SAPTA 14
Wan maritka wal almuk takaia
1, 2. a) ¿Almuk takisa piua ra nahki muni wan rayaka ba sât wala takisa? b) Gâd napakanka nani patitara piua ra iwi kan ba, ¿nahki muni almuk takan, sakuna lilia kan?
ALMUK takisa piua ra wan rayaka sât wala takisa. Wan karnika ba mâyara iwisa. Wan taya sriwisa, baku sin wan tâwa pihwisa bara kauhisa. Diara nani ba wan auya tiwisa. Bara wan luhpia nani marit takan taim, ai maritka nani wal pâna takisa, baha wina mula nani balisa. Baku sin, yawan almuk takuya taim wan warkka swih utla ra takaskisa bara wan rayaka ba sât wala takisa.
2 Rait pali almuk takaia ba diara kum karna sa (Smasmalkra 12:1-8). Baha mita, Gâd napakanka nani patitara piua ra iwi kan ba dukiara lukaia sip sa. Witin nani pruan, sakuna naha waitna bara mairin nani ba kau sins lâka bara diara tânka bri kan. Bara almuk takan taim witin nani ra lilia lâka yaban (Blasi Sturka 25:8; 35:29; Job 12:12; 42:17). Naha uplika nani almuk takan piua ra, ¿nahki muni liliaka lâka brin? Witin nani Baibil ra smalkanka nani taki ba alki daukan (Lawana 119:105; 2 Timoti 3:16, 17).
3. ¿Apastil Pal upla almuk nani ra dîa kupia kraukanka yaban?
3 Apastil Pal Taitus ra ulban taim upla almuk nani dukiara sin ulban: “Serts almukka waitna nani ra wis, witin nani ba pain luki kabia, ai kupia pain bara ai sinska sin pain bri kabia; kasak lukan lâka, latwan lâka, bara ban bapi buaia lâka sin, witin nani ba yamni kabia. Baku sin, serts almukka mairin nani ra wis, upla wal kulkan lâka ra iwaia, upla dahra kwahki kabiara, bara bla tatakra kabia apia. Witin nani ba diara pain ba kat smalkaia sa” (Taitus 2:2, 3). Naha bîla nani ba alki daukbia kaka hilp wan munbia almuk takbia piua ra.
LUHPA BA SILP AI RAYAKA BRI BA RISPIK MUNAIA
4, 5. Luhpa nani ba utla wina mahka taki wisa taim, aisa yapti manis ba, ¿nahki ai dara walisa, sakuna naha trabilka nahki pura luisa?
4 Wan rayaka ba sât wala takisa piua ra diara raya lan takaia sa. Sampla baku, wan luhpia nani ba marit takisa, apia kaka plis wala ra wih iwisa. Naha takisa taim aisa yapti ba lukisa mahka almuk takisa. Witin nani lilia sa ai luhpia nani ba upla man taki ba mita. Sakuna witin nani silp makabi walisa ai luhpia nani ra pain smalkan sapa ai rayaka pain kum bribia dukiara. Bara luhpa nani ba utla ra iwras sa taim ai aisa yapti ba witin dukiara lukisa.
5 Luhpa nani ba utla ra iwras kabia sin, aisa yapti ba witin nani dukiara ban lukisa. Yapti kum win: “Luhpi nani sturka wali kapri taim uba lilia daira wali kapri”. Aisa kum wisa: “Luhpi mairin ba utla wina mahka wan taim, uba sari daira walri. Diara sut witin wal dauki kapri ba mita yakan baku daira wali kapri”. Naha aisa yapti ba ai luhpia nani utla wina mahka wan taim, ¿nahki naha trabilka pura luan? Witin nani upla wala nani ra hilp munan. Baku natka ra naha trabilka ba pura luan.
6. ¿Dîa hilp munisa pamali ba lilia bara asla kaia dukiara?
6 Luhpa nani ba marit takan taim, aisa yapti warkka ba sât wala takisa. Blasi Sturka 2:24 ra wisa: “Baku bamna mairin ba dukiara waitna ba ai aisika bara ai yaptika sin swibia, bara ai mairka ra asla prawbia, bara witin nani wal ai tânka brih, wal ai wîna kumi takbia”. Aisa yapti ba Baibil smalkanka nani alki daukisa kaka, baku sin maya waitna ba lalka baku rispik munisa kaka, pamali ba lilia bara asla kabia (1 Korint 11:3; 14:33, 40).
7. Aisa kum ai luhpia mairin wâl utla wina taki wan taim, ¿dîa lukanka pain brin?
7 Luhpa mairin wâl marit taki ai watla wina taki wan taim, ai aisa yapti ba uba sari ai dara walan. Aisika ba ai dapna nani ra pain kaikras kan. Sakuna, kau kainara witin lukan waitna ba pamali lalka sa. Baha mita, ai dapna nani ba ai pamalika nani ra tâ briaia kan. Bara ai luhpia mairin nani kupia kraukanka makaban taim aisika ba makabi wali kan ai maritka waitna nani dîa luki kan. Baha wina ai lukanka nani rispik muni kan. Nanara ai dapna nani ba witin ra ai pânika baku kaikisa bara ai kupia kraukanka pain alki daukisa.
8, 9. Aisa yapti kum kum ba ai luhpia nani utla wina taki wan taim, ¿naha sarka ba nahki pura luan?
8 Marit takan wihka apia uplika kum ba ai daukanka saura apia sa, sakuna ai aisa yapti bîla walras kaka, ¿pamali ba dîa daukaia sip sa? Aisa yapti kum ai luhpia nani pat marit takan. Witin nani wisa: “Luhpi nani ra Jehova dîa luki ba ai tânka briaia hilp munisna. Sakuna, witin nani baku lukras kabia sin, trai munisna witin nani ra kupia buki tâ baikaia”.
9 Esia tani, kuntrika kum kum ra, yapti nani ba ai luhpia waitna nani marit takuya taim, karna munisa tânka briaia ai luhpia waitna nani silp ai rayaka bribia. Sakuna, kristian lâka ba rispik muni waitna ba pamali lalka baku kaikisa kaka, ai mula yapti nani wal kau pain iwisa. Yapti kum ai luhpia waitna pat utla wina takan ba wisa: “Luhpi nani ba utla wina takan ba yamnika manis aikan sa”. Kan witin kaikaia sip sa ai luhpia nani ai watla pain tâ brisa. Baku sin, aisa yapti kaia warkka ba kau isi takan sa, kan witin nani ba kau almuk takisa.
MARIT LÂKA BA NAHKI KAU KARNA DAUKAIA
10, 11. Upla nani 40 mani wina 60 ba kat brisa taim ai rayaka ba sât wala takisa. Baha mita, ¿nahki Baibil smalkanka hilp munisa?
10 Upla nani ba 40 mani 60 ba kat brisa taim sât wala ai dara walisa. Waitna kum kum ba kwala sâtka wala dimisa, upla nani ba witin ra kau wahma baku kaikbia dukiara. Mairin kum kum kati siknis danh takisa piua ra wari takisa, kan ai rayaka ba sât wala takisa. Baku sin, upla kum kum 40 mani 60 ba kat brisa taim wahma tiara nani ra triswisa. Bara pana pana ai maritka nani tâwan lawisa. Baha mita, saura ai dara walisa. Sakuna waitna nani Gâd ra kulki ba ai ‘sinska yamni brih aihwakisa’ bara ai brinka saura nani alki takaskisa (1 Pita 4:7). Baku sin, spirit lâka ra pâwan kristianka mairin ba ai maritka waitna wal pain iwaia trai munisa, kan witin ra latwan kaikisa bara Jehova kupia lâka daukaia want sa.
11 King Lemuel ba spirit holikira bri kan. Baha mita, witin “mairin yamni” dukiara aisan, kan witin ba “ai rayaka yua nani sut ra ai maya waitna ba ra âuyapah lâka baman yabisa”. Maya mairin ba 40 mani wina 60 ba kat brisa taim maya waitna ba ai tânka briaia sa. Kan maya mairin ba ai rayaka ba sât wala takisa. Bara maya waitna ai maya mairin ra latwan kaiki ba mita “mayunisa” (Sins Lâka 31:10, 12, 28).
12. Marit nani ba piu lui ba ra, ¿nahki muni kau asla kaia sip sa?
12 Piu lui ba ra, pamali ba kau tara takisa. Aisa yapti ba ai luhpia nani baikisa, ningkara mulika nani takisa, bara pamali wala nani sin utla ra iwisa. Baha mita, marit nani ba naha ba pain laki kaikaia sa. Maya waitna ai maya mairin wal taim luaia sa. Bara ai maritka lâka kau karna daukaia sa. Sampla baku, ai taimka saki diara nani ba wal daukaia sa. Smalkaia warkka ra wan maritka wal waia sip sa, bara muihni lakri nani ra wal wih kaikaia. Bara kumi bani pana pana ai dukiara lukaia sa (Pilipai 2:4; Hibru Nani 13:2, 16).
13. Marit nani ba kau almuk takisa piua ra, ¿nahki muni param aisaia ba aitani sa?
13 Maritkam wal piu bani ra sturi aisas. Pana pana param aisaia sa (Sins Lâka 17:27). Maya waitna kum win: “Pana pana lukisa taim kau pain wan tânka brisa”. Bara maritka mairin ba win: “Kau almuk takisa piua ra diara sirpi nani ba aikuki daukaia tara kulkisa. Sampla baku, wan maritka wal ti diaia, sturi aisaia, bara pana pana hilp munaia”. Diara nani param aisaia ba marit lâka ba kau karna daukisa. Baku sin, Sitan traika kaikanka nani mapara buisa, kan witin marit lâka sauhkaia want sa.
MULA NANI WAL LILIA KAIA
14. ¿Timoti kukika ba nahki witin ra hilp munan tânka kasak ba lan takaia?
14 “Upla almuk nani kraunka ba sika, mulika nani ba.” (Sins Lâka 17:6.) Aisa yapti almuk takan ba ai mulika aikuki sa taim, lilia bara âuyapah ai dara walisa. Baibil ra aisisa Timoti kukika ba dukiara. Ai nina ba Loida. Bara ai luhpia mairin Eunice wal Timoti ra Gâd lâka nani smalkan. Baha mita, Timoti ai tânka brin ai yaptika bara ai kukika tânka kasak ba ra latwan kaiki kan (2 Timoti 1:5; 3:14, 15).
15. ¿Aisa yapti almuk takan ba nahki natka ra ai mula nani ra smalkaia sip sa, sakuna dîa daukaia apia sa?
15 Aisa yapti almuk takan ba ai mulika nani ra tânka kasak ba smalkaia sip sa. Kan witin nani ai luhpia nani ra Jehova dukiara pat smalkan sa. Tuktan ailal ba laik sa ai damika apia kaka ai kukika wal Baibil sturka nani aisi kaikaia. Witin nani ai mula nani ra smalkisa taim aisa yapti warkka kum baku daukras. Sakuna sip sa tâ baikaia (Kli Smalkanka 6:7). Aisa yapti almuk takan ba lawana âiulbra dîa win ba daukisa: “Dawanki, ai lulki ai swipara, ban almuk kra, tâiwa pihni kabia kra, kuna ban aisi kamna, man karnikam tara ba dukiara naha kiamka nani ra, bara aula nani ba ra sin” (Lawana 71:18; 78:5, 6).
16. ¿Aisa yapti almuk takan ba nahki natka ra pamali ra trabil dingkaia apia sa?
16 Sari sa wiaia, sakuna aisa yapti almuk takan manis mita ai mula nani ra uba nihkisa. Baha mita, aisa yapti nani ba ai luhpia nani wal trabil brisa. Sam taim mula nani mita dîa trabilka bri ba dukiara ai damika apia kaka ai kukika ra wisa. Sakuna ai aisika yaptika ra lika wiras. Ban kra witin nani lukisa ai damika apia kaka ai kukika witin ra kau pain ai tânka brisa. Baku takisa kaka, ¿aisa yapti almuk takan ba dîa daukaia sip sa? Ai mula nani ra sip sa wiaia ai aisa yapti nani ra wibia, kan naha ba Jehova pain kaikisa (Epesus 6:1-3). Baku sin, damika ba apia kaka kukika ba ai luhpia wal aisaia sip sa tuktan nani trabilka ba dukiara. Bara ai mula nani ra ai rayaka ra dîa lan takan ba dukiara aisisa. Ai mula nani ra param aisisa kaka, pain kabia.
ALMUK NANI BA TÂNKIRA KAIA SA
17. ¿Kristian almuk nani ba dîa lukanka lawana âiulbra bri kan ba daukaia sip sa?
17 Yawan kau almuk takuya ba ra, wahma tiara kan piua ra dîa dauki kan ba nanara sip daukras. Baha mita, ¿dîa daukaia sip sa? Ban kra 30 mani bri kan baku wan dara walisa, sakuna wan wîna tara glas ra kaikuya taim baku apia sa. Sakuna yawan sari takaia apia. Lawana âiulbra ba win: “Ai lulki ai swipara yang almuk takamnara; ai lulki ai swipara karniki âpu takbia ba ra”. Witin dîa luki kan ba yawan sin lukaia sip sa: “Sakuna yang lika piua sut bîlam kaiki kamni, bara yang kau ban mamyuni kamni” (Lawana 71:9, 14).
18. Spirit lâka ra pâwan kristianka ba kampani ra ai warkka swin taimka ba, ¿nahki yus munaia sip sa?
18 Upla almuk manis kampani warkka swin ningkara sanska nani yus munisa Jehova dukiara kau aisaia. Aisa kum ai warkka swin ba wisa: “Kaina manis laki kaikri dîa daukamna luhpi mairin ba skul wina takbia taim. Smalkaia warkka ba piua aiska daukaia lukri. Baku sin, bisniski ba upla wala ra atkri kau taim bri Jehova warkka daukaia. Jehova ra makabri tâi bribia”. Yawan uba almuk ba mita wan warkka ba swiaia lamara sa kaka, wan Papaskra bîla nani wan kupia bukisa: “Almuk pali kamna ba ra, yang dîa pas katna baku kamna, tâiwa pihwan kabia kat sin yang ban tâm baiki kamni” (Aiseya 46:4).
19. ¿Upla almuk taki nani ra dîa kupia kraukanka yabisa?
19 Kampani warkka swin ningkara wan rayaka sât wala takisa. Apastil Pal waitna almuk nani ra win “pain luki kabia”. Naha wiaia want sa wan rayaka ra diara bahki nani plikaia apia. Ban kra kampani warkka swin ningkara wan taimka nani pain yus munaia sa. Baha mita, “ban bapi bara pirwras kira banhwi bas, piua bani Dawan warkka ba kau ban dauki bas; kan man nani kaikisma Dawan wal asla wark daukisma ba lika, bahki apia sa” (1 Korint 15:58). Upla wala nani ra hilp munaia dukiara wan taimka sakaia sa (2 Korint 6:13). Kristian almuk manis dîa sip ba kat sturi yamni ba takaskraskira smalkisa. Bara yawan kau almuk takuya piua ra, “kasak lukan lâka, latwan lâka, bara ban bapi buaia lâka” bri kaia sa (Taitus 2:2).
WAN MARITKA PRUAN KAKA
20, 21. a) ¿Naiwa piua ra dîa ba marit nani ba dakbi sakisa? b) Kristian nani ai maritka pruan ba dukiara, ¿Ana dîa samplika yaban?
20 Sari sa wiaia, sakuna naiwa piua ra marit nani ba prura mita dakwi takisa. Kristian nani ba sari ai dara walisa ai maritka pruya taim, sakuna nu sa witin ba yapisa bara kasak lukisa kli wal prawbia (Jan 11:11, 25). Wan maritka pruya taim, sari wan dara walisa. Sakuna, ¿yawan baha sarka nahki pura luaia sip sa? *
21 Patitara piua ra mairin kum dîa daukan ba hilp wan munisa. Ana ba marit takan 7 mani baman bri kan bara ai maya ba pruan. Baibil ra Ana dukiara aisisa taim witin pat 84 mani bri kan. Rait pali ai maritka waitna pruan taim Ana uba sari ai dara walan. Sakuna, ¿nahki naha sarka pura luan? Piu bani ra Jehova tempelka ra wih Witin ra mayuni kan (Luk 2:36-38). Ana Gâd ra ai pura suni mayuni kan. Baha mita, witin uya sari ai dara walras kan.
22. ¿Piarka waitna bara mairin kum kum ba nahki natka ra ai sarka pura luan?
22 Mairin kum 72 mani bri kan ba ra ai maya waitna ba pruan. Mairka bila: “Yang maipara diara kau saura ba sika ya wal aisaia âpu sna. Maritki yang ra pain ai wali kan. Kangrigisan dukiara bara smalkaia warkka ra dîa dauki kan ba dukiara aisi banhwi kapri”. Piarka wala wisa: “Upla nani lukisa piu lui ba ra, wan sarka ba kau pain takisa. Sakuna yawan dîa dauki ba wal wan sarka ba pain takaia sip sa. Yawan upla wala ra hilp munaia sip sa”. Piarka waitna kum 67 mani bri ba win: “Wan sarka pura luaia dukiara upla wala nani ra hilp munaia sa”.
GÂD UPLA ALMUK RA TARA KULKISA
23, 24. Baibil ba upla almuk nani ra bara piarka nani ra sin, ¿dîa maisa nihkanka yabisa?
23 Wan maritka latwankira prubia sin, Jehova yawan ra lukisa. King Debit naku aisan: ‘Diara kumi yang bui Jehova ra makabisni, yang diara kumi baman plikisni, rayaki yua nani sut ra ai tempelka ra wih mayunaia, bara ai yamnika prana ba kaikaia’ (Lawana 27:4).
24 Apastil Pal win: “Piarka nani yaura hilp plikaia âpu nani ra, man hilp muns” (1 Timoti 5:3). Naha bîla nani wiaia want sa kangrigisan ra piarka kum hilp âpu sa kaka, muihni lakri nani ba tâ baikaia sip sa. Sakuna witin nani ra kulkaia sa. Piarka waitna bara mairin ba ai tânka briaia sa Jehova witin nani dukiara lukisa bara lulki swibia apia (Jems 1:27).
25. ¿Upla almuk nani ba dîa bîla kaikisa?
25 Baibil ra wisa: “Wan tâwa pihwan ba lika prana tara kraunka kum sa”. Baku sin wisa: “Wahma nani prautka ba, ai karnika ba sika; bara almuk nani kulkanka ba lika, ai lal pihwanka ba” (Sins Lâka 16:31; 20:29). Baha mita, yawan marit apia kaka piarka kabia sin, Jehova warkka ba wan rayaka ra pas tâura mangkaia sa. Baku natka ra Jehova mapara pain kabia bara tasba raya ra iwbia. Bahara upla kumi sin almuk takbia apia (Lawana 37:3-5; Aiseya 65:20).
^ baiki.s 20 Cuando muere un ser querido waukataya ba, Jehova Witniska nani, ulbi sasakra nani sa. Yawan kau nu takaia dukiara laki kaikaia sip sa.