1. Библийысе ончылгоч каласымаш-влакым уло кумылын шымлаш мыланна мо полшен кертеш?

 «БИБЛИЙЫСЕ ончылгоч каласымаш-влакым шымлаш мыланем чот келша», — ойла Бен лӱман самырык иза. А тыланда нуным шымлаш келша мо? Але те шонеда, пуйто библийысе ончылгоч каласымаш-влакым умылаш чотак йӧсӧ? А можыч тыланда нуным шымлаш оҥай огыл? Но шукырак пален налыда гын, молан Иегова Библийыш ончылгоч каласымаш-влакым пуртен, очыни, шонымашда вашталтеш.

2. Тиде статьяште мом ончен лектына?

² Эн ончыч тиде статьяште ме ончен лектына, молан мыланна библийысе ончылгоч каласымаш-влакым шымлаш кӱлеш да кузе тидым ышташ. Вара ме Даниил книга гыч кок ончылгоч каласымашым лончылена да ужына, мо дене нуно мыланна пайдале улыт.

3. Библийысе ончылгоч каласымаш-влакым умылашлан мыланна мом ыштыман?

³ Полыш деч посна библийысе ончылгоч каласымаш-влакым умылен налын она керт. Примерым ончен лектына. Шоналтыза, пуйто те палыдыме верыш толында, но те шкетын толын огыдал. Тендан дене пырля йолташда, кудыжо тиде верым сайын пала. Тудо пала, кушто те кызыт улыда да кушко кажне корно наҥгая. Иегова тиде йолташ семынак улеш. Тудо пала, могай жапыште ме илена да мо мемнам ончыкыжым вуча. Тугеже, библийысе ончылгоч каласымаш-влакым умылашлан мыланна Иегова деч полышым ӱҥышын йодман (Дан. 2:28; 2 Пет. 1:19, 20).

4. Молан Иегова шке Мутышкыжо ончылгоч каласымаш-влакым возыктен? (Иеремия 29:11). (Тыгак сӱретым ончыза.)

 ⁴ Сай ача-ава-влак шке йочаштлан пиалан ончыкылыкым тыланат. Иегова лач тыгай Ача. (Иеремия 29:11 лудын лекса.) Но еҥ-влак дене таҥастарымаште Юмо раш каласен кертеш, мо чынжымак ончыкыжым лиеш. Тудо южо пӧръеҥ-влакым ончылгоч каласымаш-влакым возаш таратен. Тидлан кӧра ме лийшаш кугу событий-влак нерген ончылгочак пален налын кертына (Ис. 46:10). Тугеже, библийысе ончылгоч каласымаш-влак — тиде йӧратыше кавасе Ачана деч пӧлек-влак. Но Библийыште чыла возымо шукталтеш манын, молан ӱшанен кертына?

5. Макс дене лийше случай самырык иза-ака-влакым мо́лан туныкта?

⁵ Школышто самырыкна-влак чӱчкыдын тыгай еҥ-влак коклаште улыт, кудышт Библийым огыт пагале. Нунын шомак ден поведенийыштлан кӧра самырык Танык-влакын кокыте шонымашышт лектын кертеш. Теве мо Макс дене лийын. Тудо шарналтен ойла: «Самырык лиймем годым мый кокыте шонаш тӱҥалынам: ача-авам чынжымак чын религийыште улыт мо да чынжымак мо Библий — тиде Юмо деч книга?» Ача-аважын реакцийышт могай лийын? Макс ойла: «Мый паленам: нуно мыйын верч чот тургыжланеныт. Но нуно шыдешкен огытыл». Максын чыла йодышыжлан вашмутым ача ден аваже Библий гыч ончыктеныт. Тудо шкежат яра шинчен огыл. Макс ойла: «Мый библийысе ончылгоч каласымаш-влакым шке шымленам да пален налме нерген погынымаш гыч йолташем-влак дене мутланенам». Могай пайдам тиде тудлан конден? Макс манеш: «Ындыжым мый раш палем: Библий — тиде Юмо деч книга!»

6. Кокыте шонымашда лектын гын, тыланда мом ыштыман да молан?

⁶ Библийыште чыным возымо але уке, кокыте шонаш тӱҥалында гын, шкем титаклаш огеш кӱл. Но тыгай лиеш гын, вашкерак иктаж-мом ышташ кӱлеш. Кокыте шонымаш рӱдаҥ семын. Нимомат ода ыште гын, тудо эркын-эркын тендан иктаж-мом шергаканым пытарен кертеш. Ӱшанымашдам «рӱдаҥ» деч эрыкташ тӱҥалашлан шке деч йодса: «Ончыкылык нерген Библийыште возымылан ӱшанем мо?» Пеҥгыдын ода ӱшане гын, тунам тыланда уже шукталтше библийысе ончылгоч каласымаш-влакым шымлыман. Кузе те тидым ыштен кертыда?

7. Ончылгоч каласымаш-влакым шымлен, мо шотышто Даниил деч примерым налаш лиеш? (Даниил 12:10). (Тыгак сӱретым ончыза.)

⁷ Даниил сай примерым ончыктен, кузе ончылгоч каласымаш-влакым шымлаш. Тудо чын амал дене шымлен — тудо чыным пален налнеже ыле. Тыгак Даниил ӱҥышӧ лийын да умылен: Иегова тыгай еҥ-влаклан веле умылымашым пуа, кӧ тудым пала да тудын законжо почеш ила (Дан. 2:27, 28; Даниил 12:10 лудын лекса). Даниил Иегова деч эре полышым йодын. Тыге тудо ӱҥышылыкшым ончыктен (Дан. 2:18). Тыгак Даниил ту жапыште лийше Библийын ужашыже-влакым  тыршен шымлен (Иер. 25:11, 12; Дан. 9:2). Кузе те Даниил деч примерым налын кертыда?

8. Молан южышт библийысе ончылгоч каласымаш-влаклан огыт ӱшане, но мыланна мом ыштыман?

⁸ Шоналтыза, молан те библийысе ончылгоч каласымаш-влакым шымледа. Те чынжымак чыным пален налнеда мо? Тыге гын, Иегова тыланда полша (Иоан. 4:23, 24; 14:16, 17). Но южо еҥ-влак вес амал дене Библийым шымлат. Библий — Юмо деч книга огыл манын, нуно доказательстве-влакым кычалыт. Нуно шонат, пуйто тыгай доказательстве-влакым муыт гын, варажым шке шонен кертыт, мо поро, а мо осал, да Библийыште возымым шотыш налде илен кертыт. Но ме чын амал дене шымлышаш улына. Тыгак библийысе ончылгоч каласымаш-влакым умылашлан мыланна ик койыш кӱлеш.

9. Библийысе ончылгоч каласымаш-влакым умылашлан могай койыш кӱлеш? Умылтарыза.

⁹ Ӱҥышӧ лийза. Иегова ӱҥышӧ-влаклан полшаш сӧра (Иак. 4:6). Сандене мыланна тудын деч полышым йодман. Тыгай полыш деч посна ме библийысе ончылгоч каласымаш-влакым умылен налын она керт. Тыгак теве мо нерген шарныман: мыланна ӱшанле тарзын полышыжо кӱлеш, кудыжо шке жапыштыже духовный кочкышым пуа (Лук. 12:42). Иегова — порядкым йӧратыше Юмо. Теве молан тудо шке Мутшым тиде тарзе гоч гына умылтара (1 Кор. 14:33; Еф. 4:4—6).

10. Эстерын примерже тендам мо́лан туныкта?

¹⁰ Тыршен шымлыза. Эн ончыч тыгай ончылгоч каласымашым ойырен налза, кудыжо тыланда оҥай, да тудым шымлыза. Лач тидымак Э́стер ыштен. Тудо шукырак тыгай ончылгоч каласымаш-влак нерген пален налнеже ыле, кушто Мессийын толмыжо нерген возымо лийын. Тудо ойла: «Мый 15 ияш лиймем годым шымлымашым эртараш шонен пыштенам да, нине ончылгоч каласымаш-влак Иисусын шочмыж деч ончыч возымо лийыныт манын, доказательстве-влакым муаш шоненам». Эстер Колышо теҥызын свитокшо-влак нерген информацийым шымлен лектын. Тиде тудлан кугу пайдам конден! Тудо ойла: «Нине свиток-влак гыч южышт Христосын илыме жап деч ончыч возымо лийыныт. Тугеже, тушто возымо ончылгоч каласымаш-влак Юмо деч улыт». Эстер манеш: «Нуным умылашлан мыланем иктымак шуко гана лудаш кӱлын». Но тынар шуко вийым пыштымыжлан тудо ик пырчат огеш чамане. Икмыняр библийысе ончылгоч каласымашым тӱткын шымлымеке, тудо тыгай иктешлымашым ыштен: «Мый умылен налынам: Библийлан тӱрыснек ӱшанаш лиеш!»

11. Библийыште чыным гына возымо манын, молан пеҥгыдын ӱшанаш кӱлеш?

¹¹ Южо библийысе ончылгоч каласымаш-влак уже шукталтыныт. Кунам ме тидым ужына, тунам Иеговалан ӱшанымашна пеҥгыдемеш да ме лӱдде тудын ончыктымо корныж дене каена. Тыгак кеч-могай нелылык ден тӱкнена гынат, ончылгоч каласымаш-влак мыланна ончыко пеҥгыдын ончаш полшат. Айста Даниил книга гыч кӱчыкын кок ончылгоч каласымашым ончен лектына, кудышт кызыт шукталтыт. Нуным умылымеке, ме уш-акылан решений-влакым луктын кертына.

12. «Пушкыдо шун дене варыме кӱртньӧ» гыч йолгопа мом ончыкта? (Даниил 2:41—43).

¹² Даниил 2:41—43 лудын лекса. Навуходоносор омыштыжо моткоч кугу статуйым ужын. Тудын йолгопаже «пушкыдо шун дене варыме кӱртньӧ» гыч лийын. Тиде ончылгоч каласымашым Даниил да Почмаш книга-влак гыч вес ончылгоч каласымаш-влак дене таҥастараш гын, иктешлымашым ышташ лиеш: йолгопаже Англо-Американ державым ончыкта, кудыжо тӱняште ончыл верым налеш. Тиде державе шотышто Даниил каласен: «Тиде кугыжаныш ужашын пеҥгыде, ужашын пудырген кертше лиеш». Молан тудо ужашын пудырген кертше лиеш? Молан манаш гын, проста еҥ-влак, кудышт пушкыдо шуным ончыктат, тиде державылан пеҥгыдын вуйлаташ огыт пу b.

13. Статуй нерген ончылгоч каласымашым умылена гын, мом пален налына?

¹³ Статуй нерген Даниилын ончылгоч каласымашыж гыч ме кӱлешан чыным пален налына. Поснак йолгопа нерген возымыж гыч икмыняр шонымашым палемден кертына. Икымше, Англо-Американ тӱнямбалысе державе чотак виян да вийжым шуко гана ончыктен. Мутлан, тиде державе кок тӱнямбалысе сарым сеҥаш полшен. Но тиде тӱнямбалысе державым гражданже-влак лушкыдемдат — жапын-жапын нуно правительстве ваштареш шогат да икте-весе дене кучедалыт. Тыге ончыкыжымат лиеш. Кокымшо, лач тиде тӱнямбалысе державын вуйлатымыж годым Юмын Кугыжанышыже чыла айдеме кугыжанышым пытара. Вес калык-влак Англо-Американ тӱнямбалысе державын вержым налаш тыршат гынат, тидым ыштен огыт керт. Вет статуйын йолгопажым, кудыжо Великобританий ден США-н ушемыштым ончыкта, Юмын Кугыжанышым ончыктышо «кӱ» пера (Дан. 2:34, 35, 44, 45).

14. Кӱртньӧ ден шун гыч йолгопа нерген ончылгоч каласымашым умылена гын, кузе тиде мыланна уш-акылан решенийым лукташ полша?

¹⁴ Кӱртньӧ да шун гыч йолгопа нерген Даниилын ончылгоч каласымашыже шукталтеш манын ӱшанеда мо? Ӱшанымыдам илышда гыч ужаш лиеш. Те шукырак оксам ышташ да погым погаш ода тӱҥал, вет паледа: вашке тиде тӱня пыта (Лук. 12:16—21; 1 Иоан. 2:15—17). Тыгак тиде ончылгоч каласымашым умылымаш тыланда ужаш полша: кызыт эн тӱҥ — тиде еҥ-влаклан Юмын Кугыжаныш нерген каласкалаш да нунылан Христосын тунемшыже лияш полшаш (Матф. 6:33; 28:18—20). Тиде ончылгоч каласымашым шымлен лекмеке, шке деч йодса: «Вашке Юмын Кугыжаныш чыла мландысе правительствым пытара манын ӱшанем мо? Тидлан ӱшанымым мыйын решений-влак ончыктат мо?»

15. Кӧ таче «йӱдвел кугыжа», а кӧ «кечывалвел кугыжа»? (Даниил 11:40).

¹⁵ Даниил 11:40 лудын лекса. Даниилын 11 ужаште кок кугыжа, але правительстве, нерген ойлалтеш, кудышт тӱням вуйлаташлан икте-весе дене кучедалыт. Тиде библийысе ончылгоч каласымашым вес ончылгоч каласымаш-влак дене таҥастарымаш мыланна умылаш полша: «йӱдвел кугыжа» — тиде Россий да тудын союзникше-влак, а «кечывалвел кугыжа» — тиде Англо-Американ тӱнямбалысе державе c.

16. «Йӱдвел кугыжан» территорийыштыже илыше Юмын служитлышыже-влак могай нелылык дене тӱкнат?

¹⁶ «Йӱдвел кугыжа» тудын территорийыштыже илыше Юмын служитлышыже-влакым  поктылеш. Юмылан ӱшаныме верч южо Танык-влакым кырат да казаматыш шындат. Но тиде изана-влакым огеш лӱдыктӧ, мӧҥгешла, нунын ӱшанымашышт пеҥгыдемеш веле. Молан? Молан манаш гын, нуно Даниилын ончылгоч каласымашын шукталмыжым ужыт (Дан. 11:41) d. Тидын нерген шарнена гын, тунам ӱшанымашна пеҥгыде кодеш да ме Иеговалан ӱшанле кодына.

17. «Кечывалвел кугыжан» территорийыштыже илыше Юмын служитлышыже-влак могай нелылык дене тӱкнат?

¹⁷ Ожно Иегован калыкшым «кечывалвел кугыжат» поктылын. Мутлан, XX курымын икымше пелыштыже христиан нейтралитетлан кӧра шуко изам казаматыш шынденыт, а южо Иегован Таныкше-влакын йочаштым школ гыч луктын колтеныт. Но пытартыш жапыште тиде кугыжан территорийыштыже илыше Иегован служитлыше-влакын ӱшанле улмышт вес семын тергалтеш. Мутлан, сайлымаш деч ончыч  эртыше кампаний годым христианын кумылжо лектын кертеш иктаж-могай политический партийын але кандидатын могырышкыжо шогалаш. Тудо сайлымашыш огеш кай гынат, очыни, иктаж-могай партийын сеҥымыжым вучен кертеш. Но чынжымак нейтралитетым аралашлан мыланна ыштымынам гына огыл, тыгак шонымаш ден шижмашнамат эскерыман! (Иоан. 15:18, 19; 18:36).

18. Йӱдвел да кечывалвел кугыжа-влакын кучедалмыштлан мемнан могай реакцийна лийшаш? (Тыгак сӱретым ончыза.)

¹⁸ Библийысе ончылгоч каласымаш-влаклан ӱшаныдыме еҥ-влак, йӱдвел да кечывалвел кугыжа-влакын икте-весе дене кучедалмыштым ончен, чот тургыжланен кертыт (Дан. 11:40). Мландыште уло илышым пытарашлан тиде кок кугыжан ядерный оружий ситышын уло. Но ме палена: Иегова мландым пытараш огеш пу (Ис. 45:18). Сандене тиде кок кугыжан кучедалмышт мемнам огеш лӱдыктӧ, а мӧҥгешла, ӱшанымашнам пеҥгыдемда. Тиде ончыкта: ты тӱнялан вашке мучаш толеш.

19. Библийысе ончылгоч каласымаш-влак шотышто мом умылаш кӱлеш?

¹⁹ Ме она пале, кузе южо библийысе ончылгоч каласымаш-влак ончыкыжым шукталтыт. Даниил пророк шкежат тӱрыснек умылен огыл, мом возымыжо ончыктен (Дан. 12:8, 9). Но ме иктаж-могай ончылгоч каласымашым тӱрыснек она умыло гын, тиде эше огеш ончыкто, пуйто тудо огеш шукталт. Ме пеҥгыдын ӱшанена: мом мыланна палаш кӱлеш, Иегова шке жапыштыже чылажымат почын пуа. Вет тудо эре лач тыге ыштен (Ам. 3:7).

20. Могай библийысе ончылгоч каласымаш-влак пеш лишыл жапыште шукталтыт, да мом мыланна умбакыжат ыштыман?

²⁰ Еҥ-влак «тыныслык, лӱдыкшӧ уке» манын увертарат (1 Фес. 5:3). Вара тӱнямбалысе политик-влак шоя религийым пытараш шонен пыштат да тидым ыштат (Почм. 17:16, 17). Тидын деч вара нуно Юмын служитлышыже-влак ӱмбак кержалтыт (Иез. 38:18, 19). Варажым Армагеддон сар тӱҥалеш (Почм. 16:14, 16). Нине событий-влак пеш лишыл жапыште шукталтыт манын, пеҥгыдын ӱшанен кертына. А кызыт айста библийысе ончылгоч каласымаш-влакым умылаш да еҥ-влаклан нуным умылтараш тыршена. Тыге ме йӧратыше кавасе Ачаналан тауштымашнам ончыктена.