Мо тыгай святой шӱлыш?
Библийысе вашмут
Святой шӱлыш — тиде Юмын куатле вийже (Михей 3:8; Лукан 1:35). Юмо шке эрыкшым шукташлан святой шӱлышыжым кеч-могай верыш колтен кертеш (Псалом 103:30; 138:7).
Библийыште ру́ах еврей мут да пне́ума грек мут «шӱлыш» манын кусаралтыт. Шукыж годым нине мут-влак Юмын куатле вийжым, але святой шӱлышыжым, ончыктат (Тӱҥалтыш 1:2). Но Библийыште нине мут-влак эше вес значениян лийын кертыт:
шӱлымаш (Аввакум 2:19; Почмаш 13:15);
мардеж (Тӱҥалтыш 8:1);
чонан-влакын илыш вийышт (Иов 34:14, 15);
айдемын таранымашыже але ончалтышыже (Числа 14:24);
шӱлыш личность, мутлан, Юмо але суксо (1 Царей 22:21; Иоаннын 4:24).
Кажне тиде значений ала-мом койдымым ончыкта, но тиде койдымын лектышыжым але ыштымашыжым ужаш лиеш. У. Е. Вайнын мутерже дене келшышын, Юмын шӱлышыжӧ «мардеж семын койдымо, капдыме да тудын вийже уло» (An Expository Dictionary of New Testament Words).
Тыгак святой шӱлыш Юмын «кидше» улеш манын, Библийыште ойлалтеш (Псалом 8:4; 18:2; Лукан 11:20; таҥастарыза Матфейын 12:28). Иегова ремесленник семын улеш. Ремесленник иктаж-мом ыштымаште кидшым кучылтеш. Тыгак Юмат шке шӱлышыжым, мутлан, теве молан кучылтын:
Сандалык лийже манын (Псалом 32:6; Исаия 66:1, 2);
Библий возымо лийже манын (2 Петрын 1:20, 21);
акрет жапыште илыше Юмын служитлышыже-влак тыршен таныклен да чудо-влакым ыштен кертышт манын (Лукан 4:18; Апост. пашашт 1:8; 1 Коринфян-влаклан 12:4—11);
Юмым колыштшо еҥ-влак сылне койышан лийын кертышт манын (Галат-влаклан 5:22, 23).
Святой шӱлыш личность огыл
Библийыште Юмын шӱлышыжым тудын «кидше» але «шӱлымашыже» манме. Лектеш, святой шӱлыш личность лийын огеш керт (Исход 15:8, 10). Ремесленникын кидше тудын уш ден капше деч посна нимомат ыштен огеш керт. Тиде семынак святой шӱлыш Юмын шонымыжо почеш гына тудын кумылжым шукта (Лукан 11:13). Тыгак Библий святой шӱлышым вӱд дене таҥастара да тудым, мутлан, ӱшанымаш ден палымаш дене кылда. Чыла тиде ончыкта: святой шӱлыш личность огыл (Исаия 44:3; Апост. пашашт 6:5; 2 Коринфян-влаклан 6:6).
Библий Юмын лӱмжым — Иегова, да тудын Эргыжын лӱмжым — Иисус Христос манын палдара, но тушто святой шӱлышын лӱмжӧ нерген нимомат возымо огыл (Исаия 42:8; Лукан 1:31). Кунам христиан улшо Стефанлан кончымаш пуымо лийын, тудо каваште кум личностьым огыл, а кокытым гына ужын. Библийыште каласыме: «Святой Шӱлыш дене тич темше Стефан пылпомышко ончалын, Юмын чапшым да Юмын пурла могырыштыжо шогышо Иисусым ужын» (Апост. пашашт 7:55). А святой шӱлыш — Юмын куатле вийже — Стефанлан тиде кончымашым ужаш полшен.
Святой шӱлыш нерген йоҥылыш шонымаш-влак
Йоҥылыш шонымаш. Марла У Сугыньын 1 Иоаннын 5:7, 8 дене келшышын, святой шӱлыш — тиде Троицыш пурышо личность.
Факт. Марла У Сугыньын 1 Иоаннын 5:7, 8 тыгай мутым возымо: «Пылпомышто кум таныклыше уло: Ача, Шомак да Святой Шӱлыш, да нине кумыт икте улыт». Но шымлыше-влак теве мом пален налыныт: нине мут-влакым апостол Иоанн возен огыл, сандене нуным библийысе ужашлан шотлаш огеш кӱл. Брюс Мецгер профессор возен: «Нине мут-влак чынжымак шоя улыт, да нуно У Сугыньышто лийшаш огытыл» (A Textual Commentary on the Greek New Testament).
Йоҥылыш шонымаш. Библий святой шӱлышым личность семын ончыкта. Тиде святой шӱлышын личность улмыжым пеҥгыдемда.
Факт. Чынак, южгунам Библийыште святой шӱлыш личность семын ончыкталтеш. Мутлан, Иисус святой шӱлышым «йывыртыктыше» але «полышкалыше» (грек. параклетос) манын, кудыжо таныклаш, виктараш, ойлаш, колаш, увертараш, чапландараш да иктаж-мом налаш тӱҥалеш (Иоаннын 16:7—15). Но тиде святой шӱлышын личность улмыжым огеш пеҥгыдемде. Библий тыгак уш-акылым, колымашым да языкым личность семын ончыкта (Притчи 1:20; Римлян-влаклан 5:17, 21). Мутлан, тушто каласыме дене келшышын, уш-акылын шочшыжо-влак улыт, да язык еҥ-влакым ондала, пытара да кумылыштым шочыкта (Лукан 7:35; Римлян-влаклан 7:8, 11).
Йоҥылыш шонымаш. Святой шӱлыш лӱмеш тынеш пурымаш тудын личность улмыжым пеҥгыдемда.
Факт. Библийыште «лӱм» манме мутым южгунам иктаж-кӧн положенийжым але властьшым ончыкташлан кучылтмо (Второзаконие 18:5, 19—22; Эсфирь 8:10). Тиде семынак «закон лӱмеш» манме ойсавыртыш уло, но тиде огеш ончыкто, пуйто закон — тиде личность. Святой шӱлыш «лӱмеш» тынеш пурышо айдеме святой шӱлышын виян улмыжым да Юмын эрыкшым шуктымаште тудын рольжым умыла (Матфейын 28:19).
Йоҥылыш шонымаш. Иисусын апостолжо-влак ден вес икымше тунемшыже-влак святой шӱлышын личность улмыжлан ӱшаненыт.
Факт. Ни Библий, ни историй тыгай шонымашым огеш пеҥгыдемде. «Британ энциклопедийыште» каласыме: «Мемнан эран 381-ше ийыште Константинопольысо соборышто пуртымо лийын туныктымаш, пуйто святой шӱлыш — посна юмо улшо личность». Тиде пытартыш апостолын колымыж деч вара 250 ий утла эртымеке лийын.