Лудшо-влакын йодышышт
Израильтян-влак ир мландыште манне ден пулдырчо деч посна мом эше кочкыныт?
Израильтян-влак 40 ий мучко ир мландыште иленыт. Тиде жапыште нунын тӱҥ кочкышышт манне лийын (Исх. 16:35). Тыгак Библийыште кок случайым возымо, кунам Иегова калыкшым пулдырчо шыл дене пукшен (Исх. 16:12, 13; Чис. 11:31). Но израильтян-влак тидым гына кочкын огытыл.
Мутлан, южгунам Иегова израильтян-влакым тыгай верыш наҥгаен, кушто нуно вӱдым муын кертыныт да мо тушто кушкын, тудым кочкын кертыныт (Чис. 10:33). Элим оазис лач тыгай вер лийын, «кушто 12 памаш лийын да 70 пальме кушкын». Очыни, тыште финик пальме нерген ойлалтеш (Исх. 15:27). Ик книгаште ойлалтеш: «Финик пальме шуко вере кушкеш... Тудо ир мландын тӱҥ пушеҥгылан шотлалтеш. Тиде пушеҥгылан кӧра миллионло еҥын кочкыш, ӱй да малыме вер лийын» (Plants of the Bible).
Тыгак израильтян-влак кызыт Фаран a семын палыме кугу оазисыште, очыни, ик жаплан верланеныт. Тудо эҥер лап верыште (але ва́диште) улеш. Тиде лап вер нерген ик справочникыште ойлалтеш: «Тудын кужытшо — 130 километр да тудо Синай пелотрышто эн кужу, эн мотор да эн кумдан палыме вади кокла гыч иктыже». Тыгак тушто возымо: «Лап верын аҥже деч 45 километр наре тораште теҥыз ӱмбалне 600 метр утла кӱкшытыштӧ Фаран оазис верланен. Тушто чот шуко пальме кушкеш. Тиде оазис 5 наре километрыш шуйна. Тудо Синайыште Эдем сад семын. Тыште кушшо тӱжем финик пальмылан кӧра еҥ-влак тиде верыште акрет годсек илаш кумылаҥыныт» (Discovering the World of the Bible).
Фаран оазисыште финик пальме-влак
Египет гыч лектын, израильтян-влак корныш руашым, руашым шукташлан атым да, очыни, шурно ден ӱйым налыныт. Мутат уке, тиде нунылан шуко жаплан ситен огыл. Нуно тыгыде ден шолдыра вольык дене — кугу кӱтӱ дене — лектыныт (Исх. 12:34—39). Но ир мландыште неле условий верч шуко вольыкышт колен. Тыгак южо вольыкым кочкышлан шӱшкылыныт, а весыштым надырлан конденыт, шоя юмо-влакланат надырым кондашлан кучылтыныт (Ап. паш. 7:39—43) b. Туге гынат чыла ту жап мучко, кунам израильтян-влак ир мландыште иленыт, нунын вольыкышт лийын. Тиде Иегован мутшо гыч коеш, кудыжым тудо мут колыштдымо израильтян-влаклан каласен: «Тендан эргыда-влак ир мландыште 40 ий кӱтӱчӧ лийыт» (Чис. 14:33). Очыни, кӱтӱштлан кӧра нунын шӧр ден шыл лийын. Но кум миллион наре айдеме гыч шогышо калыкым 40 ий мучко пукшашлан, мутат уке, тиде ситен огыл c.
А кушто израильтян-влак вольыкыштлан кочкыш ден вӱдым налыныт? d Тунам ир мландыште, очыни, шукырак йӱр йӱрын да сандене шукырак кушкыл кушкын. «Понимание Писания» справочникыште, «Аравия» статьяште, ойлалтеш: «Мемнан кече-влак дене таҥастарымаште ту жапыште 3500 ий наре ончыч Аравийыште вӱд шукырак лийын. Шуко келге вади, але кукшо лап верын улмышт, кушто ончыч эҥер-влак йогеныт, ончыктат: эҥер корным вӱд дене темашлан ончыч йӱр ситышын йӱрын». Туге гынат ир мланде илышдыме да лӱдыкшӧ вер лийын (Втор. 8:14—16). Вӱд деч посна, кудыжым Иегова ӧрыктарышын пуэн, ни израильтян-влак, ни нунын вольыкышт ир мландыште илен огыт керт ыле (Исх. 15:22—25; 17:1—6; Чис. 20:2, 11).
Кузе Моисей каласен, Юмо израильтян-влакым манне ден пукшен, теве мом нунылан умылаш полшынеже ыле: «Айдеме кинде дене гына огыл, а Иегован умшаж гыч лекше кажне шомак дене ила» (Втор. 8:3).
a 1992 ийын 1 май «Орол башньыште» 24 да 25 странице-влакым ончыза.
b Библийыште кок случайым возымо, кунам Иеговалан ир мландыште вольыкым надыреш конденыт. Икымшыже — кунам Юмо Аарон ден тудын эргыже-влакым священник семын служитлаш шогалтен, а кокымшыжо — Кугече пайрем годым. Тиде кок событий мемнан эра деч ончыч 1512 ийыште лийын — израильтян-влакын Египет гыч лекмыж деч вара ик ий наре эртымеке (Лев. 8:14—9:24; Чис. 9:1—5).
c Ир мландыште 40 ий илымын мучаште израильтян-влакын шӱдӧ тӱжем дене вольык лийын, кудыштым нуно вес калык-влакын олашт ӱмбак кержалтмышт годым налыныт (Чис. 31:32—34). Туге гынат сӧрымӧ мландыш пурымешке нуно манным кочкыныт (Иис. Н. 5:10—12).
d Вольык манным кочкын манын каласаш ок лий. Вет Иегован кӱштымыжӧ почеш кажне израильтян тынар манным погышаш ыле, мынярым шке кочкын кертын (Исх. 16:15, 16).
