“Ruwamãejet” ro Rej Bõro Wõt Juon ilo Aer Kabuñ ñan Jeova

“Ro ruwamãejet . . . renaaj am̦ ri poktake bwidej im ri lale jikin kallib in grep ko am̦. A naaj n̦a etami bũrij ro an Jeova.”​—AISEIA 61:​5, 6.

JOUJ IM UWAAK:

Ta l̦õmn̦ak eo an jet armej kõn ruwamãejet ro? Ta eo Baibõl̦ ej katakin kõj kõn men in?

Ta eo epel̦l̦o̦k ñan aolep armej ro jãn aolep aelõñ ko?

Etke ejjel̦o̦k juon ej ruwamãejet ilo doulul eo an Ri Kõnnaan ro an Jeova?

1. Ta l̦õmn̦ak eo an jet armej kõn ruwamãejet ro? Etke ejjab em̦m̦an l̦õmn̦ak rot in?

 ÃINWÕT ad kar etale ilo katak eo l̦o̦k, jet armej redike ruwamãejet ro ak armej ro me rej itok jãn aelõñ ko jet. Unin rej dike er ej kõnke rej l̦õmn̦ak bwe rem̦m̦anl̦o̦k jãn armej in aelõñ ko jet. Bõtab, ejjab em̦m̦an l̦õmn̦ak rot in. Ejjel̦o̦k juon em̦m̦anl̦o̦k jãn bar juon. Juon bok (The Races of Mankind) ej ba bwe meñe armej ro jãn aolep aelõñ ko rej oktak jãn doon, ak rej aolep jemjein jemjati ãinwõt an Baibõl̦ ba. Ro me rej jemjati remaroñ oktak jãn doon bõtab rej itok jãn juon wõt baam̦le.

2, 3. Ta l̦õmn̦ak eo an Jeova kõn ruwamãejet ro me rar pãd ilo kar aelõñ in Israel?

² Ilo iien ko etto, Jeova Anij ear kallim̦ur ñan Ri Israel ro bwe enaaj kããlõt er bwe ren armej ro an. Kõn men in, ear wõr juon bujen jem̦jerã ikõtaan Ri Israel ro im Jeova Anij. Meñe ear wõr men in ippãer ak ilo Kien Moses, ear kakien Ri Israel ro bwe ren kwal̦o̦k kautiej im kõm̦m̦an em̦m̦an ñan ro me rar jab Ri Israel. Jej aikuj bar kõm̦m̦ane men in rainin. Kũrjin ro rem̦ool rej aikuj kõm̦m̦an em̦m̦an ñan ro ruwamãejet im jab kalijekl̦o̦k. Etke? Eokwe, rijjelõk Piter ear ba: “Anij ejjab l̦õmn̦ak kõn okõtan armej, a ilo aelõñ otemjej eo ej mijak E, im jerbale kwõjarjar, ej kabuñbũruon.”​—Jerbal 10:​34, 35.

³ Ke ruwamãejet ro rar pãd ilo kar aelõñ in Israel rar lo jeraam̦m̦an. Etke? Kõnke Jeova ear kõtl̦o̦k bwe ren kabuñ ñane. Tokãlik, rijjelõk Paul ear ba kõn Jeova: “E Anij an ro Ri Ju wõt ke? Ejjab bareinwõt ro ri aelõñ ke? Aet, bareinwõt an ro ri aelõñ ko.”​—Rom 3:29; Joel 2:⁠32.

4. Etke ejjel̦o̦k ej ruwamãejet ilo “Israel an Anij”?

⁴ Ãlikin an kar Anij kõm̦m̦ane juon bujen ekããl  ippãn Kũrjin ro me rej ri kapit, ear jem̦l̦o̦k bujen jem̦jerã eo ikõtaan Ri Israel ro im Anij. Tokãlik, kar n̦aetan kumi in ri kapit ro “Israel an Anij.” (Galetia 6:​16) Kumi in ej ejaakin juon aelõñ ekããl. Paul ear kõmel̦el̦e bwe “ejjel̦o̦k Ri Grik ak Ri Ju, ejjel̦o̦k m̦wijm̦wij ak jab m̦wijm̦wij, ejjel̦o̦k ri pegan ak Ri Sitia, ejjel̦o̦k ri kam̦akoko ak ri anemkwojan; a Kũraij ej otemjej, im ilo otemjej” ilo aelõñ in ekããl. (Kolosse 3:​11) Eñin unin ejjel̦o̦k juon ej ruwamãejet ilo Israel an Anij.

5, 6. (1) Etke jet remaroñ pok kõn naan ko ilo Aiseia 61:​5, 6? (2) Wõn “bũrij ro an Jeova” im wõn “ruwamãejet” ro me Aiseia ear kwal̦o̦k kake? (3) Ewi wãween an “bũrij ro an Jeova” im “ruwamãejet” ro jerbal ippãn doon?

⁵ Bõtab, jet remaroñ pok kõn naan ko ilo Aiseia jebta 61 me ej kwal̦o̦k kõn juon kanaan me ejejjet rainin ippãn ro ilo eklejia eo. Etke? Kõnke ilo eoon 6 ej kwal̦o̦k bwe jet renaaj jerbal ãinwõt “bũrij ro an Jeova.” Ak ilo eoon 5 ej kwal̦o̦k bwe enaaj bar wõr “ruwamãejet” ro im rej jipañ im jerbal ippãn “bũrij” rein. Innem, etke eoon in ej kwal̦o̦k bwe enaaj wõr “ruwamãejet” ro ilo eklejia eo?

⁶ Eokwe m̦okta, wõn ‘bũrij rein an Jeova’? Rein rej ri kapit ro me rej ‘bõk m̦õttan jerkakpeje eo m̦okta’ im “renaaj bũrij an Anij im an Kũraij im renaaj kiiñ Ippãn ium̦win juon to̦ujin iiõ.” (Revelesõn 20:⁠6) Ak ebar lõñ Kũrjin ro retiljek me rej kõjatdikdik in mour ilo Pedetaij eo ijin ioon lal̦. Rein rej jerbal ippãn ro im kõjatdikdik eo aer ej ñan mour ilañ. Ro im renaaj mour indeeo ijin ioon lal̦ rejjab m̦õttan “Israel an Anij,” eñin unin rej ãinwõt ruwamãejet ro. Rej m̦õn̦õn̦õ in jerbal ãinwõt “ri poktake bwidej im ri lale jikin kallib in grep” ippãn “bũrij ro an Jeova.” Ewi wãween rej kõm̦m̦ane men in? Ilo aer jipañe ri kapit ro lel̦o̦k nõbar ñan Anij ikijjeen kwal̦o̦k naan im katakin ro jet kõn m̦ool eo. Ri kapit ro im ‘jiip ro jet’ rej jim̦or katakin armej ro katak ko rem̦ool im jipañ er bwe ren jerbali katak kein ilo mour ko aer.​—Jon 10:⁠16.

JEJ “RUWAMÃEJET” ÃINWÕT KAR EBREAM

7. Etke Kũrjin ro rainin rej ãinwõt Ebream im ro jet me rar tiljek ilo iien ko etto?

⁷ Ilo katak eo l̦o̦k juon, jaar katak bwe Kũrjin ro rem̦ool rej ãinwõt ruwamãejet kõnke reban pãdwõt ilo jukjuk im pãd in enana an Setan. Rej ãinwõt kar Ebream im  ro jet me rar tiljek ilo iien ko etto. Etke? Kõnke rein rar jab m̦õttan jukjuk im pãd in im rar mour ãinwõt “ruwamãejet im ri itoitak” ilo jikin ko me rar jokwe ie. (Hibru 11:​13) Jekdo̦o̦n ñe kõjatdikdik eo ad ej ñan mour ilañ ak ilal̦, kõj aolep jemaroñ epaake Jeova ãinwõt kar Ebream. Jemes, juon iaan ro me rar je Baibõl̦, ear kõmel̦el̦e bwe “Ebream ear tõmak Anij, im em̦õj watõk e ñan e ãinwõt wãnõk, im n̦a etan jeran Anij.”​—Jemes 2:⁠23.

8. Ta eo Jeova ear kallim̦uri Ebream kake? Ta l̦õmn̦ak eo an Ebream kõn kallim̦ur eo?

⁸ Anij ear kallim̦uri Ebream bwe aolep baam̦le ko ilo ijin ioon lal̦ renaaj jeraam̦m̦an kõn e im ro ineen. Kallim̦ur in ear jab ñan armej ro jãn juon wõt aelõñ. (Riit Jenesis 22:​15-18.) Ta kar l̦õmn̦ak eo an Ebream kõn kallim̦ur in? Eokwe, ear tõmak bwe enaaj jejjet kitien kallim̦ur in meñe kallim̦ur in enaaj kar wal̦o̦k ãlikin an mej. Ilo aolepen jimattan in mour eo an Ebream, e im baam̦le eo an rar em̦m̦akũt ak itoitak jãn jikin ñan jikin. Im Ebream ear jeran Jeova toõn wõt an kar mour.

9, 10. (1) Ewi wãween jemaroñ l̦oore joñak eo an Ebream? (2) Ta eo jemaroñ jipañe armej ro ñan kõm̦m̦ane?

⁹ Meñe Ebream ear jab jel̦ã ñããt eo Jeova enaaj kajejjete kallim̦ur eo an ñan e ak ear yokwe wõt Jeova im kabuñ ñan e. Aolep iien Ebream ear keememej bwe ear juon ruwamãejet. Kõn men in, ear jab kããlõt juon aelõñ bwe en pãdwõt im jokwe ie im mour ilo wãween eo me armej ro rar l̦õmn̦ak bwe em̦m̦an. (Hibru 11:​14, 15, UBS) Jej aikuj l̦oore joñak in an Ebream ilo ad jab l̦oore mour eo me ro jet rej ba em̦m̦an. Jen jab koorl̦o̦k m̦weiuk im katõpare men ko me rejjab menin aikuj. Jen kõjparok bwe jen jab l̦õmn̦ak bwe buñbuñ, an l̦ap m̦weiuk ko, ak juon jerbal em̦m̦an rej men ko raorõktata ilo mour. M̦õttan jidik enaaj jako jukjuk im pãd in. Innem, ejjel̦o̦k tokjãn ad katõpare mour eo me ro jet rej ba em̦m̦an. Men ko ilo lal̦ in rej an jidik wõt iien. Innem, ejjel̦o̦k tokjãn ad kaorõk men ko ilo lal̦ in. Jen kõttare wõt men eo me em̦m̦anl̦o̦k jãn men ko kiiõ ãinwõt kar Ebream. Jen m̦õn̦õn̦õ in kõttar wõt m̦ae iien kallim̦ur ko an Anij rejejjet kitieer.​​—Riit Rom 8:​25.

¹⁰ Jeraam̦m̦an ko me renaaj itok ikijjeen Ebream im ro ineen me Anij ear kallim̦ur kaki rej bar pel̦l̦o̦k ñan armej ro rainin jãn aolep aelõñ ko. Ri kapit ro ak “bũrij ro an Jeova” ekoba “ruwamãejet” ro ak “jiip” ro jet rej keeañ ñan aolep armej ro ipel̦aakin lal̦ in kõn men in. Rej kwal̦o̦k naan ilo elõñl̦o̦k jãn 600 kajin ko ñan karoñ armej ro bwe ren jel̦ã kõn jeraam̦m̦an kein me Anij ekõn̦aan bwe aolep ren jel̦ã kaki.

JEN YOKWE AOLEP ARMEJ JÃN AELÕÑ OTEMJEJ

11. Ta eo Solomon ear kõn̦aan bwe armej ro jãn aelõñ ko jet ren kõm̦m̦ane?

¹¹ Ke Solomon ear aje tampel̦ eo ñan Jeova ilo iiõ eo 1026 m̦okta jãn Kũraij, ear jar ñan Jeova. Jar in an Solomon ej jipañ kõj ñan jel̦ã ta l̦õmn̦ak eo an Jeova kõn aolep armej ro jãn jabdewõt aelõñ. Solomon ear jar im kajjitõk bwe Jeova en roñjake aolep jar ko an jabdewõt armej jãn aelõñ ko jet ñe rej jitl̦o̦k ñan tampel̦ eo im jar. Eñin ej juon iaan jeraam̦m̦an ko me ruwamãejet ro ak ro rejjab Ri Israel rar bõke jãn kallim̦ur eo Jeova ear kõm̦m̦ane ñan Ebream. Solomon ear jar im ba: “Bareinwõt kõn ruwamãejet, eo ejjab iaan ro doom̦ Ri Israel, ñe ej itok jãn juon ãne ettol̦o̦k kõn Etam̦, (Bwe renaaj roñ kõn Etam̦ el̦ap, im peim̦ ekajoor, im kõn peim̦ erl̦o̦kwe); ñe enaaj item jar ñan m̦wiin; Kwõn eo̦roñ ilo lañ ko jikũm̦, im Kwõn kõm̦m̦an ekkar ñan men otemjej ruwamãejet eo ej jar kake ñan Kwe; bwe ri aelõñ otemjej ilo lal̦ ren jel̦ã Etam̦, im mijak Eok ãinwõt ro Ri Israel.”​​—1 Kiiñ 8:​41-​43.

12. Etke Ri Kõnnaan ro an Jeova rej ãinwõt ruwamãejet ilo aelõñ ko rej jokwe ie?

 ¹² Ruwamãejet ej ro im rej pãd ilo juon jikin me ejjab kapijukuneer. Ri Kõnnaan ro an Jeova rej ãinwõt ruwamãejet ro. Unin ej kõnke meñe rej jokwe ilo elõñ aelõñ ko ipel̦aakin lal̦ in ak rejjab rejetaki kien ko ilo aelõñ kein. Rej rejetake wõt Aelõñ ak Kien eo an Anij me ej pãd ilañ im Jijej Kũraij, eo ej Irooj im tõl ie. Kõn men in, rejjab bõk kun̦aaer ilo jabdewõt kien ko ilo aelõñ ko rej pãd ie. Jekdo̦o̦n ñe armej ro rej ba bwe rej aikuj bõk kun̦aaer, ak rem̦akoko in kõm̦m̦ane men in.

13. (1) Ta eo emaroñ jipañ kõj bwe jen jab l̦õmn̦ak bwe ro jet rej ruwamãejet? (2) Jãn kar jinoin, ta kõn̦aan eo an Jeova kõn aolep armej ro?

¹³ Jet iien epidodo ad kile ruwamãejet ro kõn an oktak wãween aer kõnnaan, eoktak m̦anit ko aer, paotokier im wãween aer nuknuk. Bõtab, ejjab aorõk men kein me rej kõm̦m̦an ad oktak jãn doon. Men eo wõt eaorõk ej men ko me rej kõm̦m̦an an armej ro ãinl̦o̦k wõt juon. Jeban l̦õmn̦ak bwe ro jet rej ruwamãejet el̦aññe jejjab l̦õmn̦ak kõn aer oktak jãn kõj. El̦aññe en kar juon wõt kien ilo lal̦ in im aolep armej ro rar itok jãn juon wõt aelõñ, innem eban kar wõr ruwamãejet. Jãn jinoin, Jeova ear kõn̦aan bwe aolep armej ren juon wõt baam̦le im ren pãd ium̦win tõl eo an. Kajjitõk eo in kiiõ, enaaj ke bõjrak an armej ro watõke ro jet ruwamãejet?

14, 15. Ta eo kumi in Ri Kõnnaan ro an Jeova rej m̦õn̦õn̦õ in kõm̦m̦ane?

¹⁴ Ilo lal̦ in rainin, elukkuun lõñ armej ro el̦ap aer l̦õmn̦ak wõt kõn er make im rej l̦õmn̦ak bwe em̦m̦anl̦o̦k aelõñ ko aer jãn aelõñ ko jet. Bõtab, elukkuun em̦m̦an bwe ewõr armej ro im rej yokwe aolep armej ro jãn aelõñ ko jet. Ilo m̦ool, jej aikuj in lukkuun kate kõj bwe en jim̦we wãween ad l̦õmn̦ak kõn armej ro jet. Juon em̦m̦aan etan Ted Turner me ear kajutak jikin nuuj eo etan CNN, ear jerbal ippãn elõñ armej ro rekapeel jãn elõñ aelõñ ko. L̦ein ej ba: “Ijjab watõke armej ro jãn aelõñ ko jet bwe rej ‘ruwamãejet.’ Ak ij watõke er bwe kõmij juon wõt.” Ear kõm̦m̦ane juon kien ñan ri jerbal ro an bwe ren jab kõjerbale naan in “ruwamãejet.”

¹⁵ Kumi eo wõt iaolepen lal̦ in me ej l̦oore l̦õmn̦ak eo an Anij kõn armej ro jãn aelõñ otemjej ej Ri Kõnnaan ro an Jeova. Rar katak kõn l̦õmn̦ak eo an Jeova kõn armej im kõn men in, rar ukot wãween aer l̦õmn̦ak kõn armej ro bwe en juon wõt ippãn l̦õmn̦ak eo an Jeova. Rejjab dike ri aelõñ ko jet ak l̦õmn̦ak bwe rekauwõtata. Meñe eoktak armej ro jãn doon im maroñ ko aer jãn doon ak Ri Kõnnaan ro an Jeova rej m̦õn̦õn̦õ wõt kõn oktak kein. Kwõnañin ke baj l̦õmn̦ak kõn joñan an lukkuun  em̦m̦an bwe kumi in Ri Kõnnaan ro an Jeova remaroñ kõm̦m̦ane men in? Kwõnañin ke baj l̦õmn̦ak kõn tokjãn ko jej bõke kõnke jaar ukot l̦õmn̦ak ko ad bwe ren juon wõt ippãn Jeova?

ENAAJ EJJEL̦O̦K BAR RUWAMÃEJET

16, 17. Ta tokjãn ko kwõnaaj bũki ñe ejejjet kitien Revelesõn 16:16 im Daniel 2:⁠44?

¹⁶ M̦õttan jidik aolep aelõñ ko renaaj tarin̦ae n̦ae Jijej Kũraij im ro doon ilañ ilo pata eo etan Armagedon. (Revelesõn 16:​14, 16; 19:​11-16) Elõñl̦o̦k jãn 2,500 iiõ ko remootl̦o̦k, ri kanaan Daniel ear kanaan kõn ta eo enaaj wal̦o̦k ñan kien ko ilo lal̦ in. Ear je naan kein: “Ilo raan ko an kiiñ ran̦, Anij in lañ enaaj kajutak juon aelõñ eo e ban jako indeeo, im aelõñ in re ban lel̦o̦k ñan armej ro jet. Enaaj kapedakilkil im ko̦kkure aolep aelõñ kein, im enaaj jutak ñan indeeo.”​​—Daniel 2:​44.

¹⁷ Ta eo enaaj wal̦o̦k ñe enaaj jejjet kitien men kein? Eokwe, ilo tõre in kõj aolep jej ãinwõt ruwamãejet ro kõnke em̦õj an armej ro kõjenolo̦k aelõñ ko jãn doon. Bõtab, ãlikin Armagedon, armej ro reban bar ba bwe eoktak aelõñ ko aer jãn doon im reban aikuj mãlim ñan del̦o̦ñe juon aelõñ. Kõn men in, enaaj ejjel̦o̦k ruwamãejet ipel̦aakin lal̦ in. Em̦ool bwe enaaj oktak paotokin im kilin armej ro jãn doon bõtab men in enaaj kaalikkar an lukkuun em̦m̦an im aiboojoj menin kõm̦anm̦an ko an Jeova. Enaaj kanooj em̦m̦an ilju im jekl̦aj. Kõn men in, jen kate kõj ñan lel̦o̦k nõbar ñan Ri Kõm̦anm̦an eo ad.

18. Ta eo ej kaalikkar bwe Ri Kõnnaan ro an Jeova rejjab watõke doon ruwamãejet?

¹⁸ Emaroñ ke jako an armej ro watõke doon ruwamãejet ro? Aet. Rainin, Ri Kõnnaan ro an Jeova rejjab watõke doon ruwamãejet. Ñan waanjoñak, ilo jet aelõñ ear wõr ra ko ie, ak em̦õj kilõki kiiõ kõnke em̦õj aer karõk bwe juon ra ilo bar juon aelõñ en loloorjake jerbal ko ie. Etke? Eokwe, unin aer kar kõm̦m̦ane pepe in ej bwe en l̦apl̦o̦k an kon̦ aer loloorjake jerbal in kwal̦o̦k naan. (Matu 24:​14) Ke rar kõm̦m̦ane pepe in rar pokake kien ko ak rar jab l̦õmn̦ak kõn an oktak aelõñ kein jãn doon. Jijej Kũraij, eo ej irooj im tõl ilo Kien eo an Anij, ej jipañe Ri Kõnnaan ro an Jeova bwe ren bõro wõt juon jekdo̦o̦n aelõñ ta ko rej jokwe ie. M̦õttan jidik Jijej enaaj “bõk anjo̦” ioon aolep aelõñ ko. Innem, eban bar jenolo̦k aelõñ ko jãn doon.​—Revelesõn 6:⁠2.

19. Kõn an Ri Kõnnaan ro an Jeova jel̦ã m̦ool eo, ta eo men in ear kamaroñ er ñan kõm̦m̦ane?

¹⁹ Ri Kõnnaan ro an Jeova rej jokwe ilo elõñ aelõñ ko me reoktak jãn doon im ebar oktak kajin ko aer jãn doon. Bõtab, kõnke aoleper rejel̦ã m̦ool eo, rej bõrokuk ippãn doon im rejjab jepel bõro. (Riit Zepanaia 3:⁠9.) Rej juon wõt baam̦le. Meñe rej jokwe ilo lal̦ in eankeke ak rejjab bõk kun̦aaer ie. Ri Kõnnaan ro an Jeova rej bõro wõt juon. Men in ej kaalikkar bwe ilo naaj jukjuk im pãd eo ekããl, aolep renaaj juon wõt im ejjel̦o̦k juon enaaj ruwamãejet. Innem, jekdo̦o̦n ñe eoktak kilier ak paotokier jãn doon, aolep renaaj m̦õn̦õn̦õ ippãn doon im watõke doon jemjein jemjati.

[Kajitõk ko ñan katak]

[Kamelele in juõn pija ilo page 31]

Kwõj ke reim̦aanl̦o̦k ñan iien eo me armej reban bar kõjenolo̦k armej ro kõn an oktak aelõñ ko aer im enaaj ejjel̦o̦k juon enaaj bar “ruwamãejet”?

[Kamelele in juõn pija ilo page 28]

Kwõnaaj ke ãinwõt Ebream ilo am̦ l̦õmn̦ak wõt kõn kallim̦ur ko an Anij?

[Kamelele in juõn pija ilo page 30]

Ejjel̦o̦k ej ruwamãejet ippãn Jeova