Kwõj Juon Ri Karejar Anij Ej Lõke!
Kwõj Juon Ri Karejar Anij Ej Lõke!
‘Ejjab ami make mour ko ami.’—1 KORINT 6:19, UBS.
JOUJ IM UWAAK:
Ta eddo ko kar lil̦o̦k ñan jet ri karejar ro ilo iien ko etto?
Ta ko Anij ekõn̦aan bwe aolep ri karejar ro an ren kõm̦m̦ani?
En ewi wãween ad eñjake kõn eddo eo ad jãn Anij?
1. Ta ko armej ro rej l̦õmn̦ak kaki kõn ri kam̦akoko ak ri karejar ro?
TARRIN 2,500 iiõ ko remootl̦o̦k, juon ri jeje jãn Greece ear ba bwe ejjel̦o̦k juon ej m̦õn̦õn̦õ in bõk jerbal in ri kam̦akoko ak ri karejar. Enañin aolep armej ro rainin rej errã ilo naan kein an l̦ein. Ñe armej rej l̦õmn̦ak kõn ri kam̦akoko ak ri karejar ro, ekkã aer l̦õmn̦ak kõn em̦m̦aan ro ak kõrã ro me kar bo̦o̦je er bwe ren kuli ñan ro jet. Rej bar l̦õmn̦ak kõn an lãj men ko armej rej kõm̦m̦ani ñan er im an ro rej irooj iooer kõjerbal er ñan tokjãn eo aer make.
2, 3. (1) Ewi wãween an Kũraij kõm̦m̦an ñan ri karejar ro an? (2) Ta kajjitõk ko jenaaj etali?
2 Jijej ear ba bwe rũkal̦oor ro an renaaj erom ri kam̦akoko ak ri karejar. Ta mel̦el̦ein an ba men in? Eokwe, meñe renaaj ri karejar, ejjab mel̦el̦ein bwe naaj kaeñtaan er im kajook er. Bõtab, ej mel̦el̦ein bwe naaj kautiej er im lõke er. Ñan waanjoñak, lale m̦õk ta eo Jijej ear ba kõn juon “ri karejar.” M̦okta jãn iien eo Kũraij ear mej, ear ba bwe enaaj lel̦o̦k eddo ko ak jerbal ko ñan ‘ri karejar in me etiljek im mãlõtlõt.’—Matu 24:45-47, UBS.
3 Riit Luk 12:42-44, UBS. Ilo kajin Grik, naan in “ri karejar” ilo eoon kein ej mel̦el̦ein juon eo kar lel̦o̦k eddo ko ñane. Enañin aolep Kũrjin ro rem̦ool rainin rejjab uwaan kumi in ri karejar eo etiljek im mãlõtlõt me Jijej ear ba bwe kar lel̦o̦k eddo ñane. Bõtab, Baibõl̦ ej kaalikkar bwe aolep ri karejar ro an Anij ewõr aer eddo ak jerbal. Ta eddo ko ad me Anij ej litok ñan kõj? En kar ewi wãween ad watõki eddo kein? Eokwe, ñan ad lo uwaak in kajjitõk kein, jen etale men ko ri karejar ro im kar lel̦o̦k aer eddo rar kõm̦m̦ani ilo iien ko etto.
EDDO KO AN JET RI KAREJAR RO
4, 5. Ta eddo ko kar lel̦o̦k ñan jet ri karejar ro ilo iien ko etto? Kwal̦o̦k jet waanjoñak ko.
4 Ilo iien ko etto, ekkã an kar juon irooj lel̦o̦k eddo ko ñan juon iaan ri karejar ro an. Irooj eo ear lõke ri karejar in an im ear lel̦o̦k bwe en bõk eddon m̦weo im̦õn im peejnej eo an. Ear lali wãto ko im men ko m̦weien irooj eo an kab jããn ko an. Bareinwõt, ear wõr an maroñ ioon ri karejar ro jet. Juon waanjoñak kõn men in ej Iliezar. L̦ein ear bõk eddon men ko m̦weien Ebream. Ejjab men in wõt ak bõlen e ri karejar eo me Ebream ear lel̦o̦k juon eddo eaorõk ñane. Ta in? Ebream ear jilkinl̦o̦k e ñan Mesopotemia bwe en kããlõt juon pãleen Aisak!—Jenesis 13:2; 15:2; 24:2-4.
5 Josep, l̦eo jibwũn Aisak, ear ri karejar eo an Potipar. Im Potipar ear lel̦o̦k eddo ko ñane. (Jenesis 39:1, 2, UBS) Tokãlik, ear wõr juon an Josep ri karejar im ear lel̦o̦k eddo eo bwe en ‘lale m̦weo im̦õn.’ E eo ear karwaineneik l̦õm̦aro joñoul jein im jatin Josep im ear lale aikuj ko aer. Ear bareinwõt kõm̦m̦ane men eo Josep ear jiroñe ñan kõm̦m̦ane ke Josep ear mãlejjoñe l̦õm̦aro jein kõn juon kab in jelba. Men in ej kwal̦o̦k kõn joñan an l̦ap an kar ro reutiej kar lõke ri karejar ro aer me rar lel̦o̦k eddo ñan er.—Jenesis 43:19-25; 44:1-12.
6. Ta eddo ko an em̦m̦aan ro rej lale eklejia?
6 Elõñ buki iiõ tokãlik, rijjelõk Paul ear ba bwe em̦m̦aan ro me rej lale eklejia rej ‘bõk eddon jerbal eo an Anij.’ (Taitõs 1:7, UBS) Em̦m̦aan rein rej ãinwõt ‘jabõt ñan bwij in jiip ko nejin Anij,’ kõn men in rej tõl jerbal ko ilo eklejia. (1 Piter 5:1, 2, UBS) Em̦ool bwe ekajjo eddo ko an em̦m̦aan rein ilo doulul eo an Anij. Ñan waanjoñak, enañin aoleper ej aer eddo ñan lale im jerbal ippãn juon wõt eklejia. Ro rej itoitak im lol̦o̦k eklejia ko ej aer eddo ñan lale im jerbal ippãn eklejia kein wõt me rej lol̦o̦ki. Im ro me rej uwaan kumi in m̦aan ro rej tõl jerbal ko ilo ra eo ej aer eddo ñan lale aolep eklejia ko ilo aolep aelõñ ko me rej pãd ium̦win ra eo. Meñe ekajjo eddo kein aer ak aoleper rej aikuj kate er ñan lale eddo kein aer ilo wãween eo em̦m̦antata. Etke? Kõnke aoleper renaaj aikuj ‘kwal̦o̦k kõn kõm̦m̦an ko aer’ ñan Anij.—Hibru 13:17.
7. Etke jejel̦ã bwe Anij ej lel̦o̦k eddo ñan aolep ro rej karejar ñane?
7 Ejjab em̦m̦aan ro wõt im rej lale eklejia ko rej bõk eddon jerbal eo an Anij. Elõñ Kũrjin ro retiljek ewõr aer bar eddo. Etke jejel̦ã men in? Rijjelõk Piter ear jejel̦o̦k juon lõta ñan aolep Kũrjin ro im ba: “Kajjojo iaami en kõjerbal menin letok eo an aorõk jãn Anij ñan kakõm̦anm̦anl̦o̦k ro jet, ãinwõt juon ri bok eddo em̦m̦an kõn menin letok ko an Anij kajjo wãweer.” (1 Piter 1:1, UBS; 4:10, UBS) Anij ej kwal̦o̦k jouj ñan kõj ilo an letok ñan kõj aolep kapeel ko, maroñ ko, im men ko jet rem̦m̦an ñan ad kõjerbali ñan jipañ ro jeid im jatid ilo tõmak. Men in ej kaalikkar bwe Anij ej lel̦o̦k eddo ko ñan aolep ro me rej karejar ñan e. Anij ej lõke kõj, kautiej kõj, im ej kõtmãne bwe jen kortokjãn men kein ear litoki ñan kõj.
EJJAB AD MAKE MOUR KO AD
8. Ta men eo kein kajuon me aolep ro im Anij ear lel̦o̦k aer eddo rej aikuj keememeje?
8 Jen kiiõ lale jilu men ko rem̦ool im jim̦we me aolep ro im Anij ear lel̦o̦k aer eddo rej aikuj keememeje. Kein kajuon: Ejjab ad make mour ko ad ak ej an Anij im jej aikuj kabuñbũruon. Paul ear je: “Ejjab ami make kom̦, ak an Anij; em̦õj wiaik kom̦ kõn juon on̦ean.” Kar wiaik kõj kõn mour eo an Kũraij me ear katok kake ñan jol̦o̦k jerawiwi ko ad. (1 Korint 6:19, 20, UBS) Innem, ejjab ad make mour kein ad ak ej an Jeova. Kõn men in, jej aikuj pokake kien ko an im kien ko an rejjab pen. (Rom 14:8; 1 Jon 5:3) Bareinwõt, jej ri karejar ro an Kũraij. Ri karejar ro me kar lel̦o̦k eddo ko ñan er ilo iien ko etto ear l̦ap maroñ ko ippãer. Ãindein bar kõj bõtab meñe el̦ap maroñ ko ippãd jejjab anemkwoj in kõm̦m̦an jabdewõt men me jekõn̦aan kõm̦m̦ane. Jej aikuj l̦oor naan in tõl ko. Innem, jekdo̦o̦n ñe elõñ ad eddo ilo doulul eo an Anij, kõj aolep jej ri karejar ro an Anij im Kũraij.
9. Ewi wãween an kar Jijej kwal̦o̦k kõn ta eo juon irooj ej kõtmãne jãn ri karejar eo an?
9 Jijej ej jipañ kõj mel̦el̦e ta eo juon irooj ej kõtmãne jãn ri karejar eo an. Ear kwal̦o̦k ñan rũkal̦oor ro an juon bwebwenato kõn juon ri karejar me ear jepl̦aak ñan m̦weo ãlikin an jerbal aolepen raan eo. Irooj eo an ear ke ba ñan ri karejar eo an: ‘Kwõn kaiurtok im m̦õñã?’ Jaab. Ak ear ba ñane: “Kwõn kõpooj kõjota eo aõ, innem kwõn kõn̦ake eran nuknuk eo am̦ im bõktok m̦õñã ko kijõ bwe in m̦õñã im idaak; ãlikin, kwõnaaj maroñ m̦õñã im idaak.” Ta eo Jijej ear kajjioñ in katakin rũkal̦oor ro an? Eokwe, ear wõnm̦aanl̦o̦k im kõmel̦el̦e: “Bar ãindein kom̦, ñe kom̦ij kõm̦m̦ani men ko em̦õj ba bwe kom̦win kõm̦m̦ani, kom̦win ba, ‘Kõmij ri jerbal wõt; kõm ar kõm̦m̦ane wõt ijo kun̦aam.’ ”—Luk 17:7-10, UBS.
10. Etke jejel̦ã bwe Jeova em̦õn̦õn̦õ kõn aolep men ko jej kõm̦m̦ani ilo ad karejar ñan e?
10 El̦ap an Jeova m̦õn̦õn̦õ kõn aolep men ko jej kõm̦m̦ani ilo ad karejar ñan e. Etke jejel̦ã men in? Eokwe, Baibõl̦ ej ba: “Anij ewãnõk wõt, im E jamin mel̦o̦kl̦o̦k ami jerbal im yokwe, ko kom̦ ar kwal̦o̦k kõn Etan.” (Hibru 6:10) Men ko Jeova ej kajjitõk ippãd ñan kõm̦m̦ani rej jejjet ñan joñan maroñ ko ad. Jemaroñe jabdewõt men ej kajjitõk bwe jen kõm̦m̦ane im ewõr tokjãn ñan kõj. Bõtab, ãinwõt an kar Jijej kaalikkar, juon ri karejar ejjab kõm̦m̦ane m̦okta men ko ekõn̦aan kõm̦m̦ani. Men eo me ej aikuj in kaorõke ej bwe en kõm̦m̦ani m̦okta men ko me irooj eo an ekõn̦aan bwe en kõm̦m̦ani. Ãindein, ñe jej ajel̦o̦k mour eo ad ñan Anij, jej pepe bwe jenaaj kõm̦m̦ane m̦okta men ko Anij ekõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani, ejim̦we ke?
MEN KO JEOVA EKÕN̦AAN BWE KÕJ AOLEP JEN KÕM̦M̦ANI
11, 12. Ta eo jej aikuj kwal̦o̦ke? Im ta ko jej aikuj kõjparok kõj jãni?
11 Men eo kein karuo me em̦ool im jim̦we im jej aikuj keememeje ej bwe: Men ko Jeova ekõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani rej juon wõt ñan aolep ro rej karejar ñane. Em̦ool bwe ilo doulul eo an Anij ewõr jet im elõñ aer eddo jãn ro jet. Meñe ãindein ak enañin aolep men ko Anij ekõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani rej juon wõt ñan kõj aolep. Ñan waanjoñak, aolep ri karejar ro an Jeova rej aikuj yokwe doon. Jijej ear ba bwe el̦aññe jej yokwe doon, armej renaaj kile bwe jej rũkal̦oor ro an. (Jon 13:35) Bõtab, jejjab yokwe wõt ro jeid im jatid ilo tõmak. Jej bareinwõt kate kõj ñan kwal̦o̦k yokwe ñan ro im rejjab Ri Kõnnaan ro an Jeova. Kõj aolep jej aikuj kõm̦m̦ane men in im ewõr ad maroñ ñan kõm̦m̦ane.
12 Anij ekõn̦aan bwe en em̦m̦an kõm̦m̦an ko ad. Jej aikuj kõjparok kõj jãn jabdewõt men ko me Baibõl̦ ej kaalikkar bwe renana. Paul ear je im ba: ‘Ejjel̦o̦k ri l̦õñ, ak ri kabuñ ñan ekjab, ak ri lejãn, ak ri ko̦o̦t, ak ri an̦okn̦ak, ak ri kadek, ak ri kajjirere, ak ri kowadoñ, enaaj bõk an jolõt Aelõñ in Anij.’ (1 Korint 6:9, 10) Jej aikuj kate wõt kõj bwe jen kõm̦m̦ane men ko rejim̦we me Anij ekõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani. Ñe jej kate kõj, jenaaj bõk elõñ tokjãn ko. Ta tokjãn ko? Emaroñ em̦m̦anl̦o̦k ad ãjmour, eaenõm̦m̦an kõtaan eo ad ippãn ro jet, im epaakl̦o̦k jem̦jerã eo ad ippãn Anij.—Riit Aiseia 48:17, 18.
13, 14. Ta eddo eo Anij ear lel̦o̦k ñan aolep Kũrjin ro? En ewi ad l̦õmn̦ak im eñjake kõn eddo eo ad jãn Anij?
13 Jej aikuj bar keememej bwe ewõr eddo ko an juon ri karejar im ear aikuj in kõm̦m̦ani. Ãindein ñan bar kõj. Anij ear letok ñan kõj juon menin letok eaorõk. Ta in? Eokwe, ear katakin kõj katak ko rem̦ool. Innem, ekõn̦aan bwe jen bar katakin ro jet katak ko rem̦ool. (Matu 28:19, 20) Paul ear je im ba bwe Kũrjin ro rej ri karejaran Kũraij im bwe rej ‘bõk eddon menin katak ko rettino an Anij.’ (1 Korint 4:1, UBS) Paul ear jel̦ã bwe ear bõk eddon “katak ko rettino an Anij” ak katak ko rem̦ool ilo Baibõl̦. Im ear bar jel̦ã bwe ear aikuj in katakin ro jet kõn men kein. Eñin men eo me Jijej Kũraij, Irooj eo an Paul, ear kõn̦aan bwe en kõm̦m̦ane.—1 Korint 9:16, UBS.
14 Ñe jej katakin ro jet kõn katak ko rem̦ool, jej kaalikkar bwe jej yokwe er. Em̦ool bwe eoktak joñan maroñ ko an armej jãn doon im men ko rej iiooni rej bar oktak jãn doon. Eñin unin eoktak joñan maroñ ko ad kajjojo ilo jerbal in kwal̦o̦k naan. Jeova emel̦el̦e kõn men in. Bõtab, men eo eaorõktata ej bwe jen kate kõj joñan wõt ad maroñ ilo jerbal in kwal̦o̦k naan. Ilo wãween in, jej kwal̦o̦k ad yokwe Anij im armej ro im bwe jejjab l̦õmn̦ak kõn kõj make.
EAORÕK BWE JEN TILJEK
15, 16. Etke ej menin aikuj bwe juon ri karejar en tiljek ñan irooj eo an?
15 Men eo kein kajilu ejim̦we im m̦ool me jej aikuj keememeje ej bwe: Jej aikuj pokake im tiljek ñan irooj eo ad. Juon ri karejar im ewõr an eddo emaroñ lõñ kapeel ko ippãn im men ko jet rem̦m̦an. Bõtab, enaaj ejjel̦o̦k tokjãn men kein el̦aññe ri karejar in ejjab pokake irooj eo an im ejjab kõm̦m̦ani jerbal ko an. Ri karejar in ej aikuj tiljek el̦aññe ekõn̦aan bwe en lo tõprak ilo an kõm̦m̦ane jerbal eo an im bwe irooj eo an en buñbũruon ippãn. Jen keememej naan ko an Paul. Ear ba: “Ewõr juon wõt menin aikuj ñan ri bõk eddo, eñin: bwe en tiljek ñan irooj eo an.”—1 Korint 4:2, UBS.
16 El̦aññe jej tiljek, Anij enaaj kajeraam̦m̦an kõj. Bõtab, el̦aññe jejjab tiljek, eokwe enaaj jako an Anij buñbũruon ippãd. Bwebwenato eo an kar Jijej kõn tal̦õn ko ej kaalikkare men in. Irooj eo ear nõbar ri karejar ro an retiljek me rar ilo̦k im koorl̦o̦k jããn ko an. Innem, ear kanooj kajeraam̦m̦an er. Ak ta kõn ri karejar eo me ear jab pokake? Eokwe, irooj eo ear ba ñane bwe ‘enana, ejowan, im ejettokjãn.’ Innem, irooj eo ear bõke tal̦õn eo jãn ri karejar in im kam̦õje jãn jerbal eo an.—Riit Matu 25:14-18, 23, 26, 28-30.
17. Ewi wãween an kar Jijej kwal̦o̦k kõn ta eo enaaj wal̦o̦k el̦aññe jejjab tiljek?
17 Jijej ear bar kwal̦o̦k ta eo enaaj wal̦o̦k el̦aññe jejjab tiljek. Ear ba: “Ear wõr juon ri m̦weiie im juon an mãnija, im armej rar kõnnaanek ri m̦weiie eo bwe mãnija in ear jerwaane m̦ani ko an. Ear kũrtok im ba ñane, ‘Ta in ij roñ kake eok? Kwõn kõlaajrak im letok juon ripoot kõn aolepen men ko m̦weiõ kwaar lali, kõnke ejem̦l̦o̦k am̦ jerbal in mãnija ñan ña.’ ” (Luk 16:1, 2, UBS) Irooj eo ear kam̦õje mãnija eo ak ri karejar in jãn jerbal eo an. Etke? Kõnke ear jab tiljek im ear ko̦kkure jããn ko an irooj eo an. Ta eo jej katak jãn men in? Eokwe, eoon kein rej katakin kõj juon katak eaorõk. Aolep iien jen tiljek ilo ad kate kõj joñan wõt ad maroñ ñan kõm̦m̦ane jabdewõt men Anij ekõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani.
EJIM̦WE KE AD KEIDI KÕJ ÑAN RO JET?
18. Etke jen jab keidi kõj make ñan ro jet?
18 Kõj kajjojo jemaroñ kajjitõkin kõj make, ‘Kain ri karejar rot ña?’ Bõtab, ejjab jim̦we bwe jen keidi kõj make ñan ro jet. Baibõl̦ ej ba: “Kajjojo armej en make ekajeti kõm̦m̦an ko an. El̦aññe rem̦m̦an, innem emaroñ in utiej bũruon kake, im en jab keidi ñan jerbal ko an ro jet.” (Galetia 6:4, UBS) Ijello̦kun ad keidi jerbal ko ad ñan ro jet, jen l̦õmn̦ak kõn ta ko jemaroñ kõm̦m̦ani ñan kakõm̦anm̦anl̦o̦k wãween ad jerbal im kate kõj ñan kõm̦m̦ane men in. Ilo wãween in, eban utiej bũruod im jeban ebbeer. Bareinwõt, men ko ilo mour ko ad remaroñ oktak. Bõlen nañinmej, bwijwol̦ãl̦o̦k, im eddo ko jet rar kõm̦m̦an bwe jejjab maroñ kõm̦m̦ani aolep men ko me jekõn kõm̦m̦ani kar m̦okta. Ak bõlen wãween ko jej iiooni rar oktak im kõm̦m̦an bwe jen kiiõ maroñ kal̦apl̦o̦k ijo kun̦aad. El̦aññe ãindein, eokwe jen kate kõj ñan kõm̦m̦ane men in.
19. Etke jen jab inepata ak ebbeer ñe rejjab letok ñan kõj juon eddo?
19 Bareinwõt, jen jab keidi kõj make ñan ro im ewõr aer eddo ko me jekõn̦aan bwe en bar wõr ippãd. Ñan waanjoñak, bõlen juon jeid im jatid likao emaroñ kõn̦aan bwe en juon iaan em̦m̦aan ro rej lale eklejia eo ak bwe en wõr kun̦aan ilo kweilo̦k ko rel̦l̦ap. Eokwe, em̦m̦an bwe en kate e ñan kõm̦m̦ani men ko me rej menin aikuj ñan ro im rej bõk eddo kein. Bõtab, en jab inepata ak ebbeer ñe rejjab lel̦o̦k eddo kein ilo iien eo ej kõtmãne kake. Etke? Kõnke emaroñ wõr un ko me ejjab jel̦ã im mel̦el̦e kaki im rej kõm̦m̦an bwe en tol̦o̦k an kõttar jãn iien eo ear kõtmãne kake. Kwõj ke keememej waanjoñak eo an Moses? Moses emaroñ kar l̦õmn̦ak bwe ear pojak in tõl Ri Israel ro jãn Ijipt, bõtab ear aikuj in kõttar 40 iiõ m̦okta jãn an kar maroñ in kõm̦m̦ane men in. Ium̦win iiõ kein, ear maroñ kõm̦m̦an oktak ko rem̦m̦an me ear aikuj in kõm̦m̦ani bwe en maroñ tõl armej ro me epen bũrueer.—Jerbal 7:22-25, 30-34.
20. Ta eo jemaroñ katak jãn joñak eo an Jonetan?
20 Emaroñ wõr jet eddo ko me reban letok ñan kõj. Eñin men eo ear wal̦o̦k ñan Jonetan. Ewi wãween? Eokwe, Jonetan ej nejin Saul im emaroñ kar kiiñ in Israel ãlikin jemen. Bõtab, Anij ear kããlõt Devid bwe en kiiñ meñe Jonetan ear lukkuun rũtto jãn Devid. Innem, ta eo Jonetan ear kõm̦m̦ane? Eokwe, Jonetan ear errã ippãn Anij kõn pepe eo an, joñan ear likũt mour eo an ilo kauwõtata bwe en jipañ Devid. Jonetan ear ba ñan Devid: ‘Kwe eo kwõnaaj kiiñ in Israel, im inaaj kein karuo jãn eok.’ (1 Samuel 23:17, UBS) Jonetan ear jab aol̦ im ear jab ebanbane Devid ãinwõt kar Saul. Ta eo jemaroñ katak jãn joñak in an Jonetan? Jen jab ebanbane ro jet kõn eddo ko aer me kar lel̦o̦k ñan er. Ak jen aolep kate kõj ñan lale im kõm̦m̦ane eddo ko ad me kar litok ñan kõj. Jen tõmak bwe ilo jukjuk im pãd eo ekããl, Jeova enaaj katõprake kõn̦aan ko rem̦m̦an an aolep ri karejar ro an.
21. En ewi wãween ad eñjake kõn eddo eo ad jãn Anij?
21 Jen keememej iien otemjej bwe jej ri karejar ro an Anij im kar letok eddo ko ñan kõj. Ejjab mel̦el̦ein men in bwe jej ãinwõt ri kam̦akoko ro me kar bo̦o̦je er bwe ren jerbal ñan juon irooj elãj. El̦ap an Jeova lõke kõj im kautiej kõj, joñan ej letok eddo ko ak jerbal ko reaorõk ñan kõj. Eddo kein reaorõk ej kitibuj jerbal in kwal̦o̦k naan kõn nuuj eo em̦m̦an ilo raan kein ãliktata. Jerbal in eban bar wal̦o̦k. Bareinwõt, Jeova ej kõtl̦o̦k bwe jen make pepe ewi wãween jenaaj lale im kõm̦m̦ane eddo ko ear litok ñan kõj. Kõn men in, jen kwal̦o̦k bwe jej ri karejar ro retiljek. Im jen jab mel̦o̦kl̦o̦k bwe ej juon jeraam̦m̦an el̦ap ñan karejar ñan Jeova, eo im ej make wõt utiejtata ilañ im ilal̦.
[Kajitõk ko ñan katak]
[Kamelele in juõn pija ilo page 20]
Jen kate kõj ñan lale im kõm̦m̦ani eddo ko kar litok ñan kõj
