Паледа мо?
Музык израильтян-влакын илышыштышт пеш кугу рольым модын манын, кушеч ме палена?
АКРЕТ Израильын культурыштыжо музыкын пеш кугу рольжо лийын. Библийыште чӱчкыдын тыгай еҥ-влак нерген ойлалтеш, кудышт сем ӱзгар дене шоктеныт да мурым муреныт. Чынже денак Священный Возымашын луымшо ужашыжым муро-влак налыт. Нунын гыч эн палыме — тиде Псалом-влак, Песня Соломона да Плач Иеремии. Библий жапысе илыш нерген ик книгаште возымо: «Израильтян-влакын тӱрлӧ илыш могырышт музык дене кылдалтме лийын манын, Библий раш палдара» a.
Илышыште кучылтмо музык. Мурен да сем ӱзгар ден шоктен, израильтян-влак эмоцийыштым ончыктеныт (Ис. 30:29). Кугыжан престолыш шинчымыж годым, пайрем-влак годым да сеҥымаш лӱмеш ӱдырамаш-влак бубен дене шоктеныт, йывыртен муреныт да куштеныт (Суд. 11:34; 1 Сам. 18:6, 7; 1 Цар. 1:39, 40). А кунам иктаж-кӧ колен, израильтян-влак ойгырымыштым ончыкташлан ойган мурым муреныт (2 Лет. 35:25). Макклинтокын да Стронгын энциклопедийышт возымо дене келшышын, «еврей-влак пеш музыкальный калык лийыныт».
Кугыжа пӧртыштӧ музык. Израиль кугыжа-влак музыкым чот йӧратеныт. Саул Давидым арфе дене шокташ пӧртышкыжӧ ӱжын (1 Сам. 16:18, 23). Варажым, кунам Давид шкеже кугыжа лийын, тудо сем ӱзгар ден муро сем-влакым шонен луктын, тыгак оркестрым чумырен, кудыжо вара Иегован храмыштыже шоктен (2 Лет. 7:6; Ам. 6:5). А Соломон кугыжан пӧртыштыжӧ южо пӧръеҥ ден ӱдырамаш-влак мурызо семын служитленыт (Эккл. 2:8).
Юмылан служымаште музык. Иеговалан служымаште музык кугу верым налын. Мутлан, Иерусалим храмыште 4 000 музыкант лийын (1 Лет. 23:5). Нуно пуч, кимвал, арфе да моло струнный сем ӱзгар дене шоктеныт (2 Лет. 5:12). Но профессионал-влак гына огыл Иеговам музык дене чапландареныт. Иерусалимыш кажне ийысе пайремыш кайыме годым израильтян-влак гыч шукышт Кӱзымаш муро-влакым муреныт (Пс. 119—133). А Кугече кас кочкыш годым, иудейысе возымаш-влак дене келшышын, израильтян-влак Халлел b псалом-влакым муреныт.
Юмын служитлышыже-влак музыкым алят чот кӱлешанлан шотлат (Иак. 5:13). Мурым мурен, ме Иеговам чапландарена (Еф. 5:19). Музык мемнам иза-акана-влак дене уша (Кол. 3:16). Тыгак тудо мыланна нелылык-влакым чыташ полша (Ап. паш. 16:25). Музык Иеговалан ӱшанымынам да тудым йӧратымым ончыкташ пеш сылне йӧным пуа!
a Jonathan L. Friedman. Music in Biblical Life: The Roles of Songs in Ancient Israel. Jefferson, NC, 2013. P. 13.
b Иеговам чапландарен мурымо 112—117 Псалом-влакым еврей-влак Халлел псалом-влак маныныт.