SAPTA 13
Gâd Saura Kaiki Liliaka nani ba
“Trai kais, Dawan dia brin dauki ba lan takaia.”—EPESUS 5:10.
1. Jehova dia sat uplika ra ai lamara brih balisa, bara spirit laka ra dia muni yawan aihwaki kaia sa ki?
JISAS WIN Gâd uplika pali ba “ai pura suni mayunbia kasak tanka ra bara spirit ra sin. Aisa ba baku brin daukisa, witin ra ai pura suni mayuni bangwi ba baku daukbia” (Jan 4:23). Tanka kasak latwan kaiki nani ra Jehova bui plikisa, bara witin ai luhpia wal lamara brih balisa (Jan 6:44). Yawan baha daknika tilara bangwi ba diara tara kum sa. Sakuna Setan —kunin laka lalka ba— wan mina pruki wan batakaia plikisa. Kauhwaia apia dukyara, yawan aihwaki, “Dawan dia brin dauki ba lan takaia” sa (Epesus 5:10; Param marikan [Reveleshan] 12:9).
2. Rilidian rait aihwa ba wihki kuninkira ba wal asla blakisa taim, Jehova nahki luki ba dahra aisas.
2 Sinai ilka ra dia takan ba wan kupia kraukpi: Israel uplika ba, Eran ra makaban gâd bahki kum lilkika paski yabia. Eran ba au taki, bip wainhka lupia kum gûl ni paski yaban. Ban sakuna, Eran mita Karnika Aiska Bri Gâdka lilkika kum baku tanka marikan, kan witin win: “Yauhka yawan Dawan ra pain kulki lilia tara daukbia”. Sakuna, Jehova nahki ai dara walan luki? Rilidian rait aihwa ba wihki rilidian kuninkira wal blaki liliaka dauki kan ba kaiki, diara daukras kan ki? Diara daukan sika! Kan lilkika ra mayunan uplika 3.000 baku yaban ikan (Impakan sturka 32:1-6, 10, 28). Dia lan takisa ki? Yawan Gâd latwanka laka ra ban kaia want sa kaka, “diara sakwani ba” kangbaia apia, kuna tanka kasak ba klin pali bri kaia trai kaiki kaia sa (Aiseya 52:11; Isikiel 44:23; Galesha 5:9).
3, 4. Daukanka bara liliaka nani upla kulki ba, dia muni Baibil lâka kat laki kaikaia aitani sa ki?
3 Sari sa, kuna pas kristianka nani pyua ra sin, upla kum kum smalkanka kasak ba kunin laka ra lakaia luki bangwi kan. Taura lika, baku sip daukras kan, kan apastil nani bui baku daukbia swiras kan. Sakuna apastil nani ba pruan ningkara, tanka kasak ba latwan kaikras kan kristian kuninkira nani ba, idan laka wina daukanka, liliaka bara yua “huli nani” mahka brih dauki kan. Bara naiwa pyua kat sin kristian liliaka kum baku kulkan sa (2 Tesalonaika 2:7, 10). Saptika na ra bahamuna tanka kum kum laki kaikbia. Baku sin kaikbia, baha liliaka nani ra Gâd spiritka apu sa, sakuna tasba spiritka ba lika. Kan sut ba diara kum mapara asla prakisa: Sut ba wan wîna brinka nani, smalkanka kuninkira nani, bara sukia laka ba sin bukisa. Bahamuna sut “Babilun Tara” daukanka wina atia sa (Param marikan 18:2-4, 23). * Wan auya tikbiara, liliaka ailal naiwa dauki ba, ani daukanka taski saura nani wina bal takan ba Jehova pain nu sa. Baha mita pyu luan ra baku, naiwa pyua ra sin, saura pali kaikisa. Bara witin dia luki ba sika yawan kau tara kulkaia sa! (2 Jan 6, 7.)
4 Yawan kristian nani ba pain nu sa, liliaka kum kum ba Jehova pain kaikras. Baha mita, baha liliaka nani tilara dimaia apia trai munaia sa. Dia muni Gâd pain kaikras ba kaisa kaikaia. Bara ai latwanka laka ra ban kaia dukyara nahki ambuk wan muni ba kaikrika, kau pali tilara dimras kaia trai munbia.
LAPTA RA MAYUNAN BA NAIWA KRISMIS MAKISA
5. Jisas ba Trisu [diciembre] katka yua 25 ra aisubi takras kan ba, yawan nahki nu sa ki?
5 Baibil ba aima kumira sin Jisas aisubanka ba kulkbia * Dia muni? Kan baha yua pali ra Israel kuntrika ra li, bara kauhla tara pyua sa. Bara Luk 2:8-11 ra smalki ba baku, Jisas aisuban yua ba, ai syîpka nani aikuki “twiura sepad nani takaski kan” wisa. (Latan sa mani aiska ba latara takaskras kan ba, baku kan kata naha dahra aisaia yus apu kaia kan.) Bara li pyua ra Betlehem ra, li tara auhwi uba kauhla sa, bara ais ma sut kauhwisa. Baha mita sepad nani ba “twiura” ai syîpka nani main kaiki takaskras kan, kau ni asla dauki yukuki bri kan. Bara Josep Meri wal Betlehem ra dia daukaia wan? Wan auya tikbiara wal sut ba, Augustus adar munan ba kat upla bani aisuban taunka kat wih ai nina ulbaia wan (Luk 2:1-7). Bara pain kaikbia sa kaka, Ju nani ba Rom karnika munuhtara kaia laik apia kan ba Augustus ba pain nu si, li pyua ra impakaia blikbia sip apia kan kaia sa.
wiras sa. Raitka pali ba, ani yua pali Jisas aisuban sapa yawan pain nu apu sa. Diara kum lika param sa: Trisu [diciembre] katka yua 25 ba ra lika aisubras kan.6, 7. a) Krismis ra diara ailal dauki ba, ani wina bal takan sa ki? b) Kristian kupia pihnika laka ba wihki krismis ra upla prisant yabi ba wal nahki sat wala sa ki?
6 Baku sa kaka, Krismis ba ani wina bal takan ki? Baibil wina lika apia, sakuna patitara idan liliaka nani wina. Tilara kum ba Rom uplika mita Saturnal maki kan, bara Saturno —ma mangkaia gâdka ba— dukyara dauki kan. Wala ba sika, “‘Lapta ra sip pura luras’ aisubanka yua ba” kulki kan. Enciclopedia de la Religión Católica bukka wi ba baku, liliaka na ra Lapta gâdka Mitra maki kan ba ra mayuni kan. Bara mayunaia wisi idan uplika ba Trisu katka yua 25 ba huli pali kulki kan. Naha sim bukka bila, “Lapta [Mitra] aisubanka idan liliaka
ba ban kulki kabia wisi”, sim yua 25 ba “Serts ta brin nani ba, [Kraist] aisubanka ba kulki ta krikan”. Naha takan taim, Jisas pruan pat 300 mani baku bri kan.Kristian rait aihwa ba latwan laka bri ba mita prisant nani yabisa
7 Baha liliaka nani ra, idan nani ba pana pana prisant nani yabi, plun tara nani dauki kan. Bara baha sim daukanka nani ba Krismis liliaka nani ra ban daukisa. Sakuna krismis ra prisant aihkika nani yabi ba, 2 Korint 9:7 wi ba kat lika yabras, kan naku wisa: “Upla bani dia yaia ai kupia ra lukan ba kat yaia sa; saura luki baku taiban laka ni lika apia, kan Gâd mita latwan kaikisa liliakira ni yabi uplika ra”. Kristian rait aihwa nani ba, latwan laka wal prisant yabi bangwisa, pana diara kum briaia lukanka wal lika apia, bara yua kum kulki ba mita taiban laka ra sin yabras (Luk 14:12-14; Wark nani 20:35). Bara tingki lukisa, kan krismis pyua ra prisant kum yabaia wisi upla ba uba wari taki tras sut dimi ba wina yawan pri takan sa (Matyu 11:28-30; Jan 8:32).
8. Jisas aisuban yua ra slilma tanka pliki kakaira nani ba prisant nani brisi yaban ki? Tanka mariks.
1 King nani 10:1, 2, 10, 13; Matyu 2:2, 11). Kau sin wiaia sip sa, waitnika nani na Jisas aisuban yua pali ra kau daiwan pata dakakaika ra bri kan taim wih kaiki bangwras kan, sakuna rait pali kati ailal luan ningkara ai watla kat wih kaikan.
8 Ban kra upla kum brukwi naku wibia: “Kuna Jisas aisubanka liliaka daukaia wisi king nani ba prisant nani brisi yaban apia?”. Rait pali lika apia. Kan slilma tanka pliki kakaira nani na, Jisas ba nina kulkanka tara bri kan bamna, bara pyu luan ra tnatka kan ba kat prisant nani brisi yaban (AISUBANKA YUA LILIAKA NANI DAHRA BAIBIL RA DIA WI BA
9. Baibil ra aisubanka yua dahra aisi ba dia muni aihka sat wala sa ki?
9 Naiwa pyua ra baku, pyu luan ra sin luhpa kum aisubanka Lawana 127:3). Ban wina ulbi mangkras kan ki? Apia pali! Kan Baibil ra aisubanka yua liliaka wal dahra aisisa: Idsipt wina king Fero kum liliaka ba, bara Herad Antipas liliaka ba (Blasi sturka 40:20-22; Mark 6:21-29). Liliaka wal sut na mapara pain aisaras. Kau pali Herad liliaka ba mapara, kan baha ra Jan Tatahbra lal dakban.
ba uba lilia kaiki kan. Ban sakuna, Gâd uplika kum ai aisubanka yua ba kulki liliaka kum dauki kan ba dukyara Baibil ra aima kumi sin takras (10, 11. Pas kristianka nani ba, aisubanka yua liliaka nani ra nahki kaiki kan, bara dia muni?
10 The World Book Encyclopedia ra wi ba baku, pas kristianka nani ba “naha liliaka nani ra [...], idan liliaka kum baku kulkan”. Naha laka ra, The Lore of Birthdays [Aisubanka yua nani daukanka] bukka bila, patitara Grîk bara Rom idan uplika lukanka ra, upla bani aisubi kan yua ba wina ai rayaka aiskara kat sin spirit kum uplika ra main kaiki bri kan, bara baha “yua ra ani gâdka mani alki kan ba, spiritka na asla, wal kumi baku praki kaiki kan” lukan. Baku sin, aisubanka yua liliaka nani ba slilma kaiki sukia laka warkka dauki ba wal wilkan sa.
11 Idan laka wihki sukia laka wal aiblakwan sa bamna, Gâd uplika ba aisubanka yua liliaka daukras kan. Sakuna diara wala kum sin bara sa. Ani ba? Ai bauanka laka ba. Witin nani ba tara puli ai aisubanka ba diara tara kum baku kulkras kan (Maika 6:8; Luk 9:48). * Jehova ra lika —raya kaia prisant wankan taka— tingkika yabi mayunan (Lawana 8:3, 4; 36:9; Param marikan 4:11). *
12. Dia tnatka ra wan pruanka yua ba, wan aisubanka yua ba wal kau pain kaia sip sa ki?
Job 14:14, 15). Baha mita Smasmalkra 7:1 naku wisa: “Kau yamni sa, wan nina pain mayunanka ba, wihki isint kia painka ba wal. Kau yamni sa prura yua ba, wihki aisubi taki yua ba wal”. Naha tikska ra “nina” wi ba, yawan wapni kat mayuni ba taka Gâd mawanra nina kulkanka pain kum saki ba tanka sa. Bara tara sa sika, kan kristian nani ra aisubanka yua kum kulkaia adar wankras sa, sakuna pruanka yua kum —Jisas pruanka witinka “nina” ba swaki sakan laka wanki ba lika— wan kupia kraukaia adar wankisa (Luk 22:17-20; Hibru nani 1:3, 4).
12 Gâd uplika wapni kum pruya taim, Jehova bui uplika ra ai auya tikras. Baku ba mita kli raya bubia bila kaikanka brisa (GUD PRAIDI
13, 14. Gud Praidi ra daukanka kum kum ba ani wina bal takan sa?
13 Jisas pruan bara kli buan ba kupia kraukaia wisi, rilidian kuninkira ba wina daukanka ailal Gud Praidi ra yus munisa. Tila wina kum kum dauki ba sika, aidul nani ra upla ba ai pahpaya purara buki twilki tauki ba, bara wîna piaia apia ba sin. Ani wina naha daukanka nani sakan ki? Baibil wina apia sa! Las Grandes Religiones Ilustradas bukka ba bila, patitara Babilun idan uplika ba “ai aidulka hulikira kulkan nani ra uba snihki [...], krikri painkira paski, aidulka nani baha ra sunisi, krikrika ai pahpaya purara buki twilki tauki kan”. Baibil bila kristian nani ba Jisas pruan ba kupia kraukaia sa. Sakuna, plis kumira sin wiras “Gud Praidi”, apia kaka “Huli Wik” kum kulkaia sa. Latan sa! Naha liliaka nani ra diara dauki ba Baibil smalki ba kat apia sa.
14 Jehova yamni kaikbia lukisma, rilidian kuninkira wina daukanka nani ni ai luhpia buan laka ba kulkbia? Apia pali! (2 Korint 6:17, 18.) Bara latan wiaia sa, Baibil tikska kumi sin wiras Jisas pruan wina buan ba dukyara yawan liliaka kum daukaia sa. Bara kau saura sin, kan baha kulkaia wisi plis kum kum ra liliaka ra idan nina kum makisa. Baku bara dubil prais wahra sa.
“HULI NANI” YUA BA, WIHKI PRUAN NANI YUA BA
15. “Huli nani” Yua ba, wihki Pruan nani Yua ba sin, ani idan daukanka nani wina bal takan sa ki?
15 Katolik nani ba, ai “hulika nani” ba kulkaia wisi, Huli nani Yua ba Yahbra [noviembre] katka 1 ra ai liliaka daukisa. Diakan baha yua ra daukisa sapa pain nu apu sa wisa. Katolik bukka kum ra liliaka na patitara Celta [Eurup tanira dimi kan idan uplika nani] wina bal takan ba dukyara naku wisa: “Yahbra katka 1 ba ra, Celta uplika ba mapara li auhwi pyua ba ta krikan ba, Huli nani Yua ba wal ai talika bri kan. Bara kristian uplika ba, Celta prîstka nani mita pruan nani ra liliaka (Samhain wi ba) daukan ba watlika ra Huli nani Yua ba mangkan (New Catholic Encyclopedia). Bara Yahbra katka 2 ra Pruan nani Yua ba dukyara, sim bukka ba naku wisa: “Patitara pyua ra upla luki kan baha yua ra hel pauta ra solka nani ba mita, duhindu, wakambai, bara bahamuna sat kum baku taki, ya ya witin nani raya kan taim saura munan nani ra sirang iki kan”. Naiwa pyua ra raiti ra wih pruan nani ra plun dakaki ba, bara baha sat dauki wala sin, baku luki kan ba wina bal takan sa. Param sa! Baha liliaka nani ba idan daukanka nani wina sa bamna, Jehova ba —tanka kasak Gâdka sa mita— saura kaikisa.
GÂD NAKRA RA MARIT LILIAKA KLIN NANI BA
16, 17. Marit takai nani ba, ai taunka ra marit liliaka satka dauki ba, dia muni Baibil lâka kat pain laki kaikaia sa?
16 Baibil bila Babilun Tara —rilidian kuninkira nani sut ba— daukanka ba tilara, “marit takan lilia binka nani sin” walisa wisa (Param marikan 18:23). Dia muni? Kan rilidian kuninkira wina sukia warkka sin ailal dauki ba, marit liliaka kum ra sin taski daukaia sip sa.
17 Marit liliaka ra daukanka nani ba, kuntri banira sat sat Aiseya 65:11). Wan aimawahkbiara! Gâd latwanka laka ra ban kaia dukyara, dia dia rilidian kuninkira wina bali ba lulki swiaia sa (2 Korint 6:14-18).
sa. Ban kra, bahamuna upla ba saura kaikras, sakuna wan auya tikbiara kum kum ba rilidian kuninkira wina aula. Tila wina kum kum dauki ba marit taki nani rayaka ra, bara paiwan uplika nani rayaka ra sin, yamni yabisa wisa (18. Marit taki nani ba, bara paiwan uplika ba sin, ani Baibil lâka nani alki daukaia sa ki?
18 Jehova napakanka nani ba, marit liliaka nani ra, bara plun tara nani bara sin, dia dia tanis upla kupia ra saura ai dara walbia muni daukras. Marit taki nani ra, apia kaka upla wala liliaka ra wan nani ra sin ai swira paskras, bara yok baku sturi bahki sin aisaras (Sins laka 26:18, 19; Luk 6:31; 10:27). Baha purkara sin, tara puli, marit takanka kum uba sakahkankira, bauan laka apu, “tasba dukya nani ba wal ai mayunaia laka” baman pliki ba daukras (1 Jan 2:16). Jehova want sa marit taki nani ba, marit takan yua ra lukbia taim, lilia ai kupia kraukbia, sari lika apia. *
PANA PANA DIH GLAS KUM BUKI PRUKI BA MAYUNRA BAHKI TANKA RA SA KI?
19, 20. Pana pana dih glas kum buki prukaia ani wina bal takan ba dukyara buk kum dia wisa, bara dia muni kristian kum baha ba sip daukras?
19 Liliaka kum kum ra diara wala sin daukisa: Upla pana pana dih glas kum buki prukisa. Baha dukyara 1995 ra buk kum naku win: “Patitara pyua ra gâd bahki nani ra diara makaban ba pana, li “huli” kum gâd bahki ra yabi, karna aisi ‘salud!’ aisi wi makabi kata” (International Handbook on Alcohol and Culture).
20 Upla manas pana pana dih glaska pruki taim, mayunra Jan 14:6; 16:23). *
bahki dauki baku lukras. Ban sakuna, glaska ba purara bukuya taim, heven ra, apia kaka gâd bahki kum ra diara makabisa prais takaia sip sa. Bara baku makabaia ba Baibil wi ba kat apia sa (JEHOVA RA LATWAN KAIKISMA KAKA, “SAURA RA MISBARA KAI[S]”
21. Rilidian tnatka wina balbia, balras kabia sin, kristian kum ani liliaka nani wina saitra kaia sa ki, bara dia muni?
21 Babilun Tara ba, tnatka sat sat ra naha tasbaia kau saura taki auya ba tatuskisa. Kuntri kum kum ra, mani bani liliaka tara nani daukisa. Bara baha nani ra rug takaia brinka bukisa, kau ban sin upla ai tahkia wal rug laka ra iwi ba tara kulki danska nani daukisa. Jehova ra latwan kaiki nani ba, naha sat dukya kaikbia, apia kaka tilara dimbia pain sa ki? Dimbia kaka, saurka ra misbara kaikisa marikbia lukisma? (Lawana 1:1, 2; 97:10.) Dupali nit pali sa lawana aîulbra ba baku, yawan sin Gâd ra bik takaia: “Bahki laka kang kaikaia wina naikra nani laks; man yabalkam nani kat raya ai bris” (Lawana 119:37, Miskitu Salmo Lawana nani, 1960).
22. Kristian kum ai kupia dara walra mita liliaka kum ra dimbia swibia, swiras kabia sapa, ahkia lika witin selp laki kaikaia sa ki?
22 Liliaka saura kum yua ra, yawan liliaka ra dimisa upla lukbia apia wisi, aman kaiki kaia sa. Pâl naku win: “Pi bangwisma sapa, di bangwisma sapa, dia dia daukisma sapa sut ba Gâd prana dukyara dauki bas” (1 Korint 10:31; “ Aman Luki Daukaia Helpka kum” ulban ba kais). Sakuna, rilidian bara pulitik laka wina balras, bara Gâd lâka krikras liliaka nani ba ra lika dimaia sip sa ki? Baku taim, kristian kumi bani ba, liliaka tilara dimbia, dimras kabia sapa selp luki kaikbia. Ban sakuna, mina prukbia apia wisi, upla wala dia luki ba aman luki kaikbia.
AISI DAUKI BA NI KAISA GÂD PRANA YABAIA
23, 24. Jehova lâka wapni ba dahra, nahki muni yawan pain smalkisa ki?
23 Naiwa pyua ra, upla ailal mapara liliaka kum kum ba, dis ai pamali bara ai panika nani wal asla takaia yua kum baku baman kaikisa. Baha mita, ban kra lukbia Jehova Witniska nani ba lâ karna brisa, bara ai walkara latwan kaikras sa. Baku taim, sip sa wiaia mani bilara wan uplika aikuki lilia taki bangwaia yawan laik sa (Sins laka 11:25; Smasmalkra 3:12, 13; 2 Korint 9:7). Ban sakuna yarka ai tanka bribia, Gâd lâka kriki ai kupia sauhki liliaka nani daukaia ba, lilia wan sakras (“ Rait Aihwa Mayunra ba Wal Praki Diara Wala Kau Lilia Apu Sa” ulban ba laki kais).
24 Ai kupia param ni makabi wali nani ra, Jehova Witniska kum kum ba Rait pali Baibil ba Dia Smalkisa ki? * bukka, saptika 16 ba wina uplika ra tanka marikisa. Ban sakuna, amya tikpara yawan upla wal blahwi pura luaia lika plikras, kuna upla kupia nikbaia lika plikisa. Baha mita, yawan sturi aisi ba, rispik muni, “pain bara auhni” bauikira kaia sa (Kolosi 4:6).
25, 26. Luhpiam nani kasakka lukan laka ba dutki takbia, bara Jehova ra kau latwan kaikbia dukyara, nahki muni help munaia sip sma ki?
25 Jehova Witniska baku, yawan dia muni daukanka bara liliaka kum kum ra dimras ba dukyara pain nu bangwisna (Hibru nani 5:14). Sakuna, luhpiam nani ra sin nu munrika! Kan baku dauki muni, ai kasakka lukan laka dutki takisa, bara witin nani dia luki ba dahra upla makabi walbia taim, Baibil wi ba kat tanka kum yabaia ridi kabia. Bara Gâd latwanka laka ra ban kabia dukyara sin help munbia (Aiseya 48:17, 18; 1 Pita 3:15).
26 Gâd ra “kasak tanka ra bara spirit ra sin” mayuni nani ba, Baibil lâka kat apia liliaka nani tila dimras. Kuna tanka sut mapara sin wapni kaia trai munisa. Upla ailal lukisa wapni kaia ba yus apu sa wisa. Sakuna saptika aula ba ra kaikaisa, Gâd bila wali daukaia ba ban yamni man takisa.
^ baiki.s 3 “ Liliaka na Tilara Dimamna ki?” ulban ba kais. Baku sin, Índice de las publicaciones Watch Tower, Jehova Witniska nani mita ulbi sakan ba ra, daukanka bara liliaka nani upla kulki ba dukyara aihwa aisisa.
^ baiki.s 5 Baibil ra prapit aisan numbika nani kulki kaiki, wihki tanka pliki kakaira nani sturka ulban ba kat sin, Jisas ba yawan pyua nina manka 2 ra, Ju kalindarka ra Itanim katka maki ba ra —wan kalindarka ra lika Wis [septiembre] wihki Waupasa [octubre] katka bakriki bilkara— aisubi takan (Perspicacia para comprender las Escrituras ensiklopedika, bukka tara 2, wahya 84, 85 ba ra, Jehova Witniska nani mita ulbi sakan ba laki kais).
^ baiki.s 11 “ Setan ra Mayuni Rilidianka ra Yua ‘Huli nani’ Kulki ba” ulban ba kais.
^ baiki.s 11 Moses Lâka ra, mairin kum luhpa bani baiki kan bara, sakripais kum daukaia kan. Baku dauki ai kupia krauki kata aisa-yapti nani bui ai luhpia nani ra saurka ba laki yabisa (Libait laka 12:1-8). Baha sin help munan, Israel uplika ba, aisubanka yua nani dukyara tanka pain brih, idan daukanka ni aiblakwaia apia (Lawana 51:5).
^ baiki.s 18 Aihwawakra Watla ba, Waupasa [octubre] katka 15, 2006; wahya 18-31 ra, marit taki liliaka ba, bara liliaka wala nani dahra aisi ba laki kais.
^ baiki.s 24 Jehova Witniska nani bui ulbi sakan.