• «Мариемын порнографийым ончымыжлан кӧра мыйын тыгай шижмаш лийын, пуйто тудо ӧрдыжкӧ коштеш».

• «Мылам чучын, пуйто мый мариемлан ынде ом келше. Шкемым йӧрдымылан шотленам».

• «Мый тидын нерген нигӧланат каласкален кертын омыл да шкетын орланен шинченам».

• «Иегова мыйым огеш йӧрате манын шоненам».

Нине шомак-влак гыч тыгай иктешлымашым ышташ лиеш: марий порнографийым онча гын, тиде ватыжлан кугу чон корштымашым конда. Тудо шке привычкыже нерген, очыни, икмыняр тылзе але ий ойлен огыл гын, ватыжлан тудлан ӱшанаш йӧсӧ лийын кертеш. Ик ака ойла: «Мый мариемым йӧршеш ом пале улмаш. Мом эше тудо мый дечем шылта?»

Тиде статья ӱдырамаш-влаклан возымо лийын, кӧн марийже порнографийым онча a. Тыште библийысе шонымаш-влакым палемдыме, кудышт нуным лыпландарен да Иегова нуным йӧрата манын ӱшандарен кертыт, Иегова дене пырля кодаш полшен да шӱм-чон сусырыштым паремден кертыт b.

Мутат уке, марийдан кажне ошкылжым те эскерен ода керт, но те шӱм-чон корштымыдам да тургыжланымыдам иземден кертыда. Теве икмыняр каҥаш.

Шкендам ида титакле. Марийдан порнографийым ончымаште те шкендам, очыни, титаканлан шотледа. Алисан c шижмашыже лийын, пуйто тудо марийжылан ок келше. Тудо эре шонен: «Молан мариемлан мыйын ӱмбак огыл, а вес ӱдырамаш-влак ӱмбак ончаш келша?» Але те шкендам реакцийдалан титакледа. Тыланда чучын кертеш, пуйто поведенийдалан кӧра марийда тендан деч эше чотрак кораҥеш. Даниэ́лла ойла: «Шкем кидыште кучаш да шыдешкаш огыл чот йӧсӧ лийын. Мылам чучын, пуйто ешнам мый шке пудыртем».

Тенданат тыгай шижмашда лектеш гын, шарныза: Иегован шонымаште, те марийдан ыштымыже верч мутым ода кучо. Иаковын 1:14 палемда:  «Кажным шкенжын сутланымыже алгаштара, тудым шупшеш да ондален конда» (Рим. 14:12; Флп. 2:12). Иегова тендам огеш титакле, тудлан ӱшанле улмыдам тудо акла (2 Лет. 16:9).

Марийда порнографийым онча гын, тиде огеш ончыкто, пуйто тендан дене ала-мо тыге огыл. Тиде темым шымлыше эскперт-влакын шонымышт почеш порнографий тыгай сексуальный кумылым тарвата, кудыжым ик ӱдырамашат шуктен огеш керт.

Утыждене ида тургыжлане. Кузе Кэ́трин каласен, марийже порнографийым онча манын шонымаш вуйжо гыч лектын огыл. А Фра́нсес шӱм-почын ойла: «Марием кызыт кушто улеш ом пале гын, тургыжланаш тӱҥалам. Тыгай годым эре нервный улам». Южо христиан улшо ӱдырамаш-влак тыгай иза-ака-влак коклаште лияш вожылыт, кудышт нунын марийыштын проблемыже нерген палат. А весыштлан шкет кодмыла чучеш. Нуно шонат, пуйто нуным нигӧ огеш умыло.

Тыгай шижмаш лектеш гын, тидлан ӧрман огыл. Но тидын нерген гына шонен коштыда гын, эше чотрак тургыжланаш тӱҥалыда. Тидын олмеш Иегова деке лишемаш тыршыза. Тиде тыланда вийым пуа (Пс. 61:3; Еф. 6:10).

Шонкалыза Библий гыч тыгай ӱдырамаш-влак нерген, кудышт йӧсӧ годым Иеговалан кумалыныт да тудын деч лыпландарымашым налыныт. Юмо проблемыштым чылаж годымат кораҥден огыл, но нунылан эре шӱм-чон тынысым пуэн. Мутлан, Аннан примержым ончалына. Кунам чонжылан йӧсӧ лийын, тудо шуко жап Иеговалан кумалын. Тидын деч вара тудо уже тургыжланен огыл, кеч пален огыл, мо дене чылажат пыта (1 Сам. 1:10, 12, 18; 2 Кор. 1:3, 4).

Кугурак иза-влак деч полышым йодса. Нуно тыланда «мардеж ден тӱтан деч ӱшык вер семын» лийын кертыт (Ис. 32:2). Нуно, очыни, тыланда тыгай акам темлат, кудыж дене те чон почын мутланен кертыда да кудыжо тендам лыпландарен кертеш (Прит. 17:17).

Марийдалан порнографийым ончаш привычкым сеҥаш полшен кертыда мо? Кертыда докан. Библий дене келшышын, шкетын олмеш проблемым сеҥаш але тушман дене кучедалаш коктын куштылгырак лиеш (Эккл. 4:9—12). Эксперт-влак тыгай иктешлымашым ыштеныт: кунам еш мужыр ик команде семын тырша, тунам марий порнографийым  ончаш привычкым сеҥен кертеш, а ватыже угыч тудлан ӱшанаш тӱҥалеш.

Мутат уке, шуко вийым пышташ да порнографий ончымым чарнаш марийын кумылжо лийшаш. Тудо полыш нерген Иеговалан кумалын мо да кугурак иза-влак деч полышым йодын мо? (2 Кор. 4:7; Иак. 5:14, 15). Порнографийым ончымаш деч кораҥаш полшышо планже уло мо? Мутлан, мыняр жапым тудо электронный устройство дене эртараш тӱҥалеш, шонен пыштен мо? Порнографийым ончаш таратыше ситуаций деч кораҥаш тырша мо? (Прит. 27:12). Тендан деч полышым налаш да тендан дене тӱрыснек честный лияш тудо ямде улеш мо? Нине йодыш-влаклан туге манын вашештеда гын, очыни, тудлан полшен кертыда.

Мом те ыштен кертыда? Фели́сиян примержым ончен лектына. Тудо И́танлан марлан лектын, кудыжо изиж годым порнографийым ончен. Фелисия марийжым умылаш тырша да чон почын мутланаш эре ямде. Сандене кунам марийжын порнографийым ончаш кумылжо лектеш, Фелисия дене тидын нерген мутланаш тудлан куштылго. Теве мом Итан ойла: «Мый ватемлан чылажымат шылтыде ойлем, тудо мыланем алгаштарыше ситуаций-влак деч кораҥаш полша да эре йодеш, кузе мыйын тиде шотышто пашам кая». Мутат уке, Итанын привычкыже Фелисиялан кугу чон корштымашым конда. «Мый вигак шыдешкаш тӱҥалам гын, тиде тудлан огеш полшо, — манеш Фелисия. — Ме шинчена да тудын нелылыкше нерген мутланена, тидын деч вара мариемлан мыланем чон корштымашым сеҥаш полшаш куштылгырак».

Тыгай мутланымаш-влак марийлан уда привычкыжым сеҥаш полшен кертыт. Тыгак нуно ватыланат пайдам кондат. Вет кунам марий почын ойла шке нелылыкше нерген, кушто тудо улеш да мом кече мучко ышта, тунам ватылан тудлан ӱшанаш куштылгырак.

Тыге ыштен, марийдалан полшен кертыда манын ӱшанеда мо? Ӱшанеда гын, тунам марийда дене пырля тиде статьям лудын лекса да лончылен налза. Тудо шкаланже тыгай цельым шындышаш: порнографийым ончаш привычкым сеҥаш да тендан ӱшанымыдам сулен налаш. Кажне гана тиде проблеме нерген мутланымыда годым марийда сырыме олмеш тендам умылаш тыршышаш, могай чон корштымашым те шижыда. А тендан цельда — марийдалан тиде шотышто полшаш да ӱшанен вучаш, кунам тудо тиде привычкым сеҥа. Тыланда когылянда умылен налаш кӱлеш, молан порнографийым ончаш привычке лектеш да кузе тудым сеҥаш d.

Очыни, те шонеда, пуйто тиде теме нерген икте-весе дене тынысын мутланен ода керт. Тунам  кугурак изам, кудыжлан те коктынат ӱшанеда, мутланымыда годым тендан дене пырля лияш йодса. Марийда тиде уда привычкым сеҥа гынат, тудлан угыч ӱшанаш тӱҥалмыда деч ончыч шуко жап эртен кертеш. Киддам ида волто. Сай могырыш изи вашталтышымат ужаш тыршыза. Чытен вучыза ту жапым, кунам ешда угыч пиалан лиеш (Эккл. 7:8; 1 Кор. 13:4).

Марийда икмыняр жап порнографийым ончен огыл, но ик гана чытен кертын огыл да ончалын гын, ончыкта мо тиде, пуйто тудо ӧкынен огыл да тиде привычкым нигунамат огеш сеҥе? Уке. Но порнографийым ончымаш привычкышкыже чот пурен гын, тудлан, очыни, ӱмыр мучко тудын дене кучедалаш логалеш. Тудо шуко ий тиде привычке деч кораҥын гынат, порнографийым угыч ончалын кертеш. Тыге ынже лий манын, тудлан, очыни, эше шукырак правилым шындыман да, жап эртымеке, тиде привычкым сеҥен манын шона гынат, садак нине правил почеш илыман (Прит. 28:14; Матф. 5:29; 1 Кор. 10:12). Марийдалан ушыжым уэмдаш да осалым ужмышудымо лияш тунемаш кӱлеш. Тиде осалыш порнографийым ончымаш, тыгак вес ару огыл привычке-влак пурат, мутлан, мастурбаций (Пс. 96:10; Рим. 12:9; Еф. 4:23). Тиде привычке дене кучедалмаште тудо уло вийым пышташ ямде улеш мо? Туге гын, привычкыжым сеҥен кертеш e.

Но тиде проблеме дене кучедалашлан марийдан кугу кумылжо уке гын, мом ыштыман? Очыни, южгунам киддам волтен кертыда, те шыдешкен кертыда, да тыланда чучын кертеш, пуйто те шкетын кодында. Тыгай годым Иегова деч лыпландарымашым кычалза. Тургыжланымашдам Иегова ӱмбак пыштыза, тиде тыланда шӱм-чон тынысым пуа (1 Пет. 5:7). Иегова деке Библийым шымлымаш да кумалмаш гоч лишемза. Тудат тендан деке лишемеш манын, пеҥгыдын ӱшаныза. Исайя 57:15 почеламут дене келшышын, Юмо шӱлыкаҥше-влак дене пырля ила да нунылан вийым пуа. Христиан койыш-влакым вияҥдыза да Иеговалан эн сайжым пуыза. Кугурак иза-влак деч полышым йодса. Кунам-гынат марийдан вашталташ кумылжо лектеш манын, пеҥгыдын ӱшаныза (Рим. 2:4; 2 Пет. 3:9).