1. ¿Dîa muni upla nani mapara pamali lâka ba kulkanka tara brisa?

 PAMALI asla takanka ba naha tasba ra kau piu wihka brisa, upla sut mawanra pamali ba kulkanka tara brisa. Bara aisa yapti nani natka pain kum brisa ai luhpia nani ra lâ tânka pain ba smalki pakaia bara luhpa ba almuk takbia piua ra ai rayaka ra yamni iwbia.

2-5. a) Tuktan ba pamali lilia kum ra, nahki ai dara wali ba dahra aisas. b) ¿Pamali kum kum ba dîa trabilka nani brisa?

² Pamali lilia nani ba ai âuyapah iwisa. Naha sât pamalika ra luki kaiks. Tutni pata piua ra aisa yapti ba ai luhpia aikuki baha yua ra dîa daukan ba aisisa, bara tuktan nani skul watla ra dîa warkka daukan ba sin. Baha piua liliakira pamali baku lui ba witin nani ra hilp munisa tasba ra trabil ailal taki ba mapara buaia.

³  Pamali lilia kum ra, tuktan ba nu sa siknis takbia piua ra ai aisa yapti ba witin ra main kaikbia. Ban kra tihmia ra kumi bani ba witin lamara main kaiki kabia. Witin nu sa dîa trabilka brisa kaka, hilp munbia bara kupia bukbia dukiara, ai aisika yaptika ra waia sip sa. Baha mita naha tasba ra trabil ailal kabia sin, tuktan ba âuyapah ai dara walisa.

⁴ Luhpa nani ba pâwi mahka marit takisa, bara silp ai pamalika brisa. Japan kuntrika ra aisanka kum wisa: “Upla kum ai luhpia baikisa taim, aisa yapti kaia ba tânka kau pain brisa”. Luhpa nani ba pâwan taim ai aisa yapti ra nahki pakan ba tâwan tingki wisa. Baha mita ai pamalika ra latwan lâka wal main kaikaia trai munisa. Baku sin ai aisa yapti pat almuk takan ba main kaikisa, bara witin nani sim piua ra ai mula aikuki iwisa.

⁵ Ban kra lukisma: ‘Yang pamaliki ra latwan kaikisna, sakuna raitka ba baku apia sa. Yang maritki wal sim pliska ra wark takras, baha mita yang witin ra uya kaikras, lalah trabilka dukiara baman aisisna’. Apia kaka wiaia sip sma: ‘Luhpi bara muli nani ba tawan wala ra iwisa, witin nani ra uya kaikras’. Trabil ailal mita sip apia munisa pamali lilia kum briaia. Sakuna pamali kum kum ba lilia iwisa. ¿Nahki muni? ¿Pamali lilia kaia dukiara natka kum bâra sa? Âu, baha laki kaikras ba ra, makabi walanka wala kum laki kaikaia sa.

6. ¿Dîa sât pamalika nani dukiara naha bukka ra laki kaikbia?

⁶ Kuntri wala ra, pamali tilara aisa yapti ba ai luhpia aikuki iwisa. Sakuna aisika yaptika pat almuk takan ba sait ra iwisa. Bara ai taya wala nani wal ban aisi kabia sin, witin nani ra uya main kaikras sa. Naha sât pamalika dukiara sika naha bukka ra laki kaiki kabia.  Sakuna, mani kum kum luan ra pamali sâtka wala takisa: aisa yapti kum ai maya âpu ai luhpia nani paki ba, apia kaka pamali tilara aisa yapti wala luhpia baikan brih paki ba, bara marit nani trabil kum tâwan sip aikuki asla iwras ba sât pamalika sin bâra sa.

7. ¿Pamali kum kum ba nahki iwisa?

⁷ Pamali kum kum ba ai taya aikuki iwisa. Naha sât pamalika tilara aisa yapti almuk takan ba ai luhpia nani mita main kaikisa. Sampla kum, pamali tila wina kum kum ba ai tubani, ai yamsika nani ra pakisa, baku sin skul dimaia hilp munisa bara ai taya wala nani ra tâ baikisa. Naha bukka ra bapanka nani laki kaikbia ba naha sât pamalika tilara sa.

8, 9. ¿Dîa sât trabilka nani kuntri wala ra taki ba marikisa pamali ba sât wala takisa?

⁸ Naiwa piua ra pamali nani ba chens takisa, sakuna natka pain ra lika apia. Sampla kum, India tasbaya ra, mairin ba ai maya pamalika watla ra iwi wark takisa, bara ai maritka aisika yaptika mina mununhtara sa. Naiwa piua ra kaikisa India kuntrika ra mairin kum kum ba kampani ra wark takisa, sakuna mairin ba ban utla warkka daukbia bîla kaikisa. Baha mita kuntri kum kum ra makabi walisa: Mairin ba kampani kum ra wark takisa kaka, sim watla ra iwi uplika nani wal, ¿ani pitka kat utla warkka daukaia sa?

⁹ Esia kuntrika tani ra pamalika nani ba ai taya aikuki iwisa. Sakuna kuntri wala iwanka natka bahara kau pâwisa, bara lalah trabilka uba bâra sa, baha mita naha sât pamalika ba tiwisa. Upla manis lukisa ai pamalika nani almuk takan main kaikaia ba trabil kum sa. Aisa yapti almuk takan ba ra saura munisa. Kuntri wala ra, upla nani ai pamalika almuk takan ba ra hilp munras, kulkanka sin yabras.

10, 11. ¿Dîa daukanka nani marikisa pamali ba Eurup kuntrika ra sât wala takisa?

 ¹⁰ Dibors takaia lâka ba naiwa kau pâwisa. Sampla kum, baku Ispail kuntrika ra mani ailal luan ra, upla 100 marit takan ba wina, 1 dibors takan sa. Naiwa piua ra upla 100 marit takan ba wina, 12 ba pat dibors takan sa. Bara Eurup kuntrika tani ra Gran Bretania ra dibors takan numbika ba kau tara sa (baha kuntrika ra marit takan uplika 10 wina, 4 dakwi takisa), aisa yapti kum ai maya âpu ai luhpia nani paki ba sât pamalika kau takisa.

¹¹ Alemania kuntrika ra pamali ba tiwi auya sa. Upla nani ba 1990 manka wina kau ai watla bilara yakan iwisa. Francia kuntrika ra marit takaia lâka ba tiwisa, bara marit taki nani ba nanara kau isti dibors takisa. Upla aihkika ba marit takras ban iwaia lukanka brisa. Naha sât lukanka ba tasba aiska ra kaikisa.

12. Pamali ba sât wala taki aula ba mita tuktan nani ra, ¿dîa takisa?

¹² Bara luhpa nani dukiara, ¿dîa wiaia sip sa? Miriki kuntrika bara kuntri wala ra luhpa ailal baikisa marit lâka wina sait ra (bara aihkika ba tuktan mairin lupia nani sa). Bara tiara lupia manis luhpa aisika wala wala wina baikisa. Maisa pakanka nani ra takisa tasba aiska wina tuktan milian milian ba silp ai watla âpu yabal ra ban man taukisa. Ban kra, kum kum ba ai pamalika saura munan ba mita plapisa bara wala ba pamalika sip main kaikras tâwan kangbisa.

13. ¿Dîa sât trabilka mita naiwa piua ra pamali ba lilia lâka âpu sa?

¹³ Pamali ba trabil ailal brisa. Baha sut aisan ba tilara pamali ba naiwa lilia lâka ba âpu sa, kan wahma tiara mapa babura nani kau takisa. Tuktan sirpi nani ra rau sauhkisa, marit bilara unsaban lâka baman bâra sa, baku sin rum diaia lâka bara trabil wala nani sin takisa. Baha mita wahma tiara nani bara upla almuk  ailal mapara pamali lilia kum briaia ba karna kaikisa.

14. a) ¿Upla ailal ba dîa lukisa pamali trabilka nani dukiara? b) Patitara layarka kum naiwa piua ra upla nani daukanka dukiara, ¿dîa aisan ba nahki pamali rayaka ra aimakisa?

¹⁴ ¿Dîa muni pamali ba trabil ailal brisa? Upla kum kum wisa trabil ba takisa kan mairin nani ba ai watla swih kampani ra wark takisa; upla wala ba lukisa naiwa upla daukanka pain nani tiwi auya ba mita takisa, bara trabil sâtka wala nani taki ba mita sin. Mani 2.000 luan ra, layar kum upla sut kakaira kan ba, kaina manis win pamali nani ba trabil ailal bribia bara ulban: “Tnata yua nani ra piua karna nani balbia. Upla nani ba klauna ai dukiara baman luki kabia, lalah ra latwan kaikbia, kakalra kabia bara sin diara lalihkra kabia, Gâd mapara aisi kabia, ai aisika bîla walras kabia, tingkikas kabia bara serts ra rispik âpu kabia. Ai uplika nani ra latwan bara umpira sin kaikbia apia, upla nina aisasara nani kabia, ai wîna brinka nani sip alki takaskras kabia, kupias nani bara diara pain nani waihla kabia. Upla nani ra kunin muni pât ra dingki kabia, ai kupia lukras diara dauki kabia, prautkira nani kabia, Gâd ra plikaia ba watlika ra, ai wîna brinka nani pliki kabia” (2 Timoti 3:1-4). ¿Ya naha bîla sut naiwa aimaki ba kunin lukbia ki? Tasba aiska ra naha sât trabilka nani takisa, baha mita pamali ailal mapara karna munisa.

15-17. Naha ulbi sakanka ra, pamali liliaka pliki sakaia dukiara, ¿ani bukka karnika bri ba laki kaikaia sa?

¹⁵ Buk ailal paskan bâra sa nahki pamali lilia kum briaia dukiara. Sakuna baha bukka ulbi saki uplika nani ba pana pana ai mapara sa. Bara naiwa piua ra upla kum dîa ulbi ba, yauhka upla wala wisa baha pain apia sa.

 ¹⁶ Baha mita pamali lilia iwaia dukiara, ¿anira ansika pliki sâkbia ki? Baha dukiara buk kum ulban ba wina 1.900 mani luan ba, ¿yus munma ki? Ban kra lukma baha bukka ba uba almuk sa baha tâwan yus âpu sa. Sakuna raitka ba naha sât bukka kum ra pamali liliaka nahki pliki sakaia ba ansika takisa.

¹⁷ Baha bukka ba Baibil sa. Ulbanka aiska ba Gâd lukanka sa. Baibil ra wisa: “Ulbanka aiska ba Gâd wingka puhbra mita sika, bara baha ba yamni sa upla ra smalkaia bara lawi daukaia, swakwanka nani ba wapni daukaia, bara kasakka lâka mapara upla ra smalkanka yabaia dukiara” (2 Timoti 3:16). Naha bukka ra upla kupia bukisa Baibil ba nahki hilp wan muni ba laki kaikaia. Bara naiwa piua ra pamali nani trabil  tara bri ba nahki ‘mistikka nani ba wapni daukaia’.

18. ¿Dîa muni sinskira sa lukaia Baibil baman marit nani ra smalkaia karnika brisa?

¹⁸ Baibil ba pamali nani ra lilia lâka sakaia hilp munaia sip ba kasak lukras sma kaka, naha ba luki kaiks: Baibil ra ai lukanka nani mangkan Gâdka ba marit lâka paskan (Blasi Sturka 2:18-25). Baibil ra wisa baha Gâdka nina ba Jehova (Lawana 83:18, Salmo Lawana nani, 1960). Witin diara sut Papaskra sa baha mita ‘pamali sut ba Aisa ra ai lula krikaia sa’ (Epesus 3:14, 15,  Lâ Raya Wauhkataya, 1986). Upla nani paskan ba wina, Jehova pamali nani ra tânka kaiki aula sa. Bara Witin pain nu sa dîa trabilka nani ba takbia bara wapnika mangkaia dukiara wan smalkan sa. Piu lui aula ba ra param takisa ya ya naha lâka nani ai kupia aiska ni alki dauki ba ai pamalika bilara kau lilia iwisa.

19-21. ¿Dîa sât rayaka ra takan sturka naiwa piua ra marikisa marit nani trabilka ba Baibil ba hilp munaia sip sa?

¹⁹ Sampla kum, utla dawanka mairin kum Indonesia kuntrika wina lalah mana pulanka sât sât dauki kan.  Mani ailal puli kan baha mita ai luhpia yumhpa bri kan ba sip main kaikras kan, bara ai maya waitna wal uba unsabi kan. Ningkara mairka Baibil stadi takan. Piu luan ba ra mairka pain ai tânka brin Baibil tânka kasak ba. Dîa lan takan ba mahka alki daukan bara marit mairin pain kum takan. Baibil wina dîa lan takan ba ai rayaka sât wala daukan, baha mita ai pamalika sut kau lilia takan.

²⁰ Ispail kuntrika wina utla dawanka mairin kum win: “Marit taki mani kum baman bri kapri piua ra mahka trabil tara nani briri”. Witin nani kumi bani ai lukanka sât wala bri kan, bara unsabi banhwi kan piua ra baman sturi aisi kan. Bara luhpa mairin sirpi kum bri banhwi kan sakuna ai maritka lâka wina dakwi takaia luki kan. Sakuna baku daukras kainara upla wala mita kupia bukan Baibil hilpka plikaia. Marit lâka dukiara Baibil dîa smalki ba tânka laki kaikan bara ai rayaka ra alki daukan. Piu wihka luras kan ba ra naha pamalika kupia kumi lâka ra sturi aisi kan, baku sin lilia bara asla lâka ra iwan.

²¹ Baibil ba upla almuk nani ra sin hilp munisa. Japan kuntrika wina marit kum samplika ba kaikbia. Maritka waitna ba uba prautkira kan bara piu kum kum ra ai pamalika ra rau sauhki kan. Naha maritka luhpia mairin nani ba Baibil stadika takan, sakuna ai aisika yaptika ba mapara buan. Piu luan ba ra aisika ba ai luhpia nani samplika nina blikan, sakuna yaptika ba lika ban ai luhpia mairin nani mapara kan. Ningkara yaptika ba kaikan nahki ai pamalika ba Baibil smalkanka nani lan taki kan mita sât wala kan. Bara ai luhpia mairin nani ba witin ra pain muni kan bara ai maya waitna daukanka ba sât wala takan. Naha daukanka pain nani kaikan ba ra, yaptika kupia bukan silp Baibil tânka plikaia bara witin sin ai daukanka nani kau pain takan. Naha mairka pat  almuk ba aima ailal ra win: “Nanara lika marit liliakira kum banhwisna”.

22, 23. ¿Baibil ba nahki hilp munisa nisan iwanka natka sut ra ai pamalika liliaka sakaia?

²² Naha maritka nani baku upla ailal bâra sa lan takan pamali liliaka sakaia. Kan Baibil tânka kasak ba alki daukan sa. Baha uplika nani ba naha tasba saurakira tilara iwisa, rug lâka kau taki ba kaikisa, bara lalah trabilka ba upla wala nani baku witin nani sin brisa. Ai mistikka nani brisa, sakuna pamali lilia kum sa kan pamali paskan Gâdka bîla walisa. Baibil ra wisa, Jehova Gâd ba ‘yamnika uya man ra takaia ba mai smalkisa, yabal bâk wapaia ba tâm brisa’ (Aiseya 48:17).

²³ Baibil ulban wina 2.000 mani baku luan, sakuna naiwa piua ra ban baha tânka pain nani ba yus munisa. Kan baha upla sut dukiara ulban sa. Baibil ba Miriki kuntrika bukka kum apia bara nisan wala bukka sin apia sa. ‘Waitna kumi wina baman Jehova bui nisan nani sut paskan’, baha mita Witin upla nani iwanka natka bara daukanka sut pain kakaira sa (Apastil Nani Sturka 17:26). Baibil sinska lâka pain ba upla sut dukiara yamni pali sa. Bara man baha nina blîkma kaka, kau lan takma nahki pamali liliaka pliki sakaia.