SOLKA bara spiritka walisma taim diaura lukisma? Upla ailal lukisa bila nani na diara kum yawan bilara bri ba wisa: Diara kum pruaikas, bara sip kaikras sin wisa. Lukisa yawan pruya taim, baha piska yawan sip kaikras ba, wan wîna wina dakwi takisi, plis wala kum ra luisi, ban raya sa wisa. Bara upla ailal baku luki ba taka, Baibil ba baku smalkras lan taki bangwuya taim, diara aihka raya lukisa. Ban sakuna, solka bara spiritka dahra Baibil ra dia smalkisa ki?

Solka dukyara pas aisabia. Kaikan baku, blasi Baibil ulbanka aihkika ba, Hibru bara Grîk bila ra ulban. Bila “solka” ba dukyara, Baibil aîulbra nani mita, Hibru bila neʹphesh, bara Grîk bila psy·kheʹ ba yus munan. Wal sut ba, aima 800 pura prais Baibil ra takisa, bara Dawan Bila Tasba Raya  Lakanka ba ra, aima kumi banira “solka” lakan sa. Baibil ra “solka”, bara “solka nani” wi taim, dia tanka wan wiaia want sa? Tanka ba sika: 1) upla nani ba, 2) daiwan nani ba, bara 3) upla bara daiwan nani rayaka ba. Kaisa naha tanka yuhmpa dukyara, Baibil tikska kum kum laki kaikaia.

Upla nani. “Noa yua nani ra [...] upla mâura, baha lika wan solka nani matlalkahbi pura wal [8], li mita ni swaki sakan kan.” (1 Pita 3:20, Lâ Raya Wauhkataya, 1986.) Tikska na ra “solka nani” wi taim, upla nani —Noa ba, ai maîa mairin ba, ai luhpia yuhmpa ba, bara ai mula yapti nani ba— dukyara aisi ba latan sa. Baku sin, Misaia dahra aisi Aiseya 53:11 bila: “Ai solka sari, pât ailal brin ba ningkara, ingni ba kaikbia, bara ai auyapah takbia”. Bara Jisas bui sin Matyu 26:38 ra naku win: “Solki ra sari pali ai daukisa, pruaia prais”. Wibia sa kaka, Jisas Kraist —witin upla kum— sari kan. Naha tikska wala nani ra sin, “solka” bara “solka nani” bila yus muni, upla nani dukyara aisisa: Lawana 77:2; 106:15 bara Lawana 107:9 (Miskitu Salmo Lawana nani [SLN], 1960).

Daiwan nani. Lawana 74:19 [SLN] ra naku wisa: “Butkukam lupia solka ba daiwan wailkira mihta ra mangkprama”. Tikska na ra daiwan kum ra solka makisa.

Upla rayaka. Sam taim, bila “solka” ba upla kum rayaka ba dukyara aisisa. Naha tanka ra, waihla nani mita Debit ra ikaia wisi nina bliki kan taim, Debit Jehova ra naku ai pura sunan: “Baha nani solki plikisa sauhki tikaia” (Lawana 63:9, [SLN]). Debit waihlka nani ba dia pliki kan? Debit rayaka ba sauhki tikaia pliki kan. Bara Pita sin naku aisan ba kais: “Wan wîna brinka nani wan solka mapara aiklabi[sa]” (1 Pita 2:11). Bahamna, wan wîna brinka nani mita wan solka —wibia sa kaka, wan rayaka ba— sauhki tikaia sip sa. Tikska nani na ra bila “solka” yus muni ba, upla rayaka dahra latan aisisa. Tiks wala nani sin naha tanka ra bila “solka” yus muni ba kais: 1 King nani 1:29; 17:17-23; Lawana 13:2 bara Sins laka 27:9.

Baibil kau stadi takma kaka, tiks kumi sin “solka” ba “pruaikas”, apia kaka “solka” ba “ban kaiara” bara ba wiras  sa kaikma. Sakuna “solka” ba pruaia sip ba lika param marikisa (Jems 5:20).

Kaisa nanara, Baibil ra bila “spiritka” ba dia tanka ra yus muni ba kaikaia. Upla kum kum lukisa “spiritka” wihki “solka” ba sim dukya sa. Sakuna baku apia sa. Wal sut tanka sat sat bri ba, Baibil ra latan sa. Dia laka ra tanka sat wala sa ki?

Bila “spiritka” ba dukyara, Baibil aîulbra nani mita Hibru bila ruʹach, bara Grîk bila pneuʹma ba yus munan. Naha nani dia tanka brisa sapa Baibil ba pain marikisa. Naha tanka ra, Luk 23:46 bila: “Jisas ai bila baikra tara winan: ‘Aisa, spiritki [pneuʹma] man mihtam ra mangkisna!’ Naha aisin ningkara, witin pruan”. Baha purkara sin, Jems 2:26 ra naku wisa: “Wan wîna tara ba spirit [pneuʹma] apu kaka, pruan sa”. Naha burska nani ra “spirit” wi ba sika, diara kum, wan wîna tara raya kaia karnika yabi ba tanka sa. Kan spiritka apu kaka, wîna tara ba pruan kabia wisa. Bahamna, Baibil ra bila ruʹach, bara pneuʹma ba lakaia wisi, bila “spiritka” ba baman yus munras, sakuna bila “karnika” ba sin —wibia sa kaka, raya kaia karnika tanka ra— yus munisa. Baha laka ra, Jehova dahra Job naku win: “Witin ba mita wînki puhbaia karnika [ruʹach] ba aikbia” (Job 27:3). Baku bara, “spiritka” ba, yawan sip kaikras karnika kum sa, bahamuna rayakira nani sut ra aiawi yaba tanka sa.

Solka bara spiritka ba, sim dukya apia sa. Wan wîna tara ba wark takbia dukyara spiritka nit sa. Sim radiu kum lait karnika nit ba baku sa. Radiu kum yawan brih taukaia sip ba ra luki kais: Radiuka ra batri mangkuya taim, batrika bilara karnika ba mita, radiuka ba wark takbia isa. Batrika apu kaka, radiuka ba wark takras. Bara lait karnika sat wala ni wark taki radiuka nani ra, sim baku takisa. Wel spiritka ba wal sim baku sa: Spiritka ba sika, baha karnika wan wîna tara raya kaia iba sa. Bara lait karnika ba baku, spiritka ba kupia dara walra apu sa, bara diara lukras pali sa. Kan upla kum apia sa. Sakuna, wan wîna tara ba, baha raya kaia karnika apu  sa kaka, Jems 2:26 ra wi ba baku takisa: “Wan wîna tara ba spirit apu kaka, pruan sa”.

Upla kum pruya dahra, Smasmalkra 12:7 bila: “[Wan wîna tara] tasba yuya ba tasba ra taubia patitara kata baku, ban spiritka ba lika Gâd ra wabia, baha ba witin mita yan bamna”. Baha spiritka, wibia sa kaka, raya kaia karnika ba, wîna tara ba swisuya taim, wîna tara ba ani wina bal takan —wibia sa kaka, tasba ra— kli taui wisa. Sim baku, raya kaia karnika ba ani wina bal takan —wibia sa kaka, Gâd ra— kli taui wisa (Job 34:14, 15; Lawana 36:9). Sakuna raya kaia karnika ba heven kat rait impaki wi ba tanka lika apia sa. Tanka ba sika, upla kum pruya taim, kli buan kabia, apia kaka kli buan kabia apia sapa, Jehova mihta ra sa. Wibia sa kaka, uplika rayaka ba Jehova mihta ra sa. Gâd baman sika, upla spiritka ba —wibia sa kaka, raya kaia karnika ba— kli yabi, upla ba kli raya takbia daukaia sip sa.

Pruan nani “raiti wina buan kabia” taim, Jehova mita baku daukai ba uba lilia pali wan daukisa! (Jan 5:28, 29.) Prura wina upla kli bukbia taim, Jehova mita upla ra wîna tara raya kum paski, spiritka ba —wibia sa kaka, raya kaia karnika ba— yabi, upla ba kli raya bukbia. Nahki lilia kabia lukisma!

“Solka” bara “spiritka” tanka Baibil ra aisi ba kau lan takan mai daukisa kaka, Isingni nani ba wauhkataya, Jehova Witniska nani mita ulbi sakan ba laki kais.