1. Etke rũkarejar ro an Anij rej iioone “elõñ men ko reppen”?

 JEJJAB bwilõñ bwe jenaaj deblo̦ke ak iioone “elõñ men ko reppen” m̦okta jãn ad naaj mour ñan indeeo. Jekdo̦o̦n ewi toon ad karejar ñan Jeova, ak ewõr mãlejjoñ ko me kõj aolep jej iiooni. Etke? Juon iaan un ko ej kõnke jej mour ilo jukjukun pãd in an Setan.​—Revelesõn 12:12.

2. (1) Aolep armej rej iioon apañ, ekoba Kũrjin ro. Ak ta apañ eo juon me Kũrjin ro rej iioone? (Lale pija eo itulõñ.) (2) Wõn eo ej tõl armej ro ñan jum̦ae im kaeñtaan kõj, im etke jejel̦ã men in?

² Aolep armej ro rej iioone apañ ko ilo mour ko aer. Bõtab, elõñl̦o̦k apañ ko Kũrjin ro rej iiooni. (1 Korint 10:13, UBS) Juon iaan apañ kein ej ñe armej ro rej kaeñtaan er kõn aer tiljek wõt ñan Anij. Jijej ear ba ñan rũkal̦oor ro an: “Rũkarejar ejjab utiej jãn irooj eo an. El̦aññe rar matõrtõr [ak kaeñtaan, NW] Eõ, renaaj bareinwõt matõrtõre [ak kaeñtaan, NW] kom̦.” (Jon 15:20) Wõn eo ej tõl armej ro ñan jum̦ae im kaeñtaan kõj? Setan. Jejel̦ã men in kõnke Baibõl̦ ej ba bwe Setan ej ãinwõt juon “l̦aiõn erorror” im ej ‘pukot eo ej maroñ in kañe.’ (1 Piter 5:8) Setan ej kate wõt e im elõñ men ko ej kajjioñ in kõm̦m̦ani ñan kabõjrak kõj jãn ad karejar ñan Jeova. Jen kiiõ lale apañ ko me rijjilõk Paul ear iiooni.

3-5. (1) Ta apañ eo Paul ear iioone ilo Listra? (2) Etke naan ko an Paul rar kakajoorl̦o̦k rũkal̦oor ro meñe ear kõnnaan kõn aer iiooni men ko reppen?

³ Elõñ alen an armej ro jum̦ae im kaeñtaan Paul kõn tõmak eo an. (2 Korint 11:23-27, UBS) Juon iien, ke Paul ear pãd ilo Listra, ear kõmour juon em̦m̦aan me ear jaje etetal. Ke em̦m̦aan in ear jino etetal, armej ro rar l̦õmn̦ak bwe Paul im Barnebas rej anij. Joñan, erro Barnebas ar akwel̦ap ñan er bwe ren jab kabuñ ñan erro! Bõtab, ejjabto tokãlik, rũtõl in kabuñ eo an RiJu ro rar itok im kananaik Paul im Barnebas im jarin armej ro rar tõmak er. Kõn men in, rar kade Paul kõn dekã m̦ae iien rar l̦õmn̦ak bwe emej.​—Jerbal 14:8-19.

⁴ Ãlikin an kar Paul im Barnebas pãd ilo Derbe, erro ar “jepl̦aak ñan Listra, im ñan Aikoniõm, im ilo̦k ñan Antiok i Pisidia. Rar kakajoorl̦o̦k rũttõmak ro im kaperanl̦o̦k er bwe ren pen wõt ilo tõmak. Rar katakin er im ba, ‘Jej aikuj deblo̦k elõñ men ko reppen ilo ad del̦o̦ñ Aelõñ in Anij.’” (Jerbal 14:21, 22, UBS) Enañin aolep armej renaaj kar inepata ñe juon ej ba bwe renaaj iiooni “elõñ men ko reppen.” Innem, etke naan kein an kar Paul im Barnebas rar “kakajoorl̦o̦k rũttõmak ro”?

⁵ Eokwe, ñe jej etale naan ko an Paul jenaaj loe uwaakin kajjitõk in. Paul ear jab ba: “Jej aikuj kijenmej ium̦win elõñ men ko reppen.” Ak, ear ba: “Jej aikuj deblo̦k elõñ men ko reppen ilo ad del̦o̦ñ Aelõñ in Anij.” Paul ear kakajoorl̦o̦k rũkal̦oor ro ke ear kakeememej er kõn jeraam̦m̦an eo renaaj bõke kõn aer tiljek wõt ñan Anij. Jeraam̦m̦an in ejjab juon ettõn̦ak bajjek. Jijej ear ba: “Eo ej kijenmej ñan jem̦l̦o̦kin naaj lo̦mo̦o̦rene.”—Matu 10:22.

6. Ta jeraam̦m̦an ko ñan ro me rej kijenmej?

⁶ El̦aññe jej kijenmej ium̦win mãlejjoñ ko, jenaaj bõk juon jeraam̦m̦an ekanooj em̦m̦an. Ñan ro me Anij ear kapit er kõn kajoor eo an, renaaj maroñ mour indeeo ilañ im tõl ippãn Jijej. Im ñan ‘jiip ro jet,’ renaaj maroñ mour ñan indeeo ijin ioon lal̦ im jokwane ie. (Jon 10:16; 2 Piter 3:13) Bõtab m̦ae tõre en̦, jenaaj iioon “elõñ men ko reppen.” Jen kiiõ bwebwenato kõn wãween ko 2 me Setan ej mãlejjoñe kõj kaki.

7. Ta ko armej ro remaroñ kõm̦m̦ani ñan kõj Kũrjin ro?

⁷ Jijej ear ba: “Armej renaaj jibwe kom̦ in liaakel̦o̦k kom̦ ñan riekajet. Renaaj deñl̦o̦ke kom̦ ilo im̦õn jar ko; kom̦ naaj jutak im̦aan mejãn rũkien ro im irooj ro.” (Mark 13:9, UBS) Ekkar ñan naan kein an Jijej, armej ro renaaj jum̦ae im kaeñtaan jet Kũrjin. Jet iien rũtõl in kien im kabuñ ko rej kareel ro jet ñan kõm̦m̦ane men in. (Jerbal 5:27, 28) Bõtab, l̦õmn̦ak m̦õk kõn joñak eo an Paul. Ke ear jel̦ã bwe armej ro renaaj jum̦ae im kaeñtaane, ear ke mijak? Ear jab!​—Riit Jerbal 20:22, 23, UBS.

8, 9. (1) Etke jejel̦ã bwe Paul ear peek ñan kijenmej wõt? (2) Ilo raan kein, ta apañ ko jet iaan ro jeid im jatid rej kijenmej ium̦wier?

⁸ Paul ear peran im ear kijenmej wõt jekdo̦o̦n ta apañ ko Setan ear mãlejjoñe kaki. Paul ear ba: “Mour eo aõ ij watõk ejjab aorõk ippa, ak in kam̦õjl̦o̦k jerbal eo kun̦aaõ, im kadedel̦o̦k men eo Irooj ear letok bwe in kõm̦m̦ane, eo ej kõn kwal̦o̦k Naan eo Em̦m̦an kõn jouj an Anij.” (Jerbal 20:24, UBS) Meñe Paul ear jel̦ã bwe armej ro renaaj jum̦ae im kaeñtaane, ak ear jab mijak im ebbeer. Ear peek ilo bũruon ñan kijenmej wõt. Kõttõpar eo an ej bwe en ‘kadedel̦o̦k jerbal in kwal̦o̦k kõn Naan eo Em̦m̦an’ meñe ro jet rar kaeñtaane.

⁹ Ilo raan kein, elõñ ro jeid im jatid ilo tõmak rej tiljek wõt ñan Anij ãinwõt kar Paul. Ñan waanjoñak, ilo juon aelõñ, kar kajju kalbuuji jet iaan Ri Kõnnaan ro an Jeova meñe rar jab kõm̦m̦an juon keej n̦ae er ilo jikin ekajet. Bareinwõt, rejjab kõtl̦o̦k bwe baam̦le ko aer ren lol̦o̦k er. Im rar m̦an im kaeñtaan jet iaan  rein jeid im jatid. Enañin 20 iiõ in aer pãd ilo kalbuuj. Etke kar kalbuuji er? Kõnke rem̦akoko in bõk kun̦aaer ilo jabdewõt m̦akũtkũt ko an kien.

10. El̦aññe ejidimkij an armej ro jum̦ae im kaeñtaan kõj, etke jen jab mijak im ebbeer?

¹⁰ Ilo aelõñ ko jet, ejidimkij an armej ro jum̦ae im kaeñtaan ro jeid im jatid. El̦aññe ej wal̦o̦k men in ñan kwe, jouj im jab mijak im ebbeer. Keememej joñak eo an Josep. Ilo jidimkij ear iioon juon mãlejjoñ ke l̦õm̦aro jein rar wiakake bwe en juon rũkõm̦akoko. Bõtab, Jeova ear ‘lo̦mo̦o̦rene jãn eñtaan ko otemjej’ ear iiooni. (Jerbal 7:9, 10) Jeova emaroñ bar kõm̦m̦ane men in ñan kwe. Jab mel̦o̦kl̦o̦k bwe Jeova “ejel̦ã kilen kõtl̦o̦k armej ro rem̦m̦an jãn menin mãlejjoñ ko.” (2 Piter 2:9, UBS) Jeova ear jipañ ro jet ilo iien ko m̦okta. Kõn men in, kwõmaroñ tõmak bwe enaaj bar jipañ eok im bwe ewõr am̦ maroñ ñan kijenmej ium̦win mãlejjoñ ko. Kwõn lõke Jeova im tõmak bwe enaaj lo̦mo̦o̦ren eok jãn jukjukun pãd in enana im kajeraam̦m̦an eok kõn mour indeeo.​—1 Piter 5:8, 9.

11. Elemen an mãlejjoñ eo me epen ad kile oktak jãn ñe ro jet rej kajju jum̦ae im kaeñtaan kõj?

¹¹ Setan ej bar mãlejjoñe kõj ilo wãween eo me epen ad kile. Elemen an mãlejjoñ in oktak jãn ñe ro jet rej kajju jum̦ae im kaeñtaan kõj? Eokwe, ñe armej rej kajju jum̦ae im kaeñtaan eok, ej ãinwõt juon taibuun kõnke ej kajju ko̦kkure m̦weo im̦õm̦. Bõtab, mãlejjoñ eo me epen ad kile ej ãinwõt dile ko ak termite ko, kõnke rej ko̦kkure m̦weo im̦õm̦ jidik kõn jidik. Im kwõjjab kile men in m̦ae iien elukkuun jorrããn m̦weo im̦õm̦.

12. (1) Kain l̦õmn̦ak rot eo Setan ekõn̦aan kabbeere eok kake, im etke? (2) Ta l̦õmn̦ak eo an Paul ke ear bũrom̦õj im nana an mour?

¹² Setan ekõn̦aan kattol̦o̦k eok jãn Jeova bwe komiro en jab epaake doon. Ta ko ej kõjerbali bwe en tõprak kõn̦aan in an? Ej kõm̦m̦an an ro jet jum̦ae im kaeñtaane eok. Bareinwõt, ej mãlejjoñe eok ilo wãween eo me emaroñ pen am̦ kile. Ñan waanjoñak, emaroñ kõm̦m̦an am̦ l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k tokjam̦. Etke Setan ekõn̦aan bwe kwõn l̦õmn̦ak rot in? Kõnke ñe juon ej ãindein, emaroñ ebbeer im jidik kõn jidik emaroñ kattol̦o̦k e make jãn Anij. Rijjilõk Paul ear bũrom̦õj jet iien im l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k tokjãn. Juon iien, joñan an inepata ippãn make ear ba, “ña armej eñtaan.” (Riit Rom 7:21-24.) Paul ear lukkuun epaake Jeova, im bõlen ear juon iaan em̦m̦aan ro ilo kumi eo me ear lale aolep eklejia ko. Meñe ãindein, ak ear itõn ebbeer. Etke? Kõnke ear l̦õmn̦ak kõn bõd ko ear kõm̦m̦ani im m̦õjn̦o̦ ko an. Paul ear kõn̦aan kõm̦m̦ane wõt men ko rejim̦we, ak ear jab pidodo ñane. Kwõnañin ke ãindein? Eokwe, keememej joñak eo an Paul. Men in emaroñ kaenõm̦m̦an eok kõnke ear bar aikuj kate e bwe en jab ebbeer.

13, 14. (1) Etke jet iien rũkarejar ro an Anij rej bũrom̦õj im ebbeer? (2) Wõn eo ekõn̦aan bwe jen lukkuun bũrom̦õj, im etke?

¹³ Elõñ iaan ro jeid im jatid rej bũrom̦õj, inepata, im l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k tokjãer. Ñan waanjoñak, Deborah, juon kõrã me ekijejeto ilo jerbal in bainier (pioneer) ej ba: “Aolep iien kõn aõ keememeje wõt bõd eo iar kõm̦m̦ane, el̦ap aõ bũrom̦õj im enanal̦o̦k aõ mour. Ñe ij l̦õmn̦ak kõn aolep likjab ko aõ, ekõm̦m̦an aõ l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k juon armej enaaj yokwe eõ, ekoba Jeova.”

¹⁴ Etke jet iaan rũkarejar ro retiljek an Jeova ãinwõt Deborah, ej l̦e jãn joñan aer bũrom̦õj? Eokwe, emaroñ lõñ un ko unin aer ãindein. Bõlen ej kõnke rej l̦õmn̦ak bwe er armej nana ak kõnke rejjab m̦õn̦õn̦õ ilo mour ko aer. (Jabõn Kõnnaan 15:15) Ro jet el̦e jãn joñan aer bũrom̦õj kõnke ewõr aer nañinmej im ej jelõt eñjake ko aer. El̦aññe jej ãindein, ta eo emaroñ  jipañ kõj? Eokwe, jej aikuj keememej wõn eo ekõn̦aan bwe jen lukkuun bũrom̦õj im bõjrak jãn ad karejar ñan Jeova. Wõn in? Setan. Ejel̦ã bwe ejjel̦o̦k an kõjatdikdik kõnke enaaj mej im jako ñan indeeo. Im ekõn̦aan bwe kwõn tõmak bwe kwe armej nana im ejjel̦o̦k am̦ kõjatdikdik. (Revelesõn 20:10) Setan ej kate ñan kainepataik kõj im kam̦õjn̦o̦l̦o̦k kõj. Jekdo̦o̦n ta mãlejjoñ eo Setan ej kõjerbale, ak juon wõt an kõttõpar. Ta in? Ej ñan kabõjrak kõj jãn ad karejar ñan Anij. Elukkuun alikkar bwe armej ro an Anij rej aikuj jum̦aik Setan bwe ren maroñ tiljek wõt ñan Jeova.

15. Ekkar ñan 2 Korint 4:16, 17, ta eo kwõn kate eok ñan jab kõm̦m̦ane?

¹⁵ Kwõn kate eok bwe kwõn jab ebbeer. Reim̦aanl̦o̦k wõt ñan jeraam̦m̦an eo kwõnaaj bõke ilju im jekl̦aj. Paul ear je ñan Kũrjin ro ilo Korint im ba: “Kõm ban ebbeer. Meñe ãnbwinnim ej m̦õjn̦o̦l̦o̦k, ak Anij ej kõkããl am . . . jãn raan ñan raan. Im inepata in kõmij eñtaan kake, eo emera im ej ñan jidik wõt iien, enaaj bõktok ñan kõm juon aiboojoj eo el̦ap im ej ñan indeeo, eo ekanooj l̦apl̦o̦k jãn joñan inepata in.”​—2 Korint 4:16, 17, UBS.

16. Etke ekanooj aorõk bwe jen pojak kiiõ m̦okta jãn an Setan mãlejjoñe kõj?

¹⁶ Ilo katak in, jaar loe bwe “etao” Setan im elõñ wãween ko ej mãlejjoñe kõj kaki. (Epesõs 6:11) Kõn men in, jen l̦oore naan ko ilo 1 Piter 5:9 (UBS). Ej ba: “Kom̦win pen ilo tõmak eo ami im jum̦ae e [Setan].” Ta eo enaaj jipañ kõj ñan jum̦ae Setan im pen ilo tõmak? Eokwe, jej aikuj kõpooje bũruod im l̦õmn̦ak ko ad kiiõ bwe jen pojak kadede ñan kõm̦m̦ane men eo ejim̦we m̦okta jãn an mãlejjoñe kõj. Ñan kaalikkar joñan an aorõk ñan ad kõm̦m̦ane men in, l̦õmn̦ak m̦õk kõn waanjoñak in. M̦okta jãn an rũttarin̦ae ro etal im tarin̦ae, rej aikuj jol̦o̦k el̦ap iien ñan katak kilen tarin̦ae im kate wõt er bwe ren pojak. Ro doon Jeova rej ãinwõt  rũttarin̦ae ro, im eo me rej jum̦aiki ej Setan. Jejjab jel̦ã ta ko Setan enaaj kõm̦m̦ani ilju im jekl̦aj ñan mãlejjoñe kõj kaki. Kõn men in, jej aikuj kiiõ kapenl̦o̦k tõmak eo ad im kakajoorl̦o̦k kõj bwe jen jel̦ã kilen kijenmej im jum̦aiki. Rijjilõk Paul ear rõjañ Kũrjin ro im ba: “Kom̦win make etale im ekajete kom̦, bwe kom̦win jel̦ã ñe kom̦ij mour ilo tõmak.”​—2 Korint 13:5, UBS.

17-19. (1) Elemen ad maroñ etale kõj make? (2) Ta eo ajri im jo̦dikdik ro remaroñ kõm̦m̦ane bwe ren pojak in kwal̦o̦k naan ilo jikuul̦?

¹⁷ Elemen ad etale kõj make? Eokwe, ej ilo ad kajjitõk ippãd make kajjitõk kein: ‘Eokkutkut ke aõ jar ñan Jeova? Ñe ro jet rekõn̦aan bwe in kõm̦m̦ane juon men enana, el̦apl̦o̦k ke aõ pokake Anij jãn armej? Ij ke pãd ilo aolep kweilo̦k ko? Ij ke peran ñe ij kwal̦o̦k ñan ro jet kõn tõmak eo aõ? Em̦õkaj ke aõ jol̦o̦k bõd ko an rũttõmak ro m̦õtta, ãinwõt aõ kõn̦aan bwe ren jol̦o̦k aõ bõd? Ij ke pokake em̦m̦aan ro me rej lale eklejia eo aõ kab naan in tõl ko an ro me rej lale doulul eo ad?’

¹⁸ Jej pãd ibwiljin armej ro me rej kate er ñan ukot wãween ad l̦õmn̦ak bwe jen ãinwõt er. Elõñ ajri im jo̦dikdik ro reperan ilo aer kwal̦o̦k kõn tõmak eo aer ilo jikuul̦. Rejjab jook im ãliklik in kõm̦m̦ane men in. Ta eo ej jipañ jo̦dikdik rein bwe ren maroñ peran? Rej l̦oore naan in jipañ ko me rej wal̦o̦k ilo bok ko ad. Ñan waanjoñak, ilo Imõniaroñroñ eo an Tijem̦ba 15, 2010, peij 5 ej kwal̦o̦k bwe ñe juon rijikuul̦ ej kajjitõk ippam̦ im ba: “Wõn eo kwõj kããlõte bwe en tõl im president ñan kilaaj in ad?” Kwõmaroñ uwaak im ba: “Em̦õj aõ kadede kããlõt rũtõl eo em̦m̦antata. Ke ña Kũrjin, em̦õj aõ kããlõt Jijej bwe en rũtõl eo aõ. Kokõn̦aan ke jel̦ã unin aõ tõmak bwe ej rũtõl eo em̦m̦antata?” Kom̦ rũtto ro, kom̦ij aikuj bwebwenato ippãn ajri ro nejimi kõn ta ko remaroñ ba ñan kwal̦o̦k kõn tõmak ko aer. El̦aññe kom̦ij kõm̦m̦ane men in, ajri im jo̦dikdik ro nejimi renaaj pojak in kwal̦o̦k naan ilo jikuul̦.

¹⁹ Ejjab pidodo aolep iien ñan jojomare tõmak ko ad, im ejjab pidodo aolep iien ñan kõm̦m̦ane men ko Jeova ekõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani. Ñan waanjoñak, ãlikin ad ro̦o̦l jãn jikin jerbal ko ad, joñan ad m̦õk emaroñ pen ad etal im kweilo̦k. Ak, emaroñ pen ad ruj in jibboñ im etal in kwal̦o̦k naan. Bõtab, jen keememej men in: El̦aññe jej kate kõj ñan kõm̦m̦ane men kein kiiõ, jenaaj pojak ñe jej iiooni mãlejjoñ ko reppen ilju im jekl̦aj.

20, 21. (1) Etke ad kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn an kar Jijej mej kõn kõj emaroñ jipañ kõj? (2) Ta eo jen peek ilo bũruod ñan kõm̦m̦ane?

²⁰ Ak ta eo emaroñ jipañ kõj el̦aññe jej bũrom̦õj im itõn ebbeer? Eokwe, em̦m̦an ñan kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn an kar Jijej itok im mej kõn kõj. Rijjilõk Paul ear kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kake men in. Jet iien ear bũrom̦õj im itõn ebbeer. Bõtab, ear jel̦ã bwe Kũraij ear jab mej kõn ro reweeppãn, ak ear mej kõn rijjerawiwi ro ãinwõt e. Paul ear je im ba: “Ij mour kõn tõmak ilo Nejin Anij, eo ear yokwe eõ im ear lel̦o̦k mour eo an kõn eõ.” (Galetia 2:20, UBS) Naan kein an Paul rej kaalikkar bwe ear tõmak bwe Jijej ear mej kõn kõj, im ear watõke men in ãinwõt juon menin lel̦o̦k ñan e make.

²¹ El̦aññe kwõj bar watõk mej eo an Jijej ãinwõt juon menin lewaj jãn Jeova ñan eok, men in enaaj bar jipañ eok bwe kwõn jab ebbeer. Ejjab mel̦el̦ein bwe enaaj kajju jako am̦ bũrom̦õj im inepata. Jet armej renaaj aikuj kijenmej kõn men kein m̦ae iien jej pãd ilo pedetaij. Bõtab, kõj aolep jej aikuj keememej bwe Anij enaaj kajeraam̦m̦an ro wõt me rej kijenmej im rejjab ebbeer. Kajjojo raan ej epaaktok iien eo ñe kien ak Aelõñ eo an Anij enaaj tõl kõj ioon lal̦ in. Innem, ej kab nãj wõr aenõm̦m̦an ijin ioon lal̦ im aolep renaaj weeppãn. Kõn men in, kwõn peek ilo bũruom̦ bwe kwõnaaj del̦o̦ñ ilo Aelõñ eo an Anij meñe kwõnaaj aikuj deblo̦ke ak iioone elõñ men ko reppen.