1. ¿Ani trabilka nani pamali bilara takisa?

 UTLA ba pain pint dingkan sa. Baha mita, upla nani lukisa raya sa, sakuna tat nani ba aisawan sa bara usra nani ba pîsa. Pamali ailal ra baku  takisa, ai uplika nani lilia baku kaikisa, sakuna rait pali sari lâka bara sibrin lâka ra iwisa. Pamali bilara diara kum kum bâra sa kupia kumi lâka sauhki ba. Trabil wâl pamali ra takisa: uba laya tahpla diaia bara rau munaia lâka ba sin.

2. a) ¿Baibil ba laya tahpla diaia ba dukiara dîa wisa? b) ¿Laya tahpla dadira kaia ba dîa tânka sa?

² Baibil ra wiras laya tahpla diaia saura sa, sakuna uba diaia lika saura kaikisa (Sins Lâka 23:20, 21; 1 Korint 6:9, 10; 1 Timoti 5:23; Taitus 2:2, 3). Upla nani ba laya tahpla piu bani diaia laik ba (laya tahpla dadira ba) sim sât apia sa upla ba uba dih bla taki ba wal (bla tatakra ba). Bara upla nani ba piu bani diaia laik ba ai sinska ra bahara baman lukisa bara diras sa taim, saura ai dara walisa. Naha trabilka upla man takan nani baman briras, sakuna wahma tiara nani ba sin baha trabilka brisa.

3, 4. ¿Laya tahpla trabilka nani ba mita maya mairin bara ai luhpia nani nahki ai dara walisa?

³ Baibil ba patitara piua ra win laya tahpla uba diaia ba pamali ra sauhkisa (Kli Smalkanka 21:18-21). Ban kra maritka mairin ba natka ailal plikisa dadira ba kli dibia apia dukiara, apia kaka witin ba dadira  daukanka saura nani mapara aiklabisa. * Sip sa laya tahpla nani yukukaia, lulkaia, lalah ba yabras. Baku sin, dadira ba ra wisa ai pamalika, apia kaka Gâd ra lukbia, sakuna uba di uplika ba ban dîsa. Marit kum ba trai kaikisa ai maya ra hilp munaia laya tahpla di ba swibia dukiara. Sakuna naha ba baku daukras sa taim, sari bara sip apia baku ai dara walisa. Bara sip sa sibrin, ai kupia baiwan, sringka, diara nitka baku bara ai wîna tara mapara sin latwan lâka âpu kaia.

⁴ Luhpa nani sin ai aisika laya tahpla di ba wina sip sa ai mina prukaia. Luhpa kum kum ra laya tahpla dadira mita alki saura munisa, apia kaka uba prukisa. Ban kra luhpa nani ba pâtkira baku ai dara walisa, kan ai aisa yapti uba laya tahpla dîsa. Bara dadira ba ai daukanka nani pain apia ba tâwan ai luhpia nani ba upla wala ra kasak lukras. Baku sin, witin nani ai trabilka dukiara sip aisaras ba mita, dîa luki ba upla ra wiras, bara naha ba ai wîna tara mapara siknis takaia sip sa (Sins Lâka 17:22). Luhpa ailal ba almuk takisa, sakuna ban ai wîna tara mapara latwan lâka âpu sa.

5. ¿Nahki natka ra laya tahpla diaia lâka wapni mangkaia sip sa, sakuna dîa muni karna sa naha daukaia?

⁵ Ban kra upla ailal wibia laya tahpla di uplika ba baha sip swibia apia, sakuna sip sa hilpka kum sakaia danh laya tahpla diras kaka (Matiu 5:29 laki kaiks). Sakuna, isi apia sa laya tahpla dadira kum ra hilp munaia, kan ban kra witin wibia laya tahpla diaia ba trabil kumi sin âpu sa. Baku kabia sin, pamali ba sip sa laya tahpla uba diaia wina trabilka nani bali ba wapnika mangkaia. Baku natka ra dadira ba ai  tânka bribia trabil tara kum brisa. Daktar kum pamali bara dadira ailal ra hilp munan ba win: “Yang lukisna pamali tilara dadira kum bri kabia sin, kau pain kabia pamali ba ai rayaka ban bri kabia. Kan witin ai tânka bri kaia sa ai pamalika ba sât wala sa witin ba wal”.

6. Pamali tilara dadira kum bâra sa kaka, ¿ani wina hilpka kum sakaia sip sa?

⁶ Wan pamalika tilara laya tahpla dadira kum bâra sa kaka, Baibil smalkanka nani ba hilp munaia sip sa ai rayaka ra lilia lâka briaia (Aiseya 48:17; 2 Timoti 3:16, 17). Kaisa kaikaia nahki Baibil smalkanka kum kum pamali tilara upla dadira kum bri ba ra hilp munan baha trabilka pura luaia.

7. ¿Ya pâtkira sa upla kum dadira takbia kaka?

⁷ Pâtkira baku damra walpara. Baibil ra wisa: “Bamna upla bani yakan ai karbanka ba twilkaia sa” bara “yawan kumi bani wan tânka ba saki Gâd ra param wibia” (Galesha 6:5; Roman 14:12). Ban kra dadira ba wibia ai pamalika ba tâwan witin laya tahpla dîsa. Dadira kum kum naku aisisa: “Pamaliki ba yang ra uba saura ai munisa, baha mita yang disna”. Sakuna baha sât sturka witin aisi ba yawan walaia apia sa, kan baku daukbia kaka, witin nani ra hilp munras kabia. Sakuna wan rayaka ra trabil manis bri kabia sin, yawan kumi bani, dadira nani sin, silp ai karbanka twilkaia sa (Pilipai 2:12 laki kaiks).

8. ¿Nahki natka ra dadira ba ra hilp munaia sip sa silp ai karbanka twilkbia dukiara?

⁸ Upla dadira nani trabil ra dimbia taim hilp munpara. Baibil ra hilpka kum bâra sa upla ai kupia baiki nani dukiara. Naha ba dadira nani ra hilp munaia sip sa: “Baha wina ban pri pali swibia kaka, diara nani kau saura takbia” (Sins Lâka 19:19). Dadira ba ai trabilka nani mita silp ai karbanka twilkaia sa. Witin diara kum tâski daukan kaka, witin silp klin munaia  sa, bara uba din ba mita ai warkka ra sip waras kaka, silp ai baska ba wal aisabia.

9, 10. Pamali tilara rum diaia laik uplika kum bâra sa kaka, ¿dîa muni hilpka plikaia sa, bara ya nani ra hilpka makabaia sa?

⁹ Upla wala hilpka ba pliks. Sins Lâka 17:17 ra wisa: “Wan uplika piu bani ra latwan wan kaiki ba, wan kupia wirha bri piua ra, wan muihni wal baku sa”. Dadira ba ai pamalika ra trabil munisa. Baha mita, man hilpka kum nit sma. ‘Pâmnika pain’ nani ra wis trabilkam dukiara hilp mai munbia (Sins Lâka 18:24). Upla wala nani trabilkam ai tânka bri ba, apia kaka sim trabilka brin ba hilp mai munaia sip sa dîa daukaia, apia kaka dîa daukaia apia. Sakuna, upla sut wal aisapara. Ya nani kasak lukisma ba ra baman wis man trabilkam dukiara, kan man nu sma witin nani upla wala ra “aisaras” kabia (Sins Lâka 11:13).

¹⁰ Kangrigisan almukka nani ra kasak luks. Kangrigisan almukka nani ba hilp mai munaia sip sa. Naha waitnika nani spirit lâka ra pâwan sa. Baku sin, Baibil ba pain tânka brisa, bara smalkanka ailal alki daukisa. “Witin nani kumi bani ba, pâsa krawi ba mapara wan yukuki watla baku kabia, lî auhi ba mapara, wan yukuwaika watla baku, tasba lâwan ra lî kârma nani baku kabia, distika lapta bitni pali piua ra walpa tara distika wanki ba baku upla iwras  tasbaya ra.” (Aiseya 32:2.) Kangrigisan almukka nani ba muihni lakri nani ra diara saura nani wina baman kan kahbras, sakuna ya nani trabil bri ba ra maisa nihkisa, bara witin nani dukiara lukisa. ¡Ai hilpka ba pliks!

11, 12. ¿Ya mita pamali tilara rum dadira bri ba ra hilp munisa?

¹¹ Diara sut purkara, Jehova wina karnika bris. Baibil ba latwan lâka wal wan aisisa: ‘Kupia lukra kriwan bara bîla kaikanka sin âpu takan uplika ba lamara  Jehova bâra sa’ (Lawana 34:18). Kupiam kriwan baku damra walisma kaka, bara man pamalikam tilara dadira kum bâra sa kaka, nu bas ‘Jehova lamamra sa’. Witin man trabilkam pain ai tânka brisa (1 Pita 5:6, 7).

¹² Baibil ra Jehova Gâd dîa wan wi ba ra kasak lukaia sa (Lawana 130:3, 4; Matiu 6:25-34; 1 Jan 3:19, 20). Baibil stadi takaia bara alki daukaia ba hilp wan munisa Gâd spiritka holikira briaia. Naha ba ‘Gâd karnika’ wankisa wan rayaka trabilka nani mapara buaia (2 Korint 4:7). *

13. ¿Ani trabilka wala ba pamali ra sauhkisa?

¹³ Laya tahpla diaia ba wina trabil wala takisa bara pamali ra sauhkisa: rau munaia lâka ba.

14. ¿Rau munan lâka ba ahkia tâ krikan, bara naiwa piua ra sin nahki pâwan sa?

¹⁴ Rau munan lâka ba patitara piua ra tâ krikan. Ken ai muihni Abel ra rau muni ikan (Blasi Sturka 4:8). Baha piua wina, upla nani ba rau munan lâka sâtka ailal daukisa. Marit waitna ailal ba ai maya mairin ra prukisa, baku sin maya mairin kum kum ba ai maya waitna ra saura munisa. Bara aisa yapti ailal ba ai luhpia nani ra uba karna wipisa. Naha luhpia nani pâwan taim ai aisa yapti almuk takan ba ra saura munisa.

15. ¿Nahki natka ra rau munan lâka ba wan sinska ra trabil munisa?

¹⁵ Rau munan lâka trabilka ba wan wîna tara mapara baman saura apia sa. Wan sinska ra sin trabil munisa. Maya mairin kum, ai maritka mita saura muni kan ba, win: “Yang swiri lâka tara brisna. Baku sin, pâtkira baku daira walisna. Titan ra krikri wina buan ai daukras. Bara yang ra dîa ai takan ba yaprisauhkan saura kum baku kaikisna”. Luhpa nani ba ai aisa yapti rau muni ba tilara iwi ba witin nani upla almuk takbia taim, sip sa ai pamalika ra rau munaia.

16, 17. ¿Luhpa nani ra ai sinska mapara rau munaia ba dîa tânka sa?

¹⁶ Rau munan lâka ba tânka baman apia sa upla wala ra saura munaia. Wan bîla aisanka nani wal upla kum ra saura munaia sip sa. Sins Lâka 12:18 bila: “Upla tila nani aisi ba ispara wan sabi ba baku sa”. Naha isparka wan “sabi ba” tânka sa sturi karna aisaia, kisbaia, kunin aisaia bara upla wala ra saura munbia wiaia. Rau munan lâka insauhkanka nani ba yawan sip kaikras. Bara upla wala nani yawan pât wahwi ba nu âpu sa.

¹⁷ Sari sa wiaia, sakuna luhpa nani ra sin rau munisa. Sampla baku, diara nani pain daukras wiaia ba, apia kaka sinskas kum sa wan luhpia ra wibia kaka,  baha rau munanka lâka natka kum sa. Aisa yapti ba naha sât sturka nani ai luhpia ra wibia kaka, luhpa nani ba silp ai wîna ra kasak lukbia apia. Tuktan nani ba wapnika mangkaia nit sa. Sakuna, Baibil ra aisa yapti nani ra makabisa: “Aisa nani, yarka luhpiam nani ai kupia baikbiara, witin nani ba ai karnikas baku lukaia apia ba mata” (Kolosi 3:21).

18. ¿Rau munan lâka ba ani wina balisa, bara Baibil ra wi ba baku rau munan lâka nahki âpu daukaia sip sa?

¹⁸ Rau munan lâka ba wan kupia wina takisa. Baku sin, wan sinska ra lukisa. Yawan dîa dauki ba wan kupia ra dîa bri ba marikisa (Jems 1:14, 15). Rau mamunra ba ai lukanka chens munaia sa. Baku natka ra rau munan lâka ba swibia (Roman 12:2). ¿Naha daukaia sip sa? Âu. Baibil ba karnika brisa upla lukanka nani chens munaia. Baku sin, ‘lukanka saura nani’ âpu daukaia sip sa (2 Korint 10:4; Hibru Nani 4:12). Baibil tânka kasak ba upla kupia lukra ba chens munisa, bara daukanka raya nani briaia dukiara hilp munisa (Epesus 4:22-24; Kolosi 3:8-10).

19. ¿Kristian ba ai maritka ra nahki kaikaia sa?

¹⁹ Wan maritka ra nahki kaikaia. Baibil ra wisa: “Maya waitna ai maya mairin ra baku latwan kaikaia sa, sim ai wîna latwan kaiki ba baku. Ya ya ai maya mairin ra latwan kaikisa kaka, witin ai wîna latwan kaikisa” (Epesus 5:28). Baku sin, Baibil ra wisa maya waitna ba ai maya mairin ba ‘kulkanka yabaia sa mairin ba kau swapni ba mita’ (1 Pita 3:7). Maya mairin ra makabisa ‘ai maya waitna ra latwan kaikaia’ bara “kulkaia sa” (Taitus 2:4; Epesus 5:33). Maya waitna kum Gâd ra latwan kaikisa kaka, ai maritka mairin ra ai bîla aisanka nani bara wîna tara mapara sin saura munbia apia. Maya mairin kum ai maritka waitna  ra kisbi aisisa, rispik lâka wal witin ra kaikras, bara uba witin ra lawi daukisa kaka, rait pali witin ra latwan kaikras bara rispik sin munras.

20. ¿Aisa yapti nani wina Gâd dîa makabisa, bara dîa muni ai luhpia nani dukiara ai pitka kat lukaia sa?

²⁰ Wan luhpia nani ra nahki kaikaia. Luhpa nani ba latwan lâka ba nit sa, baku sin ai aisa yapti ba witin nani dukiara lukaia sa. Baibil ra wisa luhpa nani ba ‘Jehova yamnika tara sa’ (Lawana 127:3). Aisa yapti ba Jehova mapara wirhika tara kum brisa: ai luhpia nani ra main kaikaia. Baibil ra “tuktan lâka” bara ‘tuktan nani tanis lâka bri ba’ dukiara aisisa (1 Korint 13:11; Sins Lâka 22:15). Aisa yapti ba ai tânka briaia sa ai luhpia nani ba diara tanis daukaia sip sa. Tuktan nani ba upla almuk baku lukras. Aisa yapti ba ai luhpia nani ra ai manka nani bri ba kat tânka briaia sa. Baku sin, luhpa nani ba sât sât lukisa bara ai daukanka nani sim baku apia sa (Blasi Sturka 33:12-14 laki kaiks).

21. ¿Aisa yapti almuk takan ba ra nahki kaikaia sa?

²¹ Aisa yapti almuk takan ba nahki kaikaia. Libait Lâka 19:32 ra wisa: “Upla almuk mawanra, wapni bûi lakula wis”. Baha mita, Gâd Lâka ra makabi kan upla almuk nani ra rispik munaia. Naha daukaia isi apia kabia aisa yapti almuk kum ba uba diara makabisa, apia kaka siknis sa bara diara nani ba isti daukras bara uya pain lukras kaka. Sakuna baku kabia sin, luhpa nani ba ai ‘aisika nani ra latwan lâka bri ba yabisa’ (1 Timoti 5:4). Naha daukaia ba tânka sa rispik lâka wal kaikaia bara lalah mapara sin tâ baikaia. Aisa yapti almuk takan ba ra wîna tara mapara, apia kaka natka wala ra saura munaia ba Baibil ra dîa wi ba wal waras sa.

22. ¿Nahki natka ra rau munan lâka alki takaskaia sip sa?

²² Wan kupia alki takaskaia lâka nit sa. Sins Lâka 29:11 ra wisa: “Upla taniskira ai kupia laptika tara ba sut saki aisisa, sakuna sinskira ba baha alki takaski  ai kupia daskisa”. ¿Nahki natka ra wan kupia alki takaskaia sip sa? Wan kupia baikaia watlika ra, minitka ra trabil nani ba wapnika mangkaia sa (Epesus 4:26, 27). Wan kupia baikbia lukisa kaka, kau pain kabia mahka waia. Gâd ra makabaia sip sa ai spiritka holikira wankbia wan kupia alki takaskaia dukiara (Galesha 5:22, 23). Ban kra yawan plis wala ra waia sip sa, apia kaka wapi taukaia ba sin hilp wan munaia sip sa wan kupia alki takaskaia dukiara (Sins Lâka 17:14, 27). Wan ‘kupia baikaia apia sa’ (Sins Lâka 14:29).

23. Kangrigisan bilara upla kum ai pamalika ra rau munisa kaka, baku sin wîna tara mapara saura munisa kaka, ¿witin ra dîa takaia sip sa?

²³ Baibil ra daukanka saura nani taki ba tilara ‘misbara kaikaia, tar baiwan lâka, bara diara bahki dukiara wan kupia baikaia’ bâra sa. Baku sin, Baibil ra wisa “ani uplika naha sât dukia nani dauki ba, Gâd king aimaki tasbaya ai dukia bribia apia” (Galesha 5:19-21). Baha mita, ya kristian lâka ra iwi ba, sakuna ban ai kupia baikisa kaka, baku sin ai maya bara ai luhpia nani ra rau munisa kaka, sip sa kangrigisan wina kangbi sakaia (2 Jan 9, 10 laki kaiks). Baku natka ra kangrigisan ra upla ai kupia baiki nani ba âpu kabia (1 Korint 5:6, 7; Galesha 5:9).

24. a) Rau munan lâka ra iwi nani ba, ¿dîa ba silp laki kaikaia sa? b) Rau munan lâka ra iwi uplika ra ai pânika nani bara kangrigisan almukka nani ba, ¿nahki hilp munaia sip sa, sakuna dîa ba daukaia apia sa?

²⁴ Marit mairin kum ai maya waitna mita saura munisa kaka, bara witin ai kupia lakras kaka, ¿dîa daukaia sip sa? Marit mairin kum kum ai raitka brisa ban ai maritka waitna wal takaskaia. Marit mairin wala nani ai maritka waitna wal swin. Kan witin nani lukisa ai wîna tara mapara, ai sinska mapara bara spirit  lâka ra sin trabil brisa. Bara ai rayaka ba lus tiwaia sip sa. Sakuna ya naha trabilka bri ba silp laki kaikaia sa (1 Korint 7:10, 11). Ban kra pâna pain kum kum ba, baku sin ai aisa yapti nani ba sin, bara kangrigisan almukka nani witin ra hilp munaia sip sa, bara kupia kraukanka nani yabaia. Sakuna witin nani taibi munaia apia diara kum daukbia dukiara. Uplika ba silp laki kaikaia sa (Roman 14:4; Galesha 6:5).

25. ¿Dîa dukiara Jehova pamali ba paskan?

²⁵ Jehova Adam Iv wal ra marit sakan taim, Witin  lukras kan laya tahpla uba diaia lâka bara rau munan lâka ba pamali ra sauhkbia (Epesus 3:14, 15). Pamali tilara latwan lâka bara kupia kumi lâka bâra kaia kan. Baku sin, upla kumi bani ai wîna tara, ai sinska mapara, bara spirit lâka ra ai nitka nani bri kabia. Sakuna saurka lâka balan taim pamali liliaka ba âpu takan (Smasmalkra 8:9 laki kaiks).

26. Jehova dîa makabi ba kat iwi nani ba, ¿dîa blisinka nani bribia?

²⁶ Jehova pamali dukiara dîa luki ba chens munras. Witin pramis munisa tasba raya kum bri balaia. Bahara upla nani ba “lamni iwbia, upla kum sin sirang ikbia apia” (Isikiel 34:28). Baha piua ra, laya tahpla uba diaia lâka, rau munan lâka bara trabil wala nani sin pamali ra sauhki ba âpu kabia. Upla nani ba kikbia apia ai trabilka nani yukukaia dukiara, sakuna “diara ailal briaia bara ai âuyapah pali kabia” (Lawana 37:11).