1. Ewi wãween an kar juon enjel̦ em̦m̦an oktak im Setan?

 ILO jinoin, ear wõr juon enjel̦ me ear em̦m̦an jem̦jerã eo an ippãn Jeova. Bõtab tokãlik, enjel̦ in ear jino kõn̦aan bwe armej ro ren kabuñ ñane. Ear jab m̦õkaj im jol̦o̦k kõn̦aan in ebõd, ak ear kõtl̦o̦k bwe en l̦apl̦o̦k wõt m̦ae iien eo ear jerawiwi. (Jemes 1:14, 15) Jejjab lukkuun jel̦ã kar etan enjel̦ in ilo kar jinoin, bõtab kiiõ jej n̦aetan Setan, eo me ear “jab jutak ilo m̦ool.” Ear jum̦ae Jeova im oktak im erom eo ej “jemãn riab.”—Jon 8:44.

2, 3. Naan kein “Setan,” “Tepil̦,” “jedpãnit,” im “tũrãikõn” rej kaalikkar ta kõn rũkõjdat eo el̦aptata an Jeova?

² Jãn ke Setan ear jum̦ae Jeova, ear kaalikkar bwe ej rũkõjdat eo el̦aptata an Jeova im ebar l̦ap an kõjdate aolep armej. Wãween an Baibõl̦ kõmel̦el̦e kõn Setan ej kaalikkar joñan an lukkuun nana. Setan ej mel̦el̦ein “Rijum̦ae.” Men in ej kaalikkar bwe enjel̦ in enana elukkuun dike an Anij tõl im ej kamaat an maroñ ñan jum̦aik jim̦we im maroñ eo an Anij ñan tõl. Elukkuun kõn̦aan lo an jem̦l̦o̦k irooj bõtata eo an Jeova.

³ Ilo bokin Revelesõn 12:9, ej bar n̦aetan Setan, Tepil̦ eo, mel̦el̦ein naan in ej “Riruruwe.” Men in ej kakeememej kõj kõn an  kar Setan kananaik Anij ilo an ba bwe ej juon rũriab. Naan kein “jedpãnit erũtto” ej kakeememej kõj kõn wãween an kar Setan kõjerbal juon jedpãnit ñan m̦on̦e Iv. Im “tũrãikõn eo el̦ap” ej bar juon wãween em̦m̦an ñan kõmel̦el̦eik Setan. Ej juon eo elukkuun lãj im nana. Ekõn̦aan ko̦kkure armej ro an Jeova im karõk ko An bwe ren jab jejjet kitieer.

4. Ta ko jenaaj etali ilo katak in?

⁴ Men in ej kaalikkar bwe Setan el̦ap an kauwõtata im ekõn̦aan ko̦kkure ad tiljek ñan Jeova. Eñin unin an Baibõl̦ kakkõl kõj im ba: “Kom̦win ekkõl im kõjparok kom̦ make, bwe Tepil̦, rũkõjdat eo ami, ej itoitak ãinwõt juon l̦aiõn eo erorror, im ej reito reitak im lale wõn eo emaroñ kañe.” (1 Piter 5:8, UBS) Ilo katak in, jenaaj etale 3 men ko kõn Setan me renaaj kaalikkar unin ad aikuj kõjparok kõj jãn rũkõjdat in enana an Jeova im armej ro An.

5, 6. (1) Kwal̦o̦k waanjoñak ko rej kwal̦o̦k bwe el̦ap ‘maroñ im kajoor’ ippãn enjel̦ ro. (2) Ewi wãween an “kajoor in mej” pãd ippãn Setan?

⁵ El̦ap ‘maroñ im kajoor’ ippãn enjel̦ ro. (Sam 103:20, UBS) Rein el̦ap aer utiejl̦o̦k jãn armej ro im el̦apl̦o̦k aer mãlõtlõt im kajoor. Ejjel̦o̦k pere bwe enjel̦ ro retiljek rej kõjerbal kajoor im maroñ ko aer ñan kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an. Ñan waanjoñak, juon iaan enjel̦ ro an Jeova ear m̦an 185,000 rũttarin̦ae ro an Assiria. Ejjel̦o̦k juon armej ak juon jarin tarin̦ae emaroñ kar kõm̦m̦ane ejja wãween in wõt enjel̦ in ear kõm̦m̦ane. (2 Kiiñ 19:35) Bar juon iien, juon enjel̦ ear kõjerbal maroñ eo an im mãlõtlõt eo an ñan lo̦mo̦o̦ren rijjilõk ro an Jijej jãn kalbuuj. Enjel̦ in ear kajju del̦o̦ñel̦o̦k jikin eo rar kalbuuj ie im ear kepel̦l̦o̦k kõjãm ko. Ear kadiwõj rijjilõk ro im bar l̦ake kõjãm ko meñe ro rar lale jikin kalbuuj eo rar pãd ijo!—Jerbal 5:18-23.

⁶ Enjel̦ ro retiljek rej kõjerbal kajoor im maroñ ko aer ñan kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an, ak Setan ej kõjerbal kajoor eo an ñan kõm̦m̦ani men ko renana. El̦ap an Setan kajoor, im elukkuun jel̦ã kilen m̦on̦e armej ro. Eñin unin an Baibõl̦ ba bwe ej “irooj in lal̦ in” im ‘anij in lal̦ in.’ (Jon 12:31; 2 Korint 4:4, UBS) Ej bar ba bwe “kajoor in mej” epãd ippãn Setan. (Hibru 2:14) Ejjab mel̦el̦ein bwe ej kõm̦m̦an bwe aolep armej ro ren mej. Mel̦el̦ein an Baibõl̦ ba bwe kajoor in mej epãd ippãn Setan ej kõnke aolepen lal̦ in eobrak kõn men ko ej kwal̦o̦ki, ãinwõt kowadoñ im kõjdat. Bareinwõt, kõn an kar Iv tõmak naanin riab ko an Setan im an Adam jab pokake Anij, aolep armej rej rijjerawiwi im rej mej. (Rom 5:12) Eñin unin, Jijej ear n̦aetan Setan “ri uror.” (Jon 8:44) Setan ej juon rũkõjdat ekajoor!

7. Ewi wãween an enjel̦ ro renana kwal̦o̦k aer kajoor?

⁷ Ñe jej jum̦ae Setan, jej bareinwõt jum̦aik ro me rej rejetake e im ro rej jum̦ae maroñ eo an Anij ñan tõl. Rein rekitibuj jarin enjel̦ ro renana me Baibõl̦ ej n̦aetaer tim̦on̦ ro. (Revelesõn 12:3, 4) Elõñ alen an enjel̦ rein renana kwal̦o̦k aer kajoor jãn armej ro ilo aer kaeñtaan er. (Matu 8:28-32, UBS; Mark 5:1-5, UBS) Keememej bwe el̦ap an enjel̦ ro renana im rũtõl eo aer kajoor. (Matu 9:34) El̦aññe Jeova ejjab jipañ kõj, jeban maroñ anjo̦ ilo ad jum̦aik Setan.

8. (1) Ta mejãnkajjik eo an Setan? (Lale pija eo ilo jinoin katak in.) (2) Ãinwõt am̦ loe, ewi wãween an armej ro ilo lal̦ in anõke Setan ãinwõt juon eo enana im lãj?

⁸ Rijjilõk Piter ear keidi Setan ñan ‘juon l̦aiõn erorror.’ Juon bok ej kõmel̦el̦e bwe naanin Grik eo ñan naan in “erorror” ej mel̦el̦ein  “ainikien juon menninmour ekaamijak me elukkuun illu kõn an kwõle.” Elukkuun jejjet kõmel̦el̦e kein ñan Setan kõnke ej juon eo elukkuun nana im lãj! Meñe aolepen lal̦ in ej pãd ium̦win maroñ eo an Setan, ak ej jabwe wõt ñane. Ej ãinwõt juon l̦aiõn eo me elukkuun kwõle im ekõn̦aan bwe en lõñl̦o̦k wõt kon̦aan. (1 Jon 5:19) Ro el̦aptata an kõn̦aan kõjjero̦roik er ej rũkkapit ro me rej pãd ilo lal̦ in, im ebar kitibuj ‘jiip ro jet’ kõnke rein rej kobal̦o̦k ippãn rũkkapit ro. (Jon 10:16; Revelesõn 12:17, UBS) Mejãnkajjik eo an Setan ej ñan ko̦kkure armej ro an Jeova. Joñan l̦ap in an kar Kũrjin ro rem̦ool ilo tõre ko an rijjilõk ro tok ñan kiiõ iioon eñtaan im matõrtõr ej kaalikkar joñan an Setan nana im lãj.

9, 10. (1) Ewi wãween an kar Setan kajjioñ ko̦kkure aelõñin Israel? (Kwal̦o̦k waanjoñak ko.) (2) Etke el̦ap an kar Setan kõn̦aan ko̦kkure aelõñin Israel? (3) Ta l̦õmn̦ak eo an Tepil̦ eo ñe juon iaan rũkarejar ro an Jeova ilo raan kein ej kõm̦m̦ane juon bõd el̦ap?

⁹ Setan ej kwal̦o̦k an nana im lãj ilo bar juon wãween. Juon l̦aiõn eo ekwõle ejjel̦o̦k an bũrom̦õj ñe ej kappok kijen m̦õñã. Ejjel̦o̦k an tũriam̦o im ejjab bũrom̦õj ãlikin an m̦anm̦an menninmour. Ejja ãindein wõt an Setan jab tũriam̦o kõn armej ro ej ko̦kkure er. Ñan waanjoñak, ta kar l̦õmn̦ak eo an Setan ilo aolep iien ko RiIsrael ro rar po im kõm̦m̦ani jerawiwi ko ãinwõt l̦õñ im kũbbon̦? Kwõj ke pijaikl̦o̦k an Setan lukkuun m̦õn̦õn̦õ ke ear lo jorrããn ko rar wal̦o̦k itok wõt jãn an kar Zimrai l̦õñ im an Gihezai kũbbon̦?​—Bõnbõn 25:6-8, 14, 15; 2 Kiiñ 5:20-27, UBS.

¹⁰ Ewõr unin an Setan kar kõn̦aan ko̦kkure RiIsrael ro. Keememej bwe Messaia eo enaaj kar wal̦o̦ktok jãn aelõñin Israel. Eñin armej eo enaaj kar ko̦kkure Setan im kam̦ool bwe ej tõllo̦kũn wõt Jeova ñan tõl. (Jenesis 3:15) Setan ear jab kõn̦aan bwe RiIsrael ro ren kabuñbũruon Anij. Eñin unin an kar lukkuun kate joñan wõt an maroñ ñan kapo er bwe ren kõm̦m̦an jerawiwi. Jejjab maroñ pijaikl̦o̦k an kar Setan bũrom̦õj ke Devid ear l̦õñ. Jejjab maroñ bar pijaikl̦o̦k an bũrom̦õj kõn Moses ke ear luuji jeraam̦m̦an eo ñan del̦o̦ñe Ãneen Kallim̦ur eo. Ilo m̦ool, Setan elukkuun m̦õn̦õn̦õ ñe juon iaan rũkarejar ro an Anij ej kõm̦m̦ane juon  bõd el̦ap. Setan ej kõjerbale iien kein rej kõm̦m̦an bõd ñan an kananaik im kakũtõtõik Jeova.​—Jabõn Kõnnaan 27:11, UBS.

11. Etke ear l̦ap an Setan kõn̦aan kajorrããn Sera?

¹¹ Ear l̦aptata an Setan dike ro rar uwaan menmenbwij eo me Messaia eo enaaj kar wal̦o̦ktok jãne. Ñan waanjoñak, jen lale ta eo ear wal̦o̦k ãlikin an kar Jeova jiroñ Ebream bwe ‘enaaj kõm̦m̦an juon aelõñ el̦ap jãne.’ (Jenesis 12:1-3) Ke Ebream im Sera rar pãd ilo ãneen Ijipt, Pero ear ba ren bõkl̦o̦k Sera ñan m̦weo im̦õn bwe en pãleen. Bõtab, Jeova ear kõjparok Sera im lo̦mo̦o̦rene jãn apañ in ear wal̦o̦k. (Riit Jenesis 12:14-20, UBS.) Ejjabto tokãlik, m̦okta jãn an kar l̦otak Aisak, juon men ear wal̦o̦k ilo Girar me ear ejja ãinl̦o̦kwõt men in. (Jenesis 20:1-7, UBS) Setan ear ke pãd ilikin men kein rar wal̦o̦k? Eokwe, keememej bwe Sera ear em̦m̦akũt jãn ijo jikin em̦weiie etan Õr bwe en jokwe ilo em̦ nuknuk. Kõn men in, Setan emaroñ ke kar l̦õmn̦ak bwe Sera enaaj kar po ñe enaaj kapoiki kõn m̦weiuk im m̦õko rekkillep im̦õn Pero im Abimelek? Setan ear ke l̦õmn̦ak bwe Sera enaaj kar ilo̦k jãn l̦eo ippãn im Jeova bwe en m̦areik juon iaan kiiñ rein? Eokwe, Baibõl̦ ejjab ba, ak jejel̦ã bwe Tepil̦ eo enaaj kar lukkuun m̦õn̦õn̦õ ñe Sera ear luuji jeraam̦m̦an eo an ñan pãd ilo menmenbwij eo an Messaia eo. Setan eban kar ajl̦o̦k im bũrom̦õj ñe enaaj kar nana etan Sera, im jorrããn pãd eo aerro Ebream. Im eban kar ajl̦o̦k im bũrom̦õj el̦aññe en kar jorrããn jem̦jerã eo an Sera ippãn Jeova. El̦ap wõt an Setan nana!

12, 13. (1) Ewi wãween an kar Setan kwal̦o̦k an nana im lãj ãlikin an Jijej kar l̦otak? (2) Kwõl̦ak lale, ta l̦õmn̦ak eo an Setan kõn ro reddik ilo raan kein me rej yokwe Jeova im kate er ñan karejar ñane?

¹² Jijej ear l̦otak elõñ bukwi iiõ ko ãlikin Ebream. Jab l̦õmn̦ak bwe Setan ear watõk niñniñ in bwe elukkuun em̦m̦an im wũlio. Setan ear jel̦ã bwe niñniñ in enaaj kar rũttol̦o̦k im erom Messaia eo me kar kallim̦ur kake. Jijej ear wal̦o̦ktok jãn menmenbwij eo an Ebream im e eo me tokãlik enaaj “ko̦kkure jerbal ko an Tepil̦.” (1 Jon 3:8) Setan ear ke l̦õmn̦ak bwe an bõk mour eo an juon niñniñ ej juon men elukkuun nana? Ear jab. Setan ejjab kea kõn ta eo ejim̦we im ta eo ebõd. Ear kajjioñ in m̦ane Jijej ke ear ajri. Ewi wãween?

¹³ Kiiñ Herod ear lukkuun illu ke rijedjed iju ro rar ba bwe “niñniñ eo el̦otak bwe en kiiñ an RiJu ro,” im ear kõn̦aan m̦ane. (Matu 2:1-3, 13, UBS) Kõn men in, ear ba bwe ren m̦an aolep l̦adik ro me ruo aer iiõ im dikl̦o̦k me rej jokwe ilo Betleem im jikin ko repaake. (Riit Matu 2:13-18, UBS.) Jijej ear maroñ el̦l̦ã im mour jãn men in ear wal̦o̦k. Bõtab, ta eo men in ej katakin kõj kõn rũkõjdat eo ad Setan? Ej lukkuun kaalikkar bwe Setan ejjab kaorõk mour ko an armej ro. Ejjel̦o̦k an bũrom̦õj im kea kõn ajri ro. Lukkuun m̦ool bwe Setan ej “juon l̦aiõn eo erorror.” Jen jab mel̦o̦kl̦o̦k joñan an nana im lãj!

14, 15. Ewi wãween an Setan “kamarok l̦õmn̦ak ko” an ro rejjab tõmak?

¹⁴ Ewõr juon wõt wãween Setan emaroñ kõm̦m̦ane ñan ukot armej ro jãn Anij eo el̦ap yokwe ippãn, Jeova. Ta wãween in? Ej ilo an m̦on̦e er. (1 Jon 4:8) Ej m̦on̦e armej ro bwe ren jab kile bwe rej aikuj epaake Anij. (Luk 11:28) Em̦õj an Tepil̦ eo “kamarok l̦õmn̦ak ko” an ro rejjab tõmak bwe ren jab lo m̦ool eo kõn Jeova.​—2 Korint 4:4, UBS.

¹⁵ Juon iaan wãween ko rel̦l̦aptata Setan ej kõjerbali ñan m̦on̦e armej ro ej ikijjeen kabuñ ko reriab. Setan ejel̦ã bwe Jeova elukkuun kõn̦aan bwe armej ro ren jab  “kabuñ ñan jabdewõt men” ijello̦kun wõt E. (Exodus 20:5, UBS) Kõn men in, elukkuun m̦õn̦õn̦õ ñe ej lo an armej ro kabuñ ñan rijem̦aan ro, mennin kõm̦anm̦an ko, ak mennin mour ko, ijello̦kun aer kabuñ ñan Jeova. Ekabũrom̦õjm̦õj bwe elõñ armej rej l̦õmn̦ak bwe rej kabuñ ñan Anij ak ilo m̦ool rej pãd ium̦win katak ko reriab kab m̦anit im imminene ko rejjab jim̦we an kabuñ ko reriab. Armej rein rej ãinl̦o̦kwõt RiIsrael ro ilo tõre eo an Aiseia. Jeova ear kajjioñ jipañ er ilo an ba: “Etke kom̦ij wiaik m̦õñã ko kom̦ij jab mati? Etke kom̦ij kõjerbal on̦ãmi ñan m̦õñã ak kom̦ij kwõle wõt? Kom̦win eo̦roñ eõ, im kõm̦m̦an ãinwõt aõ ba, innem enaaj wõr kijemi m̦õñã ko renno̦tata.”—Aiseia 55:2, UBS.

16, 17. (1) Etke Jijej ear jiroñl̦o̦k Piter im ba: “Kwõn etal jãn ippa, Setan”? (2) Ewi wãween an Setan kajjioñ m̦on̦e kõj bwe jen jab kõjparok im ekkõl wõt?

¹⁶ Setan emaroñ m̦on̦e rũkarejar ro retiljek an Jeova. Ñan waanjoñak, jen lale ta eo ear wal̦o̦k ke Jijej ear jiroñ rũkal̦oor ro an ke enaaj mej. Rijjilõk Piter ear lukkuun yokwe Jijej. Im ke ear roñ men in, ear kepaake Jijej im ba: “Irooj, Anij en bõbrae men in jãn eok! En jab wal̦o̦k men in ñan eok!” Ak uwaak eo an Jijej ñan Piter elukkuun alikkar. Ear ba: “Kwõn etal jãn ippa, Setan!” (Matu 16:22, 23, UBS) Etke Jijej ear kõjerbal ãt in “Setan” ke ear kõnnaan ñan Piter? Eokwe, kõnke Jijej ejel̦ã ta eo enaaj kar wal̦o̦k. M̦õttan jidik Jijej enaaj kar mej im katok kõn mour eo an ñan kam̦ool bwe Tepil̦ eo ej juon rũriab. Iien in ear juon iien ekanooj pen ñan Jijej. Ear jab iien ñan an ‘bõbrae men eo’ jãn an wal̦o̦k ñane. Setan enaaj kar lukkuun m̦õn̦õn̦õ ñe Jijej ear bõjrak jãn an kõjparok im ekkõl wõt.

¹⁷ Ilo an epaaktok jem̦l̦o̦kin jukjukun pãd in, jej mour ilo iien kein reppen. Setan ekõn̦aan bwe jen m̦ad ilo ad pukot jeraam̦m̦an ko an lal̦ in. Ekõn̦aan bwe jen mel̦o̦kl̦o̦k bwe jej mour ilo raan ko ãliktata im ejjab kõn̦aan bwe jen kõjparok im ekkõl wõt. Kwõn jab kõtl̦o̦k bwe men in en wal̦o̦k ñan eok! Kwõn “ekkõl” wõt. (Matu 24:42) Lale kwaar tõmak mel̦el̦e ko reriab an Setan me rej kõm̦m̦an ad l̦õmn̦ak bwe ej to wõt an jem̦l̦o̦k jukjukun pãd in ak bwe eban jem̦l̦o̦k.

18, 19. (1) Ewi wãween an Setan kajjioñ m̦on̦e kõj im kõm̦m̦an ad l̦õmn̦ak bwe Jeova ejjab yokwe kõj? (2) Ewi wãween an Jeova jipañ kõj bwe jen kõjparok im ekkõl wõt?

¹⁸ Setan ej kajjioñ m̦on̦e kõj ilo bar juon wãween. Ekõn̦aan bwe jen tõmak bwe Jeova ejjab yokwe kõj im ejjab jeorl̦o̦k bõd ko ad. Aolep men kein rej m̦õttan jerbalin etao ko an Setan. Lukkuun wõn eo Jeova ejjab yokwe? Setan. Wõn eo Anij ejãmin jol̦o̦k an bõd? Bar Setan. Bõtab, Baibõl̦ ej kallim̦uri kõj im ba: “Anij ewãnõk wõt, im Ejãmin mel̦o̦kl̦o̦k ami jerbal im yokwe, ko kom̦ar kwal̦o̦k kõn Etan.” (Hibru 6:10) Jeova elukkuun m̦õn̦õn̦õ kõn jerbal ko ad im ad kate kõj im karejar ñane. Aolep jerbal ko ad ñan Jeova ewõr tokjãer. (Riit 1 Korint 15:58, UBS.) Jen kate kõj bwe jen jab po ilo etao ko an Setan.

¹⁹ Jejel̦ã kiiõ bwe Setan ekajoor, enana im lãj, im etao. Ta eo jemaroñ kõm̦m̦ane bwe jen maroñ anjo̦ ilo tarin̦ae in ad n̦ae rũkõjdat in enana? Jeova ej jipañ kõj. Naan ko an ilo Baibõl̦ rej katakin kõj kõn kõl ko Setan ej kõjerbali bwe jen jel̦ã “ial̦ in m̦on̦ ko an.” (2 Korint 2:11, UBS) Kõn men in, el̦aññe jejel̦ã kõn wãween ko Setan ej kõjerbali ñan kajjioñ ko̦kkure kõj, enaaj pidodo ad maroñ kõjparok im ekkõl wõt. Ak ejabwe ñan ad baj jel̦ã wõt kõn kõl ko an Setan. Baibõl̦ ej ba: “Kom̦win jum̦ae tepil̦, im enaaj ko jãn kom̦.” (Jemes 4:7) Katak in tok juon enaaj kwal̦o̦k kõn jilu wãween ko jemaroñ jum̦aiki Setan im bõk anjo̦.