1. Христиан мо шотышто пушеҥге гай лийшаш? (Тыгак сӱретым ончыза.)

 «ПУШЕҤГЕ кадырга гын, мардеж тудым тодылын огеш керт», — тыге ик калыкмут ойла. Тушто лывырге лиймаш нерген ойлалтеш. Лывыргылык южо пушеҥгылан виян мардежым чытен лекташ полша. Мыланнат Иеговалан умбакыжат куанен служитлашлан лывырге лияш кӱлеш. Кузе тидым умылаш? Мыланна илыш вашталтышлан келыштаралташ да весе-влакын шонымаш ден решенийыштым пагалаш кӱлеш.

2. Могай койыш-влак мыланна илыш вашталтыш дене келшаш полшат, да мом ме тиде статьяште лончылен налына?

² Ме Иеговалан служитлена, сандене мемнан лывырге лиймына шуэш. А эше ме ӱҥышӧ да чаманыше лийнена. Тиде статья гыч ме пален налына, кузе нине койыш-влак южо христиан-влаклан илыш вашталтыш дене келшаш полшеныт. Тыгак ме ужына, кузе нине койыш-влак мыланнат полшен кертыт. Но эн ончыч ончалына, кузе Иегова ден Иисус лывыргылыкым ончыктат.

3. Иегован лывырге улмыжо кушеч коеш?

³ Иегова «Кӱ» маналтеш, вет тудо пеҥгыде да чоткыдо (Втор. 32:4). Но тыгак тудо лывырге. Тиде тӱняште илыш эре вашталтеш. Но мемнан Юмына шке шонымыжым шукташлан илыш вашталтышым шотыш налаш эре ямде. Иегова еҥ-влакым шкеж гайымак ыштен да, вашталтышым шотыш  налын, у семын илаш тунемаш нунылан моштымашым пуэн. Тыгак тудо мыланна библийысе раш принцип-влакым пуэн. Кеч-могай нелылык дене тӱкнена гынат, нине принцип-влак мыланна уш-акылан решенийым лукташ полшат. Иегован примерже да пуымо принципше-влак ончыктат: тудо кӱ семын пеҥгыде гынат, тунамак тудо лывырге.

4. Примерым кондыза, кузе Иегова лывырге улмыжым ончыктен (Левит 5:7, 11).

⁴ Иегова чылажымат сайын ышта да эре лывырге улеш. Тудо торжа огыл. Мутлан, теве кузе тудо израильтян-влаклан лывырге улмыжым ончыктен. Иегова поян ден нужна-влак деч икгаяк надырым вучен огыл. Юмын кумылжо дене келшышын, еҥ-влак могай надырым конден кертыныт, тыгайым конденыт. (Левит 5:7, 11 лудын лекса.)

5. Примерым кондыза, кузе Иегова ӱҥышылык ден чаманымашым ончыктен.

⁵ Лывырге лияш Иеговам ӱҥышылык ден чаманымаш таратат. Мутлан, Содомышто илыше осал еҥ-влакым пытараш шонымо годым Иегова ӱҥышылыкым ончыктен. Иегова суксыж-влак гоч чын ыштыше Лотлан курык верыш куржаш кӱштен. Но Лот лӱдын да Иеговам сӧрвалаш тӱҥалын: тудлан да ешыжлан Сигор олаш куржаш йӧным пуаш йодын. Иегова тиде олам пытараш шонен гынат, Лотын йодмыжым шуктен. Тудо кӱштымӧ мутшым колышташ Лотым ӧкымлен огыл да Сигор ола нерген шке решенийжым вашталтен (Тӱҥ. 19:18—22). Икмыняр курым эртымеке, Иегова Ниневийыште илыше-влак деке чаманымашым ончыктен. Тудо Иона пророкшым тиде олам да чыла еҥжым пытарыме нерген увертараш колтен. Но Ниневийыште илыше-влак ӧкыненыт. Сандене Иегова нуным чаманен да олам пытарен огыл (Иона 3:1, 10; 4:10, 11).

6. Каласкален пуыза, кузе Иисус Иегова семынак лывырге лийын.

⁶ Иисус Ачаж семынак лывырге лийын. Иегова тудым мландыш «Израиль калык кокласе йомшо шорыкыштлан» таныклаш колтен. Но еҥ-влаклан таныклымыж годым тудо лывырге лийын. Икана израильтян огыл ӱдырамаш ӱдыржым паремдаш Иисусым сӧрвален йодын. Ӱдыржым демон-влак чот орландареныт. Иисус тиде ӱдырамашым чаманен да йочажым паремден (Матф. 15:21—28). А теве вес пример. Апостол-влакым туныктен, Иисус каласен: «Кӧ... Мый дечем кораҥеш, Мыят... тудын деч кораҥам» (Матф. 10:33). Петр кум гана Иисус нерген мый тудым ом пале манын каласен. Тыге манмыжлан Иисус туддеч кораҥын мо? Уке. Тудо апостолжын ӧкынымыжым да ӱшанымашыжым ужын. Иисус ылыжмыж деч вара Петр дене вашлийын да тудым йӧрата да проститлен манын ӱшандарен докан (Лук. 24:33, 34).

7. Филиппысе-влаклан 4:5 дене келшышын, репутацийна могай лийшаш?

⁷ Ме ужынна: Иегова ден Иисус лывырге улыт. А мемнан нерген мом каласаш лиеш?  Иегова мемнан лывырге улмынам ужнеже. (Филиппысе-влаклан 4:5 лудын лекса.) Ик Библий кусарымаште Филиппысе-влаклан 4:5 почеламутышто тыгай шонымаш уло: мемнам лывырге еҥ семын палышаш улыт. Шке деч йодаш лиеш: «Мыйым лывырге, келшен моштышо да пушкыдо шӱман айдемылан шотлат мо? Але мыйым ӱскырт да торжа айдемылан шотлат? Чылажат мыйын семын гына лийже манын тӧчем мо? Але мый весе-влакым колыштам да кӱлеш годым нунын кумылыштым шотыш налам?» Лывыргылыкым куштена гын, тунам эше чотрак Иегова ден Иисус гай лийына. Айста ончен лектына, кунам мыланна лывырге лияш кӱлеш: кунам илышна вашталтеш да кунам весе-влакын шонымышт да решенийышт мемнан дечын ойыртемалтыт.

8. Кунам обстоятельстве-влак вашталтыт, тунам мыланна лывырге лияш мо полшен кертеш? (Тыгак сноскым ончыза.)

⁸ Кунам илышна вашталтеш, мыланна лывырге лияш кӱлеш. Тыгай вашталтыш-влак вучыдымо нелылыкым конден кертыт. Мутлан, тазалыкна чот начаремын кертеш. А экономический да политический вашталтыш-влак илышнам чот нелемден кертыт (Эккл. 9:11; 1 Кор. 7:31). Эсогыл кунам мемнан организацийыште назначенийна вашталтеш, тиде мыланна тергымаш семын лийын кертеш. Ме кеч-могай нелылык дене тӱкнена гынат, вашталтше илышлан тунемаш мыланна ныл ошкыл полша: 1) вашталтыш дене келшыза, 2) ончыко ончыза, 3) сайым гына ужаш тыршыза да 4) весе-влаклан полшыза b. Айста икмыняр еҥын примерыштым ончен лектына, кудыштлан нине каҥаш-влак полшеныт.

9. Кузе миссионер семын служитлыше ик еш мужыр вучыдымо нелылыкым чытен лектын?

⁹ Вашталтыш дене келшыза. Эмануэ́ле ден Франче́скам вес элыш миссионер семын служитлаш колтеныт. Нуно у йылмым тунемаш да у погынымаш дене палыме лияш тӱҥалыныт ыле гына, COVID-19 пандемий тӱҥалын да нунылан изоляцийыште шинчаш логалын. Вара Франческан аваже вучыдымын колен. Мутат уке, тыгай ойго годым Франческан родыж-влак дене пырля лиймыже шуын, но пандемий верч тудо нунын деке каен кертын огыл. Тиде неле жапым тудлан илен лекташ мо полшен? Икымше, утыждене тургыжланаш огыл манын, тиде еш уш-акыл нерген кумалын. Иегова Эмануэле ден Франческан кумалмыштлан шке жапыштыже лекме духовный программе гоч вашмутым пуэн. Мутлан, ик видеоинтервью гыч ик изан мутшо нуным чот кумылаҥден. Тиде иза каласен: «У обстоятельствылан вашкерак тунемына гын, тунам вашкерак куанаш тӱҥалына да тиде ситуацийым пайдалын кучылтын кертына» c. Кокымшо, тиде еш мужыр телефон дене служымаште саемаш шонен пыштен да Библий шымлымашымат тӱҥалын. Кумшо, нуно иза-ака-влакын кумылаҥдымыштым да полшымыштым акленыт. Ик ака нунылан ик ий мучко кажне кечын кӱчык библийысе шонымаш-влакым колтеден. Ме нине миссионер-влак семын у обстоятельстве дене келшена гын, пиалан лийына да ыштен кертмылан куанена.

10. Ик ака кугу вашталтыш деч вара мом ыштен?

¹⁰ Ончыко ончыза да сайым гына ужаш  тыршыза. Кристина лӱман румын ака Японийыште илен да англичан погынымашыш коштын. Кунам тиде погынымашым расформироватленыт, тудо чот шӱлыкаҥын гынат, лийме нерген шуко шонен коштын огыл. Тудо япон погынымашыш куснаш да шукырак таныклаш шонен пыштен. Кристина ончыч пырля пашам ыштыше ӱдырамашым тудлан йылме дене полшаш йодын. Тиде ӱдырамаш Библий да «Курымеш куанен илыза!» брошюр почеш тудым япон йылмылан туныкташ келшен. Лектышыже пеш сай лийын: Кристина япон йылме дене сайын мутланаш тунемын, но эн тӱҥжӧ — тиде ӱдырамашын Библий нерген пален налаш кумылжо лектын. Ме ончыко ончена да сайым гына ужаш тыршена гын, тунам вучыдымо вашталтыш-влак суапландарымашым кондат.

11. Ик еш мужырлан экономический кризисым илен лекташ мо полшен?

¹¹ Весе-влаклан полшыза. Ик марий ден вате тыгай элыште илат, кушто мемнан пашанам чарыме. Нуно экономический кризис верч окса шотышто нелылык дене тӱкненыт. У условийыште илаш нунылан мо полшен? Эн ончыч нуно окса роскотыштым иземденыт. Тыгак нуно проблемышт нерген утыждене шонаш огыл, а весе-влаклан полшаш да тыршен таныклаш шонен пыштеныт (Ап. паш. 20:35). Марийже манеш: «Ме служымаште чот тыршенна да Иегован пашажлан шуко жапым пуэнна. Сандене шкем чаманен шинчаш жапна лийын огыл». Кунам илыш вашталтеш, умбакыжат весе-влаклан полшаш кӱлеш. А эн сайже, мом ме ыштен кертына, — тиде еҥ-влаклан Юмын Кугыжаныш нерген поро уверым каласкалаш.

12. Кузе апостол Павелын примерже мыланна служымаште лывырге лияш полша?

¹² Таныклымына годым мыланна лывырге лийман. Ме пеш тӱрлӧ еҥым вашлийына, кудыштын Юмо нерген шонымашышт, илыме верышт да культурышт ойыртемалтыт. Апостол Павел еҥ-влакын могай улмыштым да шонымашыштым шотыш налын моштен. Тиде шотышто ме тудын деч примерым налын кертына. Иисус Павелым «чын Юмым палыдыме-влакын Апостолыштлан» шогалтен (Рим. 11:13). Павел заданийжым сайын шуктен. Тудо еврей-влаклан гына огыл, но тыгак грек-влаклан, образованийым налше еҥ-влаклан, проста калыклан, чиновник ден кугыжа-влаклан таныклен. Кажныжын шӱмжым тарваташ манын, Павел «чылалан чыла лийын» (1 Кор. 9:19—23). Еҥ-влак дене мутланымыж годым тудо культурыштым, воспитанийыштым да ӱшанымашыштым шотыш налын. Тидлан кӧра тудо лывырге лийын да еҥ-влаклан Юмо деке лишемаш полшышо тӱрлӧ йӧным кучылтын. Меат еҥ-влаклан кузе сайрак полшаш манын шонена да тидлан йӧным кычалына гын, служымашна сай лектышым конда.

13. 1 Коринфян-влаклан 8:9 почеламутым шотыш налын, весе-влакын шонымыштым пагалена гын, тунам могай лӱдыкшӧ деч кораҥына?

¹³ Лывырге улына гын, тиде мыланна весе-влакын шонымыштым пагалаш полша. Мутлан, южо ака-влаклан шкем чиялташ келша, а весе-влак йӧршынак огыт чиялте. Южо христиан-влаклан алкогольым подылаш келша (мутат уке, утыждене огыл), а весышт йӧршеш огыт йӱ. Христиан-влак чыланат таза лийнешт, но тӱрлӧ эмлымаш методым ойырен налыт. Мемнан гына решенийна эн сай манын, шкеат шонена да весымат тыгак шонаш таратена гын, иза-ака-влаклан шӱртньымӧ кӱ семын лийын  кертына да иктылыкым пудыртена. Мемнан тидым ыштымына ок шу (1 Коринфян-влаклан 8:9 лудын лекса; 10:23, 24). Айста кок примерым ончалына, кузе библийысе принцип-влакым кучылтмаш лывырге лияш да тынысым аралаш полша.

14. Мом чияш да могай причёскым ышташ решенийым лукмына годым могай библийысе принцип-влак полшен кертыт?

¹⁴ Вургем да тӱжвал тӱс. Мыланна мом чияш Иегова правилым огеш ыште. Но тудо мыланна принцип-влакым пуэн. Ме Юмын служитлышыже улына манын, чием дене ончыктышаш улына. Вес семынже, «шинчаш перныдыме да шотан вургемым» чияш кӱлеш (1 Тим. 2:9, 10; 1 Пет. 3:3). Вургемна еҥ-влакын шуко вниманийыштым налшаш огыл. Библийысе принцип-влаклан кӧра кугурак иза-влак вургем да причёско шотышто правилым шонен огыт лук. Ик погынымашыште южо самырык иза-влак ӱпыштым модылан келшышын тӱредыныт — кӱчыкын, но шала-вула. Кузе кугурак иза-влак, правилым ыштыде, нунылан полшен кертыныт? Нуно районым эскерыше изан тыгай каҥашыжым кучылтыныт: «Нине самырык иза-влаклан каласыза: „Сценыште лиймыда годым еҥ-влакын вниманийышт шукыракшым ойлымыдалан огыл, а тӱжвал тӱсдалан лиеш гын, тугеже, вургем да причёскыда дене ала-можо туге огыл“». Тыгай каҥашлан кӧра самырык иза-влак умыленыт, мом нунылан ышташ кӱлеш, а кугурак иза-влаклан шке правилыштым ышташ кӱлын огыл d.

15. Эмлымаш шотышто решенийым лукмо годым могай библийысе закон ден принципым шотыш налына? (Римлян-влаклан 14:5).

¹⁵ Тазалык. Кажне христиан тазалыкше шотышто шке решенийым лукшаш (Гал. 6:5). Библийыште эмлымаш шотышто икмыняр  кӱштымаш нерген веле раш каласыме — мутлан, вӱр деч да спиритизм деч шекланыме нерген кӱштымаш-влак (Ап. паш. 15:20; Гал. 5:19, 20). А моло шотышто ме шке решенийым луктына. Южышт традиционный медициныште полышым кычалыт, а весышт моло эмлымаш методым ойырен налыт. Эмлымаш методна сай манын шонена гынат, иза-ака-влакын решенийым лукташ праваштым мыланна пагалаш кӱлеш. Шарныза: 1) еҥ-влакым чер деч тӱрыснек да курымешлан Юмын Кугыжанышыже гына утара (Ис. 33:24); 2) кажне христиан тазалыкше шотышто тыгай решенийым луктеш, кудыжо тудын ситуацийыштыже эн сай лиеш (Римлян-влаклан 14:5 лудын лекса.); 3) весе-влакым судитлаш але иза-ака-влакын ӱшанымашыштым мо лушкыдемден кертеш, тыгайым ышташ огеш кӱл (Рим. 14:13); 4) христиан-влак икте-весыштым йӧратат, да нунылан эн тӱҥжӧ — шке шонымышт огыл, а погынымаште иктылык (Рим. 14:15, 19, 20). Тидын нерген шарнена гын, тунам иза-ака-влак дене умбакыжат йолташ лийына да погынымаште тыныслыкым аралаш полшена.

16. Кузе кугурак иза-влак шке коклаштышт лывыргылыкым ончыктен кертыт? (Тыгак сӱретым ончыза.)

¹⁶ Кугурак иза-влак лывырге лиймаште примерым ончыктышаш улыт (1 Тим. 3:2, 3). Изалан шонаш огеш кӱл, пуйто, тудо вес кугурак иза-влак деч ийгот ден кугурак улеш гын, тудын шонымыж дене эре келшышаш улыт. Тудо умыла: Иегован шӱлышыжӧ кугурак иза-влакын советышт гыч кеч-кӧмат тыгайым каласаш таратен кертеш, мо уш-акылан решенийым лукташ полша. Чылажат библийысе принцип почеш лийын гын, лывырге кугурак иза шукыштын решенийышт дене уло кумылын келша, кеч тудо шкеже вес семын шона.

17. Лывырге еҥ-влакын могай суапландарымашышт уло?

¹⁷ Ме лывырге улына гын, шуко суапландарымашым ужына. Иза-акана-влак дене ме йолташ улына, а погынымаште тыныслан куанена. Ме чыланат тӱрлӧ койышан да тӱрлӧ культур гыч улына гынат, Иегова мемнам ик кугу ешыш ушен. А эн тӱҥжӧ, шӱмна йывырта, вет ме Иегова Юмо гай лывыргылыкым эше чотрак ончыктена.