1. Молан Даниил вавилонян-влаклан келшен?

 КУНАМ Даниил пеш самырык лийын, тудым шочмо олаж гыч вавилон пленыш наҥгаеныт. Тушто вавилонысо чиновник-влак Даниилын могай улмыжым вигак ужыныт. Тудо нимогай экшык деч посна, мотор капкылан да кугыжа тукым гыч лийын. Сандене Даниил кугыжан пӧртыштыжӧ кӱшыл верым налже манын, вавилонян-влак тудым ямдылаш тӱҥалыныт (1 Сам. 16:7; Дан. 1:3, 4, 6).

2. Даниил деке Иегован могай шижмашыже лийын? (Иезекииль 14:14).

² Даниил Иеговам уло шӱмжӧ дене куандараш тыршен. Лач тидлан верчын Иегова тудым чот йӧратен, а тӱжвал тӱсшылан да обществыште налме положенийжылан огыл. Шоналтыза веле: Данииллан 20 ий утларак гына лийын, а Иегова уже тудым Ной да Иов дене, кудышт Юмылан икмыняр лу ий ӱшанлын служитленыт, ик радамыш шогалтен (Тӱҥ. 5:32; 6:9, 10; Иов 42:16, 17; Иезекииль 14:14 лудын лекса). Даниилын шуко тӱрлӧ событий дене темше кужу ӱмыржӧ лийын, да Иегова тудым илыш мучкыжо йӧратен (Дан. 10:11, 19).

3. Тиде статьяште мом ончен лектына?

³ Тиде статьяште ме кок койышым ончалына, кудыжлан кӧра Даниил Иеговалан шергакан айдеме лийын. Ончыч ме кӱчыкын кажне койшыжым ончен лектына да ужына, могай ситуацийыште Даниил нуным ончыктен. Вара ончалына, мо Данииллан нине койыш-влакым вияҥдаш полшен да кузе ме тудын деч примерым налын кертына. Тиде статья самырык-влаклан возымо лийын гынат, ме чыланат Даниил деч примерым налын кертына.

4. Даниилын лӱддымӧ улмыжо кушеч койын?

⁴ Еҥ-влак лӱддымӧ койын кертыт гынат, нунын иктаж-могай лӱдмашышт лийын кертеш. Но лӱдмашыштлан нуным авалташ огыт пу, вет тиде нунылан чын ышташ мешая. Даниил лӱддымӧ рвезе лийын. Мутлан, тидым кок случай пеҥгыдемда. Икымшыже, очыни, вавилонян-влакын Иерусалимым шалатымышт деч вара кок ий наре эртымеке лийын. Вавилонысо Навуходоносор кугыжа шучко омышто чот кугу статуйым ужын. Тудо чыла ушан еҥжылан, ты шотыштак Данииллан, омыжым каласкален пуаш да умылтараш кӱштен. Умылтарен огыт пу ыле гын, нуным колымаш вучен (Дан. 2:3—5). Данииллан жапым шуйкалыман огыл ыле, вет шуко еҥын илышыже лӱдыкшыштӧ лийын. Сандене Даниил кугыжа дек каен да тиде омым умылтарашлан тудлан жапым пуаш йодын (Дан. 2:16). Тидлан Данииллан лӱддымылык ден ӱшанымаш кӱлыныт, вет тидын деч ончыч тудо нигунамат омым умылтарен огыл. Юмо чаманыже да тиде омым умылтараш полшыжо манын, Даниил шке йолташыж-влакым, кудыштлан вавилонян-влак Шадрах, Мешах ден Аведнего лӱмым пуэныт, кавасе Юмылан кумалаш йодын (Дан. 2:18). Иегова нунын кумалмыштлан вашмутым пуэн. Юмын полшымыж дене Даниил Навуходоносорлан омыжым умылтарен пуэн. Тыге Даниил да тудын йолташыж-влак колымаш деч утленыт.

5. Могай эше ситуацийыште Данииллан лӱддымӧ лияш кӱлын?

⁵ Жап эртымеке, Данииллан угыч лӱддымӧ лияш кӱлын. Навуходоносор эше ик омым ужын, кудыжо тудым тургыжландарен. Ты ганалан тудо моткоч кугу пушеҥгым ужын. Даниил кугыжалан тиде омым лӱддымын умылтарен пуэн. Навуходоносорын ик жаплан ушыжо кая да тудо властьшым йомдара манын, Даниил шылтыде тудлан каласен (Дан. 4:25). Кугыжа тудын мутшым вес семын савырен кертын, пуйто Даниил пуламырым ышташ тӧча, да Навуходоносор тидлан тудым казнитлен кертын. Но Даниилым тиде чарен огыл. Тудо лӱддымылыкым ончыктен да кугыжалан омыжым умылтарен пуэн.

6. Молан кӧра Даниил лӱддымӧ лийын?

⁶ Молан кӧра Даниил ӱмыр мучко лӱддымӧ лийын? Даниил изинекак ача-аважын  сай примерыштым ужын. Мутат уке, нуно Иегован ача-ава-влаклан пуымо кӱштымашыжым колыштыныт да эргыштым Юмын законжылан туныктеныт (Втор. 6:6—9). Даниил лу кӱштымашым гына огыл, тыгак законын детальже-влакымат пален, мутлан, мом израильтян-влак кочкын кертыныт, а мом уке (Лев. 11:4—8; Дан. 1:8, 11—13) b. Эше Даниил Юмын калыкшын историйжым сайын пален да ужын, могай уда лектышым Иеговам колыштдымаш конден (Дан. 9:10, 11). Илышыштыже лийше случай-влак Даниилым ӱшандареныт: кеч-мо лиеш гынат, тудо Иегован да куатле суксыж-влакын полшымышт деч посна нигунамат огеш код (Дан. 2:19—24; 10:12, 18, 19).

7. Данииллан мо эше лӱддымӧ лияш полшен? (Тыгак сӱретым ончыза.)

⁷ Даниил Юмын пророкшо-влакын книгаштым, ты шотыштак Иеремиян ончылгоч каласымыжым, шымлен. Тидлан кӧра тудо пален налын: вашке еврей-влак вавилонысо плен гыч лектыт (Дан. 9:2). Мутат уке, библийысе ончылгоч каласымаш-влакын шукталтмышт Даниилын Иеговалан ӱшанымашыжым пеҥгыдемден. А кунам айдеме Юмылан тӱрыснек ӱшана, тудо чотак лӱддымӧ лийын кертеш. (Римлян-влаклан 8:31, 32, 37—39 дене таҥастарыза.) Но эн тӱҥжӧ, Даниил кавасе Ачажлан чӱчкыдын кумалын (Дан. 6:10). Тудо Иеговалан ыштыме сулыкшо нерген ойлен да шижмашыже нерген каласкален. Эше тудо Юмо деч полышым йодын (Дан. 9:4, 5, 19). Даниил мемнан семын шочынак лӱддымӧ лийын огыл. Тудо Священный Возымашым шымлен, Иеговалан кумалын да тудлан ӱшанен. Тидлан кӧра тудо лӱддымӧ лийын.

8. Лӱддымӧ лияш мыланна мо полшен кертеш?

⁸ Лӱддымӧ лияш мыланна мо полшен кертеш? Лӱддымӧ лияш мемнам ача-авана кумылаҥден кертыт. Нуно лӱддымӧ улыт гынат, меат лӱддымӧ лийына манын, тиде эше огеш ончыкто. Но лӱддымӧ лияш ме тунемын кертына. Мутлан, иктаж-мом уым ышташ манын, тидлан тунемаш кӱлеш — туныктышын ыштымыжым ончаш да тудын почеш ышташ лиеш. Тидын семынак лӱддымӧ лияш тунемашлан мыланна лӱддымӧ еҥ-влакын примерыштым ончаш да нунын семын ышташ кӱлеш. Ме Даниил деч мо́лан тунемына? Мыланнат Юмын Мутшым сайын палаш кӱлеш. Иегова дене чон почын да чӱчкыдын мутланен, мыланна тудын деке эше лишылрак лияш тыршыман. Иегова мемнамат нигунам огеш кодо манын, ӱшанышаш улына. Тунам ӱшанымашна тергалтме годым ме лӱддымӧ лийына.

9. Молан мыланна лӱддымӧ лияш кӱлеш?

⁹ Лӱддымӧ лияш мыланна чотак кӱлеш. Германий гыч Бе́нын случайжым ончалына. Школыштыжо чыланат эволюцийлан ӱшаненыт да шотленыт, пуйто Сандалыкым ыштымаш нерген библийысе каласкалымаш — тиде йомак. Икана Бенын класс ончылно умылтараш йӧн лектын, молан тудо чылажымат Юмо ыштен манын ӱшана. Тудо ӱшанымашыже нерген лӱддымын каласкален пуэн. Могай лектышыже лийын? Бен ойла: «Туныктышо тӱткын колыштын, а вара мыйын кучылтмо материалын копий-влакым ыштен да классыште чылаштланат пуэн». А Бенын пырля тунемшыже-влакын могай реакцийышт лийын? «Шукышт ойлымемым тӱткын колыштыныт да, тыйым пагалена манын, вара каласеныт», — манеш Бен.  Кузе Бенын случайже ончыкта, шукыж годым лӱддымӧ еҥ-влакым пагалат. Тыгак лӱддымылыклан кӧра ме поро шӱман еҥ-влаклан Иегова дене палыме лияш полшен кертына. Тугеже, лӱддымӧ лияш тунемашлан мемнан шуко амал уло.

10. Мо тыгай ӱшанле лиймаш?

¹⁰ Библийыште «ӱшанле лиймаш» але «ӱшанле йӧратымаш» манын кусарыме еврей мут пеш лишыл кылым ончыкта. Лач тыгай йӧратымашым Юмо шке служитлышыже-влак деке ончыкта. Тиде мутак тыгай йӧратымашым ончыкташлан кучылталтеш, кудыжым Юмын служитлышыже-влак икте-весе деке ончыктат (2 Сам. 9:6, 7). Ӱшанле лиймашна жап эртымеке вияҥын кертеш. Тидым Даниилын примерже гыч сайын ужаш лиеш.

11. Даниилын илалше лиймыж годым Юмылан ӱшанымашыже кузе тергалтме лийын? (Журнал комышто сӱретым ончыза.)

¹¹ Даниилын Иеговалан ӱшанле лиймыже ӱмыр мучкыжо тергалтме лийын. Но пеш кугу тергымаш дене тудо 90 ияш утла лиймыж годым тӱкнен. Ту жапыште Вавилон мидян ден перс-влак дене сеҥен налме лийын, да тушто Дарий кугыжа вуйлатен. Кугыжан еҥже-влаклан Даниил келшен огыл, да нуно тудын Юмыжым йӧршынак пагален огытыл, сандене Даниилым пушташ шонен пыштеныт. Нуно кугыжам тыгай законым пеҥгыдемдаш таратеныт, кудыжлан кӧра раш ужаш лиеш ыле, кӧлан Даниил ӱшанле: шке Юмыжлан але кугыжалан. Кугыжалан ӱшанле кодаш да наказатлыме лияш огыл манын, Данииллан 30 кече Иеговалан кумалме деч посна илаш кӱлын. Но Даниил тиде кӱштымашым колыштын огыл. Сандене тудым лев-влак деке вынемыш шуэныт. Но Иегова Даниилым ӱшанле лиймыжлан суапландарен да лев-влак деч утарен (Дан. 6:12—15, 20—22). Кузе ме тиде пророк гаяк Иеговалан ӱшанле кодын кертына?

12. Данииллан Иеговалан ӱшанле лиймыжым вияҥдаш мо полшен?

¹² Кузе ончыч каласыме лийын, Иеговалан ӱшанле лияшлан мыланна тудым чот йӧраташ кӱлеш. Даниил кавасе Ачажым чот йӧратен, сандене тудлан ӱшанле кодын. Мутат уке, тудо Иегован койышыж-влак нерген шонкален да тыгак шонкален,  кузе Иегова нине сай койыш-влакым паша дене ончыктен. Тиде Данииллан йӧратымашыжым вияҥдаш полшен (Дан. 9:4). Даниил шонкален, мом Иегова тудлан да калыкшылан ыштен, да тидлан тудым тауштен (Дан. 2:20—23; 9:15, 16).

13. а) Кузе самырыкна-влакын ӱшанле улмышт тергалтын кертеш? Примерым кондыза. (Тыгак сӱретым ончыза.) б) Иегован Таныкше-влак гомосексуалист-влак нерген мом шонат манын, тендан деч йодыт гын, мом вашешташ лиеш? («Чын ыштымаш тынысым конда» видеороликым jw.org сайтыште ончыза.)

¹³ Даниилын жапыште гаяк самырыкна-влаклан тыгай еҥ-влак дене кылым кучаш логалеш, кудышт ни Иеговам, ни тудын нормыж-влакым шотыш огыт нал. Тыгай еҥ-влаклан Юмым йӧратыше-влак огыт келше. Нуно иза-акана-влакым Юмын законжым пудырташ темдат. Мутлан, Австралий гыч Грейм дене теве тыгай случай лийын. Кугурак классыште тунеммыж годым икана туныктышо тунемше-влак деч йодын: «Йолташда гомосексуалист улам манын каласа гын, могай реакцийда лиеш?» Тыгай йолташым умылышо-влакым туныктышо классын ик могырыш шогалаш йодын, а тореш улшо-влакым — вес могырыш. Грейм шарналта: «Уло класс тыгай илышлан тореш лийын огыл. Мыйын да эше ик Таныкын гына вес шонымаш лийын». Вара Греймын Иеговалан ӱшанле лиймыже эше чотрак тергалтме лийын. Тудо ойла: «Урок пытымешке, вес тунемше-влакат, туныктышат мемнам мыскыленыт да игылтыныт. Мый кертме семын тыматле кодынам да ӱшанымашемым аралашлан сай аргумент-влакым конденам. Но нунын мыйым йӧршеш колыштмышт шуын огыл». Тиде тергымаш деч вара Греймын могай шижмашыже лийын? Тудо ойла: «Конешне, кунам тыйым мыскылат, тиде огеш куандаре. Но мый пеш пиалан улам, вет ӱшанымашемым арален кертынам да пеҥгыде кодынам».

14. Даниил гаяк Иеговалан ӱшанле лияш мыланна мо полшен кертеш?

¹⁴ Кавасе Ачанам эше чотрак йӧраташ тыршена гын, Даниил гаяк Иеговалан ӱшанле лийын кертына. Иегован койышыжо-влакым шымлен, ме йӧратымашнам вияҥдена. А койышыж-влакым тудын ыштымыж гыч ужын кертына (Рим. 1:20). Тидлан мыланна «Шке семын лектын але шонен лукмо лийын?» рубрике гыч статья ден видеоролик-влак полшен кертыт. Нунылан кӧра ме Иеговам эше чотрак йӧраташ да пагалаш тӱҥалына. Тыгак «Илыш ыштыме лийын мо?» да «Илышын тӱҥалтышыже. Вич кӱлешан йодышлан вашмут» брошюр-влак гыч материалым шарналташ лиеш. Теве мом нине брошюр-влак нерген Даний гыч Эстер лӱман самырык ака ойла: «Тушто кондымо аргумент-влак чот ӧрыктарат. Нине брошюр-влак мо́лан тыланет ӱшанаш огыт ойло. Тушто фактым веле кондымо, а иктешлымашым тый шке ыштет». Бен, кудыжо нерген ме уже ойленна, манеш: «Нине брошюр-влак ӱшанымашемым чот пеҥгыдемденыт. Чылажымат Юмо ыштен манын, мый пеҥгыдын ӱшанен налынам». Тиде материалым шымлен лекмеке, те, очыни, Почмаш 4:11 гыч шомак дене келшеда: «Господь, Тый чапымат, пагалымашымат, вийымат налаш йӧрышӧ улат: мо уло — чыла Тый ыштенат» c.

15. Иегова дене эше лишылрак йолташ лияш мо полша?

¹⁵ Иегова деке йӧратымашнам вияҥдаш эше теве мо полша — Эргыжын илышыжым келгын шымлымаш. Лач тыге Германий гыч Сами́ра лӱман самырык ака ыштен. Тудо ойла: «Иисус нерген лудын, мый Иеговам сайрак пален налынам». Кунам Самира изи лийын,  тунам тудлан Иегован шижмашыже уло манын умылаш йӧсӧ лийын. А теве Иисусын шижмашыже уло манын умылаш куштылго лийын. Эше Самира ойла: «Мыланем Иисус келшен, вет тудо поро лийын да йоча-влакым йӧратен». Иисус нерген шукырак пален налын, тудо Иегова дене эше лишылрак йолташ лийын. Молан? Тудо умылтара: «Жап эртымеке, мый ужынам: Иисус чылаж годымат Ачаж гай ышта. Мый умыленам, молан Иегова Эргыжым мландыш колтен. Тидлан кӧра еҥ-влак Иеговам сайрак пален налын кертыныт» (Иоан. 14:9). Иегова дене эше лишылрак йолташ лийнеда гын, Иисус нерген шукырак пален налашлан жапым ида чамане. Тиде тыланда Иеговам эше чотрак йӧраташ да тудлан ӱшанле лияш полша.

16. Молан мыланна ӱшанле лийман? (Псалом 17:26; Михей 6:8).

¹⁶ Ме весе-влаклан ӱшанле улына гын, тунам мемнан лишыл ӱшанле йолташ-влак лийыт (Руфь 1:14—17). Тыгак Иеговалан ӱшанле-влак чон тынысым шижыт. Молан? Молан манаш гын, Иегова ӱшанле-влак дене ӱшанле. (Псалом 17:26; Михей 6:8 лудын лекса.) Шоналтыза теве мо нерген: чылажымат ыштыше Иегова дене таҥастарымаште ме пеш изи улына гынат, тудо мемнам эре йӧраташ сӧра. Иегова эн лишыл йолташна лиеш гын, тунам нимоат да нигӧат мемнам тудын дечын ойырен огеш керт: ни тушман-влак, ни тергымаш, ни колымаш (Дан. 12:13; Лук. 20:37, 38; Рим. 8:38, 39). Тугеже, Даниил деч примерым налаш да Иеговалан ӱшанле кодаш чотак кӱлешан.

17, 18. Мом ме вес статьяште лончылен налына?

¹⁷ Тиде статьяште ме Даниилын кок койышыжым ончен лектынна. Но тиде пророк деч ме эше шукылан тунемын кертына. Мутлан, Иегова Данииллан икмыняр кончымаш ден омым пуэн. Тыгак Иегован полшымыж дене тудо ончылгоч каласымаш-влакым умылтарен кертын. Нунын гыч шукышт уже шукталтыныт. А вес ончылгоч каласымаш-влакыште ончыкылык событий-влак нерген ойлалтеш, кудышт кажне айдемылан влиятлат.

¹⁸ Вес статьяште ме Даниилын возымо кок ончылгоч каласымашыжым ончен лектына. Самырык але илалше улына гынат, нуным умылаш кӱлеш. Тиде мыланна кызытсе жапыште уш-акылан решенийым лукташ полша. Тыгак нине ончылгоч каласымаш-влак мыланна лӱддымӧ лияш да Иеговалан ӱшанле кодаш полшат. Тыге ме лийшаш событий-влаклан ямдылалтына, кудышт пеш лишыл жапыште лийыт.