke emej ri kanaan ro reriab an Beal. Ehab ej aikuj kar ukot mour eo an. Ej kab m̦õj an Ehab loi men ko Jeova ear kõm̦m̦ani. Ilaija ear l̦õmn̦ak bwe Ehab enaaj bõjrak jãn an kabuñ ñan Beal. Ear bar l̦õmn̦ak bwe Ehab enaaj kar kabõjrak lerooj eo pãleen jãn an kaeñtaan im m̦ane ri karejar ro an Jeova.

Jej m̦õn̦õn̦õ ñe em̦m̦an men otemjej im ejjel̦o̦k apañ ko rej wal̦o̦k. Ñe ej wal̦o̦k men in ñan kõj, ekkã ad l̦õmn̦ak bwe jeban bar inepata im ejjel̦o̦k men enana enaaj bar wal̦o̦k. Ejjel̦o̦k pere bwe Ilaija ear bar l̦õmn̦ak rot in kõnke e bar ‘armej ãinwõt kõj.’ (Jemes 5:​17) Bõtab, ilo m̦ool, m̦õn̦õn̦õ in an Ilaija enaaj kadu kitien. Jejjo wõt awa ko tokãlik, Ilaija enaaj lukkuun mijak im bũrom̦õj, joñan enaaj kõn̦aan mej. Ta eo ear wal̦o̦k? Im ewi wãween an Jeova kar kakajoor tõmak eo an im bar kaperan e? Eokwe jen lale.

Apañ ko Ear IIoni

Ke Ehab ear tõparl̦o̦k m̦weo im̦õn ilo Jezriel, ear ke oktak jãn mour eo an m̦okta? Baibõl̦ eo ej ba, ‘Kiiñ Ehab ear kõnnaanek Jezebel, lio pãleen, kõn men ko otemjej Ilaija ear kõm̦m̦ani, im kõn an kar m̦an aolep ri kanaan ro an Beal.’ (1 Kiiñ 19:​1, UBS) Ehab ear lo menin kabwilõñlõñ eo Jeova ear kõm̦m̦ane ikijjeen Ilaija ilo kar raan eo. Bõtab ear l̦õmn̦ak bwe Ilaija make eo ear kõm̦m̦ane men eo im ejjab Anij. Ke ear kõnono ippãn lio pãleen, Ehab ear jab ba jabdewõt men kõn Jeova. Ak, ear n̦aruon Ilaija. Meñe ear lo aolep men kein, Ehab ear jab oktak im kabuñ ñan Jeova Anij. Ke Jezebel ear roñ men in, ta eo ear kõm̦m̦ane?

 Jezebel ear lukkuun illu! Im ear jilkinl̦o̦k ennaan in ñan Ilaija im ba, ‘Anij ro aõ ren m̦an eõ el̦aññe ijjab kõm̦m̦ane ñan eok ejja men eo wõt kwaar kõm̦m̦ane ñan ri kanaan ro, m̦okta jãn an jejjet awa in ilju.’ (1 Kiiñ 19:​2, UBS) Naan kein an Jezebel relukkuun eddo im kaamijak. Ej ãinwõt ñe Jezebel ear ba bwe e make enaaj mej el̦aññe rejjab m̦ane Ilaija m̦okta jãn raan eo tok juon. Ear kõn̦aan m̦ane Ilaija kõnke emej ri kanaan ro an Beal. Baj pijaik m̦õk men in: Elukkuun wõt mijeljel ilo Jezriel im Ilaija ej kiki kiiõ. Juon ri keeañ ej itok im karuji im kwal̦o̦ke naan kein rekaamijak an Jezebel. Ilo am̦ baj l̦õmn̦ak, ewi an kar Ilaija eñjake?

Ear Mijak im Ebbeer

Ke ear roñ ennaan in jãn Jezebel, ear kile bwe apañ ko ear iioni jãn kabuñ in Beal rej pojak in l̦apl̦o̦k wõt. Meñe emej ri kanaan ro an, bõtab Jezebel ear jab ukot bũruon. Ear m̦ane elõñ ri tõmak ro m̦õttan Ilaija, im kiiõ ej pojak in bar m̦ane Ilaija. Baibõl̦ eo ej ba bwe ‘Ilaija ear kanooj mijak.’ Ilaija ear ke l̦õmn̦ak kõn wãween an Jezebel naaj m̦ane? El̦aññe ear, eokwe bõlen eñin unin Ilaija ear jino ebbeer im wal̦o̦k an pikõt. Baibõl̦ eo ej ba bwe Ilaija ear “ko” bwe Jezebel en jab m̦ane.​​—1 Kiiñ 18:​4, UBS; 19:​3, UBS.

Ãinwõt Ilaija, ebar wõr ro doon Jeova me rar mijak. Elõñ iiõ tokãlik rijjelõk Piter ear bar iion ejja eñjake in wõt. Ñan waanjoñak, ke Jijej ear kamaroñe bwe en etetal ippãn ioon dãn, Piter ear jino an reilok ñan “kõto ko.” Men in ear kõm̦m̦an an mijak im ear jino ruñl̦o̦k. (Matu 14:​30) Waanjoñak kein an Piter im Ilaija rej katakin kõj bwe ñan ad peran im kajoor wõt, jen jab l̦õmn̦ak kõn men ko me renaaj kabbeer kõj. Jej aikuj l̦õmn̦ak wõt kõn Eo im ej letok kajoor im jipañ kõj.

‘Em̦m̦an bwe In Kar Mej!’

Joñan an mijak ear ko enañin 95 m̦ail̦ ñan juon jikin etan Bier-shiba, iturinl̦o̦k Juda. Ke rar tõparl̦o̦k ijin, Ilaija ear likũti l̦eo karejaran im make iaan im ko ibul̦õnl̦o̦k ãne jem̦aden. Baibõl̦ eo ej ba bwe ear ko ium̦win “juon raan eiio.” Jemaroñ pijaik an Ilaija ko in jibboñtata im ejjel̦o̦k m̦õñã im jabdewõt men ear bõke ippãn. Ear lukkuun bũrom̦õj im mijak. Ak ej kate meñe elukkuun l̦ap an det im nana ial̦ eo ej etal ie l̦o̦k. Im ke ej tulo̦k al̦, ejjino m̦õk im ear bõjrak im jijet ium̦win juon wõjke.​​—1 Kiiñ 19:⁠4, UBS.

Ilaija ej lukkuun aikuj jipañ im ej jar im ba bwe em̦m̦an bwe en kar mej. Ej ba: ‘Ijjab  em̦m̦anl̦o̦k jãn ro jim̦m̦aõ.’ Ilaija ejel̦ã bwe ro jim̦m̦an remej im ejjel̦o̦k jabdewõt men remaroñ kõm̦m̦ane. (Ekklisiastis 9:​10) Ilaija ear bar eñjake bwe ejjel̦o̦k jabdewõt men emaroñ kõm̦m̦ane im ejjel̦o̦k tokjãn. Eñin unin ear lam̦õj im ba: ‘Em̦m̦an bwe in kar mej!’ Ear l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k unin an mour m̦aanl̦o̦k wõt.

Jej ke aikuj bwilõñ bwe em̦m̦aan in me elukkuun epaake Anij ej ebbeer? Jaab. Etke? Kõnke Baibõl̦ eo ej kwal̦o̦k bwe ebar lõñ m̦aan im kõrã ro ilo Baibõl̦ eo me rar bar ebbeer im kõn̦aan mej. Jet iaaer ej Rebeka, Jekõb, Moses im Job.​​—Jenesis 25:22; 37:35; Bõnbõn 11:​13-​15; Job 14:⁠13.

Rainin jej mour ilo “iien ko renana.” Kõn men in, jejjab aikuj bwilõñ ñe elõñ armej ro ekoba ri karejar ro an Anij rej bũrom̦õj im ebbeer. (2 Timote 3:⁠1) El̦aññe kwõj eñjake rot in, kwõmaroñ l̦oore joñak eo an Ilaija ilo am̦ jar im kwal̦o̦k bũruom̦ ñan Jeova kõnke ej ‘Anij in kaenõm̦m̦an.’ (2 Korint 1:⁠3) Anij ear ke kaenõm̦m̦an Ilaija?

Jeova Ear Kaperan Ri Kanaan Eo

Anij ear reilal̦tak jãn lañ im lo an ri kanaan in ejitõnbõro ippãn lukkuun bũrom̦õj im kõn̦aan mej ke ej babu ium̦win wõjke eo. Ilo am̦ l̦õmn̦ak, kar ewi eñjake eo an Anij? Baibõl̦ eo ej letok uwaak eo. Ke Ilaija ear ettoñ, Jeova ear jilkinl̦o̦k juon enjel̦. Enjel̦ eo ear uññũri Ilaija im ba ñan e ilo juon ainikien emera: ‘Kwõn jerkak im m̦õñã.’ Ilaija ear jerkak, im em̦õj an enjel̦ eo kepoj kijen pilawã im limen aebõj. Ilaija ear ke kam̦m̦oolole enjel̦ eo? Baibõl̦ eo ej ba bwe Ilaija ear m̦õñã im bar kajju kiki. Joñan an kar m̦õk im bũrom̦õj, bõlen Ilaija ejjab maroñ kõnnaan. Ke ear jotal̦o̦k, enjel̦ eo ear bar ko̦ruji im ba, ‘Kwõn jerkak im m̦õñã bwe kwõn jab m̦õjn̦o̦ ilo ial̦ n̦e am̦ l̦o̦k.’​​—1 Kiiñ 19:​5-7, UBS.

Anij ear kwal̦o̦k ñan enjel̦ eo ia eo Ilaija ej etal ñane. Im enjel̦ eo ear jel̦ã bwe ial̦ eo an Ilaija enaaj lukkuun kam̦õkm̦õk. Elukkuun em̦m̦an bwe jej karejar ñan juon Anij eo im ejel̦ã kõn̦aan ko ad im maroñ ko ad. (Sam 103:​13, 14) M̦õñã ko me enjel̦ eo ear kapoji ñan Ilaija, rar ke kakajoore?

Baibõl̦ ej ba: ‘Ilaija ear jerkak, im ear m̦õñã im idaak.’ M̦õñã eo ear kakajoore bwe en maroñ etetal ium̦win eñoul raan ñan Sainai, tol̦ eo ekwõjarjar. (1 Kiiñ 19:⁠8, UBS) Ãinwõt kar Moses im Jijej, Ilaija ear bar jitlo̦k 40 raan im 40 boñ. (Exodus 34:28; Luk 4:​1, 2) M̦õñã ko rar kakajoore ilo juon wãween ekabwilõñlõñ bõtab ear jab jako apañ ko ear iioni. Baj l̦õmn̦ak m̦õk: Ilaija elukkuun rũtto im kiiõ ej etetal ibulõn ãne jem̦aden ium̦win 40 raan im 40 boñ!

Jeova ej bar kakajoor ri karejar ro an rainin ejjab ikijjeen m̦õñã, ak ilo bar juon wãween eaorõkl̦o̦k. Ej kakajoor kõtaan eo aer ippãn. (Matu 4:⁠4) Ej letok katak ko ilo Naan eo an, Baibõl̦ eo im bareinwõt bok ko jet me rej pedped ioon Baibõl̦ eo. Katak kein rejjab kõm̦m̦an bwe en jako apañ ko ad, ak rej jipañ kõj ñan jel̦ã kijenmej ñe jej iion apañ ko. Katak kein remaroñ bareinwõt tõll̦o̦k kõj ñan “mour indeeo.”​​—Jon 17:⁠3.

Ilaija ear etetal enañin 200 m̦ail̦ m̦ae tõre eo ej tõparl̦o̦k Tol̦ Sainai. Eñin ej tol̦ eo Jeova  ear kõjerbale juon enjel̦ ñan an kõnono ippãn Moses jãn wõjke eo me ear urur. Jeova ear kõm̦m̦ane bujen eo an ippãn Ri Israel ro ilo kar bar tol̦ in. Ke Ilaija ear tõparl̦o̦k ijin, ear del̦o̦ñl̦o̦k iloan juon roñ im kakkije.

Wãween An Kar Jeova Kakajoor im Kaenõm̦m̦ane Ri Kanaan eo An

Ke Ilaija ear pãd ijin, Jeova ear kõjerbal juon enjel̦ ñan an kajjitõk im ba, ‘Ilaija, kwõj et ijin?’ Jeova ear jab bũroñe Ilaija ak ear kwal̦o̦k kajjitõk in ilo jouj. Eñin unin Ilaija ear maroñ kwal̦o̦k aolepen bũruon ñan Jeova. Ear ba, ‘O Irooj, Anij Ekajoor Bõtata, iien otemjej iar niknik in jerbal ñan kwe. Ak Ri Israel ro rar rupe bujen eo aer ippam̦, im ko̦kkuri lokatok ko am̦, im m̦an ri kanaan ro am̦ otemjej. Kiiõ ña wõt ij mour, im rej bareinwõt kõn̦aan m̦an eõ.’ (1 Kiiñ 19:​9, 10, UBS) Naan kein rej lukkuun kalikkar bwe ewõr jilu men ko me Ilaija ear abn̦õn̦õ im inepata kaki.

Kein kajuon, Ilaija ear l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k tokjãn an jerbal ñan Jeova. Meñe ear kijejeto im niknik ilo an kate jerbal ñan Jeova, aolep men ko ilo aelõñ in Israel rar nanal̦o̦k wõt. Armej ro rar jab tõmake im el̦ap aer jum̦ae. Bareinwõt, el̦apl̦o̦k aer kabuñ ñan anij ko an ri aelõñ ko jet. Kein karuo, Ilaija ear l̦õmn̦ak bwe ‘e wõt ej mour’ im karejar ñan Jeova ilo aolepen aelõñ in Israel. Kein kajilu, Ilaija ear mijak im lõl̦ño̦ñ. Em̦õj aer m̦ane ri kanaan ro m̦õttan, im ear l̦õmn̦ak bwe m̦õttan jidik renaaj bar m̦ane. Epen ñan an kar Ilaija kwal̦o̦k bũruon im l̦õmn̦ak kein an ñan Jeova, bõtab ear wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõm̦m̦ane men in. Ear jab kõtl̦o̦k bwe utiej bõro im jook ren bõbrae e jãn an kwal̦o̦k men kein. Ilaija ej juon joñak em̦m̦an ñan aolep ro doon Anij, kõnke ear lutõkl̦o̦k bũruon im jar bwe Jeova en jipañ e.​​—Sam 62:​8, UBS.

Ãlikin an Ilaija ba men kein, ta eo Jeova ear kõm̦m̦ane? Eokwe, enjel̦ eo ear jiroñ Ilaija bwe en ilo̦k im jutak ilo mejen roñ eo. Meñe ear jaje ta eo enaaj wal̦o̦k, ak Ilaija ear pokake. Ke ear jutak, ear wal̦o̦k juon kõto el̦ap im kajoor. Joñan an kar kajoor ainikien kõto eo, ear rupe tol̦ ko im dekã ko. Kwõmaroñ ke pijaikl̦o̦k an Ilaija kalibubuik mejen im dãpiji kopã eo an kõn an l̦ap kõto? Ãlikin wõt men in, lal̦ ear jino m̦akũtkũt im Ilaija ejaje jutak. Ke ejem̦l̦o̦k an m̦akũtkũt lal̦, ear wal̦o̦k juon kijeek im kõm̦m̦an bwe Ilaija en ko ñan loan roñ eo bwe en jab bwil.​​—1 Kiiñ 19:​11, 12, UBS.

Eoon kein rej kakeememej kõj bwe Jeova ear jab pãd ilo kõto eo, ear jab pãd ilo  m̦akũtkũt lal̦ eo, im ear jab pãd ilo kijeek eo. Ta mel̦el̦ein men in? Eokwe, Ilaija ear jel̦ã bwe Jeova ejjab juon Anij bajjek eo me ej kõm̦m̦ani menin bwilõñ ko. Ñan waanjoñak, armej ro rar l̦õmn̦ak bwe Beal ear juon anij eo me ej kõm̦m̦an bwe en wõt. Jeova eoktak jãn Beal. Meñe men ko Ilaija ear loi ilo Tol̦ Sainai rar kabwilõñlõñ, ear jel̦ã bwe Jeova ekajoorl̦o̦k jãn aolep men kein. Joñan an Jeova utiej im kajoor, ejabwe aolepen lañ ñan an pãd ie. (1 Kiiñ 8:​27, UBS) Ewi wãween menin kabwilõñlõñ kein rar jipañ Ilaija? Eokwe, Ilaija ear lukkuun mijak ri jum̦ae ro an. Bõtab, men kein rar jipañ e ñan keememej bwe ejjel̦o̦k juon ekajoor in wõt Jeova. Kõnke Anij ej pãd ippãn, ejjel̦o̦k unin an aikuj in mijak Ehab im Jezebel!​​—Sam 118:⁠6.   

Ãlikin an jakol̦o̦k kijeek eo, ear ejjel̦o̦k ainikien ñan jidik. Kiiõ Ilaija ear roñ ‘juon ainikien edik im emera.’ * Ainikien in ear ba ñan Ilaija bwe en kwal̦o̦k l̦õmn̦ak im eñjake ko an. Ilaija ear bar kwal̦o̦k aolepen bũruon im eñjake ko an alen ruo. Ejjel̦o̦k pere bwe ear em̦m̦anl̦o̦k an Ilaija mour ãlikin an kar kõm̦m̦ane men in. Ãlikin wõt, ‘ainikien eo edik im emera’ ear bar kaenõm̦m̦ane. Jeova ear jiroñ Ilaija bwe ewõr tokjãn im el̦ap an aorõk. Jeova ear kwal̦o̦k ñan e men ko enaaj kõm̦m̦ani ilo naaj raan ko im̦aan ñan jol̦o̦k Beal jãn aelõñ in Israel. Aolep men ko Ilaija ear kõm̦m̦ani ear l̦ap tokjãer kõnke Jeova enaaj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im jol̦o̦ke anij in ewaan. Im Jeova enaaj bar kõjerbale Ilaija ñan kadedel̦o̦k kõn̦aan kein an.​​—1 Kiiñ 19:​12-​17, UBS.

Ilaija ear l̦õmn̦ak bwe e wõt ri karejar an Anij emour. Ñan jipañe, ewõr ruo men ko Jeova ear kõm̦m̦ane. M̦oktata, ear jiroñ Ilaija bwe en kabit Ilaisha bwe en pinej tarrin ãinwõt juon ri kanaan. Ilaisha enaaj kar jerbal im jipañ Ilaija ium̦win elõñ iiõ ko. Ilaija ear lukkuun m̦õn̦õn̦õ ke ear roñ men in. Kein karuo, Jeova ear ba ñan Ilaija, ‘Inaaj likũt 7,000 armej bwe ren mour ilo Israel, ro otemjej rar m̦ool ñan eõ im rar jab kabuñ ñan Beal ak mejenmaik ekjab ko an.’ (1 Kiiñ 19:​18, UBS) Ilo m̦ool, Ilaija ear jab make iaan. Joñan in elukkuun kar m̦õn̦õn̦õ ke ear roñ bwe elõñ to̦ujin ro jet me rar tiljek wõt ñan Jeova im rar jab kabuñ ñan Beal. Armej rein rar aikuji Ilaija bwe en kwal̦o̦k juon joñak em̦m̦an ilo an karejar ñan Jeova meñe ear pen. Ãlikin an kar ‘ainikien in edik im emera’ kõnnaan ñane, Ilaija ear kajoorl̦o̦k im ear lukkuun m̦õn̦õn̦õ.

Kõj bareinwõt jej bwilõñ kõn aolep menin kõm̦anm̦an ko ipel̦aakid. Aolep men kein rej kwal̦o̦k kõn joñan kajoor eo an Ri Kõm̦anm̦an eo. (Rom 1:​20) Jeova ekõn̦aan jipañ armej ro doon rainin. (2 Kronikel 16:⁠9) Ej kõjerbale Naan ko ilo Baibõl̦ eo ñan jipañ er. Eñin ej wãween eo el̦aptata Jeova ej kõjerbale ñan jipañ ri karejar ro an retiljek. (Aiseia 30:​21) Baibõl̦ eo ej ãinwõt ‘juon ainikien edik im emera’ me Jeova ej kõjerbal ñan tõl, kajim̦we, im jipañ kõj. Ej bareinwõt kõjerbal Baibõl̦ eo ñan kakeememej armej ro doon bwe el̦ap an yokwe im kaorõk er.

Naan ko an Jeova rar ke kaenõm̦m̦ane Ilaija? Aet. Ear jab bar likũt jidik! Ri kanaan in eperan im etiljek ear jepl̦aak im wõnm̦aanl̦o̦k wõt ilo an jum̦ae kabuñ ñan ekjab. El̦aññe jej roñjake im l̦oore naan in tõl ko an Anij im bõk “aenõm̦m̦an jãn Jeje ko,” jenaaj maroñ kajjioñe tõmak eo an Ilaija.​​—Rom 15:⁠4.

[Kamelele eo itulal]

[Pija ilo peij 29]

Jeova ear kajeraam̦m̦ane Ilaija ilo iien ko rem̦m̦an im ilo iien ko renana

[Pija ilo peij 30]

Ke ear lukkuun inepata, Ilaija ear kwal̦o̦k aolepen bũruon ñan Jeova

[Pija ilo peij 31]

Jeova ear kõjerbal kajoor eo an ñan kaenõm̦m̦an im kakajoore Ilaija