1-3. Aisa yapti ai maya âpu ai luhpia paki pamalika ba, ¿dîa muni kau ailal takisa, bara dîa trabilka nani brisa?

 AISA yapti ai maya âpu ai luhpia paki pamalika nani ba Miriki Kuntrika ra “kau pâwisa”. Bara kuntri wala nani ra sim baku takisa. Upla manis dibors takisa, ai luhpia nani lulki swisa, marit lâka wina dakwi takisa bara marit lâka wina sait ra luhpa baikisa. Sim tâka aisa yapti bara luhpa nani mapara trabil tara kum sa.

² Yapti kum yakan ai luhpia nani paki ba win: “Yang 28 mani brisna bara piarka sna. Uba sari daira walisna kan yakan luhpa wâl pakaia want apia sna. Upla kumi sin yang ra lukras. Luhpi nani ba inisna taim ai kaikisa bara witin nani sin sari ai dara walisa”. Aisa yapti ai maya âpu ai luhpia nani paki ba sari sa, sam taim ai kupia baikisa, yakan bara pâtkira baku ai dara walisa, kan kampani ra wark takaia sa bara ai watla ra sin. Yapti kum win: “Yakan luhpi nani pakaia ba, wark kum karna sa. Baha warkka daukaia lan takram taim wark wala raya kum daukaia lan takaia sma”.

³ Wahma tiara nani baha sât pamalika tilara iwi ba trabil brisa. Kum kum ba ai yaptika apia kaka ai aisika mita lulki swin. Wahma tiara wala nani ai aisika apia kaka ai yaptika pruan, baha mita uba sari ai dara walisa. Wahma tiara manis mapara ai aisika apia kaka ai yaptika ai lamara âpu ba mita uba aihka ai dara walisa.

4. ¿Yawan nahki nu sa Jehova aisa yapti ai maya âpu ai luhpia paki ba ra lukisa?

 ⁴ Aisa yapti yakan ai luhpia paki ba patitara piua ra sin bâra kan. Baibil ra aima ailal ra aisisa “piarka nani” bara “tuktan rau nani” dukiara (Impakan Sturka 22:22; Kli Smalkanka 24:19-21; Job 31:16-22). Jehova Gâd witin nani dukiara lukisa. Lawana aîulbra ba win: “Gâd sika rau nani aisika ba, bara sin piarka nani ra tâ babaikra ba” (Lawana 68:5). Jehova aisa yapti ai maya âpu ai luhpia paki ba ra lukisa. Baku sin, Baibil ra smalkanka painkira nani bâra sa bara witin nani ra hilp munaia sip sa lilia takaia.

5. ¿Aisa yapti ai maya âpu ai luhpia paki ba dîa trabilka brisa?

⁵ Utla warkka dukiara luki kaiks. Mairin kum dibors takan ba win: “Aima ailal ra marit waitna hilpka kum nit sna, sampla baku trukki ba aisawuya taim nu âpu sna dîa daukaia”. Sim natka ra waitna nani dibors takan ba apia kaka ai maya mairin pruan ba sin wari takisa kan nanara wark manis daukaia sa. Bara luhpa nani mapara utla bilara namhpa namhpa lâka ba mita lilia bara ai auyapah ai dara walras.

6, 7. a) Sins Lâka bukka ra “mairin yamni” dukiara aisi ba, ¿dîa samplika pain yaban? b) ¿Aisa yapti yakan ai luhpia paki ba nahki muni wark nani kaina manis ridi daukaia ba hilp munisa?

⁶ ¿Witin nani ra dîa hilp munaia sip sa? Sins Lâka 31:10-31 ba kat “mairin yamni” dukiara aisisa. Naha sât mairka ba wark ailal daukisa: diara atkaia, kwala sipaia, kuk takaia, bisnis daukaia, insla warkka daukaia, bara wark wala nani sin. ¿Dîa witin ra hilp munan naha daukaia dukiara? Witin wark karna taki kan, titan bûi kan bara tihmia let kat yapi kan. Baku sin ai warkka nani ba awarka kat dauki kan; wark kum daukaia sip apia kan taim upla wala ra baha  warkka daukaia yabi kan, bara ai pamalika nitka dukiara sin luki kan. ¡Baha mita upla sut ba witin ra mayuni kan!

⁷ Yawan yakan wan luhpia nani ra pakisa kaka, wan warkka nani sut daukaia sa. Baku sin, baha warkka liliakira daukaia sa, baku natka ra wan luhpia nani sin lilia ai dara walbia. Sakuna baha warkka nani ba kaina manis bara ai pitka kat daukaia sa. Baibil ra wisa: “Aman pali luki kaiki daukan dukia nani ba sut pain takisa” (Sins Lâka 21:5). Aisa kum yakan ai luhpia nani paki ba win: “Plun pin ai dauki ba kat kuk takaia dukiara lukisna”. Sakuna plun kum piakaia dukiara kaina manis ridi dauki ba kau pain takisa ban wina plun kum isti piakaia ba wal. Ban kra yawan nit kabia utla warkka nani daukaia lan takaia. Yapti kum kum ai luhpia nani yakan paki ba ai pânika nani ra makabi walan nahki pint munaia, paik mangkaia warkka, truk nani paskaia, baku sin “buk nani aisi kaikan” bara wala nani ba upla lankira nani ra makabi walan nahki daukaia.

8. ¿Aisa yapti ai maya âpu luhpia nani ba nahki muni utla ra hilp munaia sip sa?

⁸ ¿Aitani kabia wan luhpia nani ra wiaia utla warkka daukaia hilp wan munbia? Yapti kum yakan ai luhpia paki ba win: “Sam taim luhpa nani ai aisika utla ra âpu ba mita yawan want sa uya wark nani daukras kabia”. Baha ba saura pali apia sa, sakuna wan luhpia ra uya hilp munras. Patitara piua ra wahma tiara nani Gâd kupia lâka dauki kan ba sin utla warkka dauki kan (Blasi Sturka 37:2; Yamni Kulki Lawana 1:6). Baha mita, wan luhpia nani ra uya wark ailal daukaia yabras kabia, sakuna wark kum kum daukaia sip sa, plit nani sikbaia, bara ai rumka klin daukaia. ¿Dîa muni aikuki baha warkka nani daukras? Baku daukma kaka lilia kabia.

9. ¿Dîa muni yapti yakan ba lalah trabilka brisa?

⁹ Aisa yapti aihkika ai maya âpu ai luhpia paki ba mapara karna munisa ai pamalika nitka nani yabaia. Bara kau karna sa yapti tiara nani yakan ai luhpia paki ba mapara. * Kuntri kum kum ra gabamint mita baha sât uplika nani ra hilp munisa, bara witin nani baha wina hilpka sakaia sip sa wark kum pliki sâkbia ba kat. Baibil ra saura kaikras sa kristian nani ba baha daukisa kaka (Roman 13:1, 6). Piarka nani bara dibors takan mairka nani ba baha sât trabilka nani brisa. Mairin ailal utla warkka baman dauki kan ba nanara kampani ra wark takaia sa bara uya lalah sakras. Mairin wala nani skul dimisa bara wark kum daukaia lan takisa, baku natka ra ai pamalika nani ra hilp munisa.

10. ¿Nahki natka ra yapti yakan kum ai luhpia ra smalkaia sip sa dîa muni wark takaia sa?

¹⁰ Yapti yakan ai luhpia paki ba mapara aihka kaikaia apia sa ai luhpia nani mita wark takbia apia wibia kaka. Kau ni witin nani ra wiaia sa dîa muni wark takaia nit sa. Smalkaia sa Jehova makabisa aisa yapti ba ai luhpia nani dukiara wark takbia (1 Timoti 5:8). Piu lui ba wal luhpa nani ba lan takisa. Sakuna yapti ba wark takaia bri kabia sin, ai luhpia nani dukiara ai taimka sakaia sa. Baku daukbia kaka, lalah trabilka bri kabia sin, ban lilia kabia (Sins Lâka 15:16, 17).

11, 12. ¿Aisa yapti yakan ba dîa trabilka nani sip ai luhpia nani ra wiras bara dîa daukaia sip sa?

¹¹ Aisa yapti yakan ba ai luhpia nani lamara kaia  want sa, sakuna aman kaikaia sa pamali warkka daukaia Gâd mita yaban ba ai luhpia nani ra yaka daukaia apia sa. Sampla kum, ban kra yapti yakan kum ba want kabia ai luhpia waitna ba pamali lalka baku kabia, apia kaka ai luhpia mairin wal dîa trabilka bri ba dukiara aisisa. Sakuna baha ba pain apia sa. Naha daukaia ba sip sa luhpa nani sinska turbaia bara trabil wala nani bri balaia.

¹² Luhpiam nani ra wis man mita witin nani ra main kaikaisma, sakuna witin nani mita apia (2 Korint 12:14 laki kaiks). Ban kra aisa yapti yakan ba kupia kraukanka kum walaia nit sa. Witin nani sip sa kangrigisan almukka nani ra makabi walaia, apia kaka kristian mairin spirit lâka ra pâwan ba ra, sakuna ai luhpia nani ra lika apia (Taitus 2:3).

13. ¿Dîa sât trabilka nani brisa yapti kum yakan ai luhpia nani wapnika mangkisa piua ra?

¹³ Waitna ba mapara uya karna apia sa ai luhpia nani ra smalkaia, sakuna mairin ba mapara kau karna munisa. Yapti kum yakan ba win: “Yang luhpi nani ba ai wîna tara bara ai bîla baikra ba waitna man takan baku sa. Sam taim karna ai munisa witin nani ra tânka marikaia apia, yang ba namhpa namhpa lukisna bara kau swapnikira sna”. Ban kra sip sa kau sari kaia wan maritka pruan ba ra luki apia kaka, yawan ba pâtkira sa wan dara walaia. Baku sin, aihka wan dara walisa wan maritka lâka saura takan ba. Dibors takan sa kaka, luhpa nani ba layar mita win wan luhpia kum kum yawan wal takaskbia bara yawan lukaia sip sa witin nani ba ai aisika apia kaka ai yaptika wal waia want kabia. Naha sât trabilka nani takisa kaka, karna kabia luhpa nani ra wapnika mangkaia.

14. ¿Aisa yapti yakan ba nahki muni ai luhpia nani ai pitka kat wapnika mangkaia sa?

¹⁴ Baibil ra wisa: “Tuktan ban swin tauki ba ai yaptika swira daukbia” (Sins Lâka 29:15). Yawan Jehova Gâd hilpka brisa wan pamali nani ra lâ tânka smalkisa piua ra bara alki daukaia, baku sip kabia lukaia apia yawan ba pâtkira sa bara sibrin âpu kira kabia (Sins Lâka 1:8). Yawan Jehova lâka ba rispik munaia sa (Sins Lâka 13:24). Trai kaikaia sa diara sut ba wapni bara ai pitka kat daukaia. Piu lubia ningkara luhpa nani aihkika ba ai daukanka ba wapni takisa. Nanara pain kabia witin nani dîa luki ba ra rispik munaia. Aisa kum yakan ba win: “Luhpi nani ra wapnika mangki kapri taim luki kapri witin nani sari kan ai yaptika pruan ba dukiara, baha mita pitka kat dauki kapri. Piu bani ra witin nani wal aisaia trai munisna. Tutni pata ridi daukisa piua ra sanska bri kapri  kau witin nani wal asla kaia. Bara witin nani ai trabilka ba yang ra ai wisa”.

15. ¿Dîa muni aisa yapti dibors takan ba ai maritka dukiara ai luhpia nani ra saura aisaia apia sa?

¹⁵ Dibors takan sa kaka, aitani apia kabia wan maritka kan dukiara saura aisaia. Aisa yapti nani dibors takan ba pana pana unsabisa kaka, ai luhpia nani ba saura ai dara walisa bara ai rispikka lâka ba tikaia sip sa. Baha mita naha sât sturka nani wiaia apia: “¡Papikam baku sma!” Ban kra witin saura mai munan, sakuna ban luhpiam nani aisika sa. Bara luhpiam nani ba ai aisika bara ai yaptika wina latwan lâka, wapni mangkaia lâka nit sa. *

16. ¿Aisa yapti yakan ba dîa daukaia sa ai luhpia nani ra smalki pakaia dukiara?

¹⁶ Sapta luan nani ra laki kaikan baku, wapnika mangkaia lâka ba wan luhpia nani ra smalkaia tânka sa, klala yabaia baman apia sa. Spirit lâka ra luhpiam nani ra hilp munisma kaka, trabil nani uya âpu  kama (Pilipai 3:16). Asla aidrubanka ra luhpiam nani wal waia sma (Hibru Nani 10:24, 25). Baku sin, Pamali Mayunra Tihmika daukaia. Naha ba isi apia sa. Yapti kum win: “Wark wina utla ra aulna taim danh swapri bara ris takaia want sna. Sakuna, lukisna luhpi mairin wal stadi takaia sna, kan nu sna baha yang warkki sa. ¡Bara witin Pamali Mayunra Tihmika ba uba pain kaikisa!”

17. Timoti ra nahki smalki pakan ba wina, ¿dîa lan takisa?

¹⁷ Timoti ba apastil Pal pânika kan. Witin yaptika bara kukika ba Jehova lâka nani smalki pakan. Sakuna aisika ba baku daukras kan. Timoti ba kristian wahma pain kum kan (Apastil Nani Sturka 16:1, 2; 2 Timoti 1:5; 3:14, 15). Wan luhpia nani ra ‘Jehova latwanka lâka ra smalki pakbia’ kaka, yamnika manis bribia (Epesus 6:4).

18, 19. a) ¿Dîa muni aisa yapti kum yakan ai luhpia paki ba sari ai dara walisa? b) ¿Dîa kupia kraukanka hilp wan munisa wan wîna brinka nani alki takaskaia?

¹⁸ Yapti kum yakan ba win: “Utla ra auna taim bara luhpi nani mahka yapan ba ra kaikisna taim uba sari  daira walisna”. Yakan kaia ba trabil kum tara sa. Yawan nu sa upla wala wal kaia nit sa bara marit takaia ba sin wan brinka sa. Sakuna, ¿upla kum baha trabilka wapnika mangkaia dukiara diara saura kum daukaia sa? Apastil Pal piua ra, piarka tiara nani kan ba ‘ai wîna brinka nani mita, Kraist wina dakwi takan’ (1 Timoti 5:11, 12). Uba saura kabia yawan wan brinka nani ba nina bliki ba mita spirit lâka ra kauhla takbia kaka (1 Timoti 5:6).

¹⁹ Kristian waitna kum win: “Wan wîna brinka nani ba karna sa, sakuna alki takaskaia sip sa. Lukanka saura kum wan sinska ra aula taim, minitka ra diara wala ra lukaia sa. Baku sin wan luhpia nani dukiara lukisa kaka, baha hilp wan munisa”. Baibil ra wisa: ‘Man nani wînam brinka nani ba alki takaski bas’ (Kolosi 3:5). Yawan uya plun piaia want apia sa kaka, ¿aitani kabia plun auhni nani dukiara aisi kaia, apia kaka upla plun papira aikuki taukaia? Apia. Sim baku takisa wan wîna brinka nani ba alki takaskaia sa.

20. a) ¿Dîa trabilka nani balisa kristian apia uplika kum wal taukisa kaka? b) ¿Nahki muni patitara piua ra kristian nani ba yakan kaia lâka mapara buan, bara naiwa piua ra sin?

²⁰ Muihni lakri kum kum ba kristian apia uplika nani wal taukisa (1 Korint 7:39). Bara, ¿ai trabilka nani wapnika mangkbia ki? Apia. Kristian mairin kum dibors takan ba win: “Upla pain apia kum wal marit takaia, kau saura sa yakan kaia ba wal”. Patitara kristianka mairin nani piarka kan ba sin sam taim yakan ai dara walan. Sakuna wala nani sinskira kan ba wark yamni nani daukan ‘ai watla ra upla nani dingkan, kristian mina nani sikban, trabil bri nani ra hilp munan’ (1 Timoti 5:10). Kristian mairin kasakkira manis ba ban kra mani ailal bîla kaikisa marit waitna pain kum sakaia, sakuna wark pain nani sin  daukisa. Piarka kum 68 mani bri ba yakan ai dara walisa taim kristian mairin wala nani ra wih kaikisa. Witin bila: “Muihni lakri nani ra wih kaikaia bara utla warkka nani daukaia hilp ai munisa yakan daira walaia apia dukiara”. Gâd Kingka lâka upla nani ra smalkaia ba wark pain kum sa (Matiu 28:19, 20).

21. ¿Nahki natka ra pura sunra bara pâna pain nani ba sin hilp wan munisa yakan wan dara walaia apia dukiara?

 ²¹ Ban kra yawan piu kum ra yakan wan dara walaia sip sa. Sakuna Jehova karnika wal pura luaia sa. Kristian nani ba baha karnika brisa ‘ban kakna bara tihmia ra ai pura suni makabisa’ (1 Timoti 5:5). Makabaia tânka sa wan kupia wina aisaia, baku sin sam taim wan nakra laya takisa Jehova ra makabisa taim (Hibru Nani 5:7 laki kaiks). Sakuna “ban kakna bara tihmia” ra wan pura sunisa kaka, hilp wan munisa. Baku sin pâna pain nani briaia hilp wan munbia yakan wan dara walaia apia dukiara. Sins Lâka 12:25 ra pâna pain nani “bîla yamni” wanki ba dukiara aisisa bara baha ba wan kupia bukaia sip sa.

22. ¿Yakan wan dara walisa taim dîa daukaia sa?

²² Ban kra yakan wan dara walisa kaka, wan kupia kraukaia sa upla kumi sin naha tasba ra lilia pali apia sa. Kan ‘muihni lakri nani sut tasba aiska ra sim pâtka nani wahwisa’ (1 Pita 5:9). Wan trabilka nani luan dukiara lukaia apia sa (Smasmalkra 7:10). Naiwa piua ra dîa bri ba dukiara lukaia sa. Baku sin Jehova ra kasak kaia bara ai kupia lilia daukaia sa (Sins Lâka 27:11).

23. ¿Kristian nani ba nahki muni aisa yapti yakan ba ra hilp munaia sip sa?

²³ Kristian nani ba naha sât uplika nani ra hilp munbia kaka, uba pain kabia. Jems 1:27 ra wisa: “Gâd Aisa mapara kristian lâka klin bara tâski âpu ba naha sika: Tuktan rau nani bara piarka nani ra hilp munaia, bara naha tasbaya dukia saura nani wal tâski takaia apia”. Kristian nani ba aisa yapti yakan nani ra hilp munaia sa. ¿Nahki daukaia sip sa?

24. ¿Nahki natka ra aisa yapti yakan ba ra tâ baikaia sip sa?

²⁴ Witin nani ra lalah wal tâ baikaia sip sa. Baibil  ra wisa: “Uya bri uplika kum kra ai muihni kum diara want pali kan kaikisa, sakuna witin baha dukiara sari lukras kaka, ¿nahki sip kabia witin ai kupia ra Gâd ra latwan kaikan lâka ba bri kaia?” (1 Jan 3:17). Grik bîla ra “kaikaia” ba tânka apia sa upla ra laih wina kaikaia baman. Sakuna wiaia want sa witin nani dîa nitka bri ba tânka pain briaia. Baha mita kristian nani ba aisa yapti yakan nitka nani ba tânka pain briaia sa. Sam taim aisa yapti yakan ba nit sa ai watla ba kli paskaia, yawan baha natka ra tâ baikaia sip sa, apia kaka paiwaia sip sa plun kum piaia baku sin liliaka kum daukisa kaka witin nani ra paiwaia.

25. ¿Nahki muni kristian nani ba aisa yapti yakan ba ra umpira kaikaia sip sa?

²⁵ Baku sin 1 Pita 3:8 ra wisa: “Man nani sut kupia kumi lâka ra iwi bas; pana pana walkam ra umpira kaiki bas, bara pana pana sin aikuki muihkam baku latwan kaiki bas”. Yapti kum yakan luhpa 6 paki ba win: “Karna sa luhpi nani ra pakaia bara sam taim sip apia baku daira walisna. Sakuna sam taim kristian kum ai wisa: ‘Joan, pain daukisma. Warkkam ba mâ pain sâkbia’. Upla wala nani yang ra luki ba tânka briaia ba hilp ai munisa”. Kristian mairin almuk nani ba yapti tiara yakan ba ra hilp munaia sip sa, kan yapti tiara nani ai trabilka nani dukiara aisisa taim kau lilia ai dara walisa waitna kum wal aisaia ba wal.

26. Kristian waitna spirit lâka ra aitani pâwan ba, ¿nahki muni tuktan nani ai aisika âpu ba ra hilp munbia?

²⁶ Kristian waitna ba natka wala ra hilp munaia sip sa. Job ba waitna kum kasakkira kan. Witin win: ‘Yang mita rau nani ra tâ baiki kapri, baku sin upla mita tâ baikras kan uplika nani ra’ (Job 29:12). Sim baku, naiwa piua ra kristian waitna ba rau nani ra lukisa “kupia tâski âpu ba wina” (1 Timoti 1:5). Sam  taim aikuki smalkaia warkka ra waia sip sa, sakuna ai pamalika dukiara pas lukaia sa. Baku sin paiwaia sip sa Pamali Mayunra Tihmika ra, apia kaka piu kum lilia luaia. Baku daukbia kaka, tuktan rau kum mapa babura ba ra hilp munbia.

27. ¿Aisa yapti yakan nani ba dîa hilpka brisa?

²⁷ Aisa yapti yakan ba trai kaikisa “ai karbanka ba twilkaia” (Galesha 6:5). Baku kabia sin sip sa lilia takaia Jehova Gâd latwanka lâka bara muihni lakri kristian aikuki sin. Baibil ra Gâd dahra aisisa: “Rau nani, piarka nani ra sin tâ baikisa” (Lawana 146:9). Jehova hilpka wal aisa yapti nani yakan ai luhpia paki ba sip sa ai rayaka kau pain iwaia.