1, 2. Ewi wãween an Jeova letok naan in tõl ko an ñan armej ro doon?

 JÃN kar iien ko etto, Jeova ear lel̦o̦k naan in tõl ko ñan armej ro doon ilo elõñ wãween ko. Ñan waanjoñak, jet iien ear kwal̦o̦k pijen ko kab ettõn̦ak ko ñan armej ro bwe ren jel̦ã kõn ta ko renaaj wal̦o̦k ilju im jekl̦aj, ak ñan lel̦o̦k jet jerbal ñan er. Ilo iien ko jet, Jeova ear kõjerbal enjel̦ ro an ñan lel̦o̦k naan in tõl kein ñan armej ro. (Bõnbõn 7:89, UBS; Ezekiel 1:1; Daniel 2:19) Bareinwõt, jet iien Jeova ear kããlõt armej ro bwe ren kwal̦o̦k naan in tõl ko ñan armej ro An. Meñe Jeova ear kõjerbal elõñ wãween ko ñan lel̦o̦k naan ko an ñan armej ro doon, ak ro wõt me rar roñjaki im l̦oori, rar jeraam̦m̦an.

² Ilo raan kein, Jeova ej letok naan in tõl ko an ñan kõj ikijjeen Baibõl̦, kajoor eo an, kab eklejia ko ad. (Jerbal 9:31, UBS; 15:28; 2 Timote 3:16, 17) Joñan an alikkar naan ko an Jeova ñan kõj, ej ãinwõt ñe jej roñ ainikien an ba: “Eñin ial̦ eo, kom̦win etetal ilowaan.” (Aiseia 30:21) Jeova ej bar kõjerbal Jijej ñan kwal̦o̦k naan ko An ñan kõj. Ear jitõñ Jijej ñan tõl eklejia ko ad ikijjeen “rũkarejar etiljek im mãlõtlõt.” (Matu 24:45) Ekanooj aorõk bwe jen l̦oori naan in tõl ko jãn Jeova. Etke? Kõnke ro wõt me rej pokake Jeova renaaj maroñ mour ñan indeeo.​—Hibru 5:9.

3. Ta ko remaroñ kõm̦m̦an bwe jen jab roñjake ainikien Jeova? (Lale pija eo itulõñ.)

³ Setan ejel̦ã bwe naan in tõl ko jãn Jeova renaaj jipañ kõj bwe jen el̦l̦ã im mour. Kõn men in, ej kate e ñan kõm̦ad kõj bwe jen jab  maroñ eo̦roñ ainikien Jeova. Bareinwõt kõnke jejjab weeppãn, bũruod emaroñ m̦on̦e kõj bwe jen jab kõn̦aan roñjake ainikien Jeova im pokake e. (Jeremaia 17:9) Ilo katak in, jenaaj ekkatak kõn ta ko jej aikuj kõm̦m̦ani bwe jen maroñ roñjake wõt ainikien Jeova im jab m̦ad. Katak in enaaj bar jipañ kõj ñan kile bwe ñe jej roñjake ainikien Jeova im jar ñane, jenaaj maroñ epaake wõt e jekdo̦o̦n ta ko rej wal̦o̦k ñan kõj.

4. Ta eo Setan ej kõm̦m̦ane ñan ukot l̦õmn̦ak ko an armej ro?

⁴ Setan ej kajeeded kõmel̦el̦e ko rejjab m̦ool kab naan in karreelel ko bwe en ukot l̦õmn̦ak ko an armej ro. (Riit 1 Jon 5:19, UBS.) Armej ro ipel̦aakin lal̦ in remaroñ riiti elõñ kõmel̦el̦e ko ilo nuujpeba ko, bok ko, kab magazine ko. Remaroñ bareinwõt roñjake retio, alwõj tipi, kab kõjerbal Internet ñan bõk kõmel̦el̦e ko an armej ro. Jet iaan kõmel̦el̦e kein rem̦m̦an. Bõtab, ekkã an kõmel̦el̦e kein kareel armej ro ñan l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k jorrããn ñe armej ro rej kõm̦m̦ani men ko me rej n̦ae kien ko an Jeova. (Jeremaia 2:13) Ñan waanjoñak, elõñ nuujpeba ko kab armej ro ilo tipi rej ba bwe ejjel̦o̦k jorrããn ñe em̦m̦aan ñan em̦m̦aan ak kõrã ñan kõrã rej m̦areik doon. Kõn wõt an armej rein ba men in, elõñ armej rej l̦õmn̦ak bwe elukkuun pen kien eo ilo Baibõl̦ me ej ba bwe ruo em̦m̦aan ren jab babu ak pãd ippãn doon.​—1 Korint 6:9, 10, UBS.

5. Ta ko jej aikuj kõm̦m̦ani bwe jen jab oktak im errã ilo kõmel̦el̦e ko Setan ej kajeededi?

⁵ Ta ko armej ro doon Jeova rej aikuj kõm̦m̦ani bwe ren jab oktak im errã ilo kõmel̦el̦e ko Setan ej kajeededi? Bareinwõt, ta eo enaaj jipañ er bwe ren jel̦ã oktak eo ikõtaan men ko rem̦m̦an im men ko renana? Eokwe, Baibõl̦ ej uwaaki kajjitõk kein ruo. Ej ba bwe jej aikuj “kanooj lale ial̦ eo ekkar ñan Am̦ in naan” ak naan ko an Jeova. (Sam 119:9) Naan ko an Anij ilo Baibõl̦ rej jipañ kõj ñan jel̦ã ta kõmel̦el̦e ko rem̦ool im ta kõmel̦el̦e ko reriab. (Jabõn Kõnnaan 23:23) Jijej ear ba bwe jej aikuj mour ekkar ñan ‘naan ko otemjej me rej wal̦o̦ktok jãn lo̦ñiin Anij.’ (Matu 4:4) Jeova ear likũt elõñ naan in kakapilõk ko ilo Baibõl̦ im jej aikuj jel̦ã kilen l̦oori ilo mour ko ad. Josep ear l̦oori naan in kakapilõk ko an Anij. L̦õmn̦ak m̦õk kõn iien eo me lio pãleen Potipar ear kõn̦aan babu ak pãd ippãn. Men in ear wal̦o̦k elõñ iiõ ko m̦okta jãn an kar Anij kakien n̦ae l̦õñ im ellolo. Meñe ãindein, ak Josep ear jel̦ã kadede bwe enana men in ippãn Anij. Josep ear jab l̦õñ ippãn lio pãleen Potipar kõnke ear jab kõn̦aan jerawiwi n̦ae Jeova. (Riit Jenesis 39:7-9.) Elõñ alen an lio pãleen Potipar kajjioñ in kareel Josep ñan pãd ippãn, ak ear m̦akoko in roñjake ainikien. Josep ear roñjake wõt ainikien Jeova. Ilo raan kein, ta eo jej aikuj kõm̦m̦ane bwe jen ãinwõt Josep im jel̦ã men ko rem̦m̦an im men ko renana ippãn Jeova? Jej aikuj bar kate kõj ñan roñjake wõt ainikien Jeova im jab m̦ad kõn kõmel̦el̦e ko Setan ej kajeededi.

6, 7. Ta eo jej aikuj kõm̦m̦ane bwe naan ko an Setan ren jab jelõt kõj?

⁶ Elõñ kabuñ ko ilo raan kein, im katak ko aer relukkuun kapok armej. Eñin unin an elõñ  armej ba bwe ejjel̦o̦k tokjãn aer pukot kabuñ eo em̦ool. Bõtab, ñe jej kate kõj ñan roñjake ainikien Jeova, enaaj pidodo ad mel̦el̦e katak ko an rem̦ool. Eaorõk ñan kããlõt ainikien wõn eo jenaaj roñjake. Etke? Kõnke jejjab maroñ roñjake im mel̦el̦e an 2 armej kõnnaan tok ilo juon wõt iien. Jenaaj kar aikuj kate kõj ñan roñjake juon wõt iaaer im kõjekdo̦o̦n naan ko an eo juon. Ilo ejja wãween in wõt, jej aikuj kããlõt ainikien wõn eo jenaaj roñjake. Jiip ko rejel̦ã ainikien jabõt eo aer im rej l̦oore. Ãindein, Jeova ear jitõñ Jijej bwe en lale kõj ãinwõt juon rũlale jiip, innem jej aikuj kile ainikien Jijej im roñjake e.​—Riit Jon 10:3-5, UBS.

⁷ Jijej ear ba: “Kom̦win kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men ko kom̦ij roñjaki!” (Mark 4:24, UBS) Naan in tõl ko an Jeova rejim̦we im epidodo ad mel̦el̦e kaki. Bõtab, jej aikuj kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn naan ko an bwe jen m̦õn̦õn̦õ in pokake e jãn bũruod. El̦aññe jejjab kõjparok, jemaroñ jino ad roñjake naan in tõl ko renana an Setan im kõjekdo̦o̦n naan ko an Anij. Kõn men in, jen kõjparok bwe pija ko jej alwõji, al ko jej roñjaki, bok ko jej riiti, rũkaki im ro jet ilo jikuul̦ ko, rũmmãlõtlõt ro im ro jet ren jab tõl mour ko ad.​—Kolosse 2:8, UBS.

8. (1) Etke emaroñ pidodo ad po ippãn Setan? (2) Ta eo emaroñ wal̦o̦k ñan kõj el̦aññe jej kile bwe jem̦õjn̦o̦ ak jej kõjekdo̦o̦ne?

⁸ Setan ej kajjioñ kapo kõj kõnke ejel̦ã bwe kõj rijjerawiwi. Kõn men in, jej aikuj kate kõj bwe jen tiljek wõt ñan Jeova. (Jon 8:44-47) L̦õmn̦ak m̦õk kõn juon armej me ear lukkuun em̦m̦an ak tokãlik eoktak im po ilo an kõm̦m̦ane juon men enana. (Rom 7:15, UBS) Jidik kõn jidik, armej in emaroñ jakol̦o̦k an roñjake ainikien Jeova. Emaroñ jakol̦o̦k an jar, kwal̦o̦k naan, im kweilo̦k. Men kein rej kakõl̦l̦en an jino m̦õjn̦o̦l̦o̦k im jab roñjake naan ko an Jeova. Bõlen ejjab kile kakõl̦l̦e kein, ak bõlen ej kõjekdo̦o̦ni. Kõn men in, jidik kõn jidik armej in em̦õjn̦o̦, innem ej po im kõm̦m̦ane juon men enana. Ta eo jej aikuj kõm̦m̦ane bwe jen jab ãindein? Eokwe, el̦aññe jej kile bwe jejino m̦õjn̦o̦, jen m̦õkaj im kajim̦weik kõj. Bareinwõt, ñe jej lukkuun roñjake ainikien Jeova, jejãmin roñjake naan ko an “armej eo enana” ak ro me rar ilo̦k jãn m̦ool eo im jum̦ae kõj.​—Jabõn Kõnnaan 11:9.

9. Etke eaorõk ñan ad m̦õkaj im kile men ko me remaroñ kapo kõj?

⁹ Epidodol̦o̦k an taktõ ro kõmour juon rinañinmej ñe em̦õkaj an etal im taktõ. Ãindein, ñe em̦õkaj ad kile men ko me remaroñ kapo kõj, enaaj pidodol̦o̦k ad kõjparok kõj jãn men kein bwe jen jab po. Innem, Setan eban maroñ kõm̦m̦an ad “pokake kõn̦aan ko an.” (2 Timote 2:26, UBS) Ak ta eo jen kõm̦m̦ane el̦aññe jaar kõtl̦o̦k bwe kõn̦aan ko ad im wãween ad l̦õmn̦ak ren n̦ae naan ko an Jeova? Jej aikuj m̦õkaj im ro̦o̦l  ñan Jeova, pukot naan in tõl ko an im l̦oori. (Aiseia 44:22) Ekabũrom̦õjm̦õj bwe jet iien, meñe em̦õj an juon armej ro̦o̦l ñan Jeova, ak ej lo wõt leen bõd eo ear kõm̦m̦ane. Eñin unin em̦m̦anl̦o̦k ñe jej kate wõt kõj bwe jen jab po im ilo̦k jãn Jeova.

10, 11. (1) Elemen ad jel̦ã ñe juon armej eutiej bũruon? (2) Ta eo jej katak jãn bwebwenatoun Kora, Detan im Ebairam?

¹⁰ Jej aikuj keememej bwe bũruod emaroñ m̦on̦e kõj im kareel kõj ñan ilo̦k jãn Jeova. Ñan waanjoñak, juon armej emaroñ jino utiej bũruon ak l̦õmn̦ak wõt kõn e make. Ekauwõtata men kein ruo kõnke remaroñ tõll̦o̦k juon armej ñan an kõm̦m̦ani men ko renana. Ñe eutiej bũruon juon armej, ej l̦õmn̦ak bwe em̦m̦anl̦o̦k jãn ro jet im bwe emaroñ kõm̦m̦ane jabdewõt men ekõn̦aan. Ej bareinwõt l̦õmn̦ak bwe ejjab jim̦we an ro jet lel̦o̦k naan in tõl ko ñane. Kõn men in, ñe rũttõmak ro m̦õttan, em̦m̦aan ro rej lale eklejia, ak doulul eo an Jeova rej lel̦o̦k naan in kakapilõk ko ñane, ejjab roñjake. Jidik kõn jidik, joñan an armej in ettol̦o̦k jãn Jeova, epen an roñjake naan ko An.

¹¹ Jeova ear jitõñ Moses im Aron bwe erro en tõl RiIsrael ro ilo ãne jem̦aden. Bõtab Kora, Detan, im Ebairam rar jum̦aik erro. Rar kõn̦aan make peek kõn wãween aer kabuñ ñan Jeova. Em̦m̦aan rein 3 rar lukkuun utiej bũrueer. Ta eo Jeova ear kõm̦m̦ane ñan er? Ear m̦an rijum̦ae rein. (Bõnbõn 26:8-10, UBS) Bwebwenato in ej katakin kõj bwe ñe juon ej jum̦ae Jeova, enaaj jorrããn tokãlik. Baibõl̦ ej ba: “Utiej bõro ej tõll̦o̦k ñan jorrããn.”​—Jabõn Kõnnaan 16:18, UBS; Aiseia 13:11, UBS.

12, 13. (1) Ta eo Gihezai ear kõm̦m̦ane kõn wõt an l̦õmn̦ak kõn e make, im ta eo ear wal̦o̦k ñane tokãlik? (2) Ta eo Ekan ear kõm̦m̦ane kõn an kar l̦õmn̦ak wõt kõn e make im kõn̦aan eo an?

¹² Ebar kauwõtata ñe juon armej ej l̦õmn̦ak wõt kõn e make. Armej rot in emaroñ kõjekdo̦o̦n naan in tõl ko an Jeova, wel̦o̦k im an̦okn̦ake men ko an ro jet. Eñin men eo ear wal̦o̦k ñan rijjipañ eo an Ilaisha etan Gihezai. Juon iien, juon kapen jarin tarin̦ae an kiiñ in Siria, etan Neaman, ear nañinmej in lõba im Ilaisha, rũkanaan eo an Anij ear kõmouri. Joñan an kar Neaman kam̦m̦oolol Ilaisha, ear lel̦o̦k elõñ jããn im nuknuk ko ñane ak Ilaisha ear m̦akoko in bũki. Bõtab, Gihezai ear lukkuun kõn̦aan men kein im ear l̦õmn̦ak wõt kõn kõn̦aan in an. Gihezai ear jab kõnnaanek Ilaisha, ak ear kõpl̦e l̦o̦k Neaman im m̦on̦e bwe en lel̦o̦k m̦weiuk kein ñane. Ta eo ear wal̦o̦k ñan Gihezai kõn an kar l̦õmn̦ak wõt kõn e make im riab? Jeova ear lel̦o̦k nañinmej in lõba ñane!​—2 Kiiñ 5:20-27.

¹³ Ñe juon ej l̦õmn̦ak wõt kõn e make im kõn̦aan ko an, emaroñ tõll̦o̦k e ñan kõm̦m̦ane juon men enana. Eñin men eo me ear wal̦o̦k ñan Ekan. Ear ba: “Ibwiljin men ko otemjej jaar rakimi iar lo juon kopã in Babil̦on el̦ap an aiboojoj, im enañin l̦alem bo̦un in jelba, im juon m̦õttan kool̦ eo eddol̦o̦k jãn juon bo̦un. Iar kanooj kõn̦aan men kein, innem iar bũki.” Ekan en kar jol̦o̦k kõn̦aan in an jãn bũruon, ak ear jab. Ear wõnm̦aanl̦o̦k wõt im ko̦o̦ti men kein im n̦ooji ilo em̦ nuknuk eo an. Jeova ear kaalikkar ñan aolep RiIsrael ro kõn jerawiwi eo an Ekan, im ilo ejja raan eo wõt, kar kade Ekan kab baam̦le eo an ñan mej. (Joshua 7:11, 21, 24, 25, UBS) El̦aññe jejjab kõjparok, jemaroñ l̦õmn̦ak wõt kõn kõj make im kõn̦aan ko ad ãinwõt kar Ekan. Eñin unin jej aikuj kõjparok kõj jãn “jabdewõt jerbal in arõk.” (Luk 12:15, UBS) Ñe juon ej l̦õmn̦ak wõt kõn e make im kõn̦aan ko an, men in emaroñ bar tõll̦o̦k e ñan l̦õñ. Kõn men in, el̦aññe juon l̦õmn̦ak ettoon ej jiktok ilo l̦ol̦ãtãt ko ad, jen m̦õkaj im jol̦o̦ke. Jen jab kõtl̦o̦k bwe kõn̦aan ko rejjab jim̦we ren l̦apl̦o̦k wõt ilo bũruod im kõm̦akũt kõj ñan kõm̦m̦an jerawiwi.​—Riit Jemes 1:14, 15, UBS.

14. Ta eo jen kõm̦m̦ane el̦aññe jej l̦õmn̦ak in kõm̦m̦ane juon men ebõd?

¹⁴ Utiej bõro im l̦õmn̦ak wõt kõn kõj make  rej bõktok jorrããn. Innem, m̦okta jãn ad kõm̦m̦ane juon men enana, em̦m̦an bwe jen kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn an men in naaj jelõt kõj. Men in enaaj jipañ kõj bwe jen roñjake wõt ainikien Jeova ak naan ko an. (Duteronomi 32:29) Ilo Baibõl̦, Jeova ej kwal̦o̦k kõn jeraam̦m̦an ko renaaj wal̦o̦k ñe jej kõm̦m̦ane men eo ejim̦we. Im ej bar kwal̦o̦k kõn men ko rekabũrom̦õjm̦õj renaaj wal̦o̦k ñe jej kõm̦m̦ane men eo ebõd. Innem, el̦aññe jej l̦õmn̦ak in kõm̦m̦ane juon men ebõd, jen bõjrak im l̦õmn̦ak kõn an men in naaj jelõt kõj, ro jepaake er, kab jem̦jerã eo ad ippãn Jeova.

15. Ta eo jemaroñ katak jãn joñak eo an Jijej kõn jar?

¹⁵ Jeova ekõn̦aan bwe jen m̦õn̦õn̦õ im jeraam̦m̦an ilo mour ko ad. (Sam 1:1-3) Ej jipañ kõj im letok katak ko me jej aikuji ilo iien ko rejejjet. (Riit Hibru 4:16, UBS.) Meñe Jijej ear weeppãn, ak ear jar ñan Jeova aolep iien bwe en jipañe. Jeova ear rejetake Jijej im jipañe ilo wãween ko rekabwilõñlõñ. Ñan waanjoñak, ear jilkinl̦o̦k enjel̦ ro ñan kakajoore, im ear lel̦o̦k kajoor eo An ñane. Jeova ear bar jipañ Jijej ke ear kããlõt rijjilõk ro an 12. Ejjab men kein wõt, ak Jeova ear make ba bwe ej yokwe Jijej im buñbũruon kake. (Matu 3:17; 17:5; Mark 1:12, 13, UBS; Luk 6:12, 13; Jon 12:28) Kõj bareinwõt jej aikuj jar aolep iien jãn bũruod ãinwõt kar Jijej. (Sam 62:7, 8; Hibru 5:7) El̦aññe jej jar ñan Jeova aolep iien, jenaaj epaake wõt e im jenaaj kõm̦m̦ane men ko me rej kabuñbũruon.

16. Ta eo jej aikuj kõm̦m̦ane bwe Jeova en jipañ kõj ñan roñjake ainikien?

¹⁶ Jeova ejjab iuun kõj bwe jen l̦oore naan in kakapilõk ko an. Ak ej kõm̦m̦an bwe aolep armej ro remaroñ jel̦ã kõn naan ko an. Jej aikuj kajjitõk ippãn bwe en letok kajoor eo an ñan tõl kõj, innem enaaj m̦õn̦õn̦õ in letok. (Riit Luk 11:10-13.) Ãlikin ad jar im kajjitõk jipañ ippãn Jeova, eaorõk bwe jen kate kõj ñan roñjake ta eo ej ba. Baibõl̦ ej ba: “Kom̦win lale kõjkan ami roñjake.” (Luk 8:18) L̦õmn̦ak m̦õk kõn juon armej me ej jar ñan Jeova im kajjitõk bwe en jipañe ñan jab l̦õñ, ak ej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im alwõji pija ko rettoon. M̦ool ke bwe armej in ekõn̦aan bwe Jeova en jipañe? Ejjab. El̦aññe jekõn̦aan bwe Jeova en jipañ kõj, jej aikuj pãd ilo jikin ko me kajoor eo an ej pãd ie, ãinwõt ilo iien kweilo̦k ko ad. Elõñ rũkarejar ro an Jeova rar jab po im jorrããn kõnke rar roñjake naan ko An ilo iien aer kweilo̦k. Ke rar roñjake katak ko, rar kile bwe ear wõr juon kõn̦aan ejjab jim̦we ilo bũrueer im rar kõm̦m̦an oktak ko ñan jol̦o̦k kõn̦aan in aer.​—Sam 73:12-17, UBS; 143:10.

17. Etke ekauwõtata ñan lõke kõj make?

¹⁷ Elõñ men ko jemaroñ katak jãn joñak eo an Kiiñ Devid. Ke ear pokake Jeova im atartar ioon, Devid ear maroñ kõm̦m̦ane elõñ men ko rekabwilõñlõñ. Ñan waanjoñak, meñe ear likao, ak ear m̦an riineea eo Golaiat. Tokãlik, Devid ear juon rũttarin̦ae, innem juon kiiñ. Kar an eddo ñan kõjparok RiIsrael ro im jipañ er ñan kõm̦m̦ani pepe ko rem̦m̦an. Bõtab, ke Devid ear lõke e make, bũruon ear make m̦on̦e. Ear l̦õñ ippãn Batshiba, im ear kõm̦m̦an bwe l̦eo pãleen liin en mej. Ak ke Jeova ear kaje Devid kõn bõd kein an, Devid ear kõttãik bũruon im kwal̦o̦k ruõn. Innem, ear bar epaake Jeova.​—Sam 51:4, 6, 10, 11.

18. Ta eo emaroñ jipañ kõj ñan roñjake wõt ainikien Jeova?

¹⁸ Bokin 1 Korint 10:12 ej kaalikkar bwe ekauwõtata ñan lõke kõj make. Ejjel̦o̦k armej emaroñ make “jineet buñtõn neen.” Kõn men in, jenaaj l̦oor ainikien Jeova ñe eaab ainikien Setan. (Jeremaia 10:23) Eñin unin jej aikuj jar ñan Jeova aolep iien im kõtl̦o̦k bwe kajoor eo an en tõl kõj. Jen kate kõj bwe jen lukkuun roñjake ainikien Jeova aolep iien.