1. (1) Ta l̦õmn̦ak eo an armej ro kõn ri kam̦akoko ro? (2) Ta oktak eo ñe jej ri kam̦akoko ñan Anij ekkar ñan Rom 6:22?

 ELÕÑ armej rej l̦õmn̦ak bwe juon eo me ej ri kam̦akoko, enana an irooj eo an kõm̦m̦an ñan e, im el̦ap an kõbbo̦o̦jo̦j ñan e. Bõtab, an juon ri kam̦akoko ñan Anij ejjab ãindein, el̦ap an oktak. Naan in Anij ej ba bwe ewõr ad maroñ ñan make kããlõt ñan ri kam̦akoko ñan juon Irooj me ejouj im em̦m̦an. Rijjelõk Paul ear rõjañ Kũrjin ro bwe ren “ri kam̦akoko an Anij.” Ta mel̦el̦ein men in? Mel̦el̦ein bwe ren karejar ñan Anij kõnke rej yokwe e. (Rom 6:22, UBS) Ta eo jej aikuj kõm̦m̦ane bwe jen ri kam̦akoko ñan Anij? Ewi wãween bwe jen jab ri kam̦akoko ñan Setan im jukjukun pãd in an? Ta jeraam̦m̦an ko jenaaj iiooni ñe jej ri kam̦akoko wõt ñan Jeova im tiljek ñan e?

2. (1) Etke juon Ri Israel ear kõn̦aan wõt bwe en ri kam̦akoko ñan irooj eo an? (2) Ñe juon ri kam̦akoko ej ili lo̦jilñin, ej kwal̦o̦k an ta?

² Kien eo an Anij ñan Ri Israel ro ej jipañ kõj mel̦el̦e ta ko jej aikuj kõm̦m̦ani bwe jen juon eo ej ri kam̦akoko ñan Jeova. Ilo kien eo ej ba bwe juon Ri Hibru ekkã an anemkwõj ak jem̦l̦o̦k an ri kam̦akoko ñe euñ 7 iiõ in an jerbal ñan irooj eo an. (Exodus 21:2, UBS) Bõtab, ñe ej yokwe irooj eo an im ekõn̦aan pãdwõt im jerbal ippãn, eokwe ejjab aikuj etal jãn e ekkar ñan Kien eo an Jeova. Ñe ewal̦o̦k men in, irooj eo ej likũt ri kam̦akoko eo ilo ium̦win joor in kõjãm eo im ili lo̦jilñin. (Exodus 21:5, 6, UBS) Ejaam̦ kõm̦m̦ane men in? Kõnke ñe ej ili lo̦jilñin, men in ej kaalikkar bwe ri kam̦akoko eo ekõn̦aan wõnm̦aanl̦o̦k wõt im pokake ak roñjake irooj eo an. Ejjel̦o̦k oktak men in ke jaar wũjlepl̦o̦ke mour ko ad ñan Jeova. Etke? Kõnke jaar kallim̦ur ñan Jeova bwe jenaaj m̦õn̦õn̦õ wõt ilo ad pokake e kõnke jej yokwe.

3. Ta unin adwõj kar wũjlepl̦o̦k mour ko ad ñan Anij?

³ M̦okta jãn ad kar peptaij, jaar pepe bwe jenaaj jerbal ñan Jeova ak ri kam̦akoko ñan e. Ejjel̦o̦k juon ear bo̦o̦je kõj bwe jen wũjlepl̦o̦k mour ko ad ñan E. Ak jaar  make kããlõt ñan kõm̦m̦ane men in kõnke jekõn̦aan pokake wõt e im kõm̦m̦ani men ko ekõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani. Jodrikdrik ro rej bar make kããlõt ñan peptaij kõnke rekõn̦aan, im ejjab kõnke ren kabuñbũruon jemãer im jineer. Unin adwõj kar wũjlepl̦o̦k mour ko ad ñan Irooj eo ad Jeova ej kõnke jej yokwe e. Rijjelõk Jon ear ba: “Eñin yokwe Anij, bwe jen kõjparok kien ko An.”​—1 Jon 5:3.

4. Ta eo jen kõm̦m̦ane bwe jen erom “ri kam̦akoko ñan wãnõk”?

⁴ El̦ap ad kam̦m̦oolol Jeova kõnke ear kamaroñ kõj bwe jen ri kam̦akoko ak jerbal ñan e! Ñe jej tõmak bwe katok in mour eo an Kũraij ej kõl̦l̦ã on̦ean jerawiwi ko ad, men in ej kanemkwõj kõj jãn ad ri kam̦akoko ñan jerawiwi. Kõn men in, meñe jejjab weeppãn ak ewõr ad maroñ ñan kããlõt Jeova im Jijej bwe ren Irooj ro ad im bwe jenaaj pokake wõt erro. Paul ear kõmel̦el̦e kake men in ilo juon iaan lõta ko an. Ear ba: “Kom̦win watõk kom̦ ri mej jãn jerawiwi, ak ri mour ñan Anij ilo ami juon wõt ippãn Kũraij Jijej.” Innem, ear etal wõt im kakkõl: “Ñe kom̦ij lel̦o̦k kom̦ make bwe kom̦win ri kam̦akoko im pokake jabdewõt armej, innem kom̦ij ri kam̦akoko an irooj eo kom̦ij pokake, ñe ñan jerawiwi, eo ej tõl kom̦ ñan mej, ak ñan pokake, eo ej tõl kom̦ bwe Anij en watõk kom̦ ri wãnõk im̦aan mejãn. Ak jen kam̦m̦oolol Anij! Bwe m̦okta kom̦ar ri kam̦akoko ñan jerawiwi; ak kiiõ, em̦õj ami pokake kõn aolepen bũruomi m̦ool ko rej pãd ilo men ko kom̦ar katak. Em̦õj kanemkwõj kom̦ jãn jerawiwi, im kom̦ar erom ri kam̦akoko ñan wãnõk.” (Rom 6:11, 16-18, UBS) Ilo eoon in, rijjelõk Paul ej ba bwe jen ‘pokake kõn aolepen bũruod.’ Eñin unin ñe jej ajel̦o̦k mour ko ad ñan Anij, jej oktak im erom “ri kam̦akoko ñan wãnõk.”

5. Ta eo jej aikuj tarin̦aeiki, im etke?

⁵ Kõnke em̦õj ad ajel̦o̦k mour ko ad ñan Anij, ewõr ruo men ko jej aikuj tarin̦aeiki. Men eo kein kajuon ej jerawiwi ak ad jab weeppãn. Paul ear bar tarin̦aeiki men in. Ear ba: “Aaõ ej lañlõñ ilo kien Anij. Ak ij lo juon kien eo ãinjuon ej jerbal ilo ãnbwinnũ - kien in ej jum̦ae kien eo aõ l̦ol̦ãtãt ej lañlõñ kake. Ej kajipo̦kweik eõ ñan kien jerawiwi, eo ej jerbal ilo ãnbwinnũ.” (Rom 7:22, 23, UBS) Kõnke jejjab weeppãn, jej aikuj kate kõj ñan jum̦aiki ak tarin̦aeiki kõn̦aan ko ad renana. Rijjelõk Piter ear rõjañ kõj im ba: “Kom̦win mour ãinwõt ri anemkwõj; kom̦win jab kõjerbal anemkwõj eo ami bwe en kein kalbubu jabdewõt nana, ak kom̦win mour ãinwõt ri kam̦akoko an Anij.”​—1 Piter 2:16, UBS.

6, 7. Ta eo Setan ej kõjerbale ilo lal̦ in ñan kapo kõj?

⁶ Men eo kein karuo jej aikuj tarin̦aeiki ej lal̦ in enana me ej pãd ium̦win pein enjel̦ ro renana. Setan ej irooj in lal̦ in im ej kate wõt e ñan kapo kõj bwe jen jab tiljek ñan Jeova im Jijej. Ekõn̦aan bwe jen bõk kun̦aad ilo men ko an lal̦ in im erom ri kam̦akoko ro an ak jerbal ñan e. (Riit Epesõs 6:11, 12.) Wãween eo me ej kõjerbale ilo lal̦ in ñan kapo kõj ej men ko rekareelel. Rijjelõk Jon ear kakkõl kõj im ba: “El̦aññe jabdewõt armej ej yokwe lal̦, yokwe Jemãd ejjab ilo e. Bwe men ko otemjej ilo lal̦, m̦õm̦ an kanniõk, m̦õm̦ an mej ko im wuj waan an mour in, rejjab an Jemãd a rej an lal̦.”​—1 Jon 2:15, 16.

⁷ Armej ro ilo lal̦ in rekõn̦aan bwe en lõñl̦o̦k m̦weiuk ko m̦weier. Setan ej kõm̦m̦an an armej tõmak bwe ñe elukkuun lõñ aer jããn renaaj m̦õn̦õn̦õ. Elõñ m̦õn wia ko rel̦l̦ap im rekilep ipel̦aakin lal̦. Kein karreelel ko rej kwal̦o̦k bwe men eo eaorõktata ej bwe en kanooj lõñ m̦weied im bwe jen l̦õmn̦ak wõt kõn limo. Ñan waanjoñak, el̦ap an nuujpeba ko karreelel kõn m̦weiuk ko im nuknuk ko rekããl bwe jen wiaiki. Aet, ealikkar bwe ipel̦aakin lal̦ in, menin karreelel ko rej kajjioñ in kapo kõj bwe jen oktak im l̦oore wãween im m̦antin lal̦ in.

8, 9. Ta men eo ekauwõtata me ej wal̦o̦k, im etke ekauwõtata men in?

⁸ Piter ear kakkõl Kũrjin ro ilo kar tõre ko  an kõn ro ilo eklejia ko me rar jino l̦oor wãween an lal̦ in l̦õmn̦ak. Ear ba: “Mejl̦o̦kier kõm̦m̦ani jabdewõt men ko ekkar ñan m̦õm̦ ko an ãnbwinnier im̦aan mejãn armej. Emenin kajjõjõ im kajjookok ilo aer kobawõj ilo iien m̦õñã im idaak ko ami, kõnke eitoklimoer in m̦on̦e armej iien otemjej! Aer utiej bõro kab jajel̦o̦kjen̦ ej wal̦o̦k ilo naan ko aer. Kõn m̦õm̦ ko an ãnbwin, armej rein rej aujiidi ro rej kab joor jãn bwiljin ro rej mour ilo bõd. Im rej kallim̦ur er kõn anemkwõj, ak er make rej ri kam̦akoko an m̦anit ko aer renana - bwe juon armej ej ri kam̦akoko an jabdewõt men eo eban anjo̦ ioon.”​—2 Piter 2:13, 18, 19, UBS.

⁹ El̦aññe jekõn̦aan wõt katõprak “m̦õm̦ an mej ko” ak aolep men ko jej loi im kõn̦aan, jeban anemkwõj. Jenaaj oktak im erom ri kam̦akoko ñan Setan Tepil̦, eo im ej irooj in lal̦ in. (1 Jon 5:19, UBS) Ej juon men ekanooj kauwõtata ñan erom ri kam̦akoko ñan m̦weiuk ko. Kõnke ñe kwõnaaj l̦orak ilo men in, emaroñ pen am̦ rõl̦o̦k jãne.

10, 11. (1) Wõn ro me el̦ap an Setan kapoik er? (2) Ta apañ eo jodrikdrik ro remaroñ iioone el̦aññe rej college ak university?

¹⁰ Ro me el̦ap an Setan kapoik er ej jodrikdrik ro. Etke? Kõnke reddik im edik jel̦ã ippãer. Ejjab m̦õn̦õn̦õ ñe juon jodrikdrik ak jabdewõt armej ej m̦õn̦õn̦õ in ri kam̦akoko ñan Jeova. Setan ekõn̦aan bwe ro em̦õj aer ajel̦o̦k mour ko aer ñan Jeova ren bõjrak jãn aer tiljek im kabuñ ñan e.

¹¹ Ãinwõt ri kam̦akoko eo me jaar kõnono kake m̦oktal̦o̦k, ñe rej ili lo̦jilñin emaroñ eñjake an metak bõtab tokãlik enaaj jako metak eo. Ak enaaj pãdwõt annañ eo ñan kaalikkar an kõn̦aan pãdwõt im jerbal ak ri kam̦akoko ñan irooj eo an. Ãindein, emaroñ pen ippãn jodrikdrik ro ñe rej kããlõte mour eo me elukkuun oktak im ãinjuon jãn jodrikdrik ro jet. Ñan waanjoñak, Setan ej kowõnm̦aanl̦o̦k l̦õmn̦ak eo bwe ñe ewõr an juon armej jerbal ekanooj em̦m̦an im l̦ap on̦ean, enaaj m̦õn̦õn̦õ. Ak men eo wõt me enaaj jipañ kõj ñan lo m̦õn̦õn̦õ ilo mour ko ad ej ñe jej likũt Jeova m̦oktata ilo mour ko ad. Jijej ear ba: “El̦apl̦o̦k an m̦õn̦õn̦õ ro rej eo̦roñ naan in Anij, im kõjparoke.” (Luk 11:28) Kũrjin ro rej ajel̦o̦k mour ko aer ñan Jeova bwe ren kõm̦anm̦an ankilaan im ejjab ankilaan Setan. Rej riit Baibõl̦ im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kake “raan im boñ.” (Riit Sam 1:1-3.) Ak ñe juon ri karejeran Anij ej college ak university emaroñ jabwe iien an kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn naan ko ilo Baibõl̦ im ñan karejar ñan Jeova.

12. Ta pepe eo jodrikdrik ro rej jelm̦ae raan kein?

¹² Juon irooj me ear jab karejar ñan Jeova  emaroñ kar kapañ ri kam̦akoko eo an jãn an karejar ñan Anij. Eñin unin, ilo lõta eo m̦oktata an Paul ñan Ri Korint ro, ear ba: “Kwaar ri kam̦akoko ke ilo iien eo Anij ear kũr eok? Eokwe jekdo̦o̦n; ak el̦aññe ewõr ial̦ in am̦ erom ri anemkwõj, kwõn bõke.” (1 Korint 7:21, UBS) Ilo iien ko m̦okta, ñe juon irooj ej kapañe juon ri kam̦akoko jãn an karejar ñan Anij, eokwe em̦m̦anl̦o̦k ñe ri kam̦akoko eo ej pukot kilen an anemkwõj jãn irooj in. Rainin, ewõr kakien ko ilo elõñ jikin ko ñan ro reddik kõn joñan iiõ in aer aikuj jikuul̦. Im ñe euñ iiõ kein, eokwe ej aer pepe ñe rekõn̦aan wõnm̦aanl̦o̦k wõt im etal ñan college ko ak university ko. Ak ñe juon Kũrjin ej wõnm̦aanl̦o̦k ilo men in, eokwe men in emaroñ kapañ e jãn an pioneer ak jibadek jerbal ko jet ilo doulul eo an Jeova.​—Riit 1 Korint 7:23.

13. Ta jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo me el̦ap an jipañ ri karejar ro an Jeova?

¹³ Paul ear kakkõl Kũrjin ro ilo Kolosse: “Kom̦win kõjparok kom̦ bwe ejjel̦o̦k juon en rakimi kom̦ kõn katak in mãlõtlõt eo an ak kõn an m̦on̦ pata, ekkar ñan m̦anit ko m̦okta an armej ran̦, im ñan katak ko jinoin an lal̦, im jab ñan Kũraij.” (Kolosse 2:8) Elõñ rũkaki in jikuul̦ ko rej katakin ri jikuul̦ ro ‘mãlõtlõt eo aer ak kõn aer m̦on̦ pata, ekkar ñan m̦anit ko m̦okta an armej ran̦.’ Ekkã an armej ro katak kõn katak kein ilo college ko ak university ko. Ak jikuul̦ kein reutiej rejjab katakin armej ro ñan katak kilen jerbal im jel̦ã kilen kõm̦adm̦õdi men ko rej iiooni ilo mour. Bõtab, Kũrjin ro rej kããlõt kilaaj ko me enaaj jipañ er jel̦ã kilen mour im bõk juon jerbal me enaaj kabwe aikuj ko aer im ilo ejja iien eo wõt ejjab kapañ aer karejar ñan Anij. El̦ap aer l̦oore naan in kakapilõk eo an Paul ñan Timote me ear ba: “Kabuñ ej kõm̦m̦an bwe juon armej en kanooj m̦weiie el̦aññe ej jokwane kõn men ko ewõr ippãn. Kõn men in, el̦aññe ewõr kijed im ballid, eokwe ebwe.” (1 Timote 6:6, 8, UBS) Ejjab kõttõpar eo an Kũrjin ro ej bwe en wõr aer peba in kadiwõjl̦o̦k jãn college ak university im bwe en utiej jerbal ko aer. Ak rej kate er bwe en wõr aer ‘lõta in kwal̦o̦k kadkadier.’ Ta mel̦el̦ein? Eokwe, armej ro me jej jipañ er bwe ren erom rũkal̦oor ro an Kũraij rej ãinwõt ‘lõta in kwal̦o̦k kadkadid.’ Innem, Kũrjin ro rej kate er ñan jipañ armej ro jet bwe ren rũkal̦ooran Jijej. Rej kõm̦m̦ane men in ikijjeen aer ekkeini aer kwal̦o̦k naan joñan wõt aer maroñ.—Riit 2 Korint 3:1-3, UBS.

14. Ekkar ñan Pilippai 3:8, ta l̦õmn̦ak eo an Paul kõn an kar juon ri karejeran Anij im Kũraij?

¹⁴ Jemaroñ katak jãn joñak eo an Paul. Ear katak jãn juon Ri Ju me ear rũkaki in l̦oãr etan Gameliel. Jikuul̦ in ear pãd ie ear utiej  ãinwõt university ko ilo raan kein. Ak ta l̦õmn̦ak eo an Paul kõn men ko ear katak kaki ilo jikuul̦ im an kar juon eo ej karejar ñan Anij im Kũraij? Eokwe ear ba: “Ij watõki men otemjej jerata wõt, kõn an kanooj em̦m̦an aõ jel̦ã Kũraij Jijej aõ Irooj.” Ear bar ba: “Kõn Eo men ko otemjej aõ rejako, im ij watõki kwõpej, bwe in jibadek Kũraij.” (Pilippai 3:8) Naan kein an Paul remaroñ jipañ rũtto ro im jodrikdrik nejier bwe en em̦m̦an aer pepe kõn jel̦ãl̦o̦kjen̦ rot eo renaaj kããlõte. (Lale pija ko.)

15, 16. Ta jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo Jeova ej letok ikijjeen doulul eo an, im taunin jej bõk jel̦ãl̦o̦kjen̦ rot in?

¹⁵ Ta eo ej wal̦o̦k ilo college ko ak university ko? Ekkã an ri jikuul̦ ko kõm̦m̦ani m̦anit ko renana im rej kadek. Im jikuul̦ kein el̦ap aer katakin ri jikuul̦ ro katak eo eriab ilo aer ba bwe armej rar itok jãn menninmour ak men otemjej rar jide im wal̦o̦k. (Epesõs 2:2, UBS) Ak ta eo ej wal̦o̦k ñe jej kããlõt jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo jãn Jeova me ej letok ikijjeen doulul eo an? Eokwe, men ko jej katak jãn doulul eo an relukkuun em̦m̦anl̦o̦k im rej ñan em̦m̦an eo ad. Im ilo doulul eo an me jej bõk jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo jãn Jeova ewõr aenõm̦m̦an ie. Aolep wiik jej bõk tokjãn jãn Jikuul̦ in Kwal̦o̦k Naan eo. Ebar wõr jikuul̦ ko jet me rej jipañ kõj. Ñan waanjoñak, ewõr juon jikuul̦ ñan l̦õm̦aro me rej pioneer etan, Jikuul̦ in Baibõl̦ ñan L̦õm̦aro Me Ejjel̦o̦k Pãleer. Im ebar wõr juon jikuul̦ ñan ri pãlele ro me rej pioneer etan, Jikuul̦ in Baibõl̦ ñan Ri Pãlele Ro. Aolep jikuul̦ kein rej jipañ kõj ñan pokake Irooj eo ad ilañ, Jeova.

¹⁶ Ewõr katak ko rem̦ool me jemaroñ loi ñe jej katak ippãd make im kapok mel̦el̦e ko ilo bok ko ad im jãn kein jipañ ko jet. Unin ad bõk jel̦ãl̦o̦kjen̦ rot in jãn Baibõl̦ ej bwe jen kabuñ ñan Jeova. Men in ej katakin kõj kilen ad jipañ ro jet bwe ren bar karejar ñan Anij. (2 Korint 5:20, UBS) Im rein me jej katakin er kõn Anij renaaj bar maroñ jel̦ã kilen katakin ro jet.​—2 Timote 2:2.

17. Ta tokjãn ko jenaaj loi ñe jej kããlõt jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo em̦m̦antata me ej jãn Jeova?

¹⁷ Ilo waanjoñak eo an Jijej kõn tal̦õn ko ak jããn ko, irooj eo ear nõbar ri karejar ro ruo retiljek kõn an kar em̦m̦an aerro jerbal. Men in ear kam̦õn̦õn̦õik erro kab irooj eo aerro. Im ear kajeraam̦m̦an erro kõn bar jet jerbal ñan kwal̦o̦k an buñbũruon ippãerro. (Riit Matu 25:21, 23, UBS.) Ñe jej kããlõt jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo em̦m̦antata me ej jãn Jeova, jenaaj lo m̦õn̦õn̦õ im jeraam̦m̦an. Jen etale juon bwebwenato kõn juon likao etan Michael. L̦addik in elukkuun em̦m̦an an ekkatak ilo jikuul̦. Joñan an em̦m̦an, rũkaki ro an rar kõnono ippãn im rõjañe bwe en etal im jikuul̦ ilo university. Rũkaki ro rar lukkuun bwilõñ kõn uwaak eo an ñan er ke ear ba bwe em̦õj an pepe ñan jab etal. Jãn an kar ãindein, ear katak ilo jikuul̦ ko me rej bõk jet wõt kilaaj ñan kajju katak kilen kõm̦m̦ane juon kain jerbal. Ear kããlõte men in kõnke enaaj maroñ jipañ e ñan kabwe aikuj ko an im rejetake an jerbal in pioneer. Likao in ear ke ajl̦o̦k kõn pepe in an? Jaab. Ej uwaak im ba bwe jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo ear ekkatak jãn Baibõl̦ eo im jãn an juon iaan ro rej lale eklejia eo elukkuun in jejuwaan im aorõk. Ej ba: “Jeraam̦m̦an ko ij loi el̦ap aer kam̦õn̦õn̦õik eõ jãn jabdewõt jããn me imaroñ kar koorl̦o̦k el̦aññe in kar kããlõt jel̦ãl̦o̦kjen̦ ko jãn lal̦ in. Ilukkuun m̦õn̦õn̦õ bwe iar jab etal im jikuul̦ ilo university.”

18. Etke jej kããlõt jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo em̦m̦antata me ej jãn Jeova?

¹⁸ Jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo jãn Jeova ej katakin kõj kõn men ko ej kõn̦aan. Ej bar kamaroñ ak jipañ kõj bwe jen maroñ ri kam̦akoko ak ri karejeran Jeova. Ad jel̦ã kõn e ej kamaroñ kõj ñan ad naaj ‘rõl̦o̦k jãn ad ri kam̦akoko ñan wabanban’ im tokãlik ‘anemkwõj ippãn ro nejin Anij ilo aer anemkwõj eaiboojoj.’ (Rom 8:21, UBS) Men eo el̦aptata unin ad kããlõt jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo me ej jãn Irooj eo ad, Jeova, ej bwe jej kaalikkar ad yokwe e.​—Exodus 21:5, UBS.