1, 2. Ãlikin an Jijej kõm̦m̦ane Kwõjkwõj in Kijoone eo ippãn rijjelõk ro an retiljek, ta eo ear kõm̦m̦ane?

 EJ KAB m̦õj an Jijej im ro m̦õttan kõm̦m̦ane Kwõjkwõj in Kijoone eo ilo boñõn Nisan 14 ilo iiõ eo 33. Kwõjkwõj in ear kakeememej er kõn wãween an Anij kar lo̦mo̦o̦ren Ri Israel ro jãn Ijipt. Ak rũkal̦oor ro retiljek an Jijej renaaj bõk “lo̦mo̦o̦r eo ej ñan indeeo.” Ke ear joraantak, ro me rej kõjdate Jijej renaaj m̦an e. Meñe ãindein ak mej eo an enaaj juon menin katok ñan lo̦mo̦o̦ren aolep armej jãn jerawiwi im mej.​—Hibru 9:12-14, UBS.

² Bwe jen jab mel̦o̦kl̦o̦ke menin letok in jãn Anij, Jijej ear kõm̦m̦ane juon kwõjkwõj ekããl me enaaj bõk jikin Kwõjkwõj in Kijoone eo. Ear bõk juon pilawã im ruje, im lel̦o̦k ñan kajjojo iaan rijjelõk ro 11 me retiljek. Ear ba ñan er: “Men in ãnbwinnũ eo lel̦o̦k kõn kom̦; kom̦win kõm̦m̦an men in ilo ememej Eõ.” Innem, ear lel̦o̦k juon kõp in wain ebũrõrõ ñan er im ba: “Kab in kallim̦ur eo ekããl ilo daõ eo eto̦o̦rl̦o̦k kõn kom̦.”​—Luk 22:19, 20.

3. (1) Ãlikin an kar Jijej mej, ta eo ear wal̦o̦k? (2) Ilo ad katak kõn jar eo an Jijej, ta kajjitõk ko jen l̦õmn̦ak kaki?

³ Ãlikin an kar Jijej mej, ear jem̦l̦o̦k bujen eo ikõtaan Anij im Ri Israel ro. Im ear wal̦o̦k bujen eo ekããl ikõtaan Jeova im ri kapit ro. Jijej ear jab kõn̦aan bwe rũkal̦oor ro an ren oktak im ãinwõt aelõñ in Israel. Ke ear itok ñan aer kabuñ ñan Anij, Ri Israel ro rar jab bõrokuk im men in ear kattoone etan Anij. (Jon 7:45-49; Jerbal 23:6-9) Kõn men in, Jijej ear kõn̦aan bwe rũkal̦oor ro an ren jerbal ilo bõrokuk kõnke men in enaaj bõktok aiboojoj im nõbar ñan etan Anij. Innem, ta eo Jijej ear kõm̦m̦ane? Ear kajjitõk jipañ jãn Jemãn ilo juon jar ekanooj  aiboojoj im jelukkuun jeraam̦m̦an bwe jemaroñ riiti. (Lale pija eo ilo jinoin katak in.) Jar in ej wal̦o̦k ilo bok in Jon 17:1-26. Ñe jej bwebwenato kõn jar in, jen l̦õmn̦ak kõn kajjitõk kein: “Anij ear ke uwaake jar in an Jijej?” im “Ij ke mour ekkar ñan men ko Jijej ear jar kaki?”

4, 5. (1) Ta eo jej katak kõn jinoin jar eo an Jijej? (2) Ke Jijej ear kajjitõk kõn juon men me ear kõn̦aan, ta eo Jeova ear lel̦o̦ke?

⁴ Jijej ear wõnm̦aanl̦o̦k wõt im katakin rũkal̦oor ro an elõñ men ko rem̦m̦an m̦ae lukwõn boñ. Innem, ear reiliñl̦o̦k im jar: “Jema emoottok awa eo; Kwõn kaiboojoj Nejũm̦, bwe Nejũm̦ en kaiboojoj Kwe; Ãinwõt Kwaar letok ñan E kajoor ioon kanniõk otemjej, bwe En lel̦o̦k mour indeeo ñan er otemjej Kwaar letok ñan E.” Ear wõnm̦aanl̦o̦k ilo jar eo an im ba: “Iar kaiboojoj Eok ioon lal̦; Iar kam̦õjl̦o̦k jerbal eo Kwaar letok ñan Eõ bwe In kõm̦m̦ane. Im kiiõ O Jema, Kwõn kaiboojoj Eõ kõn Kwe wõt kõn aiboojoj eo ear pãd Ippa im Ippam̦ m̦okta jãn lal̦.”​—Jon 17:1-5.

⁵ Ke Jijej ear jino an jar, ear jar kõn men ko me raorõktata ippãn. Kein kajuon, ear jar im ba bwe etan Jemãn en aiboojoj. Ilo jar eo me Jijej ear katakin rũkal̦oor ro an kilen jar, ear bar jar kake ejja men in wõt. (Luk 11:2) Kein karuo, ear jar kõn juon men me rũkal̦oor ro rar aikuji. Ear kajjitõk bwe e eo en maroñ “lel̦o̦k mour indeeo ñan er otemjej.” Im kein kajilu, Jijej ear jar im kajjitõk kõn juon men me ekõn̦aan. Ear kajjitõk bwe en maroñ pãd iturin Jemãn im bwe en aiboojoj ãinwõt m̦okta jãn kar kõm̦anm̦an lañ im lal̦. Jeova ear eo̦roñ jar eo an Nejin im ear m̦õn̦õn̦õ in lel̦o̦k juon men el̦apl̦o̦k an em̦m̦an jãn men eo me Jijej ear kajjitõk kake. Ta in? Anij ear lel̦o̦k ñan Jijej “juon etan em̦m̦an jãn enjel̦ ran̦.”​—Hibru 1:4.

6. (1) Bwe rijjelõk ro ren maroñ bõk mour indeeo, ta ko rar aikuj kõm̦m̦ani? (2) Etke jejel̦ã bwe rijjelõk ro rar kõm̦m̦ani men kein?

⁶ Ilo jar eo an Jijej, ear bar kwal̦o̦k kõn men ko jej aikuj kõm̦m̦ani bwe jen maroñ bõk mour indeeo. (Riit Jon 17:3.) Ear ba bwe jej aikuj “jel̦ã” Anij im Kũraij. Ak ta ko jej aikuj kõm̦m̦ani bwe jen “jel̦ã” kõn erro? Kein kajuon, jej aikuj kate kõj joñan wõt ad maroñ ñan katak kõn Jeova im Nejin. Kein karuo, jej aikuj mour ekkar ñan men ko jaar katak kaki. Rijjelõk ro rar kõm̦m̦ani men kein ruo. Jijej ear kaalikkar men in ke ear jar im ba: “Iar lel̦o̦k ñan er naan ko Kwaar letok ñan Eõ, im rar bõki.” (Jon 17:8) Bõtab, bwe ren maroñ bõk mour indeeo rar aikuj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn naan ko an Anij im l̦oori ilo mour ko aer. Rijjelõk ro rar ke wõnm̦aanl̦o̦k im kõm̦m̦ani men kein toõn wõt aer mour ilo lal̦? Aet. Etke jejel̦ã men in? Kõnke kar je etaer ioon dekã ko 12 me rej foundesõn ak pedpedin Jerusalem Ekããl.​—Revelesõn 21:14.

7. (1) Bwe jen “jel̦ã” kõn Anij, ta ko jen kõm̦m̦ani? (2) Etke el̦ap an aorõk bwe jen jel̦ã kõn Anij?

⁷ El̦aññe jekõn̦aan bõk mour indeeo, jej aikuj “jel̦ã” kõn Anij. Bwe jen “jel̦ã” kõn Anij, ta ko jen kõm̦m̦ani? Eokwe, jej aikuj wõnm̦aanl̦o̦k wõt ilo ad katak kõn e. Elõñl̦o̦k men ko jej aikuj jel̦ã kõn e jãn ad baj jel̦ã wõt kõn kain Anij rot e im kõn karõk eo an. Jej aikuj yokwe Anij jãn tum̦wilal̦ in bũruod im epaake e. Jej aikuj bar kwal̦o̦k ad yokwe ri tõmak ro m̦õttad. Baibõl̦ ej ba: “Eo ejjab yokwe ejjab jel̦ã Anij.” (1 Jon 4:8) Bwe  jen jel̦ã Anij, jej aikuj bar pokake e. (Riit 1 Jon 2:3-5.) Jelukkuun jeraam̦m̦an bwe jej uwaan ro me rejel̦ã kajjien Jeova! Bõtab, jej aikuj kõjparok bwe en jab oktak im jorrããn kõtaan eo ad ippãn ãinwõt an kar wal̦o̦k ñan Judas Iskariõt. Kõn men in, jen kate wõt kõj bwe en kajoor jem̦jerã eo ad ippãn Jeova. El̦aññe jej ãindein, Jeova enaaj letok mour indeeo ñan kõj.​—Matu 24:13.

8, 9. (1) Ta eo ear aorõktata ippãn Jijej ke ear pãd ilo lal̦ in? (2) Ta m̦anit eo me Jijej emaroñ kar dike?

⁸ Ñe jej riiti jar eo an Jijej ilo bok in Jon jebta 17, ealikkar bwe Jijej ear lukkuun yokwe rijjelõk ro an im bar kõj. (Jon 17:20) Meñe ãindein, ak ejjab unleplep in an kar itok ñan lal̦ ej bwe en lo̦mo̦o̦ren kõj. Ke ear pãd ilo lal̦ in, men eo ear aorõktata ippãn ej bwe en bõktok aiboojoj im nõbar ñan etan Jemãn. Ñan waanjoñak, ke Jijej ear kõmel̦el̦e kõn unin an itok ñan lal̦, ear riit jãn jet eoon ko ilo bok lemlem in Aiseia, ijo im ej ba: ‘Irooj [Jeova] ear kapit Eõ bwe In kwal̦o̦k gospel ñan ro ri jeram̦õl.’ Ejjel̦o̦k pere bwe ke Jijej ear riiti naan kein, ear kõjerbal ãt eo etan Anij.—Luk 4:16-21; Aiseia 61:1.

⁹ Elõñ iiõ ko m̦okta jãn an kar Jijej itok ñan lal̦ in, rũkaki in kabuñ eo an Ri Ju ro rar jino katakin armej ro bwe emo kõjerbale etan Anij. L̦õmn̦ak m̦õk kõn joñan an kar Jijej dike m̦anit in. Ear ba naan kein ñan ri tõl ro an kabuñ im ba: “Ij itok ilo etan Jema, im kom̦ jab bõk Eõ; el̦aññe bar juon enaaj itok ilo etan make, kom̦ naaj bõk e.” (Jon 5:43) Jet raan ko m̦okta jãn an Jijej mej, ear bar kwal̦o̦k kõn men eo eaorõktata ippãn ke ear jar im ba: “Jema, kwõn kaiboojoj Etam̦.” (Jon 12:28) Im ilo jar eo me jej bwebwenato kake ilo katak in, ej bar kaalikkar bwe men eo me ear aorõktata ippãn Jijej ej bwe en bõktok aiboojoj im nõbar ñan etan Jemãn.

10, 11. (1) Ta ko Jijej ear kõm̦m̦ani ñan kwal̦o̦k kõn etan Jemãn? (2) Taunin rũkal̦oor ro an Jijej rej kwal̦o̦k kõn etan Jeova?

¹⁰ Jijej ear jar im ba: “Iar kwal̦o̦k Etam̦ ñan armej ro Kwaar letok ñan Eõ jãn lal̦;  ro Am̦ m̦okta, im Kwaar letok er ñan Eõ, im rar kõjparok Am̦ in naan. Im kiiõ em̦õj Aõ pãd ilo lal̦, a er rej pãd ilo lal̦, im Ij iwõj ñan Eok. Jema Kwõjarjar, Kwõn kõjparok er ilo Etam̦ wõt, ro Kwaar letok ñan Eõ, bwe ren juon wõt, ãinwõt Kõj.”​—Jon 17:6, 11.

¹¹ Ke Jijej ear “kwal̦o̦k” etan Jemãn ñan rũkal̦oor ro an, elõñl̦o̦k men ko ear kõm̦m̦ani jãn an kõjerbal wõt etan Jeova. Jijej ear jipañ er ñan jel̦ã kõn kain Anij rot Jeova. Ear katakin er bwe Jeova ej juon Anij in jouj im tũriam̦o im men ko ãierl̦o̦kwõt, im bwe em̦m̦an an kõm̦m̦an ñan kõj. (Exodus 34:5-7) Jijej ej kiiõ Kiiñ ilañ, im ej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im jipañ kõj ñan kwal̦o̦k kõn etan Jeova ñan armej otemjej. Taunin jej kõm̦m̦ane jerbal in? Ej ñan jipañ armej ro bwe ren maroñ jel̦ã kõn Jeova m̦okta jãn an ko̦kkure jukjukun pãd in enana. Ñe men in enaaj wal̦o̦k, Jeova enaaj lo̦mo̦o̦ren ri kõnnaan ro an retiljek, im aolep renaaj jel̦ã kõn ãt eo etan eaiboojoj!​—Ezekiel 36:23.

12. Bwe jen maroñ kam̦õje jerbal eo me Jijej ear ejaake, ta men ko jilu jej aikuj kõm̦m̦ani?

¹² Jijej ear kakien rũkal̦oor ro an bwe ren kam̦õje jerbal eo me ear ejaake. Ear jar im ba: “Ãinwõt Kwaar jilkintok Eõ ñan lal̦, ãindein Ij jilkinl̦o̦k er ilo lal̦.” Ak Jijej ear jel̦ã bwe rũkal̦oor ro an rar aikuj jipañ bwe ren maroñ kõm̦m̦ane jerbal in. Ke ear jerbal ippãer ear kate wõt e ñan jipañ er kõn m̦õjn̦o̦ ko aer. Im ilo jar eo an, Jijej ear kajjitõk bwe Jeova en jipañ er bwe ren maroñ kõm̦m̦ane 3 men ko raorõk. Kein kajuon, ear jar bwe rũkal̦oor ro an ren jab m̦õttan lal̦ in an Setan. Kein karuo, ear jar bwe rũkal̦oor ro an ren kwõjarjar wõt ilo aer pokake naan ko an Anij. Im kein kajilu, ear akwel̦ap bwe rũkal̦oor ro an ren juon wõt bõro ak bõrokuk ãinwõt erro Jemãn. Kõn men in, jej aikuj kajjitõk ippãd make, ‘Ij ke kõm̦m̦ane men kein jilu me Jijej ear jar kaki?’ Jijej ear lõke bwe el̦aññe rũkal̦oor ro an rar kõm̦m̦ane men kein, eokwe elõñ armej ro renaaj ‘tõmak bwe Anij ear jilkintok e.’​—Riit Jon 17:15-21.

13. Ta eo Jeova ear kõm̦m̦ane ilo raan ko an rijjelõk ro ñan uwaake jar eo an Jijej?

¹³ Bwebwenato ko ilo bok in Jerbal rej kaalikkar bwe Jeova ear uwaake jar eo an Jijej. Ewi wãween ear uwaake? Eokwe, Kũrjin ro jinoin rar lukkuun oktak jãn doon. Ilo eklejia ko aer ear wõr Ri Ju, ri aelõñ ko jet, ri m̦weiie, ri jeram̦õl, ri kam̦akoko, im ro me ear wõr aer ri kam̦akoko. Kõn aer oktak jãn doon, men in emaroñ kar kõm̦m̦an aer bõro jepel! Bõtab rar jab ãindein. Joñan aer bõrokuk im em̦m̦an aer jerbal ippãn doon, rijjelõk Paul ear keidi er ñan m̦õttan ko reoktak jãn doon ilo ãnbwinnin juon armej, im Jijej ej ãinwõt bar eo. (Epesõs 4:15, 16, UBS) Ekabwilõñlõñ men in kõnke el̦ap an armej ro bõro jepel ilo lal̦ in an Setan. Ak unin an rũkal̦oor ro an Jijej kar bõrokuk ej kõnke Jeova ear lel̦o̦k kajoor eo an ñan er.​—1 Korint 3:5-7.

14. Ta eo ej kam̦ool bwe Jeova ear uwaake jar eo an Jijej ilo raan kein ad?

¹⁴ Ekabũrom̦õjm̦õj bwe ãlikin an kar rijjelõk ro mej, ear jako an eklejia ko bõrokuk. Ilo tõre eo, katak ko rankeke im reriab rar jino del̦o̦ñ ilowaan eklejia ko. Kõn men in, rar jino jepel bõro im ejaak elõñ kabuñ ko me rej ba er Kũrjin. (Jerbal 20:29, 30) Bõtab, ilo iiõ eo 1919, Jijej ear karõl̦o̦k rũkal̦oor ro an im rej ri kapit jãn aer pãd ium̦win kabuñ ko reriab. Innem, ear kakuktok er bwe ren  “kon̦ ippãn doon.” (Kolosse 3:14, UBS) Ta eo ej wal̦o̦k kõn aer bõrokuk ilo jerbal in kwal̦o̦k naan? Eokwe, elõñl̦o̦k jãn 7 milien armej ro jãn “aolep kain armej, bwij, aelõñ, im kajin,” rej kiiõ kobal̦o̦k ippãn ri kapit ro im kabuñ ñan Jeova ilo bõrokuk. (Revelesõn 7:9; Jon 10:16) Jijej ear jar ñan Jemãn im kajjitõk “bwe lal̦ en jel̦ã bwe Kwaar jilkintok Eõ im yokwe er ãinwõt Kwaar yokwe Ña.” Innem, ñe jej bõrokuk ippãn doon, men in ej kam̦ool bwe Jeova ear uwaake jar in an Jijej.​—Jon 17:23.

15. Ta eo Jijej ear jar im kajjitõk kake kõn ri kapit ro?

¹⁵ Ilo kar jo̦teen Nisan 14, Jijej ear lel̦o̦k “aiboojoj” ak juon jeraam̦m̦an ñan rijjelõk ro an ke ear kõm̦m̦an juon bujen ippãer bwe renaaj irooj ippãn ilo Aelõñ eo an. (Jon 17:22; Luk 22:28-30) Kõn men in, Jijej ear jar kõn aolep ro me renaaj erom ri kapit. Ear kajjitõk im ba: “Jema, ikõn̦aan bwe ro Kwaar letok ñan Eõ, ren pãd Ippa ijo Ij pãd ie, bwe ren lo Aõ aiboojoj Kwaar letok ñan Eõ, bwe Kwaar yokwe Eõ m̦okta jãn jinoin kõm̦anm̦an lal̦.” (Jon 17:24) Ak ta kõn jiip ro jet me kõjatdikdik eo aer ej ñan mour indeeo ioon lal̦? Eokwe, relukkuun m̦õn̦õn̦õ kõn kõjatdikdik eo an ri kapit ro im rejjab ebbanbane er. Men in ej bar kam̦ool bwe Kũrjin ro rem̦ool relukkuun bõrokuk ippãn doon.

16, 17. (1) Ilo jem̦l̦o̦kin jar eo an Jijej, ta eo ear ba bwe enaaj wõnm̦aanl̦o̦k im kõm̦m̦ane? (2) Ta ko jen wõnm̦aanl̦o̦k im kõm̦m̦ani?

¹⁶ Meñe ro doon Jeova rejel̦ã kajjien im rej bõrokuk, ak enañin aolep armej rainin rej kõjekdo̦o̦n men in. Taunin? Ekkã an men in wal̦o̦k kõn wõt men ko reriab me rũkaki in kabuñ ko rej katakin armej ro kaki. Men in ear bar wal̦o̦k ilo raan ko an Jijej. Eñin unin ear kwal̦o̦k naan in kõjem̦l̦o̦k kein ilo jar eo an: “O Jema ewãnõk, lal̦ ear jab jel̦ã Kwe, a Ña Iar jel̦ã Kwe, im rein rar jel̦ã bwe Kwaar jilkintok Eõ. Im Iar kwal̦o̦k Etam̦ ñan er, im I naaj kwal̦o̦k e, bwe yokwe eo Kwaar yokwe Eõ kake, en pãd ilo er, im Ña ilo er.”​—Jon 17:25, 26.

¹⁷ Jijej ear kabuñbuñil̦o̦k etan Jemãn. Im ãinwõt ke e eo ej Bõran eklejia ko, ej wõnm̦aanl̦o̦k im jipañ kõj ñan kwal̦o̦k kõn etan Jemãn im kõn ankilaan Jemãn ñan ro jet. Kõn men in, jen pokake Jijej im kijejeto ilo ad kwal̦o̦k naan im kõm̦m̦an rũkal̦ooran. (Matu 28:19, 20; Jerbal 10:42) Im jen kate kõj bwe jen bõrokuk wõt ippãn doon. El̦aññe jej ãindein, eokwe ej mel̦el̦ein bwe jej mour ekkar ñan men ko me Jijej ear jar kaki. Men in enaaj bõktok aiboojoj im nõbar ñan etan Jeova im jenaaj m̦õn̦õn̦õ ñan indeeo.